Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Manya muena lukuna webe

Manya muena lukuna webe

‘Katuena bapange malu adi [Satana] ulukakaja to.’​—2 KOL. 2:11, dim.

MISAMBU: 150, 32

1. Mmalu kayi avua Yehowa muele patoke bua muena lukuna wetu mu budimi bua Edene?

KAKUYI MPATA, Adama uvua mumanye ne: nyoka kayitu yakula to. Nunku, uvua mua kuikala muele meji ne: tshifukibua kampanda tshia mu nyuma tshivua tshiyukile ne Eva ku diambuluisha dia nyoka. (Gen. 3:1-6) Adama ne Eva kabavua bamanye tshifikibua atshi bimpe menemene to. Nansha nanku, Adama wakitaba bua kuela Tatu wende wa mu diulu uvua mumunange nyima, kudisangaye ne muanjelu uvuaye kayi mumanye eu bua kuluisha disua dia Nzambi. (1 Tim. 2:14) Diakamue, Yehowa wakatuadija kuela muena lukuna uvua munyange Adama ne Eva eu patoke, ulaya ne: ndekelu wa bionso, muanjelu mubi eu neabutudibue. Kadi Yehowa wakatudimuija kabidi ne: bua tshikondo kampanda, muanjelu eu uvua muakule ku diambuluisha dia nyoka uvua ne bua kuikala ne bukole bua kuluisha bantu badi banange Nzambi.​—Gen. 3:15.

2, 3. Tshivua mua kuikala tshienze bua Yehowa katambi kufundisha malu a Satana kumpala kua Masiya kulua ntshinyi?

2 Bua meji adi nawu Yehowa, katu muanji kutuambila dîna dilelela dia muanjelu uvua mumutombokele eu to. * Bidimu bu 2 500 buntomboji bua mu Edene bumane kuenzeka, Yehowa wakalua kuleja dîna divuabu batue muena lukuna eu. (Yobo 1:6) Mu kuamba kuimpe, anu mu mikanda isatu ya mu Mifundu ya mu tshiena Ebelu eyi: Kulondolola wa kumpala, Yobo, ne Zekâya, ke mudibu batele dîna Satana didi diumvuija ne: “Muluishi.” Bua tshinyi Bible kavua mutambe kuakula bua muena lukuna wetu eu kumpala kua dilua dia Masiya?

3 Bidi bimueneka ne: Yehowa kavua musue kuela Satana muulu tshianana, ufundisha malu a bungi adi amutangila yeye ne midimu yende mu Mifundu ya mu tshiena Ebelu to. Tshipatshila tshinene tshivua Yehowa mufundishile Mifundu eyi ku nyuma wende tshivua tshia kuambuluisha bantu ba Nzambi bua bamanye Masiya ne bamulonde. (Luka 24:44; Gal. 3:24) Pakafika Masiya, Yehowa wakenza nende mudimu ne bayidi bende kabidi bua kutuleja malu a bungi adi atangila Satana ne banjelu bavua badisange kudiye atudi bamanye. * Mbikumbane nanku bualu Yehowa neenze mudimu ne Yezu ne bela manyi bua kubutula Satana ne bena diende.​—Lomo 16:20; Buak. 17:14; 20:10.

4. Bua tshinyi katuena ne bua kutamba kushamisha mutu bua bualu bua Diabolo?

4 Mupostolo Petelo udi ufuanyikija Satana Diabolo ne “ntambue udi ukungula,” ne Yone udi umubikila ne: “nyoka” anyi “dragon.” (1 Pet. 5:8; Buak. 12:9) Kadi katuena ne bua kutamba kusamisha mutu bua bualu bua Diabolo to, bualu bukole buende budi ne mikalu. (Bala Yakobo 4:7.) Yehowa ne Yezu ne banjelu ba lulamatu badi batukuatshisha; nunku, tudi mua kukandamena muena lukuna wetu eu. Nansha nanku, bidi bikengela tumanye mandamuna a nkonko minene isatu eyi: Bukokeshi bua satana budi buya too ne penyi? Mmunyi mudi Satana ufika ku dipambuisha bantu? Mmalu kayi adi Satana kayi mua kuenza? Patudi tuenda tuandamuna nkonko eyi, netupete kabidi malongesha adi mua kutuambuluisha.

