Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Ese Omw Imwintihtio

Ese Omw Imwintihtio

“Kitail eseier duwen [en Sehdan] koasoandi kan.”​—2 KOR. 2:11.

KOUL KAN: 150, 32

1. Mwurin Adam oh Ihp ara wiahda dihp, dahme Siohwa ketin kasalehda duwen atail imwintihtio?

ADAM ese me serpent kan sohte kak lokaia. Eri ni eh esehda me serpent men lokaiaiong Ihp, mwein Adam ese me ngehn emen me lokaia. (Sen. 3:1-6) Adam oh Ihp sehse ihs ngehn menet. Ahpw Adam pilada en iangala ih oh uhwongada Seme limpoako nanleng. (1 Tim. 2:14) Mwurinte mwo, Siohwa tepida ketin kasalehda duwen imwintihti suwed menet oh ketin inoukihda me ehu rahn imwintihti menet pahn kasohrala. Ahpw Siohwa ketin mahsanih me lao lel ahnsowo, ngehn menet me kamwakid sineiko en lokaia pahn uhwong koaros me kin poakohng Koht.​—Sen. 3:15.

2, 3. Kahrepe dahieu me Siohwa sohte ketin kasalehda laud duwen Sehdan mwohn ketidohn Mesaiao?

2 Siohwa sohte ketin padahkihong kitail eden tohnlengo me uhwongada ih. * Sounpar 2,500 mwurin uhwongo wiawi nan Ihden, Siohwa ketin kasalehda ihs me uhwongada ih. (Sohp 1:6) Aramas esehki ih sang lengileng wet “Sehdan” me wehwehki “Sounpelian.” Pwuhk siluhte nan Palien Paipel ni Lokaiahn Ipru, 1 Kronikel, Sohp, oh Sekaraia, me koasoia duwen Sehdan. Dahme kahrehda e ekiste kasalehda duwen imwintihti menet mwohn ketidohn Mesaia?

3 Siohwa sohte ketin kasalehda ni oaritik nan Palien Paipel ni Lokaiahn Ipru soahng tohto duwen Sehdan oh pil dahme e kin wia. Kahrepen Palien Paipel ni Lokaiahn Ipru ntingdi iei en sewese aramas akan ren esehla oh idawehn Mesaiao. (Luk 24:44; Kal. 3:24) Ni Mesaiao eh ketido, Siohwa ketin doadoahngki ih oh nah tohnpadahk ko ren kasalehda laud dahme kitail ese duwen Sehdan oh tohnleng ko me iangala ih. * Met konehng pwehki Siohwa pahn ketin doadoahngki Sises oh ienge me keidi kan en kasohrehla Sehdan oh ienge kan.​—Rom 16:20; Kaud. 17:14; 20:10.

4. Dahme kahrehda kitail en dehr uhdahn masak Tepilo?

4 Wahnpoaron Piter kapahrekihong Sehdan me Tepil “laion emen me kin weriwer,” oh Sohn kahdaneki ih “serpent” oh “drakon.” (1 Pit. 5:8; Kaud. 12:9) Ahpw kitail sohte anahne uhdahn masak Tepilo. Mie irepen eh manaman. (Wadek Seims 4:7.) Mie perepatail sang rehn Siohwa, Sises oh tohnleng lelepek kan. Pwehki arail sawas, kitail kak pelianda atail imwintihtio. Ahpw kitail anahnehte ese pasapengpen peidek kesempwal siluh: Ia uwen laud en Sehdan eh kin kamwakid meteikan? Ia duwen eh kin song en kamwakid aramas? Mie soahng kan me e sohte kak wia? Kitail pahn sapengala peidek pwukat oh kilang dahme kitail kak sukuhlkihsang.

IA UWEN LAUD EN SEHDAN EH KIN KAMWAKID METEIKAN?

5, 6. Dahme kahrehda koperment kan en aramas sohte kak wiahda wekidekla kan me kitail kin keieu anahne?

