1, 2. Ne a mea e aofia i te ‵kilo tonu atu o ‵tou mata ki a Ieova?

KO OLA nei tatou i “toe taimi faiga‵ta” kae ko te olaga ka fano eiloa o na faigata atu a koi tuai o oko mai te aso telā ka toe maua i ei te filemu tonu i te lalolagi tenei. (2 Timo. 3:1) Tela la, e ‵tau o ‵sili ifo tatou ki a tatou eiloa penei, ‘Tefea te koga e kilo atu au ki ei ke maua mai i ei se fesoasoani mo manatu fakatonutonu?’ A te tali vave ki ei, “ko Ieova,” kae tena eiloa te ‵toe tali gali.

² Ne a mea e aofia i te ‵kilo atu ki a Ieova? Kae e mafai pefea o fakamautinoa aka ne tatou me e ‵mautakitaki ‵tou ‵kilo atu ki a ia faitalia te faigata o te olaga? I se selau tausaga ko ‵teka, ne fakaasi ‵tonu mai ne te faisalamo a te tāua ke ‵kilo atu tatou ki a Ieova i taimi e manakogina i ei se fesoasoani. (Faitau te Salamo 123:1-4.) Ne fakatusa ne ia a te ‵kilo atu o tatou ki a Ieova ki te auala e kilo atu ei a te tavini ki tena matai. Se a te mea ne fakauiga ki ei a te faisalamo? E pelā eiloa me se tavini, e se ‵sala atu fua a ia ki tena matai mō ne mea‵kai mo se puipuiga, kae e ‵tau o saga tonu faeloa a ia o fai te loto o tena matai kae gasuesue e ‵tusa mo te mea tenā. I se auala tai ‵pau, e ‵tau mo tatou o suke‵suke faeloa ki te Muna a te Atua i aso katoa, ke fakamautinoa aka me se a te loto o te Atua mō tatou taki tokotasi kae ke gasue‵sue  e ‵tusa mo te fakatakitakiga tenā. I te faiga tenā, ko mafai ei o mautinoa i a tatou me ka fesoasoani mai a Ieova i taimi e manakogina i ei ne tatou a tena fesoasoani.—Efe. 5:17.

3. Ne a mea e mafai o fakalavelave mai ke sē ‵kilo tonu atu ‵tou mata ki a Ieova?

³ E tiga te iloa ne tatou a te tāua ke ‵kilo atu faeloa ki a Ieova, kae e mafai o fakalavelave mai ki a tatou a nisi mea. Tenā eiloa te mea ne tupu ki te taugasoa pili o Iesu, ko Maleta. Ne “fakalavelave faeloa [a ia] i te uke o ana tiute e fai.” (Luka 10:40-42) Kafai ne mafai o tupu a te mea tenā ki se taugasoa fakamaoni o Iesu i te taimi ne ‵nofo tasi ei a ia mo Iesu, e se ‵tau o ‵poi tatou me e mafai foki o tupu a te mea tenā ki a tatou. Kae, ne a la a mea e mafai o fakalavelave mai ke sē ‵kilo tonu atu ‵tou mata ki a Ieova? I te mataupu tenei, ka suke‵suke eiloa tatou ki faifaiga a nisi tino kolā e mafai o fakalavelave mai ki a tatou. Ka tauloto foki tatou ki te auala e mafai ei o tumau tatou i te ‵kilo tonu atu ki a Ieova.

4. Kaia e mafai ei o ‵poi tatou me ne galo atu i a Mose a te tauliaga ke ulu atu ki loto i te Fenua o te Folafolaga?

⁴ Ne kilo atu eiloa a Mose mo te mautinoa ki a Ieova mō ne pati fakatonutonu mo se takitakiga. E tonu, “ne lavea faeloa ne ia a te Atua telā e se mafai o lavea.” (Faitau te Epelu 11:24-27.) E fakaasi mai i te tala i te Tusi Tapu me “ne seki toe ai eiloa se pelofeta e pelā mo Mose ne toe sae aka i Isalaelu, telā ne iloa faka‵lei, mata ki mata ne Ieova.” (Teu. 34:10, fml) Kae e tiga eiloa ne maua ne Mose se fesokotakiga ‵pili mo Ieova, ne galo atu i a ia te tauliaga ke ulu atu ki loto i te Fenua o te Folafolaga. (Nume. 20:12) Se a te mea ne fai ei ke loto vāivāi a Mose?

