1. ¿Kukwe meden känti ni bäri ütiäte jondron nire mada mada yebätä?

JEHOVAKWE jondron keteiti biani ni kä nebätä ie ye köböire ni bäri ütiäte jondron nire mada mada yebätä: ye abokän ni töi. Adán bätä Eva töi nämäne. ¿Ñokänti ye gare nie? Ñobätä ñan aune Ngöbökwe kukwe biani ietre ye ñaka mikani täte kwetre ye ngwane, niaratre ja ükani. Kukwe ne tä mike gare niaratre töi namani nike.

2. ¿Ni töi ye bämikata ño timón barco ngwankäre yebätä? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä).

² Ni töi ye tä kukwe meden kwin aune kukwe mden käme ye mike gare nie ja jie ngwankäre. Ye abokän ni raba bämike timón barco kwitatekäre ye kwrere. Timón ye tä kwin ngwane raba ni barco ngwanka ye dimike barco ye ngwen kä meden kokwäre rikadre yekänti. Akwa, ¿timón ye ñaka tädre kwin ye ngwane dre raba nemen bare? Murie aune ñö nente dite ye raba niken barco ye ngwena kä madakänti. Ye erere arato, ni töi ye tä tötikani kwin ngwane ni jie ngwain kwe ji metrebiti, akwa ni töi ye ñaka tä tötikani kwin ngwane raba kukwe tare mike ni kisete.

3. ¿Ni töi ye ñaka tä tötikani kwin ngwane dre raba nemen bare?

 ³ Ni töi ye ñaka tä tötikani kwin ngwane, kukwe meden käme aune kukwe meden ni ñaka raba nuainne ye ñaka raba mike gare nie (1 Tim. 4:1, 2). Ni töi ye raba ni mike “kukwe käme” ye kain ngäbiti (Is. 5:20). Jesukwe niebare nitre ja tötikaka kwe ie: “Bärire mda abko, kä jatai angwane, nitre ye käkwe mun müre ketadi, akwa niaratre tädi sribi kuin nuene Ngöbökrä rabadi nütüre” (Juan 16:2). Nitre käkwe ni ja tötikaka Jesube kädeka nämäne Esteban murie ketani ngwane, namanintre töbike ye erere aune nitre tä ja ngwen niaratre erere ye tätre töbike ye erere arato (Hech. 6:8, 12; 7:54-60, TNM). Nitre ja bianka kukwebätä tätre kukwe käme krubäte ne erere nuainne aune tätre Ngöbö mike täte nieta kwetre, akwa metrere tätre kukwe biani Ngöbökwe ye ñaka mike täte (Éx. 20:13). Erametre, niaratre töi ye tä niaratre ngökö.

4. ¿Ni töi ye ñaka ni ngökadre yekäre nikwe dre nuaindre?

⁴ ¿Ni töi ye ñaka ni ngökadre yekäre nikwe dre nuaindre? Ngöbökwe kukwe biani nuaindre aune kukwe biani ja jie ngwankäre ye “ütiäte dirikrä amne kuin mäträkrä amne, kuin ni mda töi diankrä amne, kuin ni töitikakrä nüne metre Ngöbö ngwärekri” (2 Tim. 3:16). Ye medenbätä, nikwe ja töi ye tötikadre Ngöbö töita ye ererebätä aune ni jie ngwandre kwin kwe yekäre, nikwe ja tötikadre kwin Bibliabätä, nikwe töbikadretari kwinbätä aune kukwe nietabätä ye nikwe nuaindre arato. Aisete, Ngöbökwe kukwe biani nuaindre nie aune kukwe biani ja jie ngwankäre nie ye tä ni dimike ño ni töi ye tötike ye ani mike gare jai.

5, 6. Ngöbökwe kukwe biani ye nita mike täte ye ngwane, ¿dre dre kwin tä nemen nikwe?