5 Mwohn Nohliko, Sehdan kasonge ekei tohnleng ren wia nsenen pwopwoud ong lih akan. Met Sehdan kaunda tohnleng pwukat koaros me uhwongada Koht. Paipel kawehwehda met nin duwen karasaras ehu ni eh mahsanih me drakono me piskensang nanleng sipedasang nanleng silikis ehu en usu kan en iangala ih. (Sen. 6:1-4; Sud 6; Kaud. 12:3, 4) Ni tohnleng pwukat ar kesehla sapwellimen Koht peneinei, re pilada en mi pahn ahn Sehdan manaman. Kitail en dehr leme me tohnleng sapeik pwukat wia pwihn pingiping ehu. Nan wasahn ngehn kan me kitail sohte kak kilang, Sehdan wiadahr pein eh kopermento en duwehte mwomwen Wehin Koht. E wiakihla pein ih nanmwarki men, oh e koasoanehdi nah ngehn suwed kan, kihong irail manaman, oh kahrehiong irail en wiahla kaun kan en sampah.​—Ep. 6:12.

6 Sehdan kin doadoahngki eh pwihn pwehn kaunda koperment kan koaros en aramas. Kitail kak kamehlele met, pwehki ni ahnsou me e kasalehiong Sises “wehin sampah koaruhsie,” e patohwanohng Sises: “I pahn kihong komwi soangen manaman koaros oh lingan en wehi pwukat koaros. Pwe koaros kohiengieier oh I kak kihong mehmen me I men kihong.” (Luk 4:5, 6) Ahpw koperment tohto kin wiahda soahng mwahu kan ong towe kan, oh ekei kaun kin uhdahn men sewese aramas akan. Ahpw sohte aramas emen kak wiahda wekidekla kan me kitail koaros kin keieu anahne.​—Mel. 146:3, 4; Kaud. 12:12.

7. Ia duwen Sehdan eh kin doadoahngki kaidehn palien kopermentte ahpw pelien lamalam likamw oh palien pesines kan en sampah? (Menlau kilang tepin kilel.)

7 Sehdan oh ngehn suwed kan pil kin doadoahngki pelien lamalam likamw oh palien pesines kan en sampah pwehn pitih “sampah pwon,” de aramas koaros. (Kaud. 12:9) Sehdan kin doadoahngki pelien lamalam likamw pwehn kihpeseng likamw kan duwen Siohwa, oh e pil song en ekihla mwaren Koht. (Ser. 23:26, 27) Pwehki met, ekei aramas mwahu kin medewe me re kin kaudokiong Koht, ahpw ni mehlel, re kin kaudokiong ngehn suwed kan. (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15) Sehdan pil kin doadoahngki palien pesines pwehn kihpeseng likamw kan, duwehte soangen likamw me dene en naineki mwohni laud oh ahneki kepwe tohto pahn kahrehiong aramas en peren. (Lep. Pad. 18:11) Irail kan me kin kamehlele likamw pwoatet kin doadoahngki arail mour pwehn papah “kepwehn sampah kan” ahpw kaidehn Koht. (Mad. 6:24) Mehnda ma ahnsou ehu mwowe re kin poakohng Koht, arail poakohng kepwe kan kin uhdahn laudla oh kahrehda ren sohla poakohng Koht.​—Mad. 13:22; 1 Sohn 2:15, 16.

8, 9. (a) Mehn kasukuhl riau dah me kitail kak sukuhlkihsang wiewiahn Adam, Ihp oh tohnleng ko me uhwongada Koht? (b) Dahme kahrehda e mwahu kitail en ese me Sehdan kin kakaun sampah?