BUKOKESHI BUA SATANA BUDI BUYA TOO NE PENYI?

5, 6. Bua tshinyi mbulamatadi ya bantu kayena mua kuenzela bantu malu adibu bajinga bikole?

5 Banjelu ba bungi bakaditua ku tshia Satana bua kutombokela Nzambi. Kumpala kua Mvula wa kabutu, wakasaka bamue ba ku banjelu abu bua kuenda masandi ne bana ba bakaji ba bantu. Bible udi uleja bualu ebu mu tshimfuanyi wamba mudi dragon ukoka tshia bisatu tshia mitoto ya mu diulu. (Gen. 6:1-4; Yuda 6; Buak. 12:3, 4) Pavua banjelu abu bumbuke mu dîku dia Nzambi, bakaditeka ku bukokeshi bua Satana. Kadi bantomboji aba kabena anu tshisumbu tshia bakebeshi ba bimvundu to. Satana mmuenze buende bukalenge, widikija Bukalenge bua Nzambi, ne mmuditeke mukalenge. Mu miaba ya mu diulu, Satana mmulongolole bademon bende, muenze mbulamatadi, mubapeshe bukokeshi, ne mubavuije bakokeshi ba panu.​—Ef. 6:12.

6 Satana udi wenza mudimu ne bulongolodi buende budi kabuyi bumueneka ebu bua kulombola mbulamatadi yonso ya bantu. Bualu ebu buakamueneka patoke pavua Satana muleje Yezu “makalenge onso a pa buloba budi bantu basombele” umuambila ne: “Nenkupeshe bukokeshi buonso ebu ne butumbi buawu, bualu bakadi babumpeshe, ne ndi mbupesha muntu yonso undi musue.” (Luka 4:5, 6) Nansha mudi Satana ne buenzeji bubi, mbulamatadi ya bungi idi yenzela bantu badiyi ikokesha amue malu mimpe. Kabidi, bantu badi bakokesha badi mua kuikala ne meji mimpe. Kadi kakuena mbulamatadi anyi mukokeshi nansha umue udi mua kuenzela bantu malu adibu bajinga bikole to.​—Mis. 146:3, 4; Buak. 12:12.

7. Mmunyi mudi Satana wenza kabidi mudimu ne bitendelelu bia dishima ne malu a bungenda mushinga? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

7 Bua kupambuisha “ba pa buloba bonso,” Satana ne bademon bende kabena benza mudimu anu ne mbulamatadi patupu to, badi kabidi benza mudimu ne bitendelelu ne malu a bungenda mushinga. (Buak. 12:9) Satana udi umuangalaja malu adiye ushiminyina Yehowa ku diambuluisha dia bitendelelu bia dishima. Bualu bukuabu, bidi bimueneka ne: Diabolo mmudisuike bua kufikisha bantu ba bungi ku dipua dîna dia Nzambi muoyo. (Yel. 23:26, 27) Nunku, bamue bantu badi bela meji ne muoyo mujima ne: badi batendelela Nzambi, kadi mu bulelela bikale batendelela bademon. (1 Kol. 10:20; 2 Kol. 11:13-15) Satana udi kabidi umuangalaja mashimi ku diambuluisha dia malu a bungenda mushinga. Tshilejilu, bangenda mushinga batu baleja bantu ne: bua kuikala ne disanka, badi ne bua kukeba makuta a bungi ne kuikala ne bintu bia bungi. (Nsu. 18:11) Bantu badi bitaba dishima edi, badi baditua mu dienzela “Biuma” mudimu pamutu pa kuwenzela Nzambi. (Mat. 6:24) Ndekelu wa bionso, dinanga didibu banange bintu bia ku mubidi didi dijimija dinanga divuabu banange Nzambi.​—Mat. 13:22; 1 Yone 2:15, 16.

8, 9. a) Tshilejilu tshia Adama ne Eva ne tshia banjelu bantomboji bidi bitulongesha malu kayi abidi? b) Kumanya bukokeshi budi nabu Satana kudi kutuambuluisha ku tshinyi?