⁵ Kukwe biani Ngöbökwe ye nikwe mikadre gare kwin jai yekäre, nikwe ñan jerekäbe ñäkädrebätä o mikadre gare jerekäbe jai. Ñakare aune nikwe taredre aune mikadre tuin ütiäte jai. Kukwe Ngöbökwe tä niere: “Munkwe ja brukwä mika kukwe käme ye kräke, aune munkwe kukwe kwin ye taredre” (Amós 5:15). Ye nuainkäre, Jehová tä kukwe mike tuin ño jai ye erere nikwe mikadre tuin jai arato. Ani bämike, köbö ruäre te ni ñaka tä kübien kwin. Ye ngwane, ni ni kräkäi mikaka käkwe ja bäin manandre nie, ejercicio nuain manandre nie aune kukwe ruäre ni nämäne nuainne ye kwita manandre kwe nie. Kukwe nuain manandre nie ye erere nikwe nuaindre aune ja jatadre ruinta kwin nie angwane, ni ni kräkäi mikaka käkwe kukwe niebare nie ni dimikakäre ye nikwe mikai tuin ütiäte jai, ¿ñan ererea?

⁶ Ye erere arato, Ni ni sribekä käkwe kukwe biani nie ye abokän tä ni kriemike ja mika ngite yebätä aune ye köböire nikwe ja ngwandre kwin. Ñodre, ni ngöka, go, ni nemen kämekäme jabe, ni mada nuainta tare aune ja mäkätä chokabe yebätä Biblia tä dre niere yebätä nikwe töbikaitari ngwane kukwe kwin rabai nikwe (ñäkädre Proverbios 6:16-19 yebätä; * Apoc. 21:8). Nita Jehová mike täte ye köböire kukwe kwin tä nemen nikwe ye ngwane, nita nemen niara tarere bäri aune nita nemen niara bätä kukwe biani kwe nie ye mike tuin ütiäte jai.

7. Kukwe namani bare kädrieta Bibliabätä yebätä nikwe ñäkädre aune töbikadretaribätä, ¿yekwe ni dimikai ño?

⁷ Nikwe ñaka Ngöbö mikadre täte, ye köböite nikwe ja tare nikadre ye ñan aibe ngwane kukwe ütiäte rabadre gare nie ja töi kräke. Ñakare aune nitre mada käkwe ja mikani ngite kädrieta Bibliabätä yebätä nikwe ñäkädre aune töbikadretaribätä yekwe ni dimikai kukwe ye mike nüke gare jai. Proverbios 1:5 tä niere: “Ni töbätä tä ni mada kukwe nuin aune kukweta nemen gare bäri ie”. Kukweta nemen gare nie ye kite Ngöbökri, aune ye  bäri kwin kukwe mada ye kräke. Ñodre, David ñaka Ngöbö kukwei mikani täte aune ja mikani gure ngwarbe kwe Bat-seba ben ye köböite kukwe kri namani kisete (2 Sam. 12:7-14). Ni tädre ñäke texto nebätä ngwane, ni raba töbiketari kukwe ngwantarita nete nebätä: “¿David dre nuaindre ne kwe kukwe tare ye erere ñaka rabadre barebätä? Kukwe ye erere ben tikwe ja tuadre ngwane, ¿tikwe dre nuaindre? ¿Ti gitiadre José ye erere o David kukwe nuainbare ye erere tikwe nuaindre?” (Gén. 39:11-15). Nita ja mike ngite ye köböite kukwe meden tä nemen bare yebätä nikwe töbikaitari ngwane, kukwe käme ye kräke ni brukwä rabai.

8, 9. a) ¿Ni töi ye raba ni dimike ño? b) ¿Ngöbökwe kukwe biani ja jie ngwankäre nie ye tä ni töi jie ngwen ño?

⁸ Kukwe tuin käme Ngöböi ye ni jökrä ñaka tö nuain. Akwa, kukwe ruäre känti Biblia ñaka kukwe niere metre ta. Ye erere ngwane, ¿Jehová tö ni tuai dre nuainne ye ñokänti raba nemen gare nie? Ni töi ye täi tötikani kwin kukwe nieta Bibliabätä ye ererebätä ngwane, nikwe kukwe kwin diain ja käne.

