Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Lidan wamá aban sun wagía ítara kei Heowá luma Hesusu

Lidan wamá aban sun wagía ítara kei Heowá luma Hesusu

“Amuriahatina [...] hawagu [...] lun lidan hamá aban sun hagía, lun ábanmeme hamá wama kei au buma, buguya numa” (HUAN 17:20, 21).

UREMU: sn 16, sn 31

1, 2. a) Ka lamuriahabei Hesusu lidan lagumuhóun furíei le ladügübei hama lani apostolugu? b) Ka uagu gayara lubéi meha nidiheri lan Hesusu luagu úarani le haganaguabei lani apostolugu?

LIDAN anihán lan Hesusu lidan lagumuhóun adineruni hama lani apostolugu, nidiheriti meha luagu ida luba lan hakipuragun houngua lidan aban. Lidan anihán lan afurieida hama, aba lariñaguni le labusenrunbei lun lidan hamá aban lani disipulugu o lun úara hamá ítara kei ligía luma Lúguchi (aliiha huméi Huan 17:20, 21). Larufuduba meha úarani le hádanbei disipulugu luagu lóunahan lan Heowá Hesusu Ubouagu. Ani larufudubei meha ínsiñeni le hádanbei luagu kristiánugu hamá inarünitiña ani lídehaba ínsiñeni ligía lun lidan hamá aban (Huan 13:34, 35).

2 Ariñaga lumuti Hesusu súdini lan lun lidan hamá aban lani disipulugu ladüga ariha lani lougua lan úarani le haganaguabei. Asigenehatiña meha luagu ‘ka lan hádangiñe wéirigutimabei’ ani mama meha furumiñe hadügüni (Luk. 22:24-27; Mar. 9:33, 34). Lidan amu ókaasion, ñǘdünti Santiagu luma Huan amuriaha luma Hesusu lun líchuguni ubaraü le súdinitimabei houn lóubagiñe lidan Larúeihan (Mar. 10:35-40).

3. a) Ka meha gayaraabei leberesehani úarani le hádanbei lani Hesusu disipulugu? b) Kaba álügüdahani wóunaba lidan arütíkulu le?

3 Gama lumoun, mámarügüñein meha ayumahani lun súdini hamá disipulugu gayaraabei ladügün lun heferidiruni úarani le hádanbei. Gürigia meha ha geyegubaña hau fánreinguañu haña meha ladüga iyereehabúni luma wuribani le hasaminarubei hawagu amu. Ligíati, mosu meha háfaagun disipulugu lun hagidaruni wuribani le tídangiñe hanigi. Lidan arütíkulu le, wóunabubei álügüdahani burí le: Ka ladügübei Hesusu dan le lagagibudagunbei hama gürigia ha asaminarubaña wuriba hawagu amu? Ida liña larufudahan houn ha afalarubalin lun ua lan himei hamá aban gürigia luéi amu luma lun lidan hamá aban? Ani ida liña líderaguniwa larufudahan lun wakipuragun woungua lidan aban?

HASAMINARUN GÜRIGIA WURIBA LUAGU HESUSU LUMA HAWAGU LANI DISIPULUGU

4. Írida humá fiu lídangiñe luriban saminaü le meha hasaminarubei amu luagu Hesusu.

4 Mosu meha giñe lawanduni Hesusu lasaminarúniwa wuriba luagu. Dan le lariñagubei Felipe lun Natanaéli darí hamaali lan Mesíasi, aba lóunabun Natanaéli: “Anihein funagia Nasarétüna buiti?” (Huan 1:46). Ka meha san uagu lariñagei Natanaéli dimurei le? Genegeti subudi lani profesía le lídanbei Mikeasi 5:2 luagu Belénba lan lágurahoua Mesíasi. Másiñati samina lan mama lan aban fulasu súdiniti Nasarétü lun lachülaagun Mesíasi ñéingiñe. Ani ligía meha giñe hadügübei fiu gürigia hudaana íñugutiña ariha hamuti meha Hesusu kei ni kata ladüga galiléana lan (Huan 7:52). Saragu meha gürigia ha awinwandubaña Hudéa sandiguatiña meha houngua súdini hamá hawéi galiléana. Añahein amu huríu yusu hamuti dimurei samariana lun hanabuni Hesusu (Huan 8:48). Amu meha hageira samariana ani amu meha giñe hani relihión hawéi huríu. Dandu hudaana kei galiléana, mínsiñetiña meha samariana houn ani móundarutiña meha hamoun (Huan 4:9).