8 Tshilejilu tshia Adama ne Eva ne tshia banjelu bantomboji bidi bitulongesha malu abidi a mushinga. Bualu bua kumpala, tudi tumanya ne: kudi nseke ibidi, ne tudi ne bua kusungula luseke lumue, mmumue ne: tushala ne lulamatu kudi Yehowa anyi tubuela mu dingumba dia Satana. (Mat. 7:13) Bualu buibidi, bantu badi baya ku luseke lua Satana, badi bapeta anu masanka makese. Adama ne Eva bakapeta mpunga wa kudisunguila tshidi tshimpe ne tshidi tshibi, ne bademon bakapeta ndambu wa bukokeshi pa mbulamatadi ya bantu. (Gen. 3:22) Kadi kulamata ku luseke lua Satana kutu anu kufikisha ku bipeta bibi. Kakutu kupetesha muntu masanka a nsongo to!​—Yobo 21:7-17; Gal. 6:7, 8.

9 Kumanya bukokeshi budi nabu Satana kudi kutuambuluisha ku tshinyi? Kudi kutuambuluisha bua kuikala ne nkatshinkatshi mu mushindu utudi tumona bakokeshi ba panu ne kudi kutusaka bua kutungunuka ne mudimu wetu wa kuyisha. Tudi bajingulule ne: Yehowa mmusue bua tunemeke bakokeshi ba mbulamatadi. (1 Pet. 2:17) Mmusue bua tutumikile mikenji ya mbulamatadi ya bantu padiyi kayiyi ibengangana ne mikenji ya Yehowa. (Lomo 13:1-4) Kadi tudi bamanye ne: katuena ne bua kubuelakana mu malu a pa buloba, tutua tshisumbu kampanda tshia malu a tshididi anyi mfumu kansanga mpanda nansha kakese. (Yone 17:15, 16; 18:36) Bu mutudi bamanye tshidi Satana ujinga kuenzela dîna dia Yehowa ne lumu luende, tudi tudiumvua benzejibue bikole bua kulongesha bantu bakuabu bulelela budi butangila Nzambi wetu. Tudi ne disanka dia mutudi tubikidibua ku dîna dia Nzambi ne dia kudiambila bantu, bamanye ne: kumunanga kudi kutupetesha masanka a bungi kupita kunanga makuta anyi bintu.​—Yesh. 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

MMUNYI MUDI SATANA UFIKA KU DIPAMBUISHA BANTU?

10-12. a) Mmunyi muvua Satana mua kuikala mukuate banjelu nende mu buteyi? b) Dikuluka dia banjelu ba bungi didi ditulongesha tshinyi?

10 Satana udi ne mayele makole adiye upambuisha nawu bantu. Tshilejilu, udi usaka bantu ku dienza malu adiye musue. Udi kabidi wenzeja bantu malu ku bukole bua bamukokele.

11 Mona muvua Satana muenze malu ne mayele bua kukuata banjelu nende bakuabu ba bungi mu buteyi buende. Uvua ne bua kuikala mubalonge bimpe munkatshi mua matuku a bungi bua kumanya mua kubapambuisha. Pavua bamue ba ku banjelu abu bakuatshibue mu buteyi buende, bende masandi ne bakaji, bakalela bana banene bale bavua ne tshikisu tshia bungi ne bakengesha bantu. (Gen. 6:1-4) Pamuapa Satana kavua anu muteye banjelu bapange lulamatu abu bua kuenda masandi patupu to, kadi uvua mua kuikala kabidi mubalaye bua bobu kukokesha bukua bantu. Tshipatshila tshiende tshivua mua kuikala tshia kupangisha dilua dia ‘muana wa mukaji’ uvuabu balaye. (Gen. 3:15) Mu mishindu yonso, Yehowa wakanyangakaja mayele ende onso pakatumaye Mvula wa kabutu uvua mulue kunyangakaja bionso bivua Satana ne banjelu bantomboji balongolola tshikondo atshi.

