Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Kitail en Kin Ehupene Duwehte Siohwa oh Sises Ara Kin Ketin Ehupene

Kitail en Kin Ehupene Duwehte Siohwa oh Sises Ara Kin Ketin Ehupene

“I sohte kapakapki irail kelehpw, pwe pil irail koaros me pwoson ie . . . pwe irail koaros en wiahla ehu, duwehte komwi Semei me kin ketin miniminiong ie.”​—SOHN 17:20, 21.

KOUL KAN: 24, 99

1, 2. (a) Dahme Sises ketin peki ni eh wia kaimwiseklahn kapakap rehn sapwellime wahnpoaron ko? (b) Dahme kahrehda Sises ketin madamadau laudki arail en miniminpene?

NI KAIMWISEKLAHN Sises eh sak rehn sapwellime wahnpoaron ko, e ketin madamadau laudki duwen arail en miniminpene. Ni eh ketin kapakap rehrail, e mahsanih me e kupwurki sapwellime tohnpadahk ko en wiahla ehu, de miniminpene, duwehte ih oh Semeo ara kin ketin miniminpene. (Wadek Sohn 17:20, 21.) Ma sapwellime tohnpadahk ko kin miniminpene, met pahn kadehdehiong meteikan me Siohwa ketin poaronehdo Sises nin sampah. Aramas akan pahn esehki sapwellimen Sises tohnpadahk mehlel kan sang ni arail kin limpoakpene, oh limpoak wet pahn kaminiminirailpene.​—Sohn 13:34, 35.

2 Ni pwongo, Sises ketin mahsanih duwen soahng tohto me pid miniminpene pwehki e mwahngih me sapwellime wahnpoaron ko sohte uhdahn kin miniminpene. Karasepe, wahnpoaron ko akamaiki duwen “ihs rehrail me keieu lapalap,” duwehte me re wia mwoweo. (Luk 22:24-27; Mark 9:33, 34) Pil ehu ahnsou, Seims oh Sohn peki rehn Sises en ketin mweidohng ira en mwohd limwah wasa me kesempwal nan sapwellime Wehio nanleng.​—Mark 10:35-40.

3. Dahme kakete kauhdi sapwellimen Sises tohnpadahk kan sang arail en miniminpene, oh peidek dah kan me kitail pahn koasoiapene?

3 Kaidehn ihte ineng en ahneki manaman laud me kak kauhdi sapwellimen Sises tohnpadahk ko sang arail en miniminpene. Aramas akan ni mwehin Siseso kin tohrohrkipeseng kailok oh lipilipilki aramas. Sapwellimen Sises tohnpadahk ko pahn anahne powehdi soangen madamadau sapwung pwukat. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene peidek pwukat: Dahme Sises ketin wiahiong madamadau en lipilipilki aramas? Ia duwen eh ketin sewese sapwellime kan ren dehr kin uhpalihki aramas, ahpw ren miniminpene? Oh ia duwen sapwellime mehn kahlemeng oh padahk kan ar pahn sewese kitail en miniminpene?

TIAHK EN LIPILIPILKI ARAMAS WIAWIHONG SISES OH SAPWELLIME KAN

4. Menlau kihda karasaras kan duwen tiahk en lipilipilki aramas me wiawihong Sises.

4 Tiahk en lipilipilki aramas pil wiawihong Sises. Ni ahnsou me Pilip ndaiong Nadaniel me e diarada Mesaiao, Nadaniel nda: “Ia duwe, kakete mehkot mwahu en kohsang Nasaret?” (Sohn 1:46) Nadaniel ele ese me Mesaiao pahn ipwidi Pedleem, nin duwen me Maika 5:2 kohpada. Ele e medewe me Nasaret kaidehn wasa kesempwal ehu me Mesaiao en ketisang ie. Mie me lapalap akan mehn Sudia me kin mwamwahliki Sises pwehki e ketisang Kalili. (Sohn 7:52) Mehn Sudia tohto medewe me mehn Kalili kan aramas mwahl kei. Ekei mehn Suhs kin song en kansensuwedih Sises ni arail kin nda me ih mehn Sameria men. (Sohn 8:48) Mehn Sameria kan kohsang ehu wehi tohrohr, oh arail pelien lamalam weksang pelien lamalam en mehn Suhs kan. Mehn Sudia oh mehn Kalili sohte kin wauneki mehn Sameria kan oh kin soikala irail.​—Sohn 4:9.

