Ir al contenido

Ir al índice

Inkáchi ná xa̱a̱yó kooyó táki̱ʼva inkáchi íyo Jehová xíʼin ta̱ Jesús

Inkáchi ná xa̱a̱yó kooyó táki̱ʼva inkáchi íyo Jehová xíʼin ta̱ Jesús

“Káʼi̱n xíʼún [...] inkáchi ná xa̱a̱na koona, táki̱ʼva inkáchi íyo miíún xíʼin yi̱ʼi̱” (JUAN 17:20, 21).

YAA: 24, 99

1, 2. a) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin yivára tá ke̱ʼéra oración xíʼin na̱ apóstol? b) ¿Nda̱chun ni̱ndi̱ʼi̱ní-ini ta̱ Jesús xa̱ʼa ña̱ inkáchi ná kutáʼan na̱ apóstol?

TÁ ÑU̱Ú ña̱ xa̱a̱ kuvi ta̱ Jesús, ni̱ndi̱ʼi̱ní-inira xa̱ʼa ña̱ inkáchi ná kutáʼan ndiʼi na̱ ndíku̱nñaʼá. Tá ke̱ʼéra oración xíʼin na̱ apóstol, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin yivára ña̱ ná chindeérana ña̱ va̱ʼa iin ná koona á inkáchi ná kutáʼan ndiʼina táki̱ʼva inkáchi íyo miíra xíʼin yivára (kaʼvi Juan 17:20, 21). * Ña̱ inkáchi ná kutáʼan na̱ discípulo saá kunda̱a̱-ini inka na̱ yiví, Jehová kúú ta̱ chi̱ndaʼá ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ña̱ kuʼvi̱-inina kunitáʼanna na̱ʼa̱na ña̱ ndixa ndíku̱nna ta̱ Jesús ta ña̱yóʼo chindeé miína ña̱ inkáchi kutáʼan ndiʼina (Juan 13:34, 35).

2 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xíniñúʼu inkáchi kutáʼanna chi xi̱nira ña̱ va̱ása va̱ʼa kítáʼanna. Chi xa̱a̱ ka̱nitáʼanna xa̱ʼa ndáana kúú na̱ káʼnuka (Luc. 22:24-27; Mar. 9:33, 34). Inka yichi̱ ta̱ Santiago xíʼin ta̱ Juan ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Jesús ña̱ ná taxira koo yatinna xíʼinra tá ná kaʼndachíñura ti̱xin Reino Ndióxi̱ (Mar. 10:35-40).

3. a) ¿Ndáa xa̱ʼa kúú ña̱ kivi taʼví-táʼan na̱ discípulo? b) ¿Ndáa pregunta ndakuiinyó nu̱ú artículo yóʼo?

3 Soo su̱ví iinlá xa̱ʼa ña̱ xi̱kuni̱ na̱ discípulo ta̱ Jesús koo káʼnuna nu̱ú inkana kúú ña̱ kivi taʼví-ñaʼá chi ni̱xi̱yo inka xa̱ʼaña. Na̱ yiví na̱ xi̱ndoo tiempo saá xi̱taʼvítáʼanna xa̱ʼa ña̱ xi̱sa̱a̱-inina xi̱xinitáʼanna ta xi̱kundasítáʼanna. Ña̱kán xíniñúʼu kuentaní koona xíʼin ña̱yóʼo. Nu̱ú artículo yóʼo ndakuiinyó pregunta yóʼo: ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús tá xi̱kundasínara? ¿Nda̱saa sa̱náʼa̱ra na̱ discípulo ña̱ inkáchi kutáʼanna ta kǒo kundasítáʼanna? Ta ¿nda̱saa chíndeé ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús miíyó ña̱ va̱ʼa inkáchi kutáʼan ndiʼiyó?

XI̱KUNDASÍNA TA̱ JESÚS SAÁTU NA̱ DISCÍPULORA

4. ¿Ndáaña ke̱ʼé na̱ yiví xíʼin ta̱ Jesús tasaá ni̱na̱ʼa̱na ña̱ kúndasínara?

