1. O le ā na faailoa mai e Ieova i Etena e faatatau i lo tatou fili?

NA ILOA e Atamu e lē mafai e ni gata ona tautatala. O lea, atonu na ia manatu ai na faaaogā e se foafoaga agaga se gata e talanoa ai iā Eva. (Kene. 3:1-6) E leʻi iloa e Atamu ma Eva se mea e faatatau i lenā foafoaga agaga. E ui i lea, na filifili Atamu e fulitua i lona Tamā alofa i le lagi, ae aufaatasi ma lenā foafoaga agaga ina ia tetee i le finagalo o le Atua. (1 Timo. 2:14) O le taimi lava lenā na amata ai ona faailoa mai e Ieova faamatalaga e uiga i lenā fili na faasesēina Atamu ma Eva, ma folafola mai e iai le taimi o le a faaumatia ai lenā fili leaga. Peitaʻi na lapataʻi mai e Ieova, o le a teena e lea foafoaga agaga i latou uma e alolofa i le Atua.​—Kene. 3:15.

2, 3. Aiseā e foliga mai ai e leʻi tele ni faamatalaga e faatatau iā Satani a o leʻi taunuu mai le Mesia?

² O le atamai o Ieova e na te leʻi faailoa mai ai lava le igoa o le agelu na avea ma ona atalii, o lē na fouvale iā te ia. * Ae ina ua mavae le pe tusa ma le 2,500 tausaga talu le uluaʻi fouvalega, na faatoʻā faailoa mai ai e le Atua lenā fili. (Iopu 1:6) O le mea moni, e na o le tolu tusi o Tusitusiga Eperu o loo taʻua ai Satani, o lona  uiga o “Lē e Tetee.” O le tusi o 1 Nofoaiga a Tupu, Iopu, ma Sakaria. Aiseā e leʻi tele ai ni faamatalaga e faatatau i lo tatou fili a o leʻi taunuu mai le Mesia?

³ E foliga mai e leʻi finagalo Ieova e faatāua naʻuā Satani, e ala i le faaalu o le tele o vaega o Tusitusiga Eperu e faamatala ai Satani ma ana galuega. O le fuafuaga autū na faagaeeina ai e Ieova lenā vaega o le Tusi Paia, ina ia faailoa mai ai le Mesia ma taʻitaʻia atu ai tagata o le Atua i le Mesia. (Luka 24:44; Kala. 3:24) Ina ua taunuu mai le Mesia, na faaaogā o ia ma ona soo e Ieova ina ia faailoa mai le tele o faamatalaga lea ua tatou iloa nei e uiga iā Satani ma agelu na aufaatasi atu iā te ia. * E talafeagai lenā manatu, talu ai o le a faaaogā e Ieova Iesu ma ē e faauuina o le a pule faatasi ma ia, e tuʻimomomo Satani ma ē e lagolagoina o ia.​—Roma 16:20; Faaa. 17:14; 20:10.

4. Aiseā e lē tatau ai ona tatou matataʻu i le Tiapolo?

⁴ O loo faamatalaina e le aposetolo o Peteru Satani le Tiapolo “o se leona o loo tagi leotele,” ae ua taʻua o ia e Ioane o se “gata” ma o se “tarako.” (1 Pete. 5:8; Faaa. 12:9) Ae e leai se māfuaaga e tatou te matataʻu ai i le Tiapolo, talu ai e gata mai lona malosi. (Faitau le Iakopo 4:7.) O loo lagolagoina i tatou e Ieova, Iesu, ma agelu faamaoni. O la latou fesoasoani o le a mafai ai ona tatou tetee atu i lo tatou fili. E ui i lea, e manaʻomia ona tatou iloa tali i fesili autū nei e tolu: O le ā le tele o le pule a Satani? E faapefea ona ia taumafai e taaʻina olaga o tagata taʻitoʻatasi? O ā mea e gata mai ai le malosi o Satani? A o tatou talanoaina nei fesili, o le a tatou iloiloina ai foʻi ma lesona e tatou te aʻoaʻoina mai ai.

