1. Adanwan Ëva jutsallakuriyaptin, ¿imatataq Jehovä musyatsikurqan chikimaqnintsikpita?

JUK culebrawan Ëva parlanqanta musyarirqa, ¿imataraq Adan pensarqan? Juk espïrituwan parlanqantachi. Porqui culebrakuna mana parlayanqantaqa alleqmi musyarqan (Gen. 3:1-6). Adanwan Ëvaqa manam kë espïritu pï kanqanta musyayarqantsu. Tsënö kaptimpis, Adanqa tsë espïritutam cäsurqan y kuyakoq Diosnimpa contranmi churakärirqan (1 Tim. 2:14). Peru Adantawan Ëvata jutsaman ishkiratsiptinllam, Jehoväqa tsë chikikoqpita musyatsikur qallëkurqan, y ushakätsinampaq kaqtapis änikurqanmi. Jina willakurqanmi, sirweqninkunata juk tiempupa kë chikikoq sufritsinampaq kaqtapis (Gen. 3:15).

2, 3. ¿Imanirtaq Jehoväqa unë witsanchö Satanaspaq alläpaqa willakurqantsu?

² Jehoväqa alläpa yachaq karmi, contran churakaq angelpa jutintaqa willakurqantsu. * Y 2500 watakuna pasariptinraqmi, imanö  kanqanta rikätsikunampaq “Satanas” nir qayarqan, tsë ninanqa “Contrakoq” ninanmi (Job 1:6). Tsëmi tsë jutiqa, 1 Crönicas, Job y Zacarïas librukunallachö yurirqan. ¿Imanirtaq Jehoväqa tsë witsankuna tsë chikikoqpaq alläpaqa willakurqantsu?

³ Jehoväqa itsapis munarqantsu Satanasta alläpa precisaqpaq churayänanta. Tsëchi hebreu idiömachö qellqayanqan Palabranchöqa, pëpita ni ruranqankunapita Jehoväqa alläpataqa willakurqantsu. Porqui tsë librukunataqa qellqatsirqan, Akrashqata o Cristuta nunakuna reqiyänampaq y qateqnin tikrayänampaqmi (Lüc. 24:44; Gäl. 3:24). Jesucristu kë Patsaman chäramuptinnam, Jehoväqa pëta y qateqninkunata utilizarqan Satanaspita y supëkunapita masllata musyatsikuyänampaq. * Tsënö ruranqanqa allim, porqui Jehoväqa Jesusta y ciëlupaq akrashqakunatam utilizanqa Satanasta y pëman llapan qaqaqkunata ushakätsiyänampaq (Rom. 16:20; Rev. 17:14; 20:10).

4. ¿Imanirtaq Satanastaqa alläpa mantsashwantsu?

⁴ Apostol Pëdruwan Juanqa Satanaspaq niyarqan, ‘qapareq qayareq leonnö’ y ‘mantsanëpaq jatun culebranö’ kanqantam (1 Pëd. 5:8; Rev. 12:9). Tsëqa, ¿Satanastaqa chipyëpaku mantsanantsik? Manam. Porqui pëqa manam Jehoväpita mas puëdeqtsu (leyi Santiägu 4:7). Noqantsiktaqa Jehovä, Jesus y alli angelkunam yanapamantsik. Y pëkuna yanapamashqam, Satanaspa makinmanqa ishkishuntsu. Peru Satanasqa, ¿alläpa dominakoqku? ¿Imanötaq nunakunata engañan? Y ¿alläpa puëdeqku? Kë tapukïkunapita alleq yachakurishun y imanö yanapamänapaq kaqta rikärishun.

5, 6. ¿Imanirtaq gobiernukunaqa nunakuna shuyaräyanqan alli kawakïta apamïta puëdiyantsu?

⁵ Apäkï Tamya manaraq shamunqan witsankunam, Satanasqa wakin angelkunata jutsaman ishkiratsirqan, tsëmi warmikunawan kakuyänampaq Patsaman shayämurqan. Mëtsika mana alli angelkunam Satanaspa makinchö këkäyan. Tsëmi Bibliaqa nin, mantsanëpaq jatun culebraqa kima kaq parti qoyllurkunata chupanwan qarachanqanta (Gen. 6:1-4; Jüd. 6; Rev. 12:3, 4). Kë angelkunaqa ciëluchö këkaq Jehoväpa markanta jaqirirmi, Satanasman qaqäriyarqan. Kë mana alli angelkunaqa manam lluta grüpullatsu kayan, sinöqa Satanasmi patsätsishqa alli churanakushqa kayänampaq. Imëka Diospa Gobiernuntanömi, Satanaspis juk gobiernuta patsätsishqa y kikinmi rey tukun. Y supëninkunatanam autoridäta qoshqa puëdeq gobernanti kayänampaq (Efes. 6:12).

