Kumbi Masu Nginu Ngalereska Kwaku Yani?
“Ndiyunuskiya masu kwaku imwi, kuchanya ko imwi muja.”—SUMU 123:1.
1, 2. Kumbi kulereska kwaku Yehova kung’anamuwanji?
TIJA mu “nyengu zakusuzga ukongwa” ndipu umoyu uŵengi wakusuzga mpaka po Yehova wazamunangiya charu ndi kuchitiska kuti pacharu chapasi paje chimangu cheneku. (2 Timo. 3:1) Mwaviyo, tingachita umampha kujifumba kuti, ‘Kumbi ndilereska kwaku yani kuti wandiwovyi ndi kundipaska ulongozgi?’ Asani tingamuka kuti, “Kwaku Yehova,” ndikuti tamuka umampha ukongwa.
2 Kumbi kulereska kwaku Yehova kung’anamuwanji? Nanga tingachita wuli kuti tilutirizgi kulereska kwaku iyu asani takumana ndi masuzgu? Vyaka vinandi vo vajumpha, yo wakulembaku buku la Sumu wangukonkhoska chifukwa cho tikhumbikiya kulereska kwaku Yehova kuti watiwovyi asani tasuzgika. (Ŵerengani Sumu 123:1-4.) Iyu wangukamba kuti tilereskengi kwaku Yehova nge mo wantchitu walereske kwa bwana waki. Kumbi iyu wang’anamuwanganji pakukamba viyo? Wangukamba viyo chifukwa chakuti wantchitu walereska kwa bwana waki kuti wamupaski chakurya, wamuvikiliyi, wamukambiyi vakuchita ndi kuchita vo wamutuma. Mwakuyanana waka, nasi tikhumbika kuŵerenga Mazu ngaku Chiuta zuŵa lelosi kuti tiziŵi vo iyu wakhumba. Asani tichitengi viyo, Yehova watiwovyengi asani tikhumba chovyu.—Aefe. 5:17.
3. Ntchinthu wuli cho chingatitimbanyizga kuti tileki kulereska kwaku Yehova?
3 Chinanga kuti tiziŵa kuti tikhumbika kulutirizga kulereska kwaku Yehova, kweni nyengu zinyaki tingatimbanyizgika. Ivi ndivu vinguchitikiya Marita yo wenga mubwezi waku Yesu. Iyu “wangutangwanika ndi ntchitu zinandi.” (Luka 10:40-42) Asani ivi vinguchitikiya Marita muteŵeti wakugomezgeka Yesu wachiwona, nasi tingazizwanga cha asani vatichitikiya. Nanga ntchinthu wuli cho chingatitimbanyizga kuti tileki kulereska kwaku Yehova? Mu nkhani iyi, tiwonengi mo vakuchita va ŵanthu vingatitimbanyizgiya. Tisambirengi so vo tingachita kuti tilutirizgi kulereska kwaku Yehova.
MUNTHU WAKUGOMEZGEKA WANGUTAYA MWAŴI
4. Ntchifukwa wuli tingazizwa kuti Mozesi wangusere cha mucharu cho Chiuta wangulayizga Ayisirayeli?
4 Tikayika cha kuti Mozesi walereskanga kwaku Yehova kuti wamukambiyi vakuchita. Iyu “wangulutirizga kuma gwa nge kuti wawona wambula kuwoneka Yo.” (Ŵerengani Aheberi 11:24-27.) Bayibolu likamba kuti, “Mu Isirayeli munguyuka so mchimi munyaki cha wakuyanana ndi Mozesi, yo Yehova wangumuziŵa chisku ndi chisku.” (Mara. 34:10) Chinanga kuti Mozesi wenga pa ubwezi wamampha ndi Yehova, kweni wangusere cha mucharu cho Chiuta wangulayizga Ayisirayeli. (Maŵe. 20:12) Kumbi ntchinthu wuli cho chingumutondekeska?
5-7. Kumbi Ayisirayeli angukumana ndi suzgu wuli pati pajumpha nyengu yimanavi kutuwa po angutuliya mucharu cha Ijipiti, nanga Mozesi wanguchita wuli?
5 Myezi yiŵi yechendajumphepu kutuwa po angutuliya mucharu cha Ijipiti, Ayisirayeli angukumana ndi suzgu yikulu. Ivi vinguchitika ŵechendafiki pa Phiri la Sinayi. Ŵanthu angwamba kudandawula chifukwa cha kusoŵa kwa maji. Yiwu angudinginyikiya Mozesi ndipu vinthu vingufika paheni ukongwa mwakuti Mozesi wangukambiya Yehova kuti: “Ndichiti nawu wuli ŵanthu yaŵa? Yiwu aja kamanavi kundiponya ndi mya!” (Chitu. 17:4) Yehova wangumupaska ulongozgi Mozesi wa mo wangachitiya ndi nkhani iyi. Iyu wangumukambiya kuti wato nthonga yaki ndi kupuma jalawi lo lenga ku Horebe ndipu maji ngangutuwa. Bayibolu likamba kuti: “Mozesi wanguchita venivi pa masu pa ŵara ŵa Ayisirayeli.” Mwaviyo, Ayisirayeli wosi angumwa maji ndipu suzgu yingumaliya penipo.—Chitu. 17:5, 6.