5, 6. Aiseā e lē mafai ai e faigāmalo faaletagata ona aumaia suiga o loo manaʻomia moni e tagata?

⁵ E tele agelu na aufaatasi i le fouvalega a Satani. A o leʻi oo mai le Lolo, na ia faasesēina ai nisi o na agelu ina ia faia feusuaʻiga lē mamā ma afafine o tagata. Ua faailoa mai i le Tusi Paia lenā mea moni, e ala i le faamatala mai i se auala faafaatusa e faapea, na tosoina atu e le tarako le tasi vaetolu o fetu o le lagi i lana itu. (Kene. 6:1-4; Iuta 6; Faaa. 12:3, 4) Ina ua lafoaʻia e na agelu le aiga o le Atua, na latou tuuina atu ai i latou e pulea e Satani. Peitaʻi, o nei agelu fouvale e lē na o ni ē faatupu vevesi. Ua faatūina e Satani lana lava pulega ina ia pei o le Malo o le Atua, ma fai o ia lava ma tupu. Ua faamaopoopo e Satani ana temoni i ni faigāmalo e lē vaaia, tuu atu i ai le pule, ma fai i latou ma taʻitaʻi o le lalolagi.​—Efe. 6:12.

⁶ Ua faaaogā e Satani lana faalapotopotoga agaga e pulea ai faigāmalo uma faaletagata. Na faamaonia lenā mea ina ua faaali atu e Satani iā Iesu “malo uma o le lalolagi,” ma faapea atu: “Ou te avatua iā te oe nei malo uma ma o latou mamalu auā ua tuuina mai iā te aʻu, ma ou te foaʻiina atu ai i lē ou te loto i ai.” (Luka 4:5, 6) E ui lava i taaʻiga leaga a Satani, ae e faia e le tele o faigāmalo galuega lelei mo o latou tagatānuu. O isi taʻitaʻi e naunau moni e fesoasoani i tagata. Ae e leai se faigāmalo faaletagata po o se taʻitaʻi e mafai ona aumaia suiga o loo manaʻomia moni e tagata.​—Sala. 146:3, 4; Faaa. 12:12.

7. O ā auala o loo faaaogā ai e Satani faigāmalo, lotu sesē, ma faiga faapisinisi? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

⁷ E lē gata e faaaogā e Satani ma temoni faigāmalo, ae e latou te faaaogā foʻi lotu sesē ma faiga faapisinisi e faasesēina ai “le lalolagi atoa.” (Faaa. 12:9) Ua faaaogā e Satani lotu sesē e faasalalau atu ai pepelo e faatatau iā Ieova. E maumauaʻi foʻi le  Tiapolo ina ia faagalo e le toʻatele o tagata le suafa o le Atua. (Iere. 23:26, 27) O le iʻuga, ua faasesēina ai tagata lotofaamaoni o ē e manatu o loo tapuaʻi i le Atua, ae o le mea moni o loo tapuaʻi i temoni. (1 Kori. 10:20; 2 Kori. 11:13-15) Ua faaaogā foʻi e Satani faiga faapisinisi e faasalalau atu ai manatu pepelo. O se faataʻitaʻiga, e masani ona faatalitonu tagata e lenei faiga o mea e faapea, o le auala sili e maua ai le fiafia o le saʻilia lea o tupe ma maua le tele o meafaitino. (Faata. 18:11) O ē e talitonu i lenei pepelo, e faaalu o latou olaga e auauna ai i “ʻOa” nai lo o le Atua. (Mata. 6:24) E lē umi ae tineia e lo latou tuʻinanau i meafaitino so o se faalogona alofa na iai iā i latou mo le Atua.​—Mata. 13:22; 1 Ioa. 2:15, 16.

8, 9. (a) O ā lesona e lua e tatou te aʻoaʻoina mai i faaaʻoaʻoga a Atamu, Eva, ma agelu fouvale? (e) O le ā le itu e lelei ai lo tatou iloaina o loo pulea e Satani le lalolagi?

