Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Badi mulombene kwikala mukuminyibwe n’Efile Mukulu

Badi mulombene kwikala mukuminyibwe n’Efile Mukulu

TUKWETE kufubila Yehowa na atukyebe’shi etukumine, ta mbyobyo su? Byabya Efile Mukulu akumina na kwela myabi yaye kwi bantu kinyi? Bangi bantu ba mu mafuku a kala abadi bakuminyibwe n’Efile Mukulu sunga mbibabadi bakite milwisho ikata kumpala. Bamo namu abadi na ngikashi ibuwa ku mbangilo abakutshilwe kukuminyibwa naye. Byabya twi kwiyipusha’shi: “Nkinyi kyabakimbaa kwi Yehowa nsaa yatala muntu oso a kwatudi?” Kileshesho kya Roboame, nfumu a Yuuda, nkilombene kwitukwasha bwa kupeta lwalulo ku luno lukonko.

BADI MUKUTWE KUSHIMATA KU MBANGILO

Salomone nshaye na Roboame, badi mwikale bu nfumu mu Isaleele munda mwa bipwa 40. (1 Banfumu 11:42) Salomone bafwile mu kipwa kya 997 K.B.B. (Kumpala kwa bipungo byetu.) Kunyima Roboame bakatukile mu Yeelusaleme enda kunundu kw’eumbo mu kibundji kya Sekeme bwabadya kumwela mwimu wa bu nfumu. (2 Myanda 10:1) Opwandikisha’shi badi ekalakasha bwa kulonda mu matabula a Salomone, badi mwende nkumo bwa kinangu kyaye kya kukaanya su? Roboame badi mulombene kumona kumpala’shi mu kapindji kapela ngobesha yaye ya kupudisha myanda i bukopo ayitompibwa naminyi?

Roboame basangene’shi mu Isaleele bantu be na binangu bitaale bishi by’etombo. Kunyima kwa kapindji kapeela, bantu bababadi batume kwi mwilo abafikile kwadi na kumulungula myanda ibabadi nayo. Abamulungwile’shi: “Nshoobe baadi mwitufwambushe pa kwitutuula buu bapika; byabya abitungu opeeleshe mifubo iibukopo ibetufubishanga nshoobe na bupika bubaadi mwitumune byabya atwe namu atukufubila.”—2 Myanda 10:3, 4.

Roboame bapushishe’shi mbamubelekye kateo! Su bakumina byabamutekye kwi mwilo, aye na kifuko kyaye, na boso abatumika mu ebalasha abadya kukutwa kupeta bingi bintu na kuteka myanda ipeela kwi mwilo. Ku lungi lupese namu, su bapele, mwilo ngulombene kumutombokyela. Bakitshine naminyi? Uno nfumu mupya babandile kwipusha bantu bakulu babadi abapa Salomone malango. Kunyima, Roboame bakimbile elango kwi ba nsongwalume balongo naye. Mu kulonda elango dya ba nsongwalume, Roboame baatshile kitshibilo kya kukyengyesha bantu. Balulwile’shi: “Ami nakenufubisha kukila papa! Ê, badi enuludika pa kwinukupisha nfimbo, anka’mi nakenuludika pa kwinukupisha nfimbo i na ku masongo kwi myolo!”​—2 Myanda 10:6-14, EEM.

Ndilongyesha kinyi dyatupete pano? Bwa kwakula kalolo, atwikala na binangu nsaa yatutemesha bantu bakulu, sunga bantu banyingye mu kikudi. Atupetela myabi ku myanda yabadi bamone, ilombene kwitukwasha bwatudya kwata bitshibilo ku myanda yetu na kwitupa malango ebuwa.​—Yoobo 12:12.