5-7. Se a te fakalavelave ne sae aka mai tua malie o te tiakinaga ne tino Isalaelu a Aikupito, kae ne faka‵lei aka pefea ne Mose a te fakalavelave tenā?

⁵ Mai tua malie o se masina tupu ne tiakina ei ne te kau Isalaelu a Aikupito, ne sae aka se fakalavelave—mai mua malie o oko atu latou ki te Mauga o Sinai. Ne kamata o mui‵mui a tino ona ko te sē lava o vai. Ne kamata o mui‵mui latou ki a Mose, kae ne gasolo o masei a te tulaga tenā, telā ne tagi atu ei a Mose ki a Ieova: “Ne a aku mea ka fai ki tino konei? E se leva nei kae ka peipei ne latou au ki fatu!” (Eso. 17:4) Ne tali atu a Ieova ki a Mose mai te tuku atu o fakatonuga ma‵nino. Ne ‵tau o puke ne ia tena tokotoko kae ‵kini ne ia te kaupapa o Holepa, ko te mea ke ‵sali mai i ei a vai. E fai‵tau tatou penei: “Ne fai eiloa ne Mose a te mea tenā i mua o toeaina o Isalaelu.” Ne inu te kau Isalaelu, kae ne faka‵lei aka i ei te fakalavelave.—Eso. 17:5, 6.

⁶ E fai mai te Tusi Tapu me ne “fakaigoa ne [Mose] te koga tenā ko Masa mo Melipa ona ko te kinauga ne fai ne tino Isalaelu i konā, kae ona foki ko te tofotofo ne latou a Ieova i olotou pati kolā ne fai atu: ‘E mata, e ‵nofo fakatasi tatou mo Ieova io me ikai?’” (Eso. 17:7) Ne fetaui ‵lei eiloa a igoa konā me e fakauiga eiloa ki te “Tofotofoga” mo te “Kinauga.”

⁷ Ne pefea a lagonaga o Ieova e uiga ki te mea ne tupu i Melipa? Ne kilo atu a ia ki faifaiga a te kau Isalaelu e pelā me e ‵teke atu ki tena pulega, kae e se ki a Mose. (Faitau te Salamo 95:8, 9.) E manino ‵lei me ne ‵se ‵ki eiloa te kau Isalaelu. I te taimi tenā, ne fai ne Mose te mea tonu mai te kilo atu ki a Ieova kae tautali faka‵lei ki tena fakatonuga.

8. Se a te fakalavelave ne tupu i te fakaotiotiga o te 40 tausaga o te malaga i loto i te koga lavaki?

⁸ Kae se a te mea tai ‵pau ne tupu i se 40 tausaga mai tua ifo, i te fakaotiotiga o te malaga i loto i te koga lavaki? Ne ‵nofo atu  foki a te kau Isalaelu i se koga telā ne fakaigoa foki ki Melipa. Kae e ‵kese te koga tenei, ko ia telā e pili ki Katesa, telā e pili ki te tuakoi o te Fenua o te Folafolaga. * Ne toe mui‵mui foki a te kau Isalaelu e uiga ki te sē lava o vai. (Nume. 20:1-5) Kae i te taimi tenei, ne tai ‵kese eiloa te mea ne fai ne Mose.

9. Ne a fakatonuga ne tuku atu ki a Mose, kae ne a ana mea ne fai? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁹ Ne saga atu pefea a Mose ki te ‵tekeatuga tenei? Ne toe kilo ‵tonu atu a ia ki a Ieova mō se takitakiga. Kae ne seki fai atu a Ieova i te taimi tenei ke ‵kini ne ia te kaupapa. Ne fakatonu atu ki a Mose ke puke tena tokotoko, fakamaopoopo a tino ki mua o te kaupapa, kae faipati atu ki te kaupapa. (Nume. 20:6-8) Kae ne seki faipati atu a Mose ki te kaupapa tenā. I lō te fai penā, ne fakaasi atu tena kaitaua mai te pakalaga atu ki tino kolā ne maopoopo atu i konā, penei: “Faka‵logo mai, koutou e tino ‵teke! E a, e ‵tau mō māua o aumai ne vai mō koutou mai te kaupapa tenei?” Oti aka, ‵kini ei ne ia te kaupapa tenā fakalua taimi.—Nume. 20:10, 11.