5. Tiahk en lipilipilki aramas dah me wiawihong sapwellimen Sises tohnpadahk kan?

5 Kaunen pelien lamalam en Suhs kan pil kin mwamwahliki sapwellimen Sises tohnpadahk ko. Parisi ko kin kahdaneki irail “aramas riahla kei.” (Sohn 7:47-49) Parisi ko kin wiahki koaros me sohte iang sukuhl en pelien lamalam en mehn Suhs oh pil me sohte kin idawehn arail tiahk kan aramas sohte wad kei. (Wiewia 4:13) Tiahk en lipilipilki aramas wiawihong Sises oh sapwellime tohnpadahk kan pwehki aramas ako ahnsowo kin pohnmwahsohki arail pelien lamalam, soangen pwukoa kesempwal dah me re ahneki, oh keinek me irail kohsang ie. Tiahk en lipilipilki aramas pil kamwakid tohnpadahk ko. Pwehn kolokol arail minimin, re anahne wekidala arail madamadau.

6. Menlau doadoahngki karasaras kan pwehn kasalehda ia duwen lipilipilki aramas eh kak kamwakid kitail.

6 Madamadau en lipilipilki aramas uhdahn rekla nan sampah rahnwet. Aramas ele kin wiahiong kitail tiahk wet, de kitail pil kakete wiahiong meteikan. Emen sister sang Australia me met wia pioneer men nda: “Ahi kailongki aramas pwetepwet kin laudla ni ei kin medemedewehte wiewia sapahrek kan me kin wiawihong mehn pwilidak en Australia sang mahs oh pil rahnwet.” Eh kailok pil laudla pwehki tiahk lemei me ekei wiahiong ih. Emen brother sang Canada koasoiahda duwen eh pepehm mahso: “I kin medewe me irail me kin lokaiahki lokaiahn France mwahusang meteikan.” E nda me pwehki met, e kin kailongki me kin lokaiahki lokaiahn wai.

7. Dahme Sises ketin wia me pid madamadau en lipilipilki aramas?

7 Duwehte ni mwehin Siseso, rahnwet madamadau en lipilipilki aramas kin uhdahn kehlail oh apwal en wekidala. Dahme Sises ketin wia? Keieu, e sohte kin ketin lipilipilki aramas. E pil sohte ketin uhpalihki meteikan. E kin ketin kalohk ong me kepwehpwe oh pil semwehmwe kan, ong Parisi kan oh mehn Sameria kan, oh pil sounrik daksis kan oh me dipan akan. Keriau, Sises ketin padahki sapwellime tohnpadahk kan oh kasalehiong irail sang eh mehn kahlemeng me ren dehr lemelemehk suwedki meteikan de lipilipilki aramas.

POWEHKIHDI MADAMADAU EN LIPILIPILKI ARAMAS LIMPOAK OH AKTIKITIK

8. Ire mehlel dahieu me wia poahsoanpen atail miniminpene? Menlau kawehwehda.

8 Sises ketin padahkihong kitail ire mehlel ehu me wia poahsoanpen atail miniminpene. E mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan: “Kumwail koaros pirien ehu.” (Wadek Madiu 23:8, 9.) Atail wia “pirien ehu” pil kak wehwehki me kitail koaros kadaudok en Adam. (Wiewia 17:26) Sises ketin kawehwehda me sapwellime tohnpadahk kan pil wia pirien ehu pwehki irail koaros kin wiahki Siohwa Samarail nanleng. (Mad. 12:50) Oh irail koaros wialahr kisehn sapwellimen Koht peneinei, oh irail kin miniminpene pwehki arail limpoak oh pwoson. Ihme kahrehda nan neirail kisinlikou kan ong mwomwohdiso kan, wahnpoaron ko kin ekerki Kristian teikan riarail.​—Rom 1:13; 1 Pit. 2:17; 1 Sohn 3:13.