4 Nda̱a̱ mií ta̱ Jesús xi̱kundasína. Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Felipe xíʼin ta̱ Natanael ña̱ nda̱ni̱ʼína ta̱ Mesías, ta̱ Natanael ni̱ka̱ʼa̱nra: “¿Á íyo iin ña̱ va̱ʼa kana chí ñuu Nazaret?” (Juan 1:46). ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Natanael ña̱yóʼo? Xi̱xini̱vara ña̱ káʼa̱n Miqueas 5:2 ta xi̱xini̱ra ñuu Belén kaku ta̱ Mesías. Ta sana nda̱kanixi̱níra ña̱ su̱ví ñuu káʼnu kúúña ña̱ va̱ʼa kaku ta̱ Mesías yóʼo. Saátu sava na̱ yiví na̱ ku̱i̱ká na̱ xi̱ndoo ñuu Judea xi̱kundasína ta̱ Jesús xa̱ʼa ña̱ xi̱kuura ta̱ ñuu Galilea (Juan 7:52). Ku̱a̱ʼání na̱ xi̱ndoo ñuu Judea ni̱nuní xi̱kunina nu̱ú na̱ ñuu Galilea. Sava na̱ judío xi̱niñúʼuna tu̱ʼun samaritano ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ndi̱va̱ʼana xíʼin ta̱ Jesús (Juan 8:48). Na̱ samaritano xíʼin na̱ judío xa̱a̱ síín ñuu ke̱ena ta xa̱a̱ síín ña̱ xi̱kandíxa iin iinna. Na̱ judío na̱ ñuu Judea xíʼin ñuu Galilea, xi̱kundásina na̱ ñuu Samaria (Juan 4:9).

5. ¿Nda̱chun xi̱kundasí nu̱ú na̱ yiví xi̱xinina na̱ discípulo ta̱ Jesús?

5 Na̱ su̱tu̱ judío xi̱kundasítuna xi̱xinina na̱ xi̱ndiku̱n ta̱ Jesús. Nu̱ú na̱ fariseo na̱ yiví chiʼña xi̱kuu na̱yóʼo (Juan 7:47-49). Xi̱ndakanixi̱nína ña̱ va̱ása ndáyáʼvi na̱ kǒo níkaʼvi nu̱ú káʼvi na̱ judío ni va̱ása ndáyáʼvi na̱ kǒo ndíku̱n costumbrena (Hech. 4:13). Xi̱kundásina ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulo xa̱ʼa ña̱ síín ña̱ xi̱kandíxana, xa̱ʼa ña̱ ndáʼvina á xa̱ʼa ñuu nu̱ú ke̱ena. Saátu mií na̱ discípulo xi̱kundasína inkana. Ña̱ va̱ʼa inkáchi kutáʼanna, xi̱niñúʼu nasa̱mana ña̱ xi̱ndakanixi̱nína.

6. ¿Nda̱chun va̱ása va̱ʼa kundasítáʼanyó? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa sava experiencia.

6 Tiempo vitin na̱ ñuyǐví yóʼo kúndasítáʼanna. Saátu kivi kundasína miíyó á miítuyó kivi kundasíyó inkana. Iin ñá precursora ñá ñuu Australia káchiñá: “Ki̱xaʼíi̱ sáa̱-inii̱ xínii̱ na̱ yiví color yaa tá ki̱xaʼíi̱ xi̱toi̱ ndiʼi ña̱ kéʼéna xíʼin na̱ inka ñuu. Ta saátu xa̱ʼa ña̱ i̱xandi̱va̱ʼana xíʼi̱n ndeéníka ki̱xaʼíi̱ sáa̱-inii̱ xínii̱na”. Ñuu Canadá nu̱ú káʼa̱nna tu̱ʼun francés xíʼin inglés, iin ta̱ hermano káchira ña̱ tá ya̱chi̱ saátu miíra xi̱kundasíra savana. Káchira: “Xi̱ndakanixi̱níi̱ na̱ yiví na̱ káʼa̱n tu̱ʼun francés kúú na̱ ndáyáʼvika ta xi̱kundasíníi̱ xi̱xinii̱ na̱ yiví na̱ káʼa̱n tu̱ʼun inglés”.

7. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús ña̱ kǒo níkundasíra na̱ yiví?