“BABAATEEMEESHE EYI DYA YEHOWA”

Bwa kwimika buno buntomboshi, Roboame bakongwele basalayi baye. Anka Yehowa batumine mutemuki Shemaya bwa ku mulungula’shi: “Ta nwi naa kya kukalwa ngoshi na bakwenu, baana ba Isaleele; ooso muntu aalukiile kwaye, mwanda nnaami mutuushe uno mwanda.”​—1 Banfumu 12:21-24. *

A kwikala lukuku bwa kulwa ngoshi dingi su? Nangushena mushindo ubabidi bilombene kukalasha Roboame! Bantu namu babadi balombene kwela binagu naminyi pabitale uno nfumu badi mwibafunyine kwibakyengyesha na “nfimbo i na ku masongo kwi myolo” kadi badi akyebe kwibapelesha’shi tabamutombokyelanga? (Tala byabidi bipushene na 2 Myanda 13:7.) Mususa umune, nfumu na basalayi baye “babatemeeshe eyi dya Yehowa; babalukiile bwa kulonda bibambile.”

Ndilongyesha kinyi dyatupete pano? Bibuwa kukokyela Efile Mukulu sunga byatunga’shi tukite kintu kilombene kwitufisha mu kukwatshika buufu. Kukokyela Efile Mukulu akwitukunkusha mu kukuminyibwa naaye na kupeta myabi yaye.​—Miiya Ikituulwe 28:2.

Roboame bakitshine naminyi? Badi mukokyele aye nkuleka mpàngo yaye ya kwenda mu kulwisha mwilo upya. Badi mutume binangu byaye mu kwibaka mpata mu kipindji kya nsenga kya kisamba kya Yuuda na kya Benyamine bibashadile ku matalwa aaye. Badi mufimishe bungi bwa mpata na ‘kwiyinyingisha ngofu.’ (2 Myanda 11:5-12) Mwanda wi na muulo, badi mushale mulamate ku miya ya Yehowa munda mwa mafuku. Mu mafuku mubadi bisamba ekumi bibabadi abakunkusha kwi Yeroboame bipane mu kulangwila ma nkishi, bantu bebungi ba mu bino bisamba “babakwashiishe Roboame” pabo kwenda mu Yeelusaleme bwabadya kukwatshishena lulangwilo lwa binyibinyi. (2 Myanda 11:16, 17) Byabya, kukookyela kwa Roboame kubadi kunyingishe bufumu bwaye.

MULWISHO NA KWINYONGOLA KUKATA

Nsaa ibadi ishimate bufumu bwaye kalolo, Roboame bakitshine mwanda ubadi ukemeshe bantu. Badi musumbushene miya ya Yehowa bwa kutwesha lulangwilo lwa ba mpangano! Bwakinyi? Babadi bamutakule kwi nyin’aye, badi mwina Amone su? (1 Banfumu 14:21) Sunga’shi badya kwikala na kabingilo kabadi kamutakule bwa kukita bino, mwilo ushima ubamulondele. Byabya Yehowa badi mutadile nfumu Shishake a mu Ejiipitu bwadya kukwata mpata ibungi ya bena Yuuda, sunga mbibabadi beyinyingishe kwi Roboame!​—1 Banfumu 14:22-24; 2 Myanda 12:1-4.

Myanda ibadi inyishe kulwila nsaa ibafikile Shishake mu Yeelusaleme, mu epata mubadi mushale Roboame. Pa uno mwanda, mutemuki Shemaya balungwile Roboame na bindonda byaye uno mukandu w’Efile Mukulu’shi: “Bu byanudi bansumbusheene, ami namu nenusumbusheena, nneenutuule mu maasa a Shishake.” Roboame bakitshine naminyi pabapushishe uno mukandu wa kumunyooka? Bakitshine mwanda wibuwa! Bible alesha’shi: “Banfumu ba beena Isaleele na mulopwe babeeyishiishe abo nkwamba’shi: ‘Yehowa nshaa-bululame!’” Pa mwanda wa byabya, Yehowa bapashishe Roboame na Yeelusaleme ku kabutu.​—2 Myanda 12:5-7, 12.