8 Mie mehn kasukuhl kesempwal riau me kitail kak sukuhlkihsang wiewiahn Adam, Ihp oh tohnleng ko me uhwongada Koht. Keieu, kitail sukuhlki me pali riaute me mie oh kitail anahne pilada ehu. Kitail kak pilada en iang Siohwa de iang Sehdan. (Mad. 7:13) Keriau, kitail sukuhlki me mie irepen kamwahu kan me kohwong irail kan me iangala Sehdan. Adam oh Ihp alehdi ahnsou mwahu en pilada ong pein ira dahme pwung oh sapwung. Oh ngehn suwed kan alehdi manaman pohn koperment kan en aramas. (Sen. 3:22) Ahpw en pilada en iang Sehdan kin ahnsou koaros imwila suwed. Sohte kamwahu ehu me uhdahn mehlel sang met!​—Sohp 21:7-17; Kal. 6:7, 8.

9 Dahme kahrehda e mwahu kitail en ese me Sehdan kin kakaun sampah? Pwehki met kin sewese kitail en ahneki madamadau pwung duwen koperment kan oh e kin kamwakid kitail en kalohki rongamwahwo. Kitail ese me Siohwa ketin kupwurki kitail en wauneki koperment kan. (1 Pit. 2:17) E ketin kupwurki kitail en peikiong arail kosonned kan ma kosonned ko sohte kin uhwong sapwellime koasoandi kan. (Rom 13:1-4) Ahpw kitail pil ese me kitail anahne kolokol atail soupoupali oh sohte utung pwihn en palien politik de kaun akan. (Sohn 17:15, 16; 18:36) Pwehki kitail ese me Sehdan kin songosong en ekihla mwaren Siohwa oh kahdsuwedihala Ih, kitail kin wia uwen atail kak koaros en padahkihong aramas akan dahme mehlel duwen atail Koht. Kitail kin pohlki atail doadoahngki oh pil weuwa mwareo. Atail limpoak ong Koht kin kesempwalsang limpoak ong mwohni de kepwe kan.​—Ais. 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

IA DUWEN SEHDAN EH KIN SONG EN KAMWAKID METEIKAN?

10-12. (a) Ia duwen Sehdan eh doadoahngki pahn pwehn kasonge ekei tohnleng? (b) Dahme kitail sukuhlkihsang dahme tohnleng ko wia?

10 Sehdan kin doadoahngki wiepe kan me kin pweida pwehn kamwakid meteikan. Pwehn kahrehiong irail en wia dahme e mwahuki, mie ahnsou kan me e kin doadoahngki soangen pahn kan pwehn kasonge irail. Ekei ahnsou e kin song en kamasak irail.

11 Sehdan doadoahngki pahn pwehn kasonge tohnleng tohtohie. Ele e kin kilikilang irail erein ahnsou reirei pwehn esehla dahme pahn kasonge irail. Ekei tohnleng ko lohdi oh wiahda nsenen pwopwoud rehn lih akan. Neirail seri kan iei kodon lemei kan me kin lemei ong aramas akan rehrail. (Sen. 6:1-4) Patehng eh kasongehki tohnleng ko en wia nsenen pwopwoud ong lih akan, Sehdan ele pil inoukihong irail me re pahn ahneki manaman pohn aramas akan koaros. Ni ahl wet, Sehdan ele kin songosong en kauwehla pweidahn sapwellimen Siohwa kokohp me pid “kadaudok en liho.” (Sen. 3:15NW) Ahpw Siohwa sohte ketin mweidohng Sehdan en pweida. E ketikihdo Nohliko me kauwehla ahn Sehdan oh ngehn suwed ko arail koasoandi koaros.

