1, 2. Le kutala kudi Yehova kushintulula namani?

TUDI mu “bitatyi bya makambakano bikomo ne mwa kulongela.” (2 Temote 3:1) Kadi būmi busa kukomena’ko bininge kumeso kwa Yehova konakanya ino ntanda mibi ne kuleta ndoe ya bine pano pa ntanda. Pa kino, tufwaninwe kwiipangula’mba, ‘Le ntalanga kudi ani mwanda wa kunkwasha ne kundudika?’ Tubwanya kulondolola pampikwa kwija’mba, “I kudi Yehova,” ne kino kyo kilondololwa kya bine.

² Le kutala kudi Yehova kushintulula namani? Ne le tukakulupila namani amba tutalanga’nka kwadi potutanwa na makambakano? Pano ke papite kitatyi kilampe, mulembi umo wa Bible wāshintulwile mvubu ya kutadila kudi Yehova kitatyi kyotusakilwa bukwashi. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 123:1-4.) Wānenene amba shi tutala kudi Yehova, tudi pamo bwa mwingidi utala kudi mfumwandi. Muswelo’ka? Mwingidi utalanga’nka mfumwandi nansha kumukulupila mwanda wa amudishe ne kumukinga. Kadi ufwaninwe kutala nyeke kudi mfumwandi mwanda wa evwanije byamusakila kulonga, kupwa nandi ebilonge. Mu muswelo umo onka, netu tufwaninwe kwifunda Kinenwa kya Leza na katentekeji difuku ne difuku mwanda wa kwivwanija bitusakila Yehova  tulonge, kupwa ketwibilonga. Shi tulonge namino, nabya tubwanya kukulupila’mba Yehova uketukwasha potusakilwa bukwashi.​—Efisesa 5:17.

3. Le i bika bibwanya kwitulabika tukomenwe kutala kudi Yehova?

³ Nansha byotuyukile amba tufwaninwe nyeke kutala kudi Yehova, inoko kyaba kimo tubwanya kulabikwa. Kino kyo kyāfikile ne Mata mulunda wa pabwipi wa Yesu. Wālabikilwe “na twaji tuvule twaadi wingila.” (Luka 10:40-42) Shi muntu wa kikōkeji pamo bwa Mata wālabikilwe nansha byobādi na Yesu enka penepa, nanshi netu tubwanya kulabikwa. Penepa, i bika bibwanya kwitulabika tukomenwe kutala kudi Yehova? Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa muswelo otubwanya kulabikwa na bilongwa bya bantu bakwabo. Kadi tusa kwifunda ne mwa kutadila’nka kudi Yehova.

4. Mwanda waka tubwanya kutulumuka pa kujimija kwājimije Mosesa dyese dya kutwela mu Ntanda ya Mulao?

⁴ Na bubine Mosesa wādi utala kudi Yehova amuludike. Bible witusapwila’mba “wāimanije nyeke pamo bwa aye umwene Yewa wa kubulwa kumweka.” (Tanga Bahebelu 11:24-27.) Kadi unena’mba “kekwaikelepo monka mupolofeto mukwabo pamo bwa Mosesa, obadi bayukile kudi Yehova mpala na mpala.” (Kupituluka 34:10) Ino nansha Mosesa byaādi mulunda na Yehova, wājimije dyese dya kutwela mu Ntanda ya Mulao. (Umbadilo 20:12) Le wājimije’dyo namani?

5-7. Le i bika byālongele bene Isalela kinondanonda na pobātambile mu Edipito, ne Mosesa wālongele’po namani?

⁵ Pādi kepapwile ne myeji ibidi mine na pātambile bene Isalela mu Edipito, ne kumeso kwa bafike ku Lūlu lwa Shinai, kala kwālongeka mwanda mubi mpata. Bantu bāshilula kwitompwela pa mwanda wa mema obābudilwe. Bāshilula kwiuningila Mosesa na bulobo, ebiya “Mosesa waabija Yehova amba: ‘Le nsa kulonga namani na bano bantu? Shi peje’tu nansha bityetye basa kungasa mabwe!’” (Divilu 17:4) Yehova wāpele Mosesa bulombodi bwa patōkelela. Yehova wāmusapwidile asele mukombo wandi ne kukupila’o ku kidibwe mu Holeba. Bible unena’mba: “Mosesa walongela monka ku meso a bakulumpe ba Isalela.” Kupwa mema atamba, bene Isalela bāikala na mema mangi a kutoma, ne myanda yāpwila penepa.​—Divilu 17:5, 6.