Satana udi ukeba kutupambuisha ne tshiendenda tshia masandi, lutambishi ne malu a mîdima (Tangila tshikoso tshia 12, 13)

12 Bualu ebu budi butulongesha tshinyi? Katuena ne bua kupepeja buteyi bua tshiendenda tshia masandi anyi njiwu ya lutambishi nansha kakese. Banjelu bavua badisange ne Satana bavua benze mudimu kumpala kua Nzambi muine munkatshi mua bidimu bungi kabuyi kubala. Nansha muvuabu muaba muimpe au, ba bungi ba kudibu bakalekela majinga mabi asa miji munda muabu ne akola. Bia muomumue, tudi mua kuikala benzele Nzambi mudimu bidimu bia bungi mu tshitupa tshia bulongolodi buende tshidi pa buloba. Kadi nansha mutudi muaba mukezuke wa mu nyuma eu, majinga mabi adi mua kuasa miji munda muetu. (1 Kol. 10:12) Nanku, bidi ne mushinga bua tuikale tukonkonona muoyo wetu ku musangu ne ku musangu, ne tulekela meji mabi ne lutambishi.​—Gal. 5:26; bala Kolosayi 3:5.

13. Mbualu kayi bukuabu butu Satana ulobesha nabu bantu bikole? Mmunyi mutudi mua kubuepuka?

13 Bualu bukuabu budi Satana ulobesha nabu bantu nkujinga kumanya mutu malu a mîdima. Lelu, Satana udi usaka bantu bua banange bademon ku diambuluisha dia bitendelelu bia dishima ne mishindu ya dijikija lutetuku. Filme, manaya a video, ne bintu bikuabu bia buena ebi bidi bienza bua malu a mîdima ikale asankisha bantu. Mmunyi mutudi mua kuepuka buteyi ebu? Katuena ne bua kutekemena bua bulongolodi bua Nzambi butuleje mishindu yonso ya dijikija lutetuku mimpe ne mibi to. Yonso wa kutudi udi ne bua kulongesha kondo kende ka muoyo bua kikale mu diumvuangana ne mikenji ya Nzambi. (Eb. 5:14) Kadi bua tuetu kuangata mapangadika mimpe, tudi ne bua kutumikila mubelu wa Paulo mufundisha ku nyuma wa ne: dinanga ditudi banange Nzambi “kadikadi ne lubombo to.” (Lomo 12:9) Tudi mua kudiebeja ne: ‘Mushindu undi njikija lutetuku udiku umvuija muena lubombo anyi? Balongi banyi ba Bible anyi bantu bandi mpinganyina bua kuyisha bobu bamone mishindu yanyi ya dijikija lutetuku, nebelaku meji ne: ntu ngenza malu andi mbayisha anyi?’ Tuetu tudienzeja bikole bua mêyi etu umvuangane ne bienzedi bietu, katuakukuatshibua bipepele mu mateyi a Satana to.​—1 Yone 3:18.

Satana udi uteta bua kutuenzeja malu ku bukole padiye usaka mbulamatadi bua kukandika mudimu wetu, usaka balongi betu bua kututatshisha, ne usaka bena mu dîku dietu bua kutuluisha (Tangila tshikoso tshia 14)

14. Mmunyi mudi Satana mua kutuenzeja malu ku bukole bua tulekele muoyo wetu mutoke? Mmunyi mutudi mua kumukandamena?

14 Satana utu kabidi utuenzeja malu ku bukole bua tulekele muoyo wetu mutoke kudi Yehowa. Tshilejilu, udi mua kusaka mbulamatadi bua kukandika mudimu wetu wa kuyisha. Udi mua kusaka bena mudimu netu anyi balongi betu bua kutuseka bualu tudi basue kutumikila mikenji ya Nzambi. (1 Pet. 4:4) Udi kabidi mua kusaka bena mu mêku etu badi kabayi Bantemu bua kutupangisha bua kubuela mu bisangilu. (Mat. 10:36) Mmunyi mutudi mua kumukandamena? Tshia kumpala, tudi ne bua kutekemena ne: netupete buluishi bua tshimuna mêsu, bualu Satana udi utuluisha. (Buak. 2:10; 12:17) Tshibidi, tudi ne bua kuvuluka tshilumbu tshinene tshiakajula Satana tshia ne: tudi tuenzela Yehowa mudimu anu padibi bipepele, kadi padi nsombelu utukolela, tudi tumuela nyima. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Tshisatu, tudi ne bua kueyemena Yehowa bua atupeshe bukole bua tumone mua kupita ne tshilumbu atshi. Vuluka ne: Yehowa kakutulekela to.​—Eb. 13:5.