Sehdan kin song en kasongehkin kitail tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud, pohnmwahso, oh manaman en ngehn akan (Menlau kilang parakrap 12, 13)

12 Dahme kitail sukuhlkihsang met? Tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud oh pil pohnmwahso kin wia pahn kei me kin uhdahn pweida mwahu. Tohnleng ko me iangala Sehdan mihmihkiher nanleng rehn Koht erein sounpar tohtohie! Mendahki met, me tohto rehrail mweidohng ineng sapwung en kekeirda rehrail, oh ineng pwukat uhdahn laudla. Kitail en ahnsou koaros tamataman me sohte lipilipil ia uwen werei me kitail papahki Siohwa, ineng suwed kak tepida kekeirda nan mohngiongitail. (1 Kor. 10:12) Ihme kahrehda kitail en kin ahnsou koaros tetehk dahme mi nan mohngiongitail oh kihsang madamadau samin oh pohnmwahso koaros!​—Kal. 5:26; wadek Kolose 3:5.

13. Ia pil ehu soangen pahn me Sehdan kin doadoahngki, oh ia duwen atail kak soikala?

13 Pil ehu soangen pahn me Sehdan kin doadoahngki iei kasongosong en men esehla soahng kan me pid manaman en ngehn akan. Rahnwet, e kin song en kahrehiong aramas akan en men esehla duwen ngehn suwed kan sang ni eh doadoahngki pelien lamalam likamw oh pil mehn kamweit kan. Kasdo kan, video game kan, oh pil soangen mehn kamweit teikan kak kahrehda manaman en ngehn akan en mwomwen kaperen. Ia duwen atail kak soikala soangen pahn wet? Kitail en dehr kasik me sapwellimen Koht pwihn pahn ntingihediong kitail mehn kamweit mwahu oh suwed kan. Kitail anahne kaiahnehda kadeikpen loalatail pwe kitail en kak wiahda pilipil mwahu kan me poahsoankihda sapwellimen Siohwa kaweid kan. (Ipru 5:14) Oh ma atail limpoak ong Koht sohte “kin mwalaun,” kitail pahn wiahda pilipil erpit. (Rom 12:9NW) Aramas mwalaun men kin nda soahng ehu ahpw kin wia ehu soahng tohrohr. Eri ni atail kin pilada mehn kamweit kan, kitail kak pein idek rehtail: ‘I kin idawehn kaweid kohte me I padahkihong meteikan en idawehn? Dahme nei tohnsukuhl en Paipel de aramas akan me I kin pwurehng pwurala rehrail pahn medewe ma re kilang soangen mehn kamweit kan me I pilada?’ Ni atail kin idawehn kaweid kan me kitail padahkihong meteikan en idawehn, e kin mengei ong kitail en soikala pahn me Sehdan kin doadoahngki.​—1 Sohn 3:18.

Sehdan kin song en kamasakihkin kitail koperment kan ar keinepwi atail doadoahk, uhwong sang iengatail tohnsukuhl kan, oh uhwong sang peneinei (Menlau kilang parakrap 14)

14. Ia duwen Sehdan eh kak song en kamasak kitail, oh ia duwen atail kak kesihnenda teng?

14 Sehdan pil kin song en kamasak kitail pwe kitail en sohla loalopwoatohng Siohwa. Karasepe, e kak kamwakid koperment kan en keinapwidi atail doadoahk en kalohk. E kak kamwakid iengatail tohndoadoahk de tohnsukuhl kan ren kapailoke kitail pwehki atail kin idawehn koasoandi kan en Paipel. (1 Pit. 4:4) Sehdan pil kak kamwakid tohn atail peneinei me sohte mi nan padahk mehlel, me ele ahneki kahrepe mwahu kan ahpw kin song en kauhdi kitail sang atail en iang mihting kan. (Mad. 10:36) Dahme kitail kak wia pwehn kesihnenda teng ni Sehdan eh kin kamasak kitail? Kitail en dehr pwuriamweikihla soangen uhwong pwukat, pwehki kitail ese me Sehdan wie mahmahweniong kitail. (Kaud. 2:10; 12:17) Kitail pil anahne tamataman ire kesempwalo: Sehdan nda me dene kitail kin papah Siohwa ihte ahnsou me mengei ong kitail oh me kitail pahn soikala Koht ma soahng kan pahn apwalla. (Sohp 1:9-11; 2:4, 5) Kitail en ahnsou koaros peki rehn Siohwa en ketikihong kitail kehl. Tamataman me Siohwa sohte pahn ketin keseikitailla.​—Ipru 13:5.