6 Bayibolu likamba kuti Mozesi “wangudana malu ngo kuti Masa kweniso Meriba chifukwa chakuti Ayisirayeli angupindana nayu ndipuso chifukwa chakuti anguyesa Yehova mwakukamba kuti: ‘Kumbi Yehova we pakati pidu pamwenga cha?’” (Chitu. 17:7) Mazina yanga ngenga ngakwenere chifukwa ngang’anamuwa “Kuyesa” ndipuso “Mphindanu.”
7 Kumbi Yehova wanguvwa wuli ndi vo vinguchitika pa Meriba? Iyu wanguwona kuti Ayisirayeli angugarukiya Mozesi pe cha, kweni angugarukiya so iyu. (Ŵerengani Sumu 95:8, 9.) Yapa Ayisirayeli anguchita vinthu viheni ukongwa. Pa nyengu iyi, Mozesi wangulereska kwaku Yehova ndipu wangulondo vo wangumukambiya.
8. Kumbi Ayisirayeli angukumana ndi suzgu wuli ŵe pafupi kufika kucharu cho Chiuta wanguŵalayizga?
8 Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika pati pajumpha vyaka 40 kutuliya po Ayisirayeli angukumana ndi suzgu ya maji? Yiwu ŵenga pafupi kufika ku charu cho Chiuta wanguŵalayizga. Ayisirayeli angufika pa malu ngo angungadana so kuti Meriba. Meriba uyu wapambananga ndi wapakwamba. Malu yanga ngenga ku Kadeshe kufupi ndi charu cho Chiuta wanguŵalayizga. * Ayisirayeli angudandawula so chifukwa cha kusoŵa kwa maji. (Maŵe. 20:1-5) Kweni pa nyengu iyi, Mozesi wanguchita vinthu umampha cha.
9. Kumbi Yehova wangumukambiyanji Mozesi, kweni iyu wanguchitanji? (Wonani chithuzi cho che papeji 12.)
9 Kumbi Mozesi wanguchita wuli ŵanthu ŵati agaruka? Iyu wangulereska so kwaku Yehova kuti wamupaski ulongozgi. Pa nyengu iyi, Yehova wangukambiya Mozesi kuti wapumi jalaŵi cha. Mumalu mwaki, wangumukambiya kuti wato nthonga, wawunganiski ŵanthu ndi kulongoro ndi jalawi. (Maŵe. 20:6-8) Kweni Mozesi wangulongoro ndi jalawi cha pamwenga kuti mwa. Chifukwa cha ukali, iyu wangudanirizga kuti: “Sonu vwani, imwi akugaruka! Kumbi mukhumba kuti tikutuzgiyeni maji mu jalawi ili?” Pavuli paki, wangupuma jalawi kamoza pe cha, kweni kaŵi.—Maŵe. 20:10, 11.
10. Kumbi Yehova wanguchita wuli chifukwa cha vo Mozesi wanguchita?
10 Yehova wangumukwiyiya Mozesi. (Mara. 1:37; 3:26) Ntchifukwa wuli Yehova wangukwiya? Pangaŵa vifukwa vinandi vo vinguchitiska kuti Chiuta wakwiyi. Nge mo takambiyapu kali, Yehova watenere kuti wangukwiya chifukwa Mozesi wangutondeka kulondo ulongozgi wo wangumupaska.
11. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti vo Mozesi wanguchita panyaki vinguchitiska Ayisirayeli kuŵanaŵana kuti ndi Yehova cha yo wangutuzga maji?
11 Pangaŵa chifukwa chinyaki cho Yehova wangukwiyiya. Mya yikuluyikulu yo ye ku Meriba wakwamba njakulama ukongwa. Chinanga munthu wangayipuma ukongwa mya iyi, palivi munthu yo wangakhaza kuti maji ngangatuwa. Kweni mya yo ye pa Meriba wachiŵi, njakupambana ndi yo ye pa Meriba wakwamba. Mya iyi, njakulama cha. Chifukwa chakuti njakulama cha, yitumwa maji ndi kungasunga. Ŵanthu angasaniya maji pa mya iyi asani ayibowo. Pakuti Mozesi wangupuma mwa kaŵi, kumbi panyaki ŵanthu aŵanaŵananga kuti maji yanga ngangutuwa ngija kwambula nthazi yaku Yehova? * Panyaki nadi ndivu anguŵanaŵana kweni tilivi ukaboni.