7 Táki̱ʼva ni̱xi̱yo tiempo ta̱ Jesús saátu íyo tiempo vitin, na̱ yiví kúndasítáʼanna ta íxayo̱ʼvi̱níña xíʼinna ña̱ nasamana miína. Soo ¿ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús? Va̱ása níkundasíra na̱ yiví, va̱ása níxitondaara nda̱saa náʼa̱na. Sa̱náʼa̱ra na̱ ku̱i̱ká xíʼin na̱ ndáʼvi, na̱ fariseo xíʼin na̱ samaritano, saátu sa̱náʼa̱ra na̱ xi̱ndakaya xu̱ʼún ña̱ impuesto xíʼin na̱ xi̱kuumií ku̱a̱chi. Xíʼin ña̱ sa̱náʼa̱ra ni̱na̱ʼa̱ra nu̱ú na̱ discípulo ña̱ xíniñúʼu kandíxana inka na̱ yiví ta va̱ása kundasínana.

ÑA̱ KǑO KUNDASÍYÓ NA̱ YIVÍ, NÁ KUʼVI̱-INIYÓ KUNIYÓNA TA VITÁ NÁ KOO INIYÓ

8. ¿Ndáa texto kúú ña̱ káʼa̱n ña̱ inkáchi xíniñúʼu kutáʼan ndiʼiyó?

8 Ta̱ Jesús sa̱náʼa̱ra ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ta inkáchi kutáʼan ndiʼiyó. Ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ndiʼindó kúúndó ñani xíʼin táʼanndó” (kaʼvi Mateo 23:8, 9). * ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱yóʼo? Kúni̱ kachiña ndiʼiyó kúú se̱ʼe ta̱ Adán (Hech. 17:26). Inka ña̱ kúni̱ kachiña kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa na̱ discípulora ña̱ inkáchi íyo ndiʼina, ñani ndiʼina á ku̱ʼva ndiʼina, saáchi Jehová kúú yivána (Mat. 12:50). Saátu iin kúúna xa̱ʼa ña̱ ndásakáʼnuna Jehová ta kúʼvi̱-inina xínitáʼanna ta iin kúú ña̱ kándíxana. Xa̱ʼa ña̱yóʼo tá xi̱kaʼyí na̱ apóstol carta xi̱xa̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ congregación ku̱a̱ʼání yichi̱ xi̱ka̱ʼa̱nna ñani xíʼin táʼanna (Rom. 1:13; 1 Ped. 2:17; 1 Juan 3:13).

9, 10. a) ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu ni̱nu kuni na̱ judío? b) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa ña̱ kúndasítáʼan na̱ yiví? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí xa̱ʼa).

9 Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ inkáchi íyo ndiʼiyó, ni̱ka̱ʼa̱ntura ña̱ xíniñúʼu vitá koo iniyó (kaʼvi Mateo 23:11, 12). * Táki̱ʼva xa̱a̱ sa̱kuaʼayó ña̱ ni̱nu xi̱kuni na̱ apóstol kúú ña̱ ta̱ʼví-ñaʼá. Saátu tá tiempo ta̱ Jesús na̱ yiví ni̱nuní xi̱kunina xa̱ʼa razana. Ku̱a̱ʼání na̱ judío xi̱ndakanixi̱nína ña̱ ndáyáʼvika na̱yóʼo saáchi na̱ veʼe ta̱ Abrahán xi̱kuuna. Soo va̱ása xíniñúʼu keʼéna ña̱yóʼo, ta̱ Juan ta̱ sándakuchi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Ndióxi̱ íyo ndéera ta xíʼin yu̱u̱ yóʼo kivi tavára na̱ koo se̱ʼe ta̱ Abrahán” (Luc. 3:8).

10 Ta̱ Jesús kǒo níkutóora ña̱ kundasítáʼan na̱ yiví. Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼin iin ta̱ escriba ta̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun-ñaʼá: “¿Ndáana ndixa xíniñúʼu chindeé táʼi̱n xíʼin?”. Ta̱ Jesús xi̱niñúʼura parábola ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa iin ta̱ samaritano ta̱ va̱ʼaní ini, ta̱ ta̱a yóʼo ku̱ndáʼvi-inira xi̱nira inka ta̱a ta̱ ku̱a̱ʼa̱n ñuu xíka chi na̱ kui̱ʼná ka̱niñaʼá. Siʼna ni̱ya̱ʼa sava na̱ judío soo kǒo níchindeénara. Soo ta̱ samaritano chi̱ndeévara ta̱yóʼo. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ escriba ña̱ xíniñúʼu koora táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ samaritano (Luc. 10:25-37). Xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ iin ta̱ samaritano kivi sanáʼa̱ na̱ judío ña̱ kuʼvi̱-inina kunina inkana.

