1. Akxni lakgalhinankgolh Adán chu Eva, ¿tuku lichuwinalh Jehová xlakata kintalatlawanakan?

ADÁN liwana xkatsi pi luwa nila xchuwinankgo. Wa xlakata, akxni tantum luwa xakgatlilh Eva, max lakpuwa pi tiku xchuwinama wa chatum espíritu (Gén. 3:1-6). Xchatiykan ni lu xkatsikgo xpalakata uma espíritu. Pero maski chuna, Adán wa tatayalh ama tiku ni xlakgapasa chu ni kgalhakgaxmatli Jehová (1 Tim. 2:14). Jehová tunkun tsukulh masta tamakatsinin xlakata uma talatlawana tiku xkaʼakgskgawinit Adán chu Eva chu malaknulh pi x’ama malakgsputu. Pero nachuna lichuwinalh pi xmima kilhtamaku uma espíritu x’ama katalatlawa tiku paxkikgo Dios (Gén. 3:15).

2, 3. ¿Tuku xlakata Jehová ni lhuwa lichuwinalh Satanás akxni nina xmin Mesías?

² Jehová tiku lu skgalala, nikxni kinkawaninitan tuku wanikan uma ángel tiku nitlan xtayat. * Chu makgapalalh 2,500 kata xlakata nakinkamasiyaniyan tuku x’amaka lilakgapaskan uma talatlawana: Satanás, nema wamputun «Lakatayana» (Job 1:6). Uma tachuwin kajwatiya tekgsaw kmaktutu libros xaTatsokgni Hebreo: 1 Crónicas, Job chu Zacarías. ¿Tuku xlakata Jehová ni makglhuwa  lichuwinalh uma talatlawana akxni nina xmin Mesías?

³ Tasiya pi Jehová ni xlakaskin pi makglhuwa xlitachuwinalh Satanás. Wa xlakata kTatsokgni xaHebreo ni lhuwa tuku lichuwinalh xpalakata chu tuku tlawanit. Jehová matsokgninalh uma libros xalak Biblia xlakata nakamakgtayakgo latamanin tlan nalakgapaskgo Mesías chu tlan nastalanikgo (Luc. 24:44; Gál. 3:24). Jehová maklakaskilh Mesías akxni chilh chu kstalaninanin xlakata namasiyakgo putum tuku katsiyaw xlakata Satanás chu x’ángeles tiku tatayakgolh. * Chu chuna xlilat, xlakata Jehová namaklakaskin Jesús chu xatalaksakni xlakata nakamasputu Satanás chu tiku stalanikgo (Rom. 16:20; Rev. 17:14; 20:10).

4. ¿Tuku xlakata ni lu napekuaniyaw Satanás?

⁴ Apóstol Pedro lichuwinalh Akgskgawini la komo tantum «león nema tasa» chu Juan limapakuwilh «luwa» chu «xalanka dragón» (1 Ped. 5:8; Rev. 12:9). ¿Wamputun uma pi talakaskin lu napekuaniyaw Satanás? Ni, xlakata ni lhuwa litliwakga kgalhi (kalikgalhtawakga Santiago 4:7). Kgalhiyaw xtamakgtay Jehová, Jesús chu x’ángeles. Xtamakgtaykan nakinkamakgtayayan natayaniyaw kintalatlawanakan. Pero wijku akgtutu takgalhskinin nema nakgalhtiyaw: ¿La xlilhuwa litliwakga kgalhi Satanás xlakata kinkamatlawiputunan tuku nitlan? ¿La tlawa Satanás xlakata nakamatlawi tuku nitlan latamanin? ¿Tuku katsininita k’uma artículo xlakata mintalatlawana?

5, 6. ¿Tuku xlakata mapakgsinanin xalak kakilhtamaku nila lakkaxwilikgo tuku maklakaskinkgo latamanin?

⁵ Lhuwa ángeles tatayakgolh Satanás. Akxni nina xmin munkaklat, tlawalh pi makgapitsi ángeles xtakgalhikgolh talakgxtumit xalimaxana lakpuskatin. Biblia lichuwinan pi uma talatlawana kalilh lhuwa ángeles xlakata wa natatayakgo (Gén. 6:1-4; Jud. 6; Rev. 12:3, 4). Akxni umakgolh ángeles makgxtakgkgolh xfamilia Jehová, mastakgolh talakaskin pi Satanás nakapulalin. Pero ni nalakpuwanaw pi kajwatiya tlawakgo tuku nitlan. Satanás nachuna lakkaxwilinit xkachikin chuna la xTamapakgsin Dios chu xla x’akstu limaxtukan la mapakgsina. Liwana kalakkaxwilinit demonios la komo mapakgsinanin, kamaxkinit limapakgsin chu kamaxkinit talakaskin namapakgsinankgo xlikalanka kakilhtamaku (Efes. 6:12).