⁹ Ni tare Jehovakwe yebätä kukwe biani kwe nie ni töi ye jie ngwankäre. Niara arabe tä niere: “Ti Jehová, Ngöbö mäkwe, Tita mä tötike ne kwe kukwe kwin rabadre mäkwe, ji medenbiti mäkwe nändre yebiti Tita mä jie ngwen” (Is. 48:17, 18). Kukwe nieta Bibliabätä ja jie ngwankäre yebätä nita töbiketari aune nita mike nemen ja brukwäte ngwane, yekwe ni dimikai ja töi ükete. Ye köböire nikwe kukwe kwin diain nuaindre jai.

10. a) ¿Kukwe biani ja jie ngwankäre ye abokän dre gärätä? b) ¿Kukwe biani ja jie ngwankäre yebiti Jesukwe diribare ño?

¹⁰ Kukwe biani ja jie ngwankäre ye abokän kukwe metre tä ni jie ngwen töbikakäre kwin gärätä. Kukwe nieta Bibliabätä ja jie ngwankäre ye rükai gare nie ngwane, Jehová töita ño aune ñobätä kukwe biani nuaindre kwe ye rabai gare nie. Jesukwe kukwe driebare ye ngwane, kukwe metre ye diribare kwe nitre ja tötikaka kwe yei ne kwe nita kukwe meden den nuaindre jai ye ngwane dreta nemen bare ye niaratre mikadre nüke gare jai. Ñodre, niebare kwe ietre nita nemen rubun jankunu ye raba ni mike ni mada nuainne tare aune nita nemen töbike blo ye raba ni mike nemen ni madabe (Mat. 5:21, 22, TNM; 27, 28). Nikwe ja tuainmetre jie ngwandre kukwe nieta Ngöbökwe yei ngwane, nita ni töi ye tötike kwin aune nikwe kukwe kwin diain nuaindre jai Ngöbö käikitakakäre (1 Cor. 10:31).

11. ¿Ni raba dre niere ni itire itire töi yebätä?

¹¹ ¿Ni jökrä käkwe kukwe ja erebe diandre nuaindre käre jai ni rabadre nütüre? Ñakare. Ni kristiano nibu tätre ja töi ye jie ngwen kukwe nieta Bibliabätä ye ererebätä, akwa kukwe ruäre känti niaratre raba kukwe ñaka ja erebe den nuaindre jai raba ruin nie. Ani bämike dö ñata yebätä. Ni rabadre dröbare aune dö ñadre krubäte ye Biblia tä ñäkäire, akwa dö ñadre chi ye ñäkäi ñaka jire (Prov. 20:1; 1 Tim. 3:8). Aisete, nikwe dö ñai o ñakare yebätä nikwe töbikadre, ¿akwa nikwe dö ñai chi ye aibebätä nikwe töbikadre? Ñakare. Ne madakäre, ni töi tädre jäme yekäre, ja mräkätre töita ño yebätä nikwe töbikadre arato.

12. ¿Romanos 14:21 tä kukwe niere ye raba ni dimike ño?

¹² Nitre mada töita ño yebätä ni kristiano rabadre töbike Pablo driebare. Niebare kwe: “Nikwe ngri kwetadre amne nikwe uba döi ñadre, köböite ni mräkä käkwe ja mikadre ngite Ngöbö rüere ne ngwane, nikwe ñan ngri kwetadre amne nikwe ñan uba döi kwaka ñadre, ye abko rabadre bäri kuin” (Rom. 14:21). Ja mräkä iti ñaka tö dö ñai töita nike yebätä, erametre ni itire itire töita ño ye köböire nikwe ñaka ja töi mikai dö ñain jire chi o nitre mada ngwen ngoto ritekä, ¿ñan ererea? Jän ye erere. Ja mräkä ruäre jämi ja mike testiko ngwane, nämäne dö ñain krubäte, akwa nengwane töita kwatibe ñaka dö ñabätä jire. Erametre, ni ñaka tö niaratre töi mikaita dö ñain aune kukwe tare tuai nemen bare bätätre (1 Cor. 6:9, 10, TNM). Ye medenbätä, nane nikwe dö driedre vaso kwati ja mräkä iti ie aune ñaka kadre ngäbiti kwe ye ngwane, ni ñaka rabadre ñamana ie, ñobätä ñan aune nikwe nuaindre ngwane, ni ñaka tä ja mräkä ye tarere.