11. a) ¿Nda̱chun xíniñúʼu sanáʼa̱ na̱ discípulo ta̱ Jesús ndiʼi na̱ yiví? b) ¿Nda̱saa sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús na̱ discípulo ña̱ va̱ʼa sakuaʼana ña̱ kǒo xíniñúʼu kundasína na̱ yiví?

11 Tá kúma̱níka ku̱ʼu̱nra chí ndiví ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulo ña̱ ku̱ʼu̱nna sanáʼa̱na “iníísaá ñuu Judea xíʼin ñuu Samaria ta nda̱a̱ iníísaá ñuyǐví” (Hech. 1:8). Ña̱ va̱ʼa keʼéna ña̱yóʼo va̱ása xíniñúʼu kundasína inka na̱ yiví. Sava yichi̱ ta̱ Jesús xi̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa ña̱ xi̱kuumií na̱ kǒo kúú judío, ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱n na̱ discípulo iníísaá ñuyǐví ña̱ sanáʼa̱na na̱ yiví. Iin yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa iin ta̱ kúúmií chíñu káʼnu nu̱ú na̱ soldado ña̱ va̱ʼaní xi̱kandíxara Ndióxi̱ ni ta̱ inka ñuu xi̱kuura (Mat. 8:5-10). Ta ñuu Nazaret ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼava na̱ kǒo kúú judío nu̱ú Jehová chi chi̱ndeéra iin ñaʼá ñá kǒo yi̱i̱ ñá ni̱xi̱yo ñuu Sarepta ta saátu chi̱ndeéra iin ta̱ xi̱kuumií lepra ta̱ xi̱naní Naamán ta̱ ñuu Siria (Luc. 4:25-27). Saátu ta̱ Jesús su̱ví nísanáʼa̱ kuitíra ñá ñaʼá ñá ñuu Samaria, nda̱a̱ ni̱ndo̱ora ñuu kán u̱vi̱ ki̱vi̱ ña̱ va̱ʼa sanáʼa̱ra na̱ yiví na̱ kúni̱ sakuaʼa xa̱ʼa Ndióxi̱ (Juan 4:21-24, 40).

NA̱ XI̱NDASAKÁʼNU NDIÓXI̱ XI̱NAʼÁ CHI̱KA̱A̱NA NDÉE ÑA̱ KǑO NÍKUNDASÍNA NA̱ YIVÍ

12, 13. a) ¿Nda̱saa ndo̱ʼo na̱ apóstol tá xi̱nina sánáʼa̱ ta̱ Jesús iin ñaʼá ñá ñuu Samaria? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí xa̱ʼa). b) ¿Nda̱chun xíni̱yó ña̱ kǒo níkunda̱a̱-ini ta̱ Santiago xíʼin ta̱ Juan ña̱ kúni̱ ta̱ Jesús sanáʼa̱rana?

12 I̱xayo̱ʼvi̱vaña xíʼin na̱ apóstol ña̱ kutáʼanna xíʼin ndiʼi na̱ yiví. Tá xi̱nina nátúʼun ta̱ Jesús xíʼin ñaʼá ñá ñuu Samaria nda̱kanda̱ní-inina (Juan 4:9, 27). Na̱ su̱tu̱ judío va̱ása níxika̱ʼa̱nna xíʼin ná ñaʼá nu̱ú chútú na̱ yiví, kachikaví xíʼin iin ñá ñaʼá ñuu Samaria ñá va̱ása va̱ʼa káʼa̱nna xa̱ʼa. Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ na̱túʼun ta̱ Jesús xíʼin ñá ñaʼá yóʼo na̱ apóstol ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ ná kuxura. Soo ña̱ xi̱ndi̱ʼi̱ka-ini ta̱yóʼo xa̱ʼa kúú ña̱ sanáʼa̱ra xa̱ʼa Ndióxi̱ nu̱úka ña̱ kuxura. Ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱ú ta̱yóʼo kúú ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ yivára ta sanáʼa̱ra na̱ yiví ni kúúna na̱ ñuu Samaria (Juan 4:31-34).