⁶ Satanás limaklakaskin uma tuku lakkaxwilinit xlakata wa nakapulalin putum mapakgsinanin xalak kkatiyatni. Uma litasiyalh akxni masiyanilh Jesús «xlipaks xtamapakgsin nkatiyatna» chu wanilh: «Paks wa nakmaxkiyan yuma limapakgsin, chu xlikaknikan; sampi kit nti nkimakamaxkikanit; na wa nti nchuna kpuwaniy, kamaxkiy» (Luc. 4:5, 6). Maski lu nitlan tuku tlawa Satanás, lhuwa mapakgsinanin tlawakgo tuku tlan xpalakatakan latamanin. Chu wilakgolh mapakgsinanin tiku tlan likatsikgo. Pero ni anan akgtum tamapakgsin chu chatum mapakgsina tiku tlan nalimin tuku tlan o tuku maklakaskinkgo latamanin (Sal. 146:3, 4; Rev. 12:12).

7. ¿La limaklakaskin Satanás nixaxlikana takanajla, tuku anan kkakilhtamaku chu mapakgsinanin, xlakata naka’akgskgawikgo latamanin? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

⁷ Xlakata nakaʼakgskgawi «putum latamanin», Satanás chu xdemonios ni kajwatiya kalimaklakaskin mapakgsinanin, nachuna nixaxlikana takanajla chu tuku anan kkakilhtamaku (Rev. 12:9). Satanás limaklakaskin nixaxlikana takanajla xlakata namakgpitsi takgsanin xlakata Jehová. Chu tasiya pi lakkaxwilinit xlakata lhuwa latamanin nialh nalakapastakkgo xtukuwani Dios (Jer. 23:26, 27). Chu xlakata  uma lhuwa lakpuwankgo pi wa kakninanimakgo Dios, pero tuku xaxlikana wa pi kakninanimakgolh demonios (1 Cor. 10:20; 2 Cor. 11:13-15). Xlakata tuku anan kkakilhtamaku, Satanás malakgatumi atanu takgsanin. Akgtum li’akxilhtit, tlawa pi latamanin kakanajlakgolh pi xlakata tuku kgalhikan chu kgalhikan lhuwa tumin limin tapaxuwan (Prov. 18:11). Tiku kanajlakgo uma takgsanin limaklakaskinkgo xlatamatkan xlakata naputsakgo «lhuwa tumin» chu ni wa skujnikgo Jehová (Mat. 6:24). Xlakata lhuwa paxkikgo tuku kgalhikgo laktlawa tapaxkit nema kgalhinikgo Dios (Mat. 13:22; 1 Juan 2:15, 16).

8, 9. 1) ¿Tuku pulaktiy katsiniyaw xliʼakxilhtitkan Adán, Eva chu demonios? 2) ¿La kinkamakgtayayan nakatsiyaw la xlilhuwa litliwakga kgalhi Satanás xlakata kinkamatlawiputunan tuku nitlan?

⁸ Xli’akxilhtitkan Adán, Eva chu demonios pulaktiy tuku xlakaskinka kinkamasiyanikgoyan. Pulana wa pi, natatayayaw Jehová, o natatayayaw Satanás. Nila chatiy nakatatayayaw (Mat. 7:13). Chu xlipulaktiy, komo natatayayaw Satanás ni lhuwa tuku katikgalhiw chu ni katimakgapalalh. Adán chu Eva x’akstukan laksakkgolh tuku tlan chu tuku nitlan, chu demonios tlawakgolh pi makgapitsi mapakgsinanin natlawakgo tuku nitlan (Gén. 3:22). Pero tuku kitaxtu xlakata tatayakan Satanás ankgalhin nitlan tuku kitaxtu (Job 21:7-17; Gál. 6:7, 8).

⁹ ¿La kinkamakgtayayan nakatsiyaw la xlilhuwa litliwakga kgalhi Satanás xlakata kinkamatlawiputunan tuku nitlan? Pulaktum, kinkamaxkiyan talakaskin nakatsiyaw pi Jehová lakaskin nakamaxkiyaw kakni tiku kgalhikgo limapakgsin chu mapakgsinanin (1 Ped. 2:17). Xla lakaskin pi nakgalhakgaxmataw xlimapakgsinkan komo ni lakatsala tuku wan Biblia (Rom. 13:1-4). Nachuna katsiyaw pi ni namakgtanuyaw kpolítica chu ni natatayayaw tiku tawilaputun la mapakgsina (Juan 17:15, 16; 18:36). Nachuna xlakata katsiyaw tuku tlawa Satanás kinkamakgpuwantiniyan nalichuwinanaw Dios. Akxni akxilhaw la maxkajwiputun xtukuwani Jehová, tlakg kamasiyaniputunaw latamanin xaxlikana xlakata Dios. Limaklakaskinaw xtukuwani chu xatapaxuwan lichuwinanaw. Katsiyaw pi komo napaxkiyaw Dios tlakg tlan nakinkakitaxtuniyan nixawa napaxkiyaw tumin chu lhuwa tuku nakgalhiyaw (Is. 43:10; 1 Tim. 6:6-10).