13. ¿Timoteo dre nuainbare nitre dimikakäre kukwe kwin ye kain ngäbiti?

 ¹³ Timoteo kukwe bämikani ye ani mike gare jai. Kä namani 20 niarabiti ye ngwane, nitre judío ie niara rikadre kukwe driere ngwane ñaka nitre ye ngwandre ngoto ritekä kwe yekäre, namani juto biare kukwe ñaka nuäre nuainkäre, ye abokän niara tarei kwata tikadre ye kani ngäbiti kwe. Ye ngwane, niarakwe ja ngwani apóstol Pablo erere (Hech. 16:3, TNM; 1 Cor. 9:19-23). ¿Aune dre nie raba nibätä? ¿Nita juto biare kukwe tuin kwin nie ye tuanmetrebätä ni mada dimikakäre arato?

14, 15. a) ¿Ni rabadre ünä kukwe ja üairebiti yekäre nita dre ribere jai? b) ¿Ni rabadre ünä kukwe ja üairebiti aune nita ni mada tarere ye ñobätä ja erebe?

¹⁴ Ni kristiano jökrä töi rabadre ririabätä kukwe ja üairebiti yebätä rabadre kukwe ne nuainne: “kukwe diribare känekäne munye Kristobtä, ye aibebtä mun ñan rabadre ja töitike kärekäre” (Heb. 6:1). Akwa, ye ñaka tä nemen bare ja töbiti nie. Nikwe ja di ngwandre nuainne jankunu. Ni rabadre ünä kukwe ja üairebiti yekäre, kukwe tä nemen gare nie aune nita ja di ngwen kukwe mike nüke gare kwin jai ye nikwe nuaindre jankunu. Ye medenbätä, nikwe ñäkädre köbö kwatire kwatire Bibliabätä ye nieta käre nie (Sal. 1:1-3). ¿Nita kukwe ye mike nuaindre jai? Nikwe ñäkädi köbö kwatire kwatire Bibliabätä ye ni dimikai Ngöbökwe kukwe biani nuaindre aune kukwe biani ja jie ngwankäre nie ye mike nüke gare kwin jai.

¹⁵ Ni kristiano käkwe ja taredre ye abokän kukwe bäri ütiäte biani nuaindre nie. Jesukwe niebare nitre ja tötikaka kwe ie: “Munkwe ja taredre kwärikwäri tita niere munye, ne kwrere munkwe ja taredre ne ngwane, mun abko ja töitikaka tibe ye rabadi gare ni jökräye” (Juan 13:35). Santiago, Jesús eteba meyekri käkwe niebare “kukwe biani nuendre nie, ye munkwe mikadre täte, ye ngwane munkwe kukwe nuendre kuin” (Sant. 2:8). Aune Pablo niebare: “Nita ja tarere kwärikwäri, ye ngwane Kukwe Biani Ngöbökwe Moiséye tä nebe bare täte jökrä nie” (Rom. 13:10). Erametre, ja taredre ye ütiäte krubäte nieta Bibliabätä, ñobätä ñan aune “Ngöbö abokän ja tare” (1 Juan 4:8, TNM). Ja taredre ye Jehová ñaka tä niere jerekäbe, ñakare aune tä bämike metre. Juankwe kukwe ne tikani: “Ngöböta ni tarere ye abko bä mikani krörö kwe nie: Nikwe nünandre kärekäre Ngöböbe, abkokäre Ngöbökwe ja Odei itibe juani kä nebtä” (1 Juan 4:9). Aisete, nita Jehová aune Jesús, ja mräkätre bätä nitre mada tarere ngwane,  ni abokän niena ünä kukwe ja üairebiti ye nita bämike (Mat. 22:37-39, TNM).

16. Ni jatai ünä kukwe ja üairebiti ngwane, ¿kukwe biani Ngöbökwe ja jie ngwankäre nie ye ñobätä jatai tuin bäri ütiäte nie?