⁸ E lua ni lesona tāua e tatou te aʻoaʻoina mai i faaaʻoaʻoga a Atamu, Eva, ma agelu fouvale. Muamua, e na o le lua itu. E tatau ona tatou filifili po o lē fea itu e tatou te lagolagoina, pe e tatou te faamaoni iā Ieova pe aufaatasi ma Satani. (Mata. 7:13) Lua, o ē e aufaatasi ma Satani e lē tumau aogā e latou te mauaina. Na maua e Atamu ma Eva le avanoa e faataatitia ai e i laʻua lava tapulaa i le mea e lelei ma leaga, ma na maua e temoni sina pule i malo faaletagata. (Kene. 3:22) E ui i lea, e tele atu iʻuga leaga o le aufaatasi ma Satani nai lo o aogā e maua mai ai.​—Iopu 21:7-17; Kala. 6:7, 8.

⁹ O le ā le itu e lelei ai lo tatou iloaina o loo pulea e Satani le lalolagi? E fesoasoani iā i tatou e maua ai pea se vaaiga saʻo i faigāmalo, ma faamalosia i tatou e fai pea le galuega talaʻi. E tatou te iloa e finagalo Ieova ina ia tatou faaaloalo i faigāmalo. (1 Pete. 2:17) E finagalo foʻi o ia e tatou te usiusitaʻi i tulafono a faigāmalo, pe afai e lē feteenaʻi ma ana tapulaa. (Roma 13:1-4) Ae ua tatou iloa, e lē tatau ona faia sa tatou vaega i faiga faapolotiki, e ala i le lagolagoina o se vaega faaupufai po o se taʻitaʻi o le malo. (Ioa. 17:15, 16; 18:36) Talu ai ua tatou iloa taumafaiga a Satani e faaleaga le suafa o Ieova ma lona tulaga taʻuleleia, ua atili uunaʻia ai i tatou e aʻoaʻoina isi e uiga i le mea moni e faatatau i lo tatou Atua. E tatou te mitamita e tauave ma faaaogā le suafa o le Atua. E tele atu faamanuiaga e tatou te maua mai i le alolofa iā te ia, nai lo o le manaʻo tele i tupe po o meafaitino.​—Isa. 43:10; 1 Timo. 6:6-10.

10-12. (a) O le ā le auala atonu na maileia ai e Satani isi agelu? (e) O ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i le mea na tupu i agelu?

¹⁰ E faaaogā e Satani ni auala poto e taaʻina ai tagata taʻitoʻatasi. O se faataʻitaʻiga,  e na te faaaogāina mailei ina ia tosina atu ai tagata e faia mea i lana auala. E na te taumafai foʻi e faamalosi tagata ina ia lolo atu iā te ia.

¹¹ Seʻi mātau le poto o le auala sa faaaogā e Satani e maileia ai le toʻatele o isi agelu. E lē taumatea na umi se taimi na ia mataʻituina ai i latou, a o ia leʻi faaosoosoina i latou e aufaatasi ma ia. Ina ua maileia nisi o na agelu i le faaosoosoga e faia feusuaʻiga lē mamā ma fafine, na latou fanauina mai ai ni tagata tinoeese o ē na sauāina tagata. (Kene. 6:1-4) E lē gata na faaaogā e Satani feusuaʻiga lē mamā e faaosoosoina ai na agelu lē faamaoni, ae atonu na ia folafola atu foʻi o le a latou pule i tagata. E foliga mai o le faanaunauga o Satani ia taofia le taunuu mai o le ʻfanau a le fafine’ lea na folafolaina mai. (Kene. 3:15) Po o le ā lava le tulaga, ae na taofia e Ieova na faufauga e ala i le aumai o le Lolo, lea na faalēaogāina ai taumafaiga a Satani ma agelu fouvale i lenā taimi.