10-12. 1) ¿La limaklakaskilh Satanás akgtum li’akgsiyat xlakata nakaʼakgskgawi lhuwa ángeles? 2) ¿Tuku katsiniyaw xlakata tuku kaʼakgspulalh umakgolh ángeles?

¹⁰ Xlakata nakamatlawi latamanin tuku xla lakaskin, Satanás lhuwa tuku limaklakaskin nema tlawa pi tlan nakitaxtuni. Chuna la nalichuwinanaw,  lakgachunin limaklakaskin li’akgsiyat chu lakgachunin kaj fuerza kinkamatlawiputunan tuku xla lakaskin.

¹¹ Pulana, kalichuwinaw la limaklakaskilh Satanás li’akgsiyat xlakata nakaʼakgskgawi lhuwa ángeles. Max lhuwa kilhtamaku limaxtulh xlakata nakatsi la nakaʼakgskgawi chu natlawa pi natatayakgo. Makgapitsi takgskgawikgolh chu tlawakgolh talakgxtumit xalimaxana. Xkamanankan laklanka wankgolh chu lixkajni xlikatsikgo (Gén. 6:1-4). Xlikana pi Satanás ni kajwatiya maklakaskilh talakgxtumit, wata nachuna xlakata nakamapakgsikgo latamanin. Max tuku xtlawaputun wa pi nikxni xchilh «xkam puskat» nema Dios xmalaknunit (Gén. 3:15). Pero Jehová limilh lanka Munkaklat chu chuna lakxtlawalh tuku xtlawaputunkgo Satanás chu demonios.

¹² ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Pi ni nalakpuwanaw pi nikxni katitlawaw talakgalhin xlakata talakgxtumit xalimaxana chu xlakata xlakaskinka nakinkamakgkatsikanan. Ángeles tiku tatayakgolh Satanás, akglhuwa kata kskujnanikgonit Jehová. Pero maski ni anan tuku nitlan niku kskujmakgolh, lhuwa ángeles mastakgolh talakaskin pi nixatlan talakapastakni nastaka kxnakujkan. Nachuna, akinin max akglhuwata kata skujnanimaw Jehová kxkachikin. Pero maski ni’anan tuku nitlan anta niku wilaw, nixatlan talakapastakni max nastaka kkinakujkan (1 Cor. 10:12). Lu xlakaskinka pi ankgalhin nalakputsananiyaw kinakujkan chu nalakgmakganaw tatlankit chu nixatlan talakapastakni (Gál. 5:26; kalikgalhtawakga Colosenses 3:5).

13. 1) ¿Tuku atanu li’akgsiyat tlan kitaxtuni Satanás? 2) ¿Tuku natlawayaw xlakata ni nakinkaʼakgskgawiyan?

¹³ Atanu li’akgsiyat nema maklakaskin Satanás chu lu tlan la kitaxtuni wa xlakata tuku ni xalak kakilhtamaku. Xla tlawa pi latamanin nakatsiputunkgo xlakata demonios chu ni kajwatiya maklakaskin nixaxlikana takanajla, nachuna maklakaskin lilakgastan. Maklakaskin películas, videojuegos chu atanu, xlakata tuku xla demonios lilakgatit natasiya. ¿Tuku natlawayaw xlakata ni nakinkaliʼakgskgawiyan uma li’akgsiyat? Ni nalakpuwanaw pi xkachikin Dios nakinkamaxkiyan akgtum lista xlakata tuku tlan chu tuku nitlan nalilakgastananaw. Kinchatunukan talakaskin nalistakyawayaw kintalakapastaknikan xtastakyaw Jehová (Heb. 5:14). Lu tlan tuku nalaksakaw komo nastalaniyaw xtastakyaw Pablo xlakata nakgalhiniyaw xaxlikana tapaxkit Dios (Rom. 12:9). Kakinkakgalhskinkan: «Komo chatum tiku klimakgalhtawakge Biblia na’akxilha tuku klilakgastanan, ¿xlakpuwa pi xlikana klilatama tuku kmasiya  o kaj klakgaputiyunan?». Komo natlawayaw tuku masiyayaw, Satanás ni kintikaʼakgskgawin (1 Juan 3:18).