⁶ Patsätsinqan gobiernutam Satanasqa utilizan, kë Patsachö gobiernukunata dominanampaq. Tsënö kanqantaqa musyantsik, “patsachö llapan gobiernukunata” Jesusta rikätsinqanchömi. Y kënömi Jesusta nirqan: “Kë llapankunata rikänëkipaq autoridäta y riquëzankunatam qoykushqëki, porqui noqam chaskirqö, y pitapis munanqätam qoykü” (Lüc. 4:5, 6). Mana allikunata rurayänampaq gobiernukunata makinchö Satanas këkätsiptimpis, atskaq gobiernukunam nacionninkunapaq allikunata rurayan o rurëta procurayan. Peru manam ni juk gobiernullapis, nunakuna shuyaräyanqan alli kawakïtaqa apamïta puëdintsu (Sal. 146:3, 4; Rev. 12:12).

7. ¿Imapaqtaq Satanasqa tukï mana alli religionkunata y jatusaq negociukunata utilizan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

⁷ Entëru Patsachö täraq nunakunata engañanampaqqa, Satanasqa manam gobiernukunallatatsu utilizan, sinöqa tukï mana alli  religionkunata y jatusaq negociukunatam (Rev. 12:9). Mana alli religionkunawanmi, Satanasqa Jehoväpaq imëkata ulikun (llullakun). Jina Diospa jutintapis imëkanöpa nunakuna qonqayänantam munan (Jer. 23:26, 27). Tsëmi mëtsikaq nunakunaqa “Diostam adorä” nirpis, supëkunata adorëkäyan (1 Cor. 10:20; 2 Cor. 11:13-15). Jina jatusaq negociukunawanmi, Satanasqa nunakunata engañëkan. Y tsëpaqqa, “atska qellëyoq kar y imëkayoq karmi rasumpa kushishqaqa kawakunki” nirmi creitsin (Prov. 18:11). Tsëta creeqkunaqa Jehoväta sirwiyänampa rantinmi, ‘kapoqyoq këllata’ ashirnin alläpa trabajayan (Mat. 6:24). Y tsëllaman yarparäkurninmi, Diostaqa chipyëpa qonqëkuyan (Mat. 13:22; 1 Juan 2:15, 16).

8, 9. (1) ¿Imakunatataq yachakuntsik Adan, Ëva y mana alli angelkuna rurayanqampita? (2) ¿Imanötaq yanapamantsik Satanas alläpa dominakoq kanqanta musyanqantsik?

⁸ Adan, Ëva y mana alli angelkuna rurayanqampitaqa, këkunatam yachakuntsik: puntataqa, bienmi decidishwan Satanaspa sirweqnin këta o Jehoväpa sirweqnin këta, peru jukllëllatam mëqanta karpis akrëta puëdintsik (Mat. 7:13). Ishkë kaqchönam yachakuntsik, Satanas imëkata änikunqankunaqa ushakäreqlla kanqanta. Adanwan Ëvaqa munëninkunata rurakuyänanllapaqmi libri këta chaskiyarqan y mana alli angelkunanam nunakunapa gobiernunkunata dominayänampaq carguta chaskiyarqan (Gen. 3:22). Peru musyanqantsiknöpis, Satanaspa sirweqnin karqa imëpis mana allichömi ushashun (Job 21:7-17; Gäl. 6:7, 8).

⁹ Satanas alläpa dominakoq kanqanta musyanqantsikqa, ¿imanötaq yanapamantsik? Juk lädupaqa yanapamantsik, autoridäkunata y gobiernukunata cäsukunantsikta Jehovä munanqantam (1 Pëd. 2:17). Peru Diosnintsik mandakunqampa contran kaptinqa, mananam pëkunataqa cäsunantsiknatsu (Rom. 13:1-4). Manam ni ima candidätuta ni ima gobiernutapis yanapanantsiktsu (Juan 17:15, 16; 18:36). Jina Satanaspita musyanqantsikqa yanapamantsik, Diosnintsikpita yachatsikur sïguinapaqmi. Diosnintsikpaq y jutimpaq engañakuptinmi, nunakunata rasumpa kaqta yachatsita munantsik. Tsëmi Diosnintsikpa jutimpa reqishqa kantsik y kushishqa musyatsikuntsik. Musyantsikmi qellëta y imëkayoq këta kuyanqantsikpitaqa, Diosnintsikta kuyanqantsik mas alli kanqanta (Is. 43:10; 1 Tim. 6:6-10).