MOZESI WANGUGARUKIYA DANGU LAKU YEHOVA
12. Kumbi chingaŵa chifukwa chinyaki nichi cho Yehova wangukwiyiya Mozesi ndi Aroni?
12 Patenere kuti penga so chifukwa chinyaki cho Yehova wangukwiyiya Mozesi ndi Aroni. Mozesi wangukambiya ŵanthu kuti: “Kumbi mukhumba kuti tikutuzgiyeni maji mu jalawi ili?” Pakukamba kuti “tikutuzgiyeni,” panyaki Mozesi wang’anamuwanga iyu ndi Aroni. Vo Mozesi wangukamba valongonga kuti wangudelera Yehova yo wanguchita chakuziziswa ichi. Lemba la Sumu 106:32, 33 likamba kuti: “Angumukwiyiska [Yehova] pa maji nga Meriba, ndipu Mozesi vingumujaliya umampha cha chifukwa chaku yiwu. Angumukwiyiska, ndipu wanguŵereŵeta uheni ndi milomu yaki.” * (Maŵe. 27:14) Mozesi wangumupaska ulemu cha Yehova. Yehova wangukambiya Mozesi ndi Aroni kuti: “Mosi mwaŵaŵi, mungugarukiya dangu langu pa maji nga Meriba.” (Maŵe. 20:24) Uwu wenga ubudi ukulu ukongwa.
13. Ntchifukwa wuli cheruzgu cho Yehova wangupaska Mozesi chenga chakwenere ndipuso chaurunji?
13 Mozesi ndi Aroni akhumbikanga kuvwiya ukongwa chifukwa alongozganga ŵanthu aku Yehova. (Luka 12:48) Ivi vechendachitiki, Yehova wangukambiya Ayisirayeli kuti munthu weyosi wakwambiya vyaka 20 kuluta kunthazi wamusere cha mucharu cha Kenani chifukwa angumugarukiya. (Maŵe. 14:26-30, 34) Mwaviyo, chifukwa chakuti Mozesi nayu wangugaruka, cheruzgu cho Yehova wangumupaska chenga chakwenere ndipuso chaurunji. Nge mo venge ndi Ayisirayeli wo angugaruka, Mozesi nayu wangusere cha mucharu cho Chiuta wangulayizga.
CHO CHINGUCHITISKA MOZESI KUTI WAGARUKI
14, 15. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitiska Mozesi kuti wagaruki?
14 Ntchinthu wuli cho chinguchitiska Mozesi kuti wagaruki? Wonani so vo lemba la Sumu 106:32, 33 likamba. Ilu lititi: “Yiwu angumukwiyiska [Yehova] pa maji nga Meriba, ndipu Mozesi vingumujaliya umampha cha chifukwa chaku yiwu. Angumukwiyiska, ndipu wanguŵereŵeta uheni ndi milomu yaki.” Chinanga kuti Ayisirayeli angukwiyiska Yehova, kweni Mozesi ndiyu wangukwiya. Chifukwa chakutondeka kujiweza, Mozesi wanguŵereŵeta uheni kwambula kuŵanaŵaniya masuzgu ngo wangakumana nangu.
15 Mozesi wangutondeka kulereska kwaku Yehova chifukwa cha vakuchita va ŵanthu anyaki. Pakwamba wanguvwiya ulongozgi wo Chiuta wangumukambiya. (Chitu. 7:6) Panyaki wanguvuka nawu Ayisirayeli chifukwa angugaruka kwa vyaka vinandi. Akhumba Mozesi waŵanaŵaniyanga ŵaka vo vingumukwiyiska mumalu mwakuŵanaŵaniya mo wangapaskiya ulemu Yehova.
16. Ntchifukwa wuli tikhumbika kukumbuka vo Mozesi wanguchita?
16 Asani Mozesi yo wenga mchimi wakugomezgeka ndiyu wangutimbanyizgika kweniso kubuda, nasi vingatichitikiya. Mozesi wenga pafupi kusere mucharu cho Chiuta wangulayizga Ayisirayeli ndipu nasi te pafupi kusere mucharu chifya. (2 Petu. 3:13) Palivi yo wangakhumba kutaya mwaŵi wenuwu. Kweni kuti tizisere mucharu ichi, tikhumbika kulutirizga kulereska kwaku Yehova ndi kumuvwiya. (1 Yoha. 2:17) Kumbi tingasambiranji pa vo Mozesi wangunangisa?
TINGATIMBANYIZGIKANGA CHA NDI VO ANYIDU ACHITA
17. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kukwiya asani tatimbanyizgika maŵanaŵanu?
