Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Twikalenu Wumu Neyi Chekalayi Yehova naYesu

Twikalenu Wumu Neyi Chekalayi Yehova naYesu

“Innakulombelaku . . . wejima wawu ekali wumu neyi eyi tata chiwadikunda nanami, ninami nawa chinadikunda naneyi.”—YOW. 17:20, 21.

TUMINA: 107, 122

1, 2. (a) Yesu walombeli nindidi halombeleñayi kakukumishaku nawapostolu indi? (b) Muloñadi Yesu chakameneniyi hakunuñañana?

YESU wadiña nakwakamena hakunuñañana hampinji yadiileñayi kuda kwakukumishaku nawapostolu indi. Halombeleñayi hamu nawu, washimwini nindi atumbanji twindi ekali wumu neyi chekalayi yena naTata yindi wumu. (Tañenu Yowanu 17:20, 21.) Neyi ekala anuñañana chadi kuhana wunsahu nawu Yehova diyi wamutemesheli Yesu hamaseki nakwila nkeñelu yaNzambi. Kukeña dichinjikijilu chiyadi kuyilukilawu nawu hiyatumbanji alala aYesu nawa kwadi kuyikwasha kwikala anuñañana.—Yow. 13:34, 35.

2 Yesu welili chiwahi chakonkomweneniyi hakunuñañana. Wamweni kubula kunuñañana hakachi kawapostolu indi, chidi neyi hampinji yadiileñayi hamu nawu kuda kwakukumishaku. Neyi chichamwekeni hakusambila, ntaadi yavulumukili nawu “eluki wadiña muneni chikupu hakachi kawu.” (Luka 22:24-27; Maku 9:33, 34) Mpinji yikwawu cheñi Yakoba naYowana amulombeli Yesu nawu yakayinki yifulu muWanta windi.—Maku 10:35-40.

3. Yilwilwinyi yatela yaletesheli atumbanji twaKristu abuli kwikala anuñañana, nawa malwihwinyi itukuhanjekahu?

3 Bayi neyi kufwila yifulu hohu dikwaletesheli kubula kunuñañana hakachi kawatumbanji twaKristuku. Antu amunidi ituña adiña anuñañana wanyi muloña adiña adihela nawa akweti chaambu. Atumbanji twaYesu ateleleli kutondolwela iyi yilwilu. Muchinu chibaaba tukuhanjeka hanawa mwalwihu: Yesu welili ñahi nachaambu? Wayikwashili ñahi akwakumulondela kubula kwikala nachaambu kulonda ekali anuñañana chikupu? Nawa ntañishilu yindi yinateli kutukwasha ñahi kutwalekahu kwikala anuñañana?

CHAAMBU CHAMWENIYI YESU NIANTU AMULONDELELEÑA

4. Shimunenu yakutalilahu yinakumwekesha chaambu chamumwekesheleliwu Yesu.

4 Yesu yomweni amumwekesheleli chaambu. Fwilipu chamulejeliyi Nataneli nindi nawani Mesiya, Nataneli wahosheli nindi: “Komana muNazareta munateli kufuma chuma chachiwahi tahindi?” (Yow. 1:46) Chidi neyi Nataneli welukili wuprofwetu wekala haMika 5:2 nawa wamweni nindi muNazareta kwila mufuma Mesiya nehi. Munjila yoyimu aYudeya amavulu amudiwili Yesu muloña wadiña wakuÑaliliya. (Yow. 7:52) A Yudeya amavulu ayimweneña antu akuÑaliliya nawu amukunkulwayi. A Yudeya amakwawu amuhosheleña Yesu chatama kuhitila mukumutena nawu kaSamariya. (Yow. 8:48) A Samariya adiña ambukaku chikupu nawaYudeya muchisemwa nimunsakililu. A Yudeya niakaÑaliliya adiña nakuyisawula aSamariya nawa hiyadiña nakudibomba nawuku.—Yow. 4:9.