10-12. (1) ¿Ima trampataraq Satanas utilizarqan angelkuna pëman qaqäyänanta munarnin? (2) ¿Imatataq yachakuntsik angelkunata pasanqampita?

¹⁰ Munanqanta rurayänampaqqa, Satanas yachëllapam nunakuna engañan. Höraqa mas  gustayanqan kaqkunawanmi yachëllapa jutsaman ishkiratsin, y höranam defrenti imëka problëmamampis churarin.

¹¹ Puntataqa rikärishun angelkunata ishkitsinampaq imata utilizanqanta. Atska watapachi alleq pensarqan, angelkuna pëman qaqayänampaq imanö engañanampaq kaqta. Wakin angelkunaqa trampanman ishkiriyarqanmi, tsëmi warmikunawan kakuyänampaq Patsaman bajayämurqan. Y wamrankunaqa, alläpa mantsëpaq jatusaq mana alli ruraq nunakunam kayarqan (Gen. 6:1-4). Jina Satanasqa, llapan nunakunata dominayänampaq autoridäyoq këtachi änirqan. Tsëtaqa itsa rurarqan, “warmipa” “mirënin” o Jesucristu kë Patsaman chämunanta michäkïta munarchi (Gen. 3:15). Peru Jehoväqa Apäkï Tamyawan nunakunata ushakätsirmi, Satanaswan supëninkuna rurëta munayanqantaqa perdiratsirqan.

¹² ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Piwampis punukïta munë jutsapita y kikintsikllapaq imëkatapis munë peligrupita cuidakunapaqmi. Satanasman qaqaq angelkunaqa mëtsika watakunapam, Jehoväta ciëluchö sirwiyarqan y tsëchöqa llapampis limpiu shonquyoqmi kayarqan. Peru tsënö sitiuchö sirwikarpis, mana alli munëkuna shonqunkunachö yurinantam permitiyarqan. Itsa noqantsikpis, limpiu shonquyoq cristiänu mayintsikkunawan atska watapana Jehoväta sirwikantsik. Peru tsënö limpiu shonquyoqkunawan sirwikashqapis, mana alli munëkunaqa shonquntsikchö yuririnmanmi, y mana allikunamanmi chäratsimashwan (1 Cor. 10:12). Tsëmi alläpa precisan shonquntsikchö imanö këkanqantsikta alleq rikäkunantsik. Y mana allikunata munëkanqantsikta y orgullösu tikrëkanqantsikta cuenta qokurirqa rasllam cambianantsik (Gäl. 5:26; leyi Colosensis 3:5).

13. (1) ¿Imanö mastaq Satanasqa nunakunata ishkitsin? (2) ¿Imatataq ruranantsik tsë trampanman mana ishkinapaq?

¹³ ¿Imanö mastaq Satanasqa nunakunata trampanman ishkitsin? Supëkuna imakunata rurayanqanta rikätsikoq pelïculakunawan, videu juëgukunawan y maskunawanmi. Mana creipaqtanö y alläpa espantakïpaqtanö rikätsikuyaptinmi, nunakunaqa rikëta alläpa gustayan. ¿Imatataq rurashwan tsë trampaman mana ishkinapaq? Manam shuyaränantsiktsu Diospa markanraq imata rikänapaq o mana rikänapaq y imata ruranapaq o mana ruranapaq kaqta juk listachöraq jorqamunanta. Tsëpa rantinqa, cada ünum concienciantsikta yachatsinantsik Jehoväta gustanqan kaqkunallata ruranapaq (Heb. 5:14). Apostol Pablum kënö nirqan: “Kuyakïnikikunaqa ama janan shonqullaqa katsuntsu”. Tsë consëjuta  cäsukurqa, imëpis alli kaq rurëkunatam akrashun (Rom. 12:9). Kënömi tapukunantsik: “Bibliapita yachëkätsinqä nuna imakunawan kushikunqäta musyarirqa, ¿yachatsikunqänö kawanqätatsuraq o Diosta janan shonqulla kuyanqätatsuraq pensanqa?”. Yachatsikunqantsikmannö kawarninqa, manam Satanaspa trampanmanqa ishkishuntsu (1 Juan 3:18).