5. Ka meha luwuyeri saminaü le hawagubei gürigia úmabei hagagibudagua lani Hesusu disipulugu?

5 Saminatiña meha giñe lábutigu relihión huríu wuriba hawagu lani Hesusu disipulugu. Ariñagatiña fariséugu hawagu “íñarawaguaaña” lan (Huan 7:47-49). Ani, barǘ hamutiña meha fariséugu kei ni kata ha maturiahabaña tidan haleskuelan huríu hama ha mafalarunbalin hechun (Adü. 4:13). Lídangiñeti fánreinguaü le lídanbei relihión, rasa hama gürigia liabin saminaü wuribati le úmabei lagagibudagua Hesusu hama lani disipulugu. Saminatiña meha giñe disipulugu wuriba hawagu amu. Ligíati, lun meha ñein lan úarani hadan mosu meha hasansiruni ligaburi hasaminan.

6. Abahüdaha humá luagu fiu burí sügǘ le arufudubalin le gayaraabei ladügün woun wasaminarun wuriba hawagu amu.

6 Buin liña ubóu le ídanbei wawinwanda hau gürigia ha asaminarubaña wuriba hawagu amu. Gayaraati wagía lan asufurirei o gagaburi wamani. Abahüdahatu aban prekursora to australiana: “Aba laganwoundun niyereehabu hawagu harutiña dan le netenirunbei lun houserúniwa wárounu lau marichaü luma añahagua lan asufurira. Ani adügati ligaburi meha nouserúniwa lúntima laganwoundun iyereehabúni le nasandirubei”. Ariñagati aban íbiri le awinwandubei Kanadá, le ñein lubéi layanuhóua faransu luma inglesi, gagaburi lani meha giñe luriban igaburi le. Ariñagati: “Saminatina yebe íñutima hamá gürigia ha ayanuhabaña faransu ani maguraasuntina meha houn ha ayanuhabaña inglesi”.

7. Ka ladügübei Hesusu dan le lagagibudagunbei hama gürigia ha asaminarubaña wuriba hawagu amu?

7 Ítara kei meha lidan lidaani Hesusu, gayaraati weiri lan mínsiñehabuni le wasandirubei hawagu amu ani hénrengu lan lun wasansiruni wasaminan. Ka ladügübei Hesusu dan le lagagibudagunbei hama gürigia ha asaminarubaña ítara? Furumiñe, magaburi lumuti meha Hesusu igaburi le ani súnwandan meha aban lan labu lanügüniña sun gürigia. Apurichihati dandu houn rísitiña kei houn gudemetiña, houn fariséugu kei houn samariana, íbini houn aguburahatiña liseinsuna gumadi hama gafigountiña. Ani le libiaman, lau larufudahan luma lani hénpulu arufuda lumuti houn lani disipulugu mosu lan hagidaruni wuribani luma machouruni le hasandirubei hawagu amu tídangiñe hanigi.

ARUFUDAHATI HESUSU LAU LAN ÍNSIÑEHABUNI LUMA ǗNABUGUNI LAGAÑEIRÚA MÍNSIÑEHABUNI

8. Afuranguagüda huméi ka lan arufudahani méiniti lébunabei úarani le hádanbei kristiánugu.

8 Arufudahati Hesusu aban arufudahani méiniti le lébunabei úarani le hádanbei kristiánugu. Ariñagati: “Sun huguya aban habu” (aliiha huméi Matéu 23: 8, 9). Ida liña san sun lan wagía aban wabu? Luagu aban oubaü ladüga ladügawagun wamá Adán (Adü. 17:26). Bóugudin luéi lira, afuranguagüda lumuti Hesusu íbirigu lan lani disipulugu ladüga ariha hamuti Heowá kei Háguchi le siélubei (Mat. 12:50). Ani lílana aban óunwenbu iduheñu hagía ha lídanbaña aban ladüga hafiñen luma ínsiñeni le hádanbei. Ligía lubéi, liibe-agei dan, dan le habürühabarun apostolugu hagaradan, ariñagatiña hawagu amu kristiánugu haduheñu hamá (Rom. 1:13; 1 Fe. 2:17; 1 Huan 3:13).

9, 10. a) Ka meha uagu mébuna lubéi hapantahan huríu luagu harasan? b) Ida liña larufuduni Hesusu mabuidun lan hasaminarun gürigia wuriba luagu amu rasa? (Ariha huméi furumiñeti dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

9 Lárigiñebei lafuranguagüdüni Hesusu lunti lan wóuseragun woungua kei íbirigu, ariñagati giñe súdini lan lun ǘnabugu wamá (aliiha huméi Matéu 23:11, 12). Kei le aubei warihei, anihein meha dan fánreingua lumutiña pantaü apostolugu. Lidan meha lidaani Hesusu pántatiña meha gürigia lau harasan. Sandiguatiña meha huríu houngua lau íñuguni ladüga ladügawagun hamá Abüraámü hagía. Gama lumoun, mébunati meha lun hasandiragun houngua ítara. Ariñagati Huan le abadiseihabei houn: “Ladüga ninarün hau, luagu gayara lan ladügün Bungiu ladügawagun Abüraámü lídangiñe burí dübü le” (Luk. 3:8).