5. Chaambwinyi chayimwekesheleliwu atumbanji twaYesu?

5 Anlomboli awaYudeya niwena adiña nakuyisupisha antu amulondeleleña Yesu. A Fwarisi niwena adiña nakuyitena antu amulondeleleña Yesu nawu “hiyantu ashiñewa.” (Yow. 7:47-49) Adiña nakumona antu ejima abulili kuhita mumashikola awarabi hela abululileña kulondela chisemwa chawu nawu amukunkulwayi nawa ataña wanyi. (Yilw. 4:13, tth) Chaambu chamumwekesheleliwu Yesu hamu niatumbanji twindi chafumineña mujinsakililu, mwiluña nikwambuka kwanyichidi. Atumbanji niwena adiña amwekesheleña chaambu. Hakwila nawu ekali anuñañana akeñekeleña kuhimpa yilwilu niyitoñojoka yawu.

6. Shimunenu chakutalilahu chinakumwekesha nawu chaambu chinateli kutuluwañesha.

6 Ejima wetu makonu twashakamaña nawantu akweti chaambu. Anateli kutumwekseshela chaambu hela etu aweni tunateli kwikala nachaambu. Muhela payiniya wakuAustralia wahosheli nindi: “Naswejeli kuhela azungu chinaswejeli kutoñojoka hawuñanji waheña wayimwekeshelañawu antu amuchidi waAboriginal, kufuma kunyima nichakatataka. Naswejeli kuyihela muloña ninami ankabishahu dehi.” Manakwetu wakuCanada wahosheli hachaambu chedimi chadiñayi nachu, wahosheli nindi: “Natoñojokeleña nami antu ahoshaña French abadika.” Washimwini cheñi nindi: “Naheleli antu ahosheleña Chizungu.”

7. Yesu welili ñahi nachaambu?

7 Makonu chaambu chinasweji kutanda neyi chichadiña mumafuku aYesu. Yesu welili ñahi nachaambu? Chatachi, wakaanini kwikala nachaambu, chaambu chidi chejima. Washimwinineña aheta niatuzweñi, Afwarisi niaSamariya kushilahu akwakusonkesha nyisonku niakwanshidi. Chamuchiyedi, kuhitila muntañishilu niyakutalilahu yindi, Yesu wayilejeli atumbanji twindi nindi atela kuleka chaaku chakwinka akwawu nyiloña hela kubula kwanakena akwawu.

TUNATELI KUSHINDA CHAAMBU NAKUKEÑA NIKUDIZOZA

8. Chikumanyi chalema chaleñelaña akwaKristu kwikala anuñañana? Lumbululenu.

8 Yesu wayilejeli antu amulondeleleña chikuma chalema chaleteshaña twikali anuñañana. Wahosheli nindi: “Wejima wenu mudi amanakwamuntu.” (Tañenu Matewu 23:8, 9.) Hela chochu, chuma chimu chatuleñelaña kwikala “amanakwamuntu” chidi chakwila nawu ejima wetu twafuma kudi Adama. (Yilw. 17:26) Ilaña kudi yuma yikwawu. Yesu walumbulwili nindi atumbanji twindi hiyamanakwetu niahela muloña elukili nawu Yehova hiTata yawu wamwiwulu. (Mat. 12:50) Kubombelahu, ekalili amuchisaka cheneni chakuspiritu, chanuñañana nakukeña ninachikuhwelelu. Dimuloña waweni wasonekeleliwu apostolu munyikanda yawu nakutena akwawu atumbanji nawu ‘amanakwetu niahela.’—Rom. 1:13; 1 Pet. 2:17; 1 Yow. 3:13. *

9, 10. (a) Muloñadi aYudeya chiyateleleliwu kubula kuditiya muloña wekowa? (b) Yesu wayidizishili chikumanyi kulonda aleki chaambu chekowa? (Talenu mwevulu wakutachikilahu.)