Kunyima, Roboame batungunukile na kumunana mu bufumu bwa kuushi. Kumpala kwa lufu lwaye, badi mwabile bana baye bebungi bya buntu, bwa kwibapelesha’shi tabatombokyelanga mukwabo Abiya, mwan’aye bamupyanyine ku bufumu. (2 Myanda 11:21-23) Pa uno mwanda, Roboame badi muleshe binangu bibadi mukutwe kulesha ku mbangilo.

BADI MUNTU E BUWA SU MUNTU MUBI?

Ku nfudilo a byoso, Roboame bakutshilwe kukuminyibwa n’Efile Mukulu. Bible akula mu kikoso pabitale kumunana kwaye, amba’shi: “Baakitshiine bubi.” Bwakinyi? Mwanda “tabaadi mwipaane n’eshimba dyaaye dyooso kwi Yehowa” nya.​—2 Myanda 12:14.

Kwilekena na Nfumu Daavide, Roboame bakutshilwe kwikala mu kipwano ki bukopo na Yehowa

Banda kunangushena uno mwanda: Roboame badi mukookyele Efile Mukulu ingi misango. Na dingi badi mukitshine mwilo wa Yehowa ingi myanda ibuwa. Anka bakutshilwe kwikala mu kipwano ki bukopo na Yehowa sunga kwikala na lukalo lukata lwa kumusankisha. Ngi bwakinyi, badi mupone mu kukita myanda ibubi na kulangwila b’efile ba madimi. We kwiyipusha’shi: ‘Nsaa ibadi Roboame mukokyele ku mayi a Efile Mukulu, badi mukite bino pa mwanda wa’shi abadi bamutakule kwi bangi bantu pamutwe pa kwinyongola n’eshimba dyaye dyoso na kukimba bya kusankisha Efile Mukulu su?’ (2 Myanda 11:3, 4; 12:6) Kunyima badi mushintulukye abanga kukita myanda ibubi. Badi mwilekene ngofu na nshaye-kulu, Nfumu Daavide. Eyendo, Daavide badi mukite bilubilo, anka mu muwa waye badi mufule Yehowa ngofu, na kwipana bwa lulangwilo lwa binyibinyi, na dingi badi enyongola n’eshimba dimune ku milwisho yaye.​—1 Banfumu 14:8; Misambo 51:1, 17; 63:1.

Twi balombene kupeta dilongyesha dikata ku kileshesho kya Roboame. Nyi mwanda wibuwa apetatshisha bantu bwa kulombasha nkalo ya bifuko byabo na kwikitshisha bwa kukita myanda ibuwa. Bwa kukuminyibwa n’Efile Mukulu, abitungu tubande kukwatshishena lulangwilo lwa binyibinyi na kwilulamata.

Bwa kukita bino abitungu twikitshine bwa kulama kifulo kyetu ki bukopo bwa Yehowa. Nka bu byatushisakanyaa nteete bwa’shi kaalo katungunukye na kutemba, abitungu tulame kifulo kyetu bw’Efile Mukulu bwa’shi kitungunukye na kutemba pa kwilongyela Eyi dyaye efuku dyoso, kunangushena ku myanda yatubadika, na kunyingiila mu nteko. (Misambo 1:2; Beena-Looma 12:12) Su tubakitshi byabya, kifulo kyetu bwa Yehowa akikanyisha kutamisha lukalo lwetu lwa kumusankisha mu myanda yoso yatukitshi. Kino kifulo akiketutakula, bwa kwilanga n’eshimba dimune, nsaa yatudi na lukalo lwa kwilanga. Mu kwilekena na Roboame, atukashala banyingye mu lulangilwo lwa binyibinyi.​—Yunda 20, 21.

^ par. 9 Pa mwanda wa kukutwa kwa lulamato kwa Salomone, Efile Mukulu badi mupwe kulesha’shi bufumu abukeabulusheena.​—1 Banfumu 11:31.