⁶ Bible witusapwila’mba Mosesa wāinikile kino kifuko bu Masa, ko kunena’mba “Ditompo,” ne bu Mediba, ko kunena’mba “Kwipotomeja.” Mwanda waka? “Mwanda bene Isalela bamupotomeje kadi batūdile Yehova pa ditompo kebanena’mba: ‘Le Yehova udi mu bukata mwetu’ni kadi’mopo?’”​—Divilu 17:7.

⁷ Le Yehova wēivwene namani pa byobya byālongekele pa Mediba? Yehova wāmwene amba bene Isalela kebatombokelepo’nka Mosesa, ino i aye obatombokela ne lupusa lwandi lwine. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 95:8, 9.) Kilongwa kya bene Isalela kyādi kibi mpata. Inoko Mosesa wālongele kintu kiyampe. Wātadile kudi Yehova kupwa wālonda bulombodi bwandi na katentekeji.

8. Le i bika byālongekele pādi kepadi bene Isalela kubwipi na ku mfulo kwa lwendo lwabo mu ntanda mutuputupu?

⁸ Le i bika bikwabo byālongekele myaka 40 pa kupita’po? Bene Isalela bādi kebadi kubwipi na ku mfulo kwa lwendo lwabo mu ntanda mutuputupu. Bāfikile kubwipi na Kadesha, dya ku mukalo wa Ntanda ya Mulao. Kino kifuko nakyo kyāyukene bu  Mediba. * (Tala kunshi kwa dyani.) Mwanda waka? Mwanda bene Isalela bātompwele monka pobābudilwe mema. (Umbadilo 20:1-5) Inoko pano, Mosesa wālongele kilubo kikatampe.

9. Lelo Yehova wāpele Mosesa bulombodi’ka, ino i bika byālongele Mosesa? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

⁹ Lelo Mosesa wālongele bika pātombokele bantu? Wātadile monka kudi Leza mwanda wa amuludike. Inoko uno musunsa, Yehova kāsapwidilepo Mosesa akupile ku kidibwe. Wāsapwidile Mosesa asele mukombo wandi, akongakenye bantu kubwipi na kidibwe, kupwa anene kidibwe’kya. (Umbadilo 20:6-8) Lelo ye mwālongele Mosesa? Aa. Wālobele ne kufitwa mutyima kafunina bantu amba: “Pano ivwanai, banwe bantomboki! Le twimutambijije mema ku kino kidibwe?” Kupwa wākupila ku kidibwe’kya, ke musunsapo’tu umo, ino i misunsa ibidi mituntulu.​—Umbadilo 20:10, 11.

10. Lelo Yehova wēivwene namani pa byālongele Mosesa?

¹⁰ Yehova wālobēle Mosesa bininge. (Kupituluka 1:37; 3:26) Mwanda waka Yehova wālobele? Padi bubinga bumo bidi i mwanda Mosesa kākōkelepo bulombodi bupya bwāmupele Yehova.

11. Pa kukupila ku kidibwe, mwanda waka padi Mosesa wālengeje bene Isalela balange amba Yehova kalongelepo kingelengele?

¹¹ Kudi padi bubinga bukwabo bwālobēle Yehova. Bimabwe bya pa kifuko kibajinji kya Mediba byādi byūmu bininge. Nansha shi muntu wakupila’ko namani, i kutupu wādi ubwanya kukulupila’mba kusa kutamba mema. Inoko bimabwe bya pa kifuko kya bubidi kya Mediba byādi bya muswelo mukwabo. Bivule byādi bimabwe bimungusuka. Mabwe amungusuka byoanekenanga, divule mema atwelanga’mo ne kupunga nsulo panshi. Kupwa, bantu babwanya kuteka ano mema na kukola tumishimwa pa dibwe’pa. Penepo Mosesa paākupile ku kidibwe pa kyaba kya kunena’ko bitupu, le bene Isalela bālangile amba mema abatambe’ko’tu moatambilanga ke kingelengelepo kya Yehova? * (Tala kunshi kwa dyani.) Ketuyukilepo.