13 Ta̱ Santiago xíʼin ta̱ Juan kǒo níkunda̱a̱-inina ña̱ kúni̱ ta̱ Jesús sanáʼa̱rana. Tá xíkana ku̱a̱ʼa̱nna xíʼinra chí ñuu Samaria ndu̱kúna veʼe nu̱ú kindo̱ona ku̱su̱nna. Soo na̱ ñuu Samaria kǒo nítaxina nu̱ú kindo̱ona, xa̱ʼa ña̱yóʼo ta̱ Santiago xíʼin ta̱ Juan ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Jesús ná sánúura ñuʼu̱ ta ná sandiʼi-xa̱ʼarana. Soo ta̱ Jesús ni̱ndaʼyi̱ra nu̱úna xa̱ʼa ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna (Luc. 9:51-56). ¿Á sa̱a̱nína tá níkuu ña̱yóʼo ñuu Galilea ñuu miína? Sana ni̱sa̱a̱nína chi xi̱kundasína xi̱xinina na̱ yiví kán. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ta̱ apóstol Juan ni̱xa̱ʼa̱nra sa̱náʼa̱ra na̱ ñuu Samaria ta va̱ʼaníva xi̱niso̱ʼona ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Sana ku̱kaʼan nu̱úra xa̱ʼa ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼana tá ya̱chi̱ka loʼo (Hech. 8:14, 25).

14. ¿Nda̱saa nda̱savií na̱ apóstol iin ku̱a̱chi ña̱ ndo̱ʼo ná ñaʼá ná kǒo yi̱i̱?

14 Tá pentecostés ña̱ ku̱i̱ya̱ 33, ku̱u iin ku̱a̱chi ti̱xin congregación. Tá xi̱ndataʼvína ña̱ kuxu ná kǒo yi̱i̱, va̱ása nítaxina ña̱ kuxu ná káʼa̱n tu̱ʼun griego (Hech. 6:1). Sana xa̱ʼa ña̱ káʼa̱nná inka tu̱ʼun ke̱ʼéna saá xíʼinná. Na̱ apóstol kamaní nda̱saviína ku̱a̱chi yóʼo, ta chi̱ndaʼána sava na̱ ta̱a ña̱ va̱ʼa ná ku̱ʼu̱nna taxina ña̱ xíniñúʼu náyóʼo. Ndiʼi na̱ ta̱a na̱ chi̱ndaʼána ku̱a̱ʼa̱n xi̱nanína táki̱ʼva naní na̱ griego, xa̱ʼa ña̱yóʼo va̱ʼaníka ku̱ni ná ñaʼá yóʼo.

15. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ Pedro ña̱ va̱ʼa kutáʼanra xíʼin ndiʼi na̱ hermano? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí xa̱ʼa).

15 Tá ku̱i̱ya̱ 36, ki̱xaʼána sánáʼa̱na xa̱ʼa Ndióxi̱ ku̱a̱ʼáníka ñuu náʼnu. Ta̱ apóstol Pedro xi̱táʼanra xíʼin iinlá kuití na̱ xi̱kuu judío. Soo tá ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra ña̱ xíniñúʼu kutáʼanra xíʼin ndiʼina, ta̱ Pedro sa̱náʼa̱ra iin ta̱ soldado ñuu Roma ta̱ naní Cornelio (kaʼvi Hechos 10:34, 35). * Nani saá ki̱xaʼára kítáʼanra xíʼin na̱ inka ñuu á na̱ kǒo kúú judío. Soo tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱, kǒo níxi̱xixikara xíʼin na̱ kǒo kúú judío na̱ ñuu Antioquía (Gál. 2:11-14). Xa̱ʼa ña̱yóʼo ni̱nda̱ʼyi̱ ta̱ Pablo nu̱úra ta ka̱ndíxava ta̱ Pedro consejo ña̱ ta̱xi ta̱ Pablo ndaʼa̱ra. ¿Nda̱chun xíni̱yó ña̱yóʼo? Saáchi tá ka̱ʼyíra carta ña̱ nu̱ú ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ judío xíʼin na̱ kǒo kúú judío na̱ íyo chí Asia Menor, va̱ʼaníva ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa ndiʼi na̱ hermano (1 Ped. 1:1; 2:17).

16. ¿Ndáaña xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa na̱ hermano na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá?