14. 1) ¿La tlawa Satanás xlakata fuerza nakinkamatlawiyan tuku xtalakaskin? 2) ¿La tlan natayaniyaw?

¹⁴ La uku ka’akxilhwi la Satanás fuerza kinkamatlawiputunan xtalakaskin xlakata namakgxtakgaw Jehová. Akgtum li’akxilhtit, tlan nakamalakpuwani mapakgsinanin xlakata ni namastakgo talakaskin nalichuwinanaw Dios. Nachuna, max tiku kata’anaw k’escuela o tiku akxtum kataskujaw nakinkalikgalhkgamanankgoyan xlakata kgalhakgaxmatputunaw xlimapakgsin Dios (1 Ped. 4:4). Nachuna tlan nakamalakpuwani tiku xalak kifamiliajkan xlakata nakinkamaxlajwanikgoyan nialh na’anaw ktamakxtumit, maski lakpuwankgo pi tlan tuku kinkawanikgoyan (Mat. 10:36). ¿La tlan natayaniyaw uma tuku nitlan kinkamatlawiputunkanan? Pulana, liwana katsiyaw pi uma chuna nala, xlakata Satanás lu kinkatalatlawaman (Rev. 2:10; 12:17). Xlipulaktiy, ni kamastaw talakaskin pi uma taʼakglhuwit natlawa pi nialh nalakapastakaw tuku tlakg xlakaskinka: pi Satanás lichuwinan pi kajwatiya skujnaniyaw Dios xlakata wi tuku lakaskinaw chu nialh katiskujnaniw komo nakgalhiyaw taʼakglhuwit (Job 1:9-11; 2:4, 5). Chu xlipulaktutu, kaskiniw Jehová pi kakinkamaxkin litliwakga xlakata natayaniyaw. Kalakapastakwi pi nikxni kintikamakgxtakgni (Heb. 13:5).

15. ¿Tlan fuerza nakinkamatlawiyan tuku lakaskin Satanás? Kalichuwinanti.

¹⁵ Satanás nila fuerza kinkamatlawiyan tuku akinin ni lakaskinaw (Sant. 1:14). Lhuwa latamanin ni katsikgo pero tlawakgo tuku lakaskin Satanás. Pero akxni katsikgo tuku xaxlikana, talakaskin nalaksakkgo tiku naskujnanikgo (Hech. 3:17; 17:30). Komo kgalhakgaxmatputunaw Dios, nila tuku natlawa Satanás xlakata namakgxtakgaw Jehová (Job 2:3; 27:5).

16, 17. 1) ¿Tuku atanu nila tlawakgo Satanás chu xdemonios? 2) ¿Tuku xlakata ni kilipekuanatkan pixlanka natlawayaw oración?

¹⁶ Wi atanu tuku Satanás chu xdemonios nila tlawakgo. Akgtum li’akxilhtit, Biblia ni lichuwinan pi Satanás katsi tuku wi kkintalakapastaknikan o kkinakujkan. Kajwatiya lichuwinan pi Jehová chu Jesús tlan chuna tlawakgo (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8). Pero ¿tuku la akxni takgaxmata tuku wanaw k’oración? ¿Nakapekuaniyaw Satanás chu xdemonios komo nakgaxmatkgo tuku nawanaw chu nitlan nalimaklakaskinkgo kimpalakatakan? Ni. Chuna la ni pekuanaw skujnaniyaw Jehová maski Satanás kinkaʼakxilhan, nachuna ni napekuanaw akxni natlawayaw oración maski nakinkakgaxmatniyan. Biblia lichuwinan lhuwa xli’akxilhtitkan xlakskujnin Dios tiku pixlanka tlawakgolh oración chu ni lichuwinan komo pekuanikgolh Satanás xlakata xkakgaxmatnilh (1 Rey. 8:22, 23; Juan 11:41, 42; Hech. 4:23, 24). Komo naliskujaw xlakata nalichuwinanaw chu natlawayaw xtalakaskin Dios, tlan nalipawanaw pi Jehová ni katimaxkilh talakaskin akgskgawini wi tuku nakinkatlawaniyan (kalikgalhtawakga Salmo 34:7).

¹⁷ Talakaskin nalakgapasaw kintalatlawanakan, pero ni lu napekuaniyaw. Tlan natlajayaw komo nalipawanaw Jehová maski makglakgalhinanin akinin (1 Juan 2:14). Komo nalakatakiyaw Satanás, xla nakinkatapanuniyan (Sant. 4:7; 1 Ped. 5:9). Chuna la tasiya, tiku tlakg lakgati katalatlawa wa kamanan. ¿Tuku talakaskin natlawakgo kamanan xlakata akgskgawini ni nakatlawani tuku nitlan? Nakgalhtiyaw uma takgalhskinin k’artículo nema aku mima.