12. Le i bubinga’ka bukwabo padi bwālengeje Yehova alobele ba Mosesa ne Alone?

¹² Kadi kubwanya kwikala bubinga bukwabo bwālengeje Yehova alobele ba Mosesa ne Alone. Mosesa wāsapwidile bantu amba: “Le twimutambijije mema ku kino kidibwe?” Mosesa pa kunena’mba “twimutambijije,” padi wādi wisambila pa aye mwine ne Alone. Mosesa wēsambile pampikwa bulēme mwanda katumbijepo Yehova ntumbo yonso yādi imufwaninwe pa mwanda wa kino kingelengele. Ñimbo ya Mitōto 106:32, 33 inena’mba: “Bamukolomwene ku mema a Mediba, ebiya byapityila Mosesa bibi pa mwanda wabo. Baludije mushipiditu wandi, nandi wesamba na kansontomokela na milomo yandi.” * (Tala kunshi kwa dyani.) (Umbadilo 27:14) Mosesa kāpelepo Yehova ntumbo mimufwaninwe. Penepa Yehova wāsapwila ba Mosesa ne Alone  amba: “Banwe bonso bubidi mwatombokēle musoñanya wami.” (Umbadilo 20:24) Kino kyādi kilubo kikatampe!

13. Mwanda waka muswelo wāpelwe Mosesa mfuto na Yehova wādi moloke kadi mwendele’mo?

¹³ Yehova wālombele ba Mosesa ne Alone bintu bivule mwanda bādi bendeja bantu bandi. (Luka 12:48) Mafuku kunyuma, Yehova kālekelepo lukongo lonso lwa bene Isalela lukatwele mu Ntanda ya Mulao mwanda bāmutombokēle. (Umbadilo 14:26-30, 34) Nanshi byādi byoloke kadi byendele’mo Yehova ape Mosesa mfuto ya muswelo umo paātombokele. Pamo’nka bwa bantomboki bakwabo, Mosesa wābudilwe kukatwela mu Ntanda ya Mulao.

14, 15. Le i bika byālengeje Mosesa atombokele Yehova?

¹⁴ Le i bika byālengeje Mosesa atombokele Yehova? Tala monka byobya binena Ñimbo ya Mitōto 106:32, 33 amba: “Bamukolomwene ku mema a Mediba, ebiya byapityila Mosesa bibi pa mwanda wabo. Baludije mushipiditu wandi, nandi wesamba na kansontomokela na milomo yandi.” Nansha bene Isalela byobātombokele Yehova, inoko Mosesa ye wāivwene bululu nansha bulobo. Wābudilwe kwīfula penepa wēsamba kwampikwa kulangulukila pa byobya bikalupuka’ko.

¹⁵ Mosesa wālekele kutala kudi Yehova mwanda wālabikilwe na bilongwa bya bakwabo. Pātompwele bantu dibajinji pa mwanda wa mema, Mosesa wālongele byoloke. (Divilu 7:6) Ino bimweka’mba wājingilwe mutyima ne kukōka pa mwanda wa butomboki bwa bene Isalela mu myaka mivule. Padi ye kyālengeje Mosesa pano ate mutyima’nka ku mwiivwanino wandi pa kyaba kya kulangulukila pa muswelo wa kutumbija Yehova.

16. Mwanda waka tufwaninwe kulangulukila pa byālongele Mosesa?

¹⁶ Shi mupolofeto wa kikōkeji pamo bwa Mosesa wālabikilwe ne kulonga bubi, netu kino kibwanya kwitufikila pampikwa ne kutatana kwine. Mosesa wādi kadi kubwipi na kutwela mu Ntanda ya Mulao, netu ketudi kubwipi na kutwela mu ntanda mipya. (2 Petelo 3:13) Na bubine ketusakengapo kujimija dino dyese dya pa bula. Inoko pa kutwela’mo tufwaninwe kutala’nka kudi Yehova ne kumukōkela nyeke. (1 Yoano 2:17) Le i ñeni’ka yotuboila ku kilubo kya Mosesa?