16 Xíʼin yichi̱ ña̱ ta̱xi ta̱ Jesús ndaʼa̱ na̱ discípulo sa̱kuaʼana kuʼvi̱-inina kuni̱na ndiʼi na̱ yiví (Juan 12:32; 1 Tim. 4:10). Xi̱niñúʼuvana tiempo ña̱ nasamana ña̱ ndákanixi̱nína. Va̱ʼaníva xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa na̱ hermano na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá chi xi̱kuʼvi̱ní-inina xi̱xinitáʼanna. Iin ta̱ naní Tertuliano ta̱ ni̱xi̱yo tá siglo u̱vi̱ káchira, na̱ kǒo níxikuu cristiano xi̱ka̱ʼa̱nna: “Koto nda̱saa kúʼvi̱-inina xínitáʼanna ta nda̱a̱ va̱ʼa kuvina xa̱ʼa táʼanna”. Tá ki̱xaʼána kéʼéna ña̱ va̱ʼa xíʼin táʼanna ku̱nda̱a̱-inina ña̱ iin kúú ndiʼi na̱ yiví nu̱ú Ndióxi̱ tasaá xíniñúʼu keʼé miína (Col. 3:10, 11).

17. ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ása kundasíyó na̱ yiví?

17 Saátu miíyó tiempo vitin xíniñúʼuyó tiempo ña̱ va̱ʼa sandákooyó ña̱ kundasítáʼanyó. Iin ñá hermana ñá ñuu Francia chíka̱a̱níñá ndée ña̱ kǒo kundasíñá ni iin na̱ yiví, káʼa̱nñá ña̱yóʼo: “Jehová sa̱náʼa̱ yi̱ʼi̱ ña̱ kuʼvi̱-inii̱ kunii̱ inkana, ta taxii̱ ña̱ kúúmiíi̱ ndaʼa̱na. Soo sákuaʼakavai̱ ña̱ kǒo kundasíi̱ ni iin na̱ yiví ta sava íxayo̱ʼvi̱vaña xíʼi̱n, xa̱ʼa ña̱yóʼo káʼa̱nkai̱ xíʼin Jehová ña̱ ná chindeéra yi̱ʼi̱”. Saátu ndóʼo iin ñá hermana ñá íyo chí España, káchiñá: “Chíka̱a̱níi̱ ndée ña̱ kǒo kundasíi̱ na̱ yiví na̱ ke̱e inka ñuu. Yo̱ʼvi̱va íxaaña xíʼi̱n soo xíniñúʼu chika̱a̱níi̱ ndée. Kúsi̱íní-inii̱ ña̱ inkáchi káchíñui̱ xíʼin na̱ ñuu Jehová”. Iin iinyó xíniñúʼu ndakanixi̱ní xa̱ʼa ña̱yóʼo. ¿Á kúndasíkayó xíniyó inka na̱ yiví táki̱ʼva ndo̱ʼo ná hermana yóʼo ta xíniñúʼu taváyóña níma̱yó?

TÁ KÚʼVI̱-INIYÓ XÍNIYÓ INKANA VA̱ÁSA KUNDASÍYÓNA

18, 19. a) ¿Nda̱chun va̱ʼaní kítáʼanyó xíʼin ndiʼi na̱ yiví? b) ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa inkáchi kutáʼan ndiʼiyó?

18 Xíniñúʼu ndakaʼányó ña̱ xíkaníva ni̱xi̱yoyó nu̱ú Ndióxi̱ tá ta̱ʼánka sakuaʼayó xa̱ʼara (Efes. 2:12). Soo Jehová nda̱ka̱xinra miíyó chi kúʼvi̱-inira xínira miíyó (Os. 11:4; Juan 6:44). Saátu ta̱ Jesús va̱ʼaníva nda̱kiʼinra miíyó. Xu̱nára yéʼé nu̱úyó ña̱ va̱ʼa inkáchi kutáʼan ndiʼiyó (kaʼvi Romanos 15:7). * Tá ta̱ Jesús va̱ʼaní nda̱kiʼinra miíyó, saátu xíniñúʼu keʼé miíyó ni kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi, ¿nda̱chunví kundasíyó kuniyó inkana?

Xa̱ʼa ña̱ ndúkúyó ña̱ ndíchi nu̱ú Ndióxi̱, kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó ta inkáchi kítáʼanyó. (Koto párrafo 19).

19 Si̱lóʼo tiempo kúma̱ní ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa ñuyǐví yóʼo, ña̱kán na̱ yiví kúndasítáʼanna ta sáa̱-inina xínitáʼanna (Gál. 5:19-21; 2 Tim. 3:13). Soo miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová ndúkúyó ña̱ ndíchi nu̱úra ña̱ va̱ʼa ná kutáʼanyó xíʼin ndiʼina (Sant. 3:17, 18). Kúsi̱íní-iniyó ña̱ kítáʼanyó xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ hermano na̱ ke̱e inka ñuu ta nda̱a̱ xáa̱yó sákuaʼayó tu̱ʼun ña̱ káʼa̱nna. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo va̱ʼaní kooyó, kooyó “táki̱ʼva íyo iin yu̱ta” ta ña̱ nda̱kú keʼéyó kooña “táki̱ʼva íyo tá mar” (Is. 48:17, 18).

20. ¿Ndáaña ndóʼoyó tá násamayó ña̱ ndákanixi̱níyó xíʼin ña̱ ndíka̱a̱ níma̱yó?

20 Ñá hermana ñá ñuu Australia ñá ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa nu̱ú párrafo 6 káʼa̱nñá xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa ndákiʼinñá xa̱ʼa ña̱ káʼviñá Biblia. Káchiñá: “Va̱ʼaní nda̱kiʼi̱n ña̱ ndíchi xíʼin ña̱ sákuaʼi̱. Na̱sama ña̱ ndákanixi̱níi̱ xíʼin ña̱ íyo níma̱i̱. Loʼo tá loʼo sa̱ndákoi̱ ña̱ kúndasíi̱ xínii̱ inkana”. Ta̱ hermano ta̱ ñuu Canadá káchira ña̱ vitin kúnda̱a̱-inira, kúndasíyó xíniyó inkana chi va̱ása xíni̱yó xa̱ʼana ta na̱ yiví kúúmiína ña̱ va̱ʼa ni nda̱a̱ ndáaka ñuu ka̱kuna. Nda̱a̱ ti̱ndaʼa̱ra xíʼin iin ñá hermana ñá káʼa̱n tu̱ʼun inglés. Ña̱ na̱sama na̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ kuʼvi̱-iniyó kunitáʼanyó kúú ña̱ taxi ña̱ va̱ʼa kutáʼan ndiʼiyó ta va̱ása kundasítáʼanyó.

^ párr. 1 Juan 17:20, 21: “Káʼi̱n xíʼún su̱ví xa̱ʼa kuití na̱yóʼo, chi káʼa̱ntui̱ xíʼún xa̱ʼa na̱ kandíxa yi̱ʼi̱ ña̱ kuniso̱ʼona ña̱ sánáʼa̱ na̱yóʼo; tasaá inkáchi ná xa̱a̱na koona, táki̱ʼva inkáchi íyo miíún xíʼin yi̱ʼi̱, saátu miína inkáchi ná koona xíʼinyó, tasaá kunda̱a̱-ini na̱ yiví miíún chi̱ndaʼá yi̱ʼi̱”.

^ párr. 8 Mateo 23:8, 9: “Soo ndóʼó va̱ása taxindó ña̱ ni iin na̱ yiví ná ka̱ʼa̱n xíʼinndó maestro chi iinlá kúú maestrondó, ta ndiʼindó kúúndó ñani xíʼin táʼanndó. Saátu va̱ása ka̱ʼa̱nndó yivá xíʼin ni iin na̱ yiví na̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo chi iinlá kúú yivándó ta̱ íyo chí ndiví”.

^ párr. 9 Mateo 23:11, 12: “Na̱ ndáyáʼvika nu̱úndó xíniñúʼu kachíñuna nu̱ú inkana. Na̱ ni̱nu kúni kindaana chiñu ndaʼa̱na, ta na̱ vitá-ini kúú na̱ ndukáʼnu”.

^ párr. 15 Hechos 10:34, 35: “Tasaá ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra: ‘Vitin kúnda̱a̱-inii̱, Ndióxi̱ kǒo ndáka̱xinra na̱ yiví ndiʼi na̱ yiví na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá tá kéʼéna ña̱ nda̱kú, na̱yóʼo kúú na̱ va̱ʼa nu̱úraʼ”.

^ párr. 18 Romanos 15:7: “Va̱ʼaní ndakiʼin-táʼanndó, táki̱ʼva va̱ʼaní nda̱kiʼin ta̱ Jesús miíyó, tasaá ndiʼindó ndasakáʼnundó Ndióxi̱”.