¹² O ā lesona e tatou te aʻoaʻoina mai i lenā mea na tupu? Ia aua lava neʻi o tatou manatu māmā i le mailei o amioga lē mamā po o le uiga o le faasausili. O na agelu na aufaatasi ma Satani, na umi se taimi na latou auauna ai i luma o le Atua i le lagi. E ui i lenā siʻomaga lelei, ae na faataga e le toʻatele o i latou faanaunauga leaga ina ia tuputupu aʻe ma mauaa i o latou loto. I se tulaga talitutusa, atonu ua tele tausaga o tatou auauna i le vaega faalelalolagi o le faalapotopotoga a le Atua. Peitaʻi, e mafai lava ona tuputupu aʻe i o tatou loto ni faanaunauga lē mamā, e ui o loo tatou auauna i lenei siʻomaga mamā faaleagaga. (1 Kori. 10:12) O lea, e tāua ona tatou iloilo e lē aunoa o tatou loto, teena mafaufauga lē mamā, ma liaʻi ese uiga faamaualuga.​—Kala. 5:26; faitau le Kolose 3:5.

13. O le ā le isi mailei e faaaogā e Satani, ma e faapefea ona tatou ʻalofia lenā mailei?

¹³ O le isi mailei e faaaogā e Satani, o le fia iloa lea e faatatau i faiga faataulāitu. I aso nei, e na te taumafai e faaosofia le naunau o tagata i temoni e ala i lotu sesē ma faafiafiaga eseese. E masani ona faaalia i ata tifaga, taaloga vitiō, ma isi ituaiga o faafiafiaga faiga faataulāitu e pei o ni mea e maofa ai. E faapefea ona tatou ʻalofia lenei mailei? E lē tatau ona tatou faatalitalia e aumaia e le faalapotopotoga a le Atua se lisi o faafiafiaga e talafeagai ma faafiafiaga e lē talafeagai. E manaʻomia e i tatou uma lava taʻitoʻatasi ona aʻoaʻoina o tatou lotofuatiaifo ina ia ōgatusa ma tapulaa a le Atua. (Epe. 5:14) Peitaʻi, o le a tatou faia ni filifiliga atamai pe afai e tatou te faatatauina le fautuaga aogā a le aposetolo o Paulo, ina ia aua neʻi o tatou faagutugutulua i lo tatou alofa i le Atua. (Roma 12:9) E mafai ona tatou fesili ifo: ʻPe e faaalia atu i faafiafiaga ou te filifilia o aʻu o se tagata faagutugutulua? Pe a iloa e aʻu  tagata suʻesuʻe po o aʻu toe asiga faafiafiaga ou te filifilia, po o le a latou manatu ai o loo oʻu gaoioi e tusa ma mea o loo oʻu talaʻia?’ Pe a ōgatusa a tatou faamatalaga ma a tatou gaoioiga, o le a faigofie foʻi ona tatou tetee atu i mailei a Satani.​—1 Ioa. 3:18.

14. E faapefea ona taumafai Satani e faamalosi i tatou, ma o ā auala e mafai ona tatou tetee atu ai?

¹⁴ E faaopoopo atu i le faaaogāina o mailei e faatosina atu ai tagata, e taumafai foʻi Satani e faamalosi i tatou ina ia lē faamaoni iā Ieova. O se faataʻitaʻiga, e mafai ona ia uunaʻia faigāmalo e faasā la tatou galuega talaʻi. E mafai foʻi ona ia faaosoosoina ē e tatou te faigaluega pe aʻoʻoga faatasi e faifai mai iā i tatou, ona o lo tatou faanaunauga ina ia ola e tusa ai ma tapulaa tau amio a le Tusi Paia. (1 Pete. 4:4) E na te ono taaʻina foʻi o tatou tauaiga lē talitonu o ē e alolofa iā i tatou, ina ia faalotovaivaia i tatou ma lē toe auai ai i sauniga. (Mata. 10:36) E faapefea ona tatou tetee atu i taumafaiga a Satani? Muamua, e lē tatau ona faateʻia i tatou i nei osofaʻiga tuusaʻo, talu ai o loo faasagatau mai Satani iā i tatou. (Faaa. 2:10; 12:17) E ao foʻi ona tatou taulaʻi i le mataupu e sili ona tāua, o le finauga a Satani e faapea, e tatou te auauna iā Ieova pe afai e sologa lelei o tatou olaga. Ae pe a tatou feagai loa ma faafitauli, ona tatou fulitua lea i le Atua. (Iopu 1:9-11; 2:4, 5) E tatau foʻi ona tatou faalagolago iā Ieova mo le malosi e tali atu ai i lenā finauga. Ia manatua, e lē tuulafoaʻia i tatou e Ieova.​—Epe. 13:5.