10. Ne saga atu pefea a Ieova ki faifaiga a Mose?

¹⁰ Ne kaitaua ‵ki eiloa a Ieova ki a Mose. (Teu. 1:37; 3:26) Kaia ne fai ei a Ieova penā? E uke a pogai ne mafai o kaitaua a ia. E pelā mo te mea telā ne fakasae atu mai luga, ne mafai o kaitaua ‵ki a Ieova ona ko te sē tautali o Mose i fakatonuga ‵fou kolā ne tuku atu ki a ia.

11. Mai te ‵kiniga o te kaupapa, kaia ne fai ei ne Mose ke mafau‵fau a tino Isalaelu me ne seki fai ne Ieova te vavega tenā?

¹¹ E isi aka se suā pogai ne mafai o kaitaua ei a Ieova. A te kaupapa i te fakai o Melipa muamua e makeke ‵ki. E tiga eiloa a taumafaiga a se tino ke ‵kini ne ia a kaupapa ma‵keke konā, e se mafai eiloa o sali mai i ei a te vai. Kae ko kaupapa i te fakai o Melipa i te lua e ‵kese ‵ki eiloa, e malūlū fua a te papa tenā. Ona ko te mea e isi ne tamā pūga i papa konā telā e sali mai ei te vai, e masani o isi ne loto ‵lasi i te laukele kolā e ‵sali ki ei a vai konā. E mata, i te taimi ne ‵kini fakalua i ei ne Mose a te kaupapa tenā, ne fakamāfua aka i ei a te fakalotolotolua o tino Isalaelu me i te vai tenā ne ‵sali mai loa i a ia kae e seki fakavavega ne Ieova? * E se mautinoa i a tatou a te mea tenā.

12. Se a te suā pogai ne mafai ei o kaitaua a Ieova ki a Mose mo Alona?

¹² E isi se suā pogai ne kaitaua ei a Ieova ki a Mose mo Alona. Mafaufau la ki pati a Mose ne fai atu ki tino: “E a, e ‵tau mo māua o aumai ne vai mō koutou mai te kaupapa tenei?” Mai te fakaaogaga ne ia o te pati “māua,” kāti ne fakasino atu a Mose ki a ia mo Alona. Ne fakaasi mai i pati konā a tena sē āva ki a Ieova e pelā me ko te Tino tonu ne māfua mai i ei te vavega tenā. Ne fakamaoni mai te ‵tonu o te mea tenei mai pati i te Salamo 106:32, 33: “Ne fakaitaita ne latou a Ia i vai o Melipa, kae ne tupu se mea masei ki a Mose ona ko latou. Ne fai ne latou ke kaitaua a ia, kae ne fai ne ia a pati sē ‵lei mai i ana laugutu.” * (Nume. 27:14) Faitalia me se a te mea ne tupu, ne seki avatu ne Mose a vikiga kolā e ‵tau o maua fua ne Ieova. Ne fai atu a Ieova ki  a Mose mo Alona, penei: “A koulua ne ‵teke ki taku fakatonuga.” (Nume. 20:24) A te mea tenei se matugā agasala matagā eiloa!

13. Kaia ne fetaui ‵lei ei a te fakamasinoga ne fai ne Ieova ki a Mose?

¹³ E pelā me ne takitaki o tino o Ieova, ne uke ‵ki a mea ne manakogina ke fai ne Mose mo Alona. (Luka 12:48) I te taimi muamua, ne seki talia ne Ieova te fenua kātoa o Isalaelu ke ulu atu ki loto i te fenua o Kanana ona ko olotou uiga ‵teke. (Nume. 14:26-30, 34) Tela la, ne fetaui ‵lei a te fakamasinoga ne fai ne Ieova ki a Mose ona ko tena faifaiga ‵teke tenā. E pelā mo nisi tino ‵teke, ne seki mafai o ulu atu tou tagata ki loto i te Fenua o te Folafolaga.

14, 15. Se a te mea ne fai ei ke ‵teke atu a Mose?

¹⁴ Se a te mea ne fai ei ke maua ne Mose se kilokiloga ‵teke? Toe mafaufau aka ki pati i te Salamo 106:32, 33: “Ne fakaitaita ne latou a Ia i vai o Melipa, kae ne tupu se mea masei ki a Mose ona ko latou. Ne fai ne latou ke kaitaua a ia, kae ne fai ne ia a pati sē ‵lei mai i ana laugutu.” E tiga eiloa ne fakaitaita ne te kau Isalaelu a Ieova, kae ne kaitaua eiloa a Mose i ei. Ona ko te sē lava o tena loto pulea, ne faipati atu