9 Hanyima yakulumbulula hatooka nindi twatela kudimona wumu namukwawu netu tudi amanakwamuntu niahela, Yesu washimwini nindi twatela kwikala adizoza. (Tañenu Matewu 23:11, 12.) Neyi chitwashimuna dehi, kudivwimba kwawusupi kwaletesheli apostolu atachiki ntaadi. Kuditiya muloña wekowa nikwena kwatela kwaleteleña kukala. Komana aYudeya aditiyileña muloña wakwila nawu adiña anyana kaAbarahama? A Yudeya amavulu dichakuhweleleliwu. Ilaña Yowanu Mupapatishi wayilejeli nindi: “Nzambi nateli kubalumuna awa malola kwikala anyana kaAbarahama.”—Luka 3:8.

10 Yesu wakaanishili kuditiya muloña wekowa. Wamwekesheli chumichi hampinji yamwihwiliwu kudi nsoneki nindi: “Indi mukwetu hinyi?” Yesu wamwakwili nachishimu chakaSamariya wakwashili kaYudeya wadiña halwendu eteliwu kudi amakombi. KaYudeya wahitileña wamutondolweleli, ilaña kaSamariya wamutiyilili wushona. Yesu wakunkulwili iyi nsañu nakumuleja nsoneki nindi watela kwikala neyi iwu kaSamariya. (Luka 10:25-37) Yesu wamwekesheli nindi kaSamariya watela kuyidizisha aYudeya chalumbuluka kukeña kwalala kwakukeña akwetu.

11. Muloñadi atumbanji twaKristu chiyateleleliwu kubula kumwekeshela antu akumatuña acheñi chaambu, nawa Yesu wayikwashili ñahi kutiyishisha ichi chikuma?

11 Hakwila nawu azati mudimu wayinkeliyi, atumbanji twaYesu ateleleli kuleka kudivwimba nichaambu chiyadiñawu nachu. Henohu kanda yayi mwiwulu, wayinkeli mudimu wakushimwina wunsahu “muYudeya nimuSamariya mwejima nikwakumina iseki dejima.” (Yilw. 1:8) Yesu wadiña wayiloñeshela dehi chakuzata iwu mudimu kuhitila mukuyileja nindi amoneña yilwilu yayiwahi yekala nawantu akumatuña acheñi. Wamuhamekeli mukulumpi wamashidika wakwituña dacheñi hakumwekesha chikuhwelelu. (Mat. 8:5-10) Mumusumba wawu waNazaleta, Yesu washimwini Yehova chakwashiliyi antu akumatuña acheñi, adi neyi ntuluwa Fwenisa wakuZarefwati nimukwambumba Nayamani wakuSiriya. (Luka 4:25-27) Nawa Yesu hakuminini dakushimwina mumbanda kaSamariyaku, ilaña washakamini mumusumba waSamariya muloña antu akeñeleña kutiya nsañu yindi.—Yow. 4:21-24, 40.

CHAMANISHILIWU CHAAMBU MUMAFUKU AWAPOSTOLU

12, 13. (a) Chumanyi cheliliwu apostolu hampinji yamushimwinineñawu mumbanda kaSamariya kudi Yesu? (Talenu mwevulu wakutachikilahu) (b) Chumanyi chinakumwekesha nawu aYakoba naYowanu atiyishishili wanyi chikuma?

12 Hela chochu, chadiña chapela wanyi hakwila nawu apostolu aleki chaambu. Ahayamini hakumona Yesu chamushimwinineñayi mumbanda kaSamariya. (Yow. 4:9, 27) Akulumpi jansakililu yawaYudeya hiyahosheleña nawambanda hadi antu amavuluku, amumweneña mumbanda kaSamariya nawu wadiña nayilwilu yatama. Apostolu amulejeli Yesu nawu yadii. Ilaña chayakwiliyi chamwekesheli nawu washili maana hayuma yakuspiritu chakwila nzala yalekeli kutiyakana. Kushimwina, hela kudi mumbanda kaSamariya, kwadiña hikwila nkeñelu yaTata yindi nawa kwadiña neyi kwiji diyi yakuda yindi.—Yow. 4:31-34.