14. (1) ¿Imanötaq Satanasqa Jehoväpita rakimënintsikta munan? (2) ¿Imanötaq alleq tsarakushwan?

¹⁴ Kanan rikärishun, Jehoväta jaqitsimänapaq Satanas defrenti imëka problëmakunata churamunqanta. Höraqa gobiernukunatam utilizan yachatsikunqantsikta michämänapaq. Jina trabajaq o estudiaq mayintsikkunatam utilizärinman, Testïgu kanqantsikpita burlakuyänampaq (1 Pëd. 4:4). Jina mana creikoq familiantsikkunatam utilizärinman reunionkunaman ëwanata michämänapaq (Mat. 10:36). ¿Imatataq ruranantsik alleq tsarakunantsikpaq? Puntataqa, noqantsikwan pelyaq cuenta Satanas këkanqantam cuentachö katsinantsik, tsëmi ima problëmapis karëkanqa (Rev. 2:10; 12:17). Ishkë kaqchönam, imëka problëmakunapa pasarnimpis Jehovätaqa jaqinantsiktsu, porqui Satanasqa acusamarquntsik Diostaqa imatapis chaskinantsikrëkurlla sirwinqantsikta y problëmakunapa pasarqa jaqirinapaq kaqtam (Job 1:9-11; 2:4, 5). Y kima kaqchönam, yanapamänapaq Jehoväman mañakunantsik. Pëqa manam imëpis jaqimäshuntsu (Heb. 13:5).

15. ¿Satanasqa mana munanqantsikkunata ruranapaq obligamënintsikta puëdinku? Willakaramï.

¹⁵ Satanasqa manam puëdintsu, mana allikunata ruranapaq obligamënintsikta (Sant. 1:14). Mëtsikaq nunakunam mana musyarnin Satanaspa munëninta rurayan, peru rasumpa kaqta musyarirqa kikinkunam decidiyänan Satanasta o Jehoväta sirwiyänampaq kaqta (Hëch. 3:17; 17:30). Jehoväta shonqupita patsë cäsukushqaqa, Satanasqa manam puëdinqatsu Pëpita rakimënintsikta (Job 2:3; 27:5).

16, 17. (1) ¿Imakunatataq Satanaswan supëninkuna rurëta puëdiyantsu? (2) ¿Imanirtaq Jehoväman sinchipa mañakïta mantsashwantsu?

¹⁶ Jina Satanaswan supëninkunaqa manam puëdiyantsu shonquntsikchö munanqantsikta y imata pensëkanqantsikta musyëta. Jehoväwan Jesuslla tsëta rurëta puëdiyanqantam Bibliaqa nin (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8). Peru Jehoväman sinchipa mañakushqaqa, Satanasqa musyarinmanmi imanö këkanqantsikta. Y ¿tsëta mantsartsuraq Jehoväman sinchipa mañakushwantsu? Manam. Imanömi Jehoväta sirwirnimpis Satanas rikämänata mantsantsiktsu, tsënöllam sinchipa mañakïtapis mantsanantsiktsu. Bibliaqa Diospa mëtsika sirweqninkunapaqmi willakun sinchipa mañakuyanqanta, y manam mantsapakuyarqantsu Satanas wiyanampaq kaqta pensarnin (1 Rëy. 8:22, 23; Juan 11:41, 42; Hëch. 4:23, 24). Imëkatapis Jehovä munanqannö parlakushqa y rurashqaqa, pëqa manam permitinqatsu mana allikunata Satanas ruramänata (leyi Salmus 34:7 *).

¹⁷ Chikimaqnintsiktaqa alleqmi reqita procuranantsik, peru manam alläpaqa mantsanantsiktsu. Jutsasapa kashqapis, Jehovä Dios yanapamashqaqa vencita puëdintsikmi (1 Juan 2:14). Contran churakashqaqa, Diabluqa escapakunqam (Sant. 4:7; 1 Pëd. 5:9). Diabluqa jövinkunatam masqa ishkitsita procuran. Tsëqa, ¿imakunatataq jövinkuna rurayanman Diablupa contran churakäyänampaq? Kë tapukïtam qateqnin kaq yachakïchö contestarishun.