9, 10. (a) Dahme kahrehda mehn Suhs ko sohte ahneki kahrepe ehu en pohnmwahsohki keinek me re kohsang ie? (b) Ia duwen Sises eh ketin padahngki me e sapwung en lipilipilki aramas? (Menlau kilang tepin kilel.)

9 Mwurin Sises ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk kan ren wiahki emenemen riarail, e mahsanihong irail me re anahne aktikitik. (Wadek Madiu 23:11, 12.) Nin duwen me kitail sukuhlkiher, pohnmwahso kin ekei pak katohrepeseng wahnpoaron ko. Oh ni mwehin Siseso, aramas ako kin uhdahn pohnmwahsohki arail keinek kan. Mehn Suhs tohto kamehlele me re mwahusang meteikan pwehki irail kadaudok en Eipraam. Ahpw Sohn Sounpapidais ndaiong irail: “Koht kak ketin wiahkihda takai pwukat seri kei ong Eipraam.”​—Luk 3:8.

10 Sises ketin padahngki me e sapwung aramas en pohnmwahsohki arail keinek. E ketin kasalehda met ni sansal ni ahnsou me emen sounkawehwehn Kosonnedo patohwan idek reh: “Ihs me uhdahn mehn mpei?” Pwehn sapengala peideko, Sises ketikihda karasaras ehu. Loallap suwed kei kemehda ohlen Suhs men oh kohkohlahsang. Mehn Suhs kei alu daulih ohlo ahpw sohte sewese. Ahpw ohlen Sameria men kilangada oh poakehla mehn Suhso oh apwalihala. Sises ketin kaimwisekala sapwellime karasaraso ni eh mahsanihong sounkawehwehn kosonnedo me e anahne duwehte ohlen Sameriao. (Luk 10:25-37) Sises ketin kasalehda me mehn Sameria men kak padahkihong mehn Suhs ko duwen arail en poakohng aramas koaros.

11. Dahme kahrehda sapwellimen Sises tohnpadahk ko en dehr lipilipilki mehn liki kan, oh ia duwen Sises eh ketin sewese irail en wehwehki met?

11 Mwohn Sises ketidahla nanleng, e mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan ren kalohk “nan Sudia pwon oh Sameria, oh pil wasa me keieu doh nin sampah.” (Wiewia 1:8) Pwehn wia met, sapwellimen Sises tohnpadahk ko anahne powehdi arail madamadau en pohnmwahso oh lipilipilki aramas. Sises kin kalapw mahsanih duwen irair mwahu kan en mehn liki kan, oh met kaunopada tohnpadahk ko ren kalohk ong tohn wehi koaros. Karasepe, e ketin kapingahki pwoson laud en emen kaunen sounpei me kaidehn mehn Suhs. (Mad. 8:5-10) Nan eh wasao Nasaret, Sises kawehwehda ia duwen Siohwa eh ketin sewesehda mehn liki kei, duwehte lihen Sarepado oh ohlen Siria tokutoko, Nahman. (Luk 4:25-27) Sises pil ketin kalohk ong lihen Sameria men oh pil kousoandi rahn riau nan kahnimw en Sameria ehu pwehki aramas ako perenki rong rohng me e ketin kalohki.​—Sohn 4:21-24, 40.

TEPIN KRISTIAN KO ANAHNE PELIANDA MADAMADAU EN LIPILIPILKI ARAMAS

12, 13. (a) Ia duwen wahnpoaron ko arail mwekidki ni Sises eh ketin padahk ong lihen Sameriao? (Menlau kilang tepin kilel.) (b) Dahme kasalehda me Seims oh Sohn sohte uhdahn wehwehki dahme Sises ketin songosong en padahkihong ira?

12 E sohte mengei ong wahnpoaron ko ren powehdi arail lipilipilki aramas. Re pwuriamweikihla Sises eh kupwurki padahk ong lihen Sameria men. (Sohn 4:9, 27) Dahme kahrehda? Mwein pwehki kaunen pelian lamalam en Suhs kan sohte kin koasoiong lih akan mwohn aramas, ahpw keieu lihen Sameria men me kin mour suwed. Wahnpoaron ko patohwanohng Sises en ketin konot, ahpw Sises sohte kupwurki wia met pwehki e uhdahn kupwurperenki mahmahsaniong liho. Koht kupwurki ih en kalohk, eri en wiewia kupwuren Semeo, pil kalohk ong lihen Sameria men, kin rasehng kisin tungoal ong ih.​—Sohn 4:31-34.