13 Yakoba naYowanu hiyatiyishishili ichi chikumaku. Hahitileñawu naYesu mumusumba waSamariya, apostolu akeñeleña kukamina mumukala waSamariya. Ilaña aSamariya akaanini kuyitambwila, dichi Yakoba naYowanu ahilili nawa akeñeleña nawu atambiki kesi kufuma mwiwulu kulonda kajilumuni mukala wejima. Yesu wayizuwilili chikupu. (Luka 9:51-56) Tuneluki wanyi neyi dichadi kuhoshawu aYakoba naYowanu neyi chakwila antu akaanini kuyitambwila adiña amumusumba wawu waÑaliliya. Chinamwekani neyi chaambu dichayiletesheli azuweña nankashi. Chelili aSamariya atambwili nsañu yayiwahi hampinji yadiñawu mukampeni yakushimwina, kapostolu Yowanu watela watiyili nsonyi chazuwiliyi swayi.—Yilw. 8:14, 25.

14. Nsañu yabombelelimu chaambu chedimi ayimanishili ñahi?

14 Hashimbwili wanyi kufuma haPentekosta  33 C.E., nsañu yachaambu yavulumukili. Hiyanzañeneneñawu ambanda anfwila yakuda, anfwila ahosheleña chiGiriki ayishileñahu. (Yilw. 6:1) Hadaha chaambu chedimi dichaletesheli. Dichi apostolu amanishili swayi iku kukala kuhitila mukutonda amayala ashikahu kulonda ahaneña yakuda. Awa amayala apama kuspiritu ejima adiña namajina achiGiriki. Chumichi chatela chayitiyishili kuwaha awa ambanda anfwila akishileñawu yakuda.

15. Petulu welili ñahi hakwila nawu yabuleña kumwekesha chaambu kudi antu ejima?

15 Mu 36 C.E., mudimu wakwilisha atumbanji watachikili kutanda kwejima. Kapostolu Petulu wadiña nachaaku chakudikunda nawaYudeya hohu. Ilaña hanyima yakwila Nzambi namwekeshi dehi nindi akwaKristu hiyatela kwikala nachaambuku, Petulu wamushimwinini Konelisu, mushidika wawaRoma. (Tañenu Yilwilu 10:28, 34, 35.) Kuhiñahu, Petulu watachikili kudikunda nikudiila hamu nawaJentili etiyili. Hela chochu, chimwahitili chaaka chimu, Petulu walekeli kudiila hamu nawakwaKristu abulili kwikala aYudeya mumusumba waAntiyoki. (Ñal. 2:11-14) Hamuloña wachumichi, Pawulu wamufumbili Petulu mwatelela nawa wetejeli mwamufumbiliwu. Petulu hasonekeliyi mukanda windi watachi kudi akwaKristu aYudeya niaJentili amuAsia Minor, wayihamekeli hakunuñañana kwekala hakachi kawamanakwetu.—1 Pet. 1:1; 2:17.

16. AkwaKristu akusambila ekalili nayilwilwinyi yayiwahi?

16 Mwamweni, apostolu adizilili kudi Yesu kukeña “antu ejima.” (Yow. 12:32; 1 Tim. 4:10) Hela chakwila hahitili mpinji, ahimpili yitoñojoka yawu. AkwaKristu amumafuku awapostolu atachikili kudikeña wumu namukwawu. Tertullian nsoneki wamuyaaka nkulakaji yamuchiyedi wasonekeli mazu ahosheliwu antu abula kwikala akwaKristu nawu: “Adikeña wumu namukwawu . . . Anateli nikudifwila wumu namukwawu.” Chavwaliliwu “wuntu wawuha,” akwaKristu akusambila atachikili kumona antu ejima nawu esekana neyi chayimonañayi Nzambi.—Kol. 3:10, 11.