15. Pe e mafai e Satani ona faamalosia tagata e faia mea e latou te lē mananaʻo e fai? Ia faamatala.

¹⁵ E lē mafai e Satani ona faamalosia tagata e faia mea e latou te lē mananaʻo e fai. (Iako. 1:14) E faia e le toʻatele mea o loo manaʻo i ai Satani e aunoa ma lo latou iloaina. Ae pe a latou aʻoaʻoina le upu moni, e filifili e le tagata lava ia po o ai o le a ia auauna i ai. (Galu. 3:17; 17:30) Pe afai e tatou te maumauaʻi e faia le finagalo o le Atua, e lē mafai e Satani ona aveesea lo tatou faamaoni.​—Iopu 2:3; 27:5.

16, 17. (a) O ā isi mea e gata mai ai le malosi o Satani ma temoni? (e) Aiseā e lē tatau ai ona tatou popole e tatalo leotetele iā Ieova?

¹⁶ E iai foʻi isi mea e gata mai ai le malosi o Satani ma temoni. O se faaaʻoaʻoga, e leai se faamatalaga a le Tusi Paia e faapea, e mafai ona latou iloa mea o loo i mafaufau po o loto o tagata taʻitoʻatasi. E na o Ieova ma Iesu e iai lenā tomai. (1 Samu. 16:7; Mare. 2:8) Ae e faapefea pe a tatou talanoa pe tatalo leotetele? Pe e tatau ona tatou popole ina neʻi lagona mai e le Tiapolo po o temoni a tatou tatalo ma faasalavei mai? E leai. Aiseā? E tatou te lē faatalatū e faia galuega lelei i le auaunaga iā Ieova ina neʻi iloa mai i tatou e le Tiapolo. O lea, e lē tatau foʻi la ona tatou popole e tatalo leotetele ina neʻi lagona mai i tatou e le Tiapolo. O le mea moni, e tele faaaʻoaʻoga i le Tusi Paia o auauna a le Atua na tatalo leotetele, ma e leai se faamatalaga e iloa ai na popole i latou ina neʻi lagona a latou tatalo e le Tiapolo. (1 Tu. 8:22, 23; Ioa. 11:41, 42; Galu. 4:23, 24) Pe a tatou faia le mea sili e tautatala ma gaoioi ai e ōgatusa ma le finagalo o le Atua, e tatou te mautinoa e lē faatagaina e Ieova le Tiapolo e faia se mea e tumau ona tatou afāina ai.​—Faitau le Salamo 34:7.

¹⁷ E manaʻomia ona tatou iloa lo tatou fili, peitaʻi, e lē tatau ona tatou matataʻu iā te ia. E ui lava e tatou te lē lelei atoatoa, ae o le fesoasoani a Ieova e mafai ona tatou faatoʻilaloina ai Satani. (1 Ioa. 2:14) Pe a tatou tetee atu iā Satani, ona sola ese ai lea o ia. (Iako. 4:7; 1 Pete. 5:9) Peitaʻi, e foliga mai o loo taulaʻi faapitoa atu Satani i talavou. E faapefea ona latou tutū mausalī e tetee atu i le Tiapolo? O le a iloiloina i le mataupu o loo sosoo mai lenā fesili.