17. Le i muswelo’ka otubwanya kwepuka kujimija kwīfula shi tubalobe?

¹⁷ Ikala na kwīfula shi ubalobe. Kyaba kimo tutanwanga na myanda ya muswelo umo misunsa mivule. Inoko Bible unena’mba: “Ketwakilekai’byo kulonga bilumbuluke, mwanda pa kitatyi kifwaninwe tukangulanga shi ketupūngilepo.” (Ngalatea 6:9; 2 Tesalonika 3:13) Shi kintu nansha muntu witulobeja misunsa mivule, tubulwe’po kulanguluka kumeso kwa kwisamba? Le tubulwe’po kwīfula mu malango? (Nkindi 10:19; 17:27; Mateo 5:22) Shi bantu abetusomba, tufwaninwe kwifunda mwa kushila “bukalabale kyaba,” nansha kuleka Yehova alombole bulobo bwandi. (Tanga Loma 12:17-21.) Le ko kunena namani? Pa kyaba kya kuloba, twilaijei Yehova na kitūkijetyima alonge’po kintu shi aye mwine wamone amba i byendele’mo. Shi tutompe kulubula kinongo pa kyaba kya kutala kudi Yehova, nankyo tubabulwe bulēme kwadi.

18. Le i bika byotufwaninwe kuvuluka pa mwanda utala kulonda bulombodi?

¹⁸ Londa na katentekeji bulombodi  bwa panopano. Lelo tulondanga na kikōkeji bulombodi bwa panopano bwitupa Yehova? Ketufwaninwepo kulonga nyeke bintu na motwadi twibilongela mwanda’tu wa kibidiji. Inoko, tufwaninwe kulonda bukidibukidi bulombodi bonso bupya bwitupa Yehova kupityila ku bulongolodi bwandi. (Bahebelu 13:17) Kadi, tufwaninwe kutadija kutyina’mba twakatabuka “byobya bilembelwe.” (1 Kodinda 4:6) Shi tulonda bulombodi bwa Yehova na katentekeji, nabya tutalanga’nka kwadi.

19. I muswelo’ka oketufwaninwepo kuleka bilubo bya bantu bakwabo byone kipwano kyetu na Yehova?

¹⁹ Kokaleka bilubo bya bantu bakwabo byone kipwano kyobe na Yehova. Shi twendelela na kutala kudi Yehova, nabya ketukonepo kipwano kyetu nandi nansha kuloba pa mwanda wa bilongwa bya bantu bakwabo. Pamo bwa Mosesa, kino kidi na mvubu mpata shi tudi na biselwa kampanda mu bulongolodi bwa Yehova. Na bubine, batwe bonso tufwaninwe kulonga bukomo bwa kukōkela Yehova pa kupanda. (Fidipai 2:12) Inoko shi tudi na biselwa bivule, Yehova nandi witulombanga bivule. (Luka 12:48) Ino shi tusenswe Yehova bya binebine, nabya i kutupu kintu nansha kimo kiketukukaja nansha kwitusansanya na buswe bwandi.​—Ñimbo ya Mitōto 119:165; Loma 8:37-39.

20. Le tufwaninwe kusumininwa kulonga bika?

²⁰ Tudi mu bitatyi bikomo kadi bya makambakano. Nanshi i kya mvubu tutale’nka kudi Yehova, mwine “ushikete pa lupona mu madiulu,” mwanda wa twivwanije byobya byaetusakila kulonga. Ketufwaninwepo kuleka nansha dimo bilongwa bya bantu bakwabo byone kipwano kyetu na Yehova. Buno bo bufundiji bwa mvubu botwefunda ku byobya byāfikile Mosesa. Pa kyaba kya kuloba kitatyi kilonga bantu bakwabo bilubo, batwe tusumininwei’nka na kutala “kudi Yehova Leza wetu enka ne byawitutōkelwa mutyima.”​—Ñimbo ya Mitōto 123:1, 2.