MMALU KAYI ADI SATANA KAYI MUA KUENZA?

15. Satana udiku mua kutusaka ku bukole bua tuenze malu atudi katuyi basue anyi? Umvuija.

15 Satana kena mua kusaka bantu ku bukole bua benze malu adibu kabayi basue to. (Yak. 1:14) Bantu ba bungi badi benza malu adi Satana musue mu dipanga. Kadi padibu balonga bulelela, yonso wa kudibu udi usungula udiye musue kuenzela mudimu. (Bien. 3:17; 17:30) Tuetu badisuike bua kuenza disua dia Nzambi, kakuena tshidi Satana mua kuenza bua kunyanga muoyo wetu mutoke to.​—Yobo 2:3; 27:5.

16, 17. a) Mmalu kayi makuabu adi Satana ne bademon kabayi mua kuenza? b) Katuena ne bua kutshina bua kusambila Yehowa ne dîyi dikole bua tshinyi?

16 Kudi malu makuabu adi Satana ne bademon bende kabayi mua kuenza. Tshilejilu, kakuena muaba nansha umue mu Bible udibu bambe ne: badi mua kumanya malu adi mu lungenyi lua muntu anyi mu muoyo wende to. Anu Yehowa ne Yezu ke badi mua kuamanya. (1 Sam. 16:7; Mâko 2:8) Kadi netuambe tshinyi bua kuakula anyi kusambila ne dîyi dikole? Tudi ne bua kutshina ne: Diabolo anyi bademon badi mua kuteleja masambila etu ne kubuelela pa malu atudi tuamba au bua kutuenzela bibi anyi? Tòo. Bua tshinyi tudi tuandamuna nanku? Katutu tutshina bua kuenza malu mimpe mu mudimu wa Yehowa anu bualu Diabolo udi mua kutumona to. Bia muomuue, katuena ne bua kutshina bua kusambila ne dîyi dikole anu bualu Diabolo udi mua kutumvua to. Mu Bible mudi bilejilu bia bungi bia bantu ba Nzambi bavua basambile ne dîyi dikole, ne kakuena bualu nansha bumue budi buleja ne: bavua batshine bua Diabolo kumvu masambila abu to. (1 Bak. 8:22, 23; Yone 11:41, 42; Bien. 4:23, 24) Tuetu benze ne muetu muonso bua mêyi etu ne bienzedi bietu biumvuangane ne disua dia Nzambi, netuikale bashindike ne: Yehowa kakulekela Diabolo utuenzela bibi bua kashidi to.​—Bala Misambu 34:7.

17 Tudi ne bua kumanya muena lukuna wetu bimpe, kadi katuena ne bua kumumvua buôwa to. Yehowa udi wambuluisha too ne bantu bapange bupuangane bua kutshimuna Satana. (1 Yone 2:14) Tuetu bamukandamene, neatunyeme. (Yak. 4:7; 1 Pet. 5:9) Bidi bimueneka ne: bansonga ke badi Satana mutambe kutua mutu. Ntshinyi menemene tshidibu ne bua kuenza bua kukandamena Diabolo? Netuandamune lukonko elu mu tshiena-bualu tshialonda.

^ tshik. 2 Bible udi utela mêna a bamue banjelu. (Bal. 13:18; Dan. 8:16; Luka 1:19; Buak. 12:7) Bu mudi Yehowa muinyike mutoto ne mutoto wonso dîna (Mis. 147:4), mbikumbane bua kuamba ne: banjelu bonso, kusangisha ne eu wakalua Satana badi pabu ne mêna malelela.

^ tshik. 3 Mu Mifundu ya tshiena Ebelu mbatele dîna Satana anu misangu 18, kadi mu Mifundu ya mu tshiena Greke mbaditele misangu mipite pa 30.