10 Adeinhati Hesusu mabuidun lan hapantahan gürigia luagu harasan. Adüga lumuti dan le lálügüdübalin aban arufudahati lilurudun Moisesi: “Kátañagia níbirigubaña?”. Aba lóunabuni Hesusu lau labahüdahan aban sügǘ luagu aban samariana le arufudubei gudemehabu lun aban wügüri huríu, le híweruhabei híwerutiña lidan luéiyasun ani bulesei haméi. Lubaragiñe liñuraguni samariana wügüri ligía sügühaña meha saragu huríu ñéingiñe ani madügüntiña ni kata lun híderaguni. Ánheinti wügüri samariana ráramaguati ani íderagua lumuti. Aba lagumuchuni Hesusu abahüdaguni lau lariñagun lun arufudahati lilurudun Moisesi lunti lan ítara lan kei samariana ligía (Luk. 10:25-37). Ítara liña larufuduni Hesusu gayara lan larufudahan aban samariana houn huríu luagu ínsiñeni inarüniti le asandirúbei hawagu gürigia háledi.

11. a) Ka uagu moun lumuti lubéi meha himei hamá lani Hesusu disipulugu aban gürigia luéi amu? b) Ida liña líderaguniña Hesusu lani disipulugu lun gunfuranda hamani moun lumuti lan himei hamá aban gürigia luéi aban?

11 Lubaragiñe lamudeirun Hesusu sielun aba lariñagun houn lani disipulugu lun houdin apurichiha lidan “sun lóubawagu Hudéa, Samaria, chülǘ lumoun lidise-agei fulasu ubouagu” (Adü. 1:8). Lun gayara lan hadügüni lunti meha hagidaruni pantaü luma katei wuribati le hasaminarubei hawagu amu tídangiñe hanigi. Ayanuhaali meha Hesusu luagu lubuidun igaburi le harufudubei gürigia ha mámabaña huríu, ani ítara liña laranseruniña lani disipulugu lun hapurichihan lidan sun fulasu. Kei hénpulu, adimurehati buiti luagu lafiñen aban úfisi le terenchana (Mat. 8:5-10). Dan le lídinbei Nasarétü, afuranguagüdati adüga lan Heowá katei buiti luagu hafulesein ha mámabaña huríu, kei tuagu aban würi to hilaali tani weiriei to awinwanduboun lidan fulasu le gíribei Fenisia lidan uburugu Sarepüta luma le ladügübei luagu aban wügüri síriana gíriti Naamán, le meha laubei lépüra (Luk. 4:25-27). Ani mámarügüñein tun aban samariana lapurichiha Hesusu, rédeiti Samaria bián weyu ladüga busén hamá gürigia haganbuni uganu le lapurichihabei (Huan 4:21-24, 40).

ÁFAAGUATIÑA FURUMIÑETIÑA KRISTÁNUGU LUN MASIGI HAMÁ ASAMINARA WURIBA HAWAGU AMU

12, 13. a) Ka hadügübei apostolugu dan le lapurichihabei Hesusu tun aban samariana? (Ariha huméi libiaman dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu). b) Ida liña wasubudiruni uá lan gunfuranda lani Santiagu luma Huan buidu le labuserunbei Hesusu larufudahan houn?

12 Hénrenguti meha houn apostolugu lun masigi hamá asaminara wuriba hawagu amu. Kei hénpulu, aba taweiridun hanigi dan le harihini Hesusu apurichiha tun aban würi samariana (Huan 4:9, 27). Ánhañati lábutigu relihión hani huríu mayanuhantiña meha hama würiña hadan gürigia, gúbudigiame tuma aban samariana to wuribati laganbahóun tuagu. Dan le barühali Hesusu saragu dan ayanuha tuma würi tuguya, aba hariñagun apostolugu lun lun leigin somu katei. Kei le lapurichihaña lubéi lau ubebeni tun würi tuguya meberesegunti anhein léigiba lubéi o méiginbei lan. Le meha súdinitimabei lun ladügüni lugundan Lúguchi luma lapurichihan, íbini tun aban würi samariana (Huan 4:31-34).