DAHME SEHDAN SOHTE KAK WIA

15. Sehdan kak idingkihong kitail en wia dahme kitail sohte men wia? Menlau kawehwehda.

15 Sehdan sohte kak idingkihong aramas en wia dahme irail sohte men wia. (Seims 1:14) Me tohto nan sampah sohte kin pohnese me re iang ahn Sehdan pali. Ahpw ni emen eh kin sukuhlki padahk mehlel, e anahne pilada ma e pahn iang Siohwa de Sehdan. (Wiewia 3:17; 17:30) Ma kitail koasoanehdi teng en peikiong Koht, Sehdan sohte kak kauwehla atail loalopwoat.​—Sohp 2:3.

16, 17. (a) Pil dahme Sehdan oh ngehn suwed kan sohte kak wia? (b) Dahme kahrehda kitail en dehr perki kapakap ong Siohwa ni ngihl laud?

16 Pil mie soahng teikan me Sehdan oh ngehn suwed kan sohte kak wia. Karasepe, Paipel sohte mahsanih me re kak ese dahme mi nan atail madamadau de mohngiong. Siohwa oh Sises kelehpw me kak ketin wia met. (1 Sam. 16:7; Mark 2:8) Eri ia duwe, kitail anahne perki me ma kitail kapakap ni ngihl laud, Tepilo oh ngehn suwed kan pahn rong dahme kitail nda oh doadoahngki pwehn pelianki kitail? Soh! Dahme kahrehda? Medewehla duwen met: Kitail sohte kin perki wia soahng mwahu kan ni atail kin papah Siohwa ihte pwehki Tepilo kak kilang kitail. Ni ahlohte, kitail en dehr perki en kapakap ni ngihl laud ihte pwehki Tepilo kak rong kitail. Paipel pil mahsanih duwen sapwellimen Koht ladu kan ar kin kapakap ni ngihl laud pak tohto, oh kitail sohte kin wadek me re kin perki ma Tepilo pahn rong. (1 Nan. 8:22, 23; Sohn 11:41, 42; Wiewia 4:23, 24) Ma kitail kin wia uwen atail kak en lokaia oh mwekid ni ahl me Koht ketin kupwurki, kitail kak kamehlele me Siohwa sohte pahn ketin mweidohng Tepilo en kahrehiong kitail nan keper kohkohlahte.​—Wadek Melkahka 34:7.

17 Kitail anahne ese atail imwintihtio, ahpw kitail en dehr uhdahn masak ih. Mendahki kitail sohte unsek, kitail kak powehdi Sehdan pwehki sapwellimen Siohwa sawas! (1 Sohn 2:14) Ma kitail pelianda ih, e pahn tangasang kitail. (Seims 4:7; 1 Pit. 5:9) Rahnwet, e mwomwen me Sehdan kin keieu uhwong me pwulopwul kan. Ia duwen ar kak pelianda uhwong kan sang Tepilo? Kitail pahn koasoiapene duwen met nan iren onop en mwuhr.

^ par. 2 Paipel kasalehda me ekei tohnleng kan mie adarail. (Sounkopwung 13:18; Dan. 8:16; Luk 1:19; Kaud. 12:7) E pil mahsanih me Siohwa ketikihong eden ehuehu usu kan. (Mel. 147:4) Eri e pwung en medewe me Siohwa ketikihong eden tohnleng kan koaros, iangahki emen tohnleng me mwuhr wiahla Sehdan.

^ par. 3 Lengileng wet “Sehdan” pwarada pak eisek waluhte nan Palien Paipel ni Lokaiahn Ipru, ahpw e pwarada tohtohsang pak 30 nan Palien Paipel ni Lokaiahn Krihk.