17. Tunateli kubwita ñahi chaambu munyichima yetu? Shimunenu yakutalilahu.

17 Ninetu makonu twatela kubwita chaambu mumuchima wetu. Muhela wakuFrance washimwini nindi: “Yehova nandizishi chekala kukeña, kuhana nichalumbuluka kukeña antu ejima. Ilaña nichidi kudiza chakumanisha chaambu chakuhela antu amakwawu, chumichi chapela wanyi. Dichuma chacheni chinatwalekelañahu kulomba nami nileki chaambu.” Muhela wakuSpain niyena wamonaña kukala kwokumu, wahosheli nindi: “Mpinji yikwawu nakabakanaña nayitoñojoka yakuhela yisemwa yikwawu nawa kakavulu nashindaña. Ilaña neluki nami natela kutwalekahu kumanisha iku kukala. Namusakililaña Yehova muloña nidi muchisaka chanuñañana.” Wejima wetu twatela kudishinshika nankashi. Kwila ninetu tushinda yilwilu yachaambu neyi chelañawu awa ahela ayedi nehi?

CHAAMBU CHAMANAÑA NEYI KUKEÑA KUSWEJA

18, 19. (a) Muloñadi chitwatela kutambwila antu ejima? (b) Tunateli kwila ñahi mwenimu?

18 Twatela kwanuka netu mpinji yimu ninetu twadiña ‘antu acheñi,’ hela akumatuña acheñi, abulili kumwiluka Nzambi. (Efwe. 2:12) Ilaña Yehova watukokeleli kudi yena “[nanyonji] yakukeña.” (Hos. 11:4; Yow. 6:44) Nawa Kristu watutambwilili. Munjila yikwawu, watwenzunwinini chiisu kulonda twikali antu amuchisaka chaNzambi. (Tañenu Aroma 15:7.) Chineli Yesu watutambwilili hela chakwila twawanina wanyi, chikwikala chaluwa kukaana muntu wudi wejima!

Ambuña aYehova alombaña maana afumaña mwiwulu nawa ekala anuñañana mukukeña

(Talenu paragilafu 19)

19 Chakadi nikujina, kudambula, chaambu ninkunyi jikuswejelañaku mukaayi chineli tunakuswina kukukuma kwanshakaminu yatama yamakonu. (Ñal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13) Ilaña etu ambuña aYehova, twalombaña maana afumaña mwiwulu atukwashaña kubula kwikala nachaambu nawa atukwashaña kwikala nakuwunda. (Yak. 3:17, 18) Twatiyaña kuwaha kukwata wumbwambu nawantu akumatuña acheñi, twadiwulaña wanyi yisemwa yawantu amakwawu nawa neyi chinatwesheki tunateli nikudiza madimi acheñi. Neyi twila mwenimu, kuwunda kwetu kwenzalaña neyi menji mukaloña nawa wuñaji wabwankañilaña neyi mankanda amukaluñalwiji.—Isa. 48:17, 18.

20. Yumanyi yafumañamu neyi kukeña kuwumba yitoñojoka ninyichima yetu?

20 Muhela wakuAustralia itwatena hakusambila wahosheli nindi: “Añenzunwinini njanina jakwiluka kwalala.” Wamweni kudiza Bayibolu chikwamukwashili, wahosheli nindi: “Anwumbili namuchima niyitoñojoka yayiha. Dichi nalekeli chaambu nikuhelañana kwejima kunadiña naku.” Manakwetu wakuCanada wahosheli nindi ichi weluka nindi “kujimba dikwaleteshaña antu kwikala nachaambu chekowa nawa yilwilu yawantu hiyashindamena kwiluña davwalikililiwuku.” Wasumbwili muhela wahosheleña Chizungu. Iku kuhimpa kunakumwekesha nawu kukeña kwawakwaKristu kunateli kumanisha chaambu nawa kwamanishaña chaambu. Kwanuñañeshaña mpaanda yetu yakola.—Kol. 3:14.

^ para. 8 Izu dakwila nawu “anakwami” munabombeli niambanda amuchipompelu. Pawulu wasonekeli mumukanda nindi “anakwami” muRoma. Chumichi chinakumwekesha nawu munabombeli niahela ateneniyi hamajina. (Rom. 16:3, 6, 12) Kaposhi Kakutalila kanatwalekihu kutena akwaKristu akwakwitiya nawu ‘amanakwetu niahela.’