17 Mungakwiyanga cha asani mwatimbanyizgika maŵanaŵanu. Nyengu zinyaki tikumana ndi masuzgu ngakuyanana ŵaka mwakuwerezawereza. Kweni Bayibolu likamba kuti: “Tingavukanga cha kuchita vamampha, pakuti pa nyengu yaki tazamuvuna asani taleka kuvuka.” (Aga. 6:9; 2 Ate. 3:13) Asani chinthu chinyaki pamwenga munthu munyaki watikŵiyiska, kumbi tiŵanaŵaniyapu dankha techendaŵereŵeti? Kumbi titijiweza? (Nthanthi 10:19; 17:27; Mate. 5:22) Titenere kusiliya malu ukali waku Chiuta asani anyidu atikwiyiska. (Ŵerengani Aroma 12:17-21.) Asani tirutirizga kulereska kwaku Yehova, tisiliyengi malu ukali waki pamwenga kuti tilindizgengi iyu kuti wachitepu kanthu. Kuwezge tija kungalongo kuti titimutumbika cha Yehova.
18. Kumbi tikhumbika kuchita wuli pankhani yakuvwiya ulongozgi?
18 Tivwiyengi ulongozgi wasonu. Kumbi tivwiya ulongozgi wasonu wo Yehova watitipaska? Asani tivwiya, tilekengi kuchita vinthu nge mo tachitiyanga kali. Mumalu mwaki, tilondongi ulongozgi wasonu wo Yehova watitipaska kuziya mugulu laki. (Ahe. 13:17) Tikhumbika so kuphwere kuti tileki ‘kuchita vinthu mwakujumpha vo vikulembeka.’ (1 Akori. 4:6) Asani tichita viyo, mbwenu masu ngidu ngalereska kwaku Yehova.
Kumbi tingasambiranji kwaku Mozesi asani anyidu anangisa? (Wonani ndimi 19)
19. Kumbi tingachita wuli kuti tileki kunanga ubwezi widu ndi Yehova asani anyidu anangisa vinthu vinyaki?
19 Mungazomerezanga cha kuti vakuchita va ŵanthu vinangi ubwezi winu ndi Yehova. Asani tilutirizgengi kulereska kwaku Yehova, tikwiyengi cha pamwenga kunanga ubwezi widu ndi iyu chifukwa cha vakuchita va anyidu. Tikhumbika kuchita viyo ukongwa asani te ndi udindu mugulu laku Chiuta, nge mo venge ndi Mozesi. Mbuneneska kuti tosi tikhumbika ‘kulutirizga kugwiriya ntchitu utaski widu, mwamantha kweniso mwakumbwambwanthiya.’ (Afi. 2:12) Kweni Yehova wakhumba vinandi kwaku isi asani te ndi udindu. (Luka 12:48) Asani titanja nadi Yehova, palivi cho chitigongowesengi pamwenga kutipatuska ku chanju chaki.—Sumu 119:165; Aro. 8:37-39.
20. Kumbi titenere kuyesesa kuchitanji?
20 Tija mu nyengu yakusuzga ukongwa. Mwaviyo, tikhumbika kulutirizga kulereska kwaku Yehova yo ‘waja kuchanya.’ Asani tichitengi viyo, tiziŵengi vo iyu wakhumba kuti tichitengi. Tingazomerezanga cha kuti vakuchita va anyidu vinangi ubwezi widu ndi Yehova. Vo vinguchitikiya Mozesi vititisambiza fundu yakukhumbika yeniyi. Mumalu mwakuŵanaŵaniya ukongwa vo anyidu anangisa, tikhumbika kuyesesa ‘kulereska kwaku Yehova Chiuta widu mpaka po watichitiyengi lisungu.’—Sumu 123:1, 2.
^ ndimi 8 Meriba uyu wapambananga ndi Meriba yo wenga kufupi ndi Refidimu pamwenga kuti Masa. Mwakupambana ndi Meriba wapakwamba, Meriba wachiŵi wenga kufupi ndi Masa cha kweni wenga kufupi ndi Kadeshe. Kweni malu ngosi ngaŵi yanga, ngangudanika kuti Meriba chifukwa cha mphindanu yo yinguchitika.—Wonani mapu ya nambala 7 mu kabuku kakuti, Kabuku Kakusambiriya Mazu Ngaku Chiuta.
^ ndimi 11 Pulofesa munyaki zina laki John A. Beck wangukamba kuti mwakukoliyana ndi vo buku linyaki la Ayuda likamba, ŵanthu akugaruka akambanga kuti ichi chenga chakuziziswa cha chifukwa Mozesi waziŵanga kuti mwa uwu wenga ndi maji. Mwaviyo, yiwu akhumbanga so kuti watuzgi maji mu mwa unyaki. Kweni tisimikiza cha kuti ivi vauneneska.
^ ndimi 12 Wonani nkhani ya mu Chigongwi cha Alinda cha Chichewa cha October 15, 1987, pa mutu wakuti “Mafunso Ochokera kwa Owerenga.”