¹⁶ Mä jatai ünä kukwe ja üairebiti ngwane, kukwe biani Ngöbökwe ja jie ngwankäre ye jatai tuin bäri ütiäte mäi. Ñobätä ñan aune kukwe biani nuaindre ye abokän kukwe ruäre aibe kräke, akwa kukwe biani jie ngwankäre ye abokän kukwe keta kabre kräke. Ni raba kukwe ye bämike monsotre kia yebätä. Niaratre tä kia ye ngwane, ja keta muko ñaka kwin känändre ye raba kukwe tare mike niaratre kisete ye ñaka nüke gare ietre, aune rün bätä meye rabadre kukwe ükete niaratre kräke kriemikakäre (1 Cor. 15:33). Akwa, niaratre tä kite ünä ye ngwane, bätärekä bätärekä tätre kite töi ngitiekä kukwe nieta Bibliabätä ja jie ngwankäre ye ererebätä aune tätre ja ketamuko kwin känene (ñäkädre 1 Corintios 13:11; 14:20 yebätä). Ye erere arato, nita töbiketari kukwe biani Ngöbökwe ja jie ngwankäre yebätä ngwane, Ngöbö töita ño ye erere ni töi jatai aune ye köböire ni jatai tö ngwen bäri kukwe yei.

17. ¿Ñobätä ni raba niere jondron jökrä tärä nikwe kukwe kwin diankäre nuaindre jai?

¹⁷ ¿Jondron jökrä tärä nikwe kukwe kwin diankäre jai Jehová käikitakakäre? Jän. Ñobätä ñan aune kukwe biani nuaindre aune kukwe biani ja jie ngwankäre nie abokän tä kwen nie Bibliabätä ye tä ni kristiano dimike nemen “juto biare” aune “sribi kuinkuin bätäkä ngwarbe nuenkrä” (2 Tim. 3:16, 17). Aisete, ‘Ngöbö [Jehová] tö ni tuai nüne ño’ ye ni tö mikai gare jai angwane, nikwe ja di ngwandre (Efes. 5:17). Jondron keta kabre bianta sribikäre nie ye nikwe mikadre gare kwin jai, ñodre Índice de las publicaciones Watch Tower, Watchtower Library, JW Library, Tärä ni testiko Jehovakwe jie ngwankäre ja tötike aune Watchtower TÄRÄ JÖKRÄ INTERNETE. Kukwe ne jökrä käkwe ni dimikai ja tötike kwin kaibe aune ni mräkätre yebe.

18. Kukwe biani nuaindre nie aune kukwe biani ja jie ngwankäre nie Ngöbökwe ye ererebätä nikwe ja ngwain ngwane, ¿dre dre kwin rabai nikwe?

¹⁸ Jehovakwe kukwe biani nuaindre nie aune kukwe biani ja jie ngwankäre nie ye nita mike ütiäte jai ngwane, kukwe kwin keta kabre rabai nikwe. Salmo 119:97-100 tä niere: “¡Tita mä kukwei tarere krubäte! Köbö kwatire kwatire tita töbiketaribätä. Kukwe biani mäkwe ye tä ti mike bäri töbätä nitre tä ti rüere ye kräke, ñan ñobätä aune tä kärekäre tikwe. Kukwe nüke gare bäri kwin tie nitre jökrä tä dirire tie ye kräke, ñan ñobätä aune kukwe ngwanta törö mäkwe nunye yebätä tita töbiketari. Tita ja ngwen ni ie kukwe nüke gare bäri kwin ye kwrere nitre bäri umbre ye kräke, ñan ñobätä aune kukwe nuain mananta mäkwe ye tita mike ñärärä”. Nikwe kä diainkä jai “töbikatarikäre” bäri kukwe biani nuaindre nie aune kukwe biani ja jie ngwankäre nie Ngöbökwe yebätä ngwane, ye köböire ni rabai bäri töbätä aune kukwe rabai nüke gare bäri kwin nie. Aune nikwe ja di ngwain ja töi ye tötike ngwane “Kristo nena ünän täte jökrä, ye kwrere ni rabadre nebe ünän täte jökrä” (Efes. 4:13).