13 Seims oh Sohn sohte wehwehki mehn kasukuhl kesempwal wet. Ni tohnpadahk ko oh Sises ar seiseiloak pwehn kotehla Sameria, re rapahki wasahn pweidi nan ehu kisin kahnimw en Sameria. Ahpw mehn Sameria ko sohte men irail en pweidi wasao. Seims oh Sohn inenen lingeringerda oh peki rehn Sises en ketin kamwerehdi kisiniei sang nanleng oh kasohrehla kahnimwo pwon. Sises eri ketin lipwoareirahda. (Luk 9:51-56) Ele Seims oh Sohn sohte pahn lingeringerda ma met wiawi nan Kalili, wasa me ira kohsang ie. Mwein ira lingeringerda pwehki ira lipilipilki aramas. Mwuhr, ni Sohn eh kalokalohk ong mehn Sameria ko oh me tohto men rong ih, ele e namenengkihda dahme e wia mwoweo.​—Wiewia 8:14, 25.

14. Ia duwen wahnpoaron ko ar apwalihala liohdi kan me arail lokaia kan wekpeseng?

14 Sohte pwand mwurin Pendekos en pahr 33, mie kahpwal ehu me pid wiewia sapahrek me pwarada nan mwomwohdiso. Ni brother ko ar nehkohng mwenge liohdi kan, re pohnsehsehla liohdi kan me kin lokaiahki lokaiahn Krihk. (Wiewia 6:1) Met kakete wiawi pwehki ar lipilipilki ehu lokaia. Wahnpoaron ko mwadangete kapwungala kahpwalo. Re pilada brother koahiek isimen pwehn kihpeseng mwenge ko ni pahrek. Eden brother ko koaros eden mehn Krihk, oh met ele kansenamwahwihala liohdi ko me nsensuwedla.

15. Ia duwen Piter eh sukuhlki en dehr lipilipilki aramas? (Menlau kilang tepin kilel.)

15 Nan pahr 36, sapwellimen Sises tohnpadahk kan tepida kalohk ong aramas akan en wehi koaros. Mwohn mwo, wahnpoaron Piter kin kalapw patehng mehn Suhs kante. Koht eri ketin kasalehda ni sansal me Kristian kan en dehr lipilipilki aramas, eri Piter kalohk ong Kornilius, emen sounpei en Rom. (Wadek Wiewia 10:28, 34, 35.) Mwurin mwo, Piter kin patehng oh iang mwenge rehn Kristian kan me kaidehn mehn Suhs. Ahpw sounpar kei mwuri, nan kahnimw en Andiok, e uhdihsang iang mwenge rehrail. (Kal. 2:11-14) Pohl eri kapwungala Piter oh Piter pwungki kopwungo. Ia duwen atail ese met? Ni ahnsou me Piter ntingihedi tepin nah kisinlikou ong Kristian mehn Suhs kan oh pil Kristian kan me kaidehn mehn Suhs nan sahpw me met adaneki Turkey, e koasoia duwen kesempwalpen en poakohng riatail Kristian kan koaros.​1 Pit. 1:1; 2:17.

16. Dahme aramas akan kin esehki duwen tepin Kristian kan?

16 E sansal me, pwehki sapwellimen Sises mehn kahlemeng, wahnpoaron ko sukuhlki en poakohng “soangen aramas koaros.” (Sohn 12:32; 1 Tim. 4:10) Mendahki re sohte mwadang wia met, re wekidala mwomwen arail kin kilangwohng aramas teikan. Ni mehlel, aramas akan kin esehki tepin Kristian ko arail kin limpoakpene nanpwungarail. Mpen pahr 200, sounnting Tertullian koasoia dahme aramas teikan kin ndahki Kristian ko: “Re kin limpoakpene,” oh “Re pil kin onopada pwehn mehkihla emenemen.” Pwehki Kristian ko pwuhriong nan “mour kapw,” re sukuhlki ren kin kilangwohng aramas koaros me re pahrek, duwehte me Koht kin ketin wia.​—Kol. 3:10, 11.