13 Úati meha gunfuranda lani Santiagu luma Huan le labuserunbei Hesusu larufudahan houn. Dan le haweiyasuhaña lubéi disipulugu Samaria úara luma, aba háluahan lidan aban aüdü halíaba lan hásügürei guñoun. Kei le maha habéi meha samariana heresibiruniña hábiñe ligía lariñagubei Santiagu luma Huan lun Hesusu lun lan lamuriahan lun lararirun watu gemeti siélugiñe lun lagumuchagun aüdü ligía. Aba ladeinhan Hesusu houn (Luk. 9:51-56). Lagañiduba hamuga san Santiagu luma Huan lun hamuga Galiléa lan lasusereda katei le, fulasu le ñéingiñe habéi? Másiñati amuriaha hamuti lan lira luma Hesusu ladüga hasaminarun wuriba hawagu amu. Dan lárigiñe, ñǘdünti apostolu Huan apurichiha houn samariana ani saragu hádangiñe aganba hamuti. Másiñati aba lan lasandirun busiganu dan le laritagunbalin le meha lariñagubei (Adü. 8:14, 25).

14. Ida liña laranserún turobuli le asuseredubei haganagua kristiánugu ha ayanuhabaña güriegu luma hadan ha ayanuhabaña ebüréu?

14 Murusun dan lárigiñe pentekosutesi lidan irumu 33, aba lasuseredun aban turobuli lidan damuriguaü luáguti hímeiwa hamá amu gürigia hawéi ha híbiri. Lidan lafanreinhóun éigini houn würiña ha hilaali hani weiriei, michugúnti houn würiña ha ayanuhabaña güriegu (Adü 6:1) Másiñati aban lan lídangiñe katei le adügübei lun michugún lan houn ladüga amu lan iñeñei hayanuhabei. Lau lóufudagun, aba haransehani apostolugu turobuli le lau híridun fiu wügüriña gafiñerúati hawagu lun harihin luagu kesi le. Sun hagía lídanñein meha güriegu hiri, ani másiñati ídeha lan le lun hasandiragun würiña kristiánugu ha ayanuhabaña güriegu houngua buidu.

15. Ida liña afurendeireina lan Féduru lun ua lan himei lan aban gürigia luéi aban? (Ariha huméi lǘrüwan dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

15 Lidan irumu 36, ábatima lapurichihóun houn sun lílana saragu ageiraü. Hechun hali meha apostolu Féduru óundaragua hama huríu. Gama lumoun, dan le lafuranguagüdübalin Bungiu lunti lan ua lan himei hamá kristiánugu aban gürigia luéi amu, aba lapurichihan Féduru lun aban súdara rómana gíriti Korunéliu (aliiha huméi Adügaü 10:28, 34, 35). Lúmagiñe dan ligía, aba lagumeserun eiga luma ásügüra dan hama afiñetiña ha mámabaña huríu. Gama lumoun, irumu burí lárigiñe, aba méiginhali lan úara hamá kristiánugu ha mámabaña huríu uburugu Antiokía (Gal. 2:11-14). Ábati ladeinha Pábulu lun Féduru, ani aba lasansiruni ligaburi. Ida liña wasubudiruni? Ladüga dan le labürühabarun Féduru furumiñetu ligaradan houn kristiánugu huríu hama ha mámabaña huríu ha lídanbaña Liraüraü Asia ayanuhati lau ínsiñehabuni hawagu sun íbirigu ha lídangiñetiña sun fulasu (1 Fe. 1:1; 2:17TNM).

16. Ka meha igaburi uágubei hasubudirúa furumiñetiña kristiánugu?

16 Furanguti furendei hamá apostolugu lídangiñe lani Hesusu hénpulu lun harufudun ínsiñehabuni houn “sun gürigia” (Huan 12:32; 1 Tim. 4:10). Íbini barǘ lan dan, sansi hamuti ligaburi hasaminan. Subudiwatiña meha furumiñetiña kristiánugu kei gürigia ha hínsiñeguabaña houngua. Según Tertuliano, aban abürühati lánina sígulu biama, ariñagatiña meha ha mámabaña kristiánugu: “Hínsiñeguatiña hámagua ani aranseñu haña lun híchuguni habagari hawagu hábirigu”. Lau hadaüragun furumiñetiña kristiánugu lau ‘iseri igaburi’, aba hagumeserun arihaña sun gürigia kei larihiniña Bungiu (Kol. 3:10, 11).

17. Yusu humá hénpulu lun hafuranguagüdüni ida luba lan wagidaruni wasaminarun wuriba hawagu amu tídangiñe wanigi.

17 Uguñe weyu, másiñati megei wamá dan lun wagidaruni igaburi lánina lasaminarúniwa wuriba hawagu amu tídangiñe wanigi. Ariñagatu aban íbiri to awinwanduboun Faransu ida liña lan táfaagun lun tagidaruni saminaü le tídangiñe tanigi: “Arufudahaali Heowá nun ka lan ínsiñenibei, ida luba lan narufudun areiduni luma lun hínsiñe hamá sun hawuyeri gürigia nun. Gama lumoun, anahagua afurendeira agidarei igaburi le nuáriua, ani anihein dan hénrengu lan. Ligía sigiméme nubéi afurieida luagu katei le”. Anuhein giñe aban íbiri to awinwanduboun Esüpáña le genegeguati tikesin tuma íbiri to. Ariñagatu: “Náfaaguña lun nagidaruni iyereehabu tídangiñe nanigi lun ítaga rasa. Liibe-agei dan, gidá numuti saminaü le nuáriua, gama lumoun, mégeitina nasigirun áfaagua lun nagidaruni. Seremei lun Heowá, gúndaatina tídanñadina lan aban óundaruni to ñein lubéi úarani hadan sun tílana”. Kada aban wádangiñe lunti lakutihani anhein mégeigili lubéi lagidarun somu saminaü wuribati tídangiñe lanigi hawagu amu, ítara kei íbirigu ha.

DAN LE LAGANWOUNDUN ÍNSIÑENI ABA LABULUBUDUN LASAMINARÚNIWA WURIBA HAWAGU AMU

18, 19. a) Ka lébunabei weresibiruniña sun hawuyeri gürigia? b) Ka burí gayaraabei wadügüni lun warufuduni igaburi le?

18 Lunti waritaguni luagu lan meha aban dan sun wagía díseñu waña meha luéi Bungiu (Efe. 2:12). Gama lumoun, achawaha láadiwa Heowá luouguoun “lau ínsiñehabuni” (Ose. 11:4; Huan 6:44). Ani resibi lumutiwa Kristu lau sun lugundan. Aba ladaaruni bena wabá lun hádangiñe wamá lumutuniña Bungiu (aliiha huméi Rómana 15:7). Anhein resibiwa wabéi lidan igaburi le, ida lubati wamahadun lun weresibirun amu?

Áluaha hamuti kristiánugu “lichú aau le lúmagiñebei Bungiu”, ligía gunda habéi lau úarani luma ínsiñeni le hádanbei (Ariha huméi párafu 19).

19 Según ayarafadeina lan lagumuchagüle ubóu wuribati le, chóuruti aganwoundeina luba lan fánreinguaü hadan gürigia, lasaminarúniwa wuriba hawagu amu luma iyereehabúni (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13). Ánhañati lubúeingu Heowá, áluaha wamuti “lichú aau le lúmagiñebei Bungiu”, le úabei himei lan ni aban ani adügati lun ñein lan darangilaü haganagua lumutuniña (Sant. 3:17, 18). Gúndaatiwa gamadagua wamá hama gürigia ha lídangiñetiña amu fulasu, lau wánharun lun ámuñegueinarügü échuni luma wafurendeirun amu iñeñei. Ánhawa gagaburi igaburi le, wagundaaruba lidan darangilaü “kei duna éibaaguati” luma irichaü “kei lugudi barana” (Isa. 48:17, 18).

20. Ka asuseredubei dan le laransehani ínsiñeni wasaminan tuma wanigi?

20 Ariñaga tumuti íbiri australiana to uáguboun wayanuhan lidan párafu 6 ida liña lan ladügün taturiahanu Bíbülia lun tasansiruni tigaburi. Ariñagatu: “Aba ladaarun lubenari subudi inarüniti nun. Ani aba lasansirun le tídanbei nanigi ani sansi ligía ligaburi nisaminan. Aba narihin agumuchagueina liña lan iyereehabúni luma saminaü le mabuidunti le meha nasandirubei hawagu amu tidan nanigi”. Ariñagati íbiri kanadána luagu rúhali lan fe “libidiounigan lan au lébunabei iyereehabúni luagu amu rasa” ani le lan “hagaburibei gürigia mama ladüga fulasu le ñein lubéi hágurahoua”. Ani maríeiti tuma aban íbiri to ayanuhaboun inglesi. Lau hasansiruni íbirigu ha hagaburi harufuduña adüga lan ínsiñeni le hádanbei kristiánugu lun ñein lan úarani hadan le siñabei lagumuchagun ani le gabafubei lun lagidaruni furumiñeguarügü saminaü wuribati le tídanbei hanigi (Kol. 3:14).