17. Ia duwen atail kak kihsang soangen pepehm koaros en lipilipilki aramas? Menlau kihda karasaras kan.

17 Rahnwet, ele kitail anahne ahnsou laud pwehn kihsang rehtail pepehm en lipilipilki aramas. Emen sister nan France koasoia ia uwen eh apwalki wia met. E nda: “Siohwa ketin padahkihong ie ia wehwehn limpoak, ia wehwehn en kadek ong aramas, oh ia wehwehn en poakohng soangen aramas koaros. Ahpw I sukusukuhlkihte en powehdi madamadau en lipilipilki aramas, oh e sohte kin ahnsou koaros mengei en wia met. Ihme kahrehda I kin pousehlahte kapakapki met.” Emen sister nan Spain kawehwehda me ekei pak e kin pelipeliante madamadau sapwung ong ehu soangen keinek. E nda: “I kin pweida pali laud en ahnsou. Ahpw I ese me I anahne pousehlahte pelipelian pepehm wet. I kalahngankihong Siohwa me I perenki ei iang kisehn peneinei miniminpene ehu.” Kitail koaros anahne medewe mwahu duwen atail pepehm ong met. Ia duwe, kitail pil anahne kihsang soangen pepehm en lipilipilki aramas me kitail ahneki?

NI LIMPOAK EH KIN LALAUDLA, LIPILIPILKI ARAMAS KIN SOSOHRALA

18, 19. (a) Kahrepe dah kan me kitail ahneki pwehn kasamwo aramas koaros? (b) Ia duwen atail kak wia met?

18 E mwahu en tamataman me mahso kitail koaros dohsang Koht. (Ep. 2:12) Ahpw Siohwa ketin kakerenihkitaildo reh pwehki limpoak. (Os. 11:4; Sohn 6:44) Oh Krais pil ketin kasamwo kitail. Ih me ketin kahrehda kitail en kak wiahla kisehn sapwellimen Koht peneinei. (Wadek Rom 15:7.) Pwehki Sises ketin kasamwo kitail, mendahki atail sohte unsek, kitail en dehr lemehda en pohnsehsehla aramas sohte lipilipil!

Kitail kin miniminpene oh limpoakpene pwehki kitail kin rapahki erpit sang powe (Menlau kilang parakrap 19)

19 Ni atail kerenlahngehr imwin koasoandi suwed wet, liaktohrohr, lipilipilki aramas, oh kailok pahn laudla rehn aramas akan. (Kal. 5:19-21; 2 Tim. 3:13) Ahpw nin duwen sapwellimen Siohwa aramas akan, kitail men ahneki erpit sang powe, me kin sewese kitail en kalaudehla popohl oh dehr lipilipilki aramas. (Seims 3:17, 18) Kitail kin perenki kompoakepahnki aramas sang sahpw teikan, pohnese arail tiahk kan, oh mwein pil sukuhlki arail lokaia. Ni atail kin wia met, kitail kin ahneki popohl me rasehng piletik pwoat. Kitail pil kin ahneki pwung pahrek me rasehng iloak kan me kin pwungupwungdohng ni oaroahr.​—Ais. 48:17, 18.

20. Dahme kin wiawi ni ahnsou me limpoak kin wekidala mwomwen atail madamadau oh pepehm?

20 Ni sistero sang Australia eh onopki Paipel, pepehm koaros en lipilipilki aramas oh kailok me uhdahn kehlail reh ekisekis sohrala. Limpoak wekidala mwomwen eh madamadau oh pepehm. Brothero sang Canada me kin lokaiahki lokaiahn France nda me met e tehkada me aramas akan kin kalapw kailongki meteikan pwehki re sohte uhdahn ese irail. E sukuhlki me “mwomwen aramas emen sohte kin kohsang sahpw me eh ipwidi ie.” E pil pwoudikihda sister men me kin lokaiahki lokaiahn wai! Arail mehn kahlemeng kin kadehdehda me limpoak kin powehdi lipilipilki aramas. Kitail kin miniminkihpene limpoak me sohte kak ohla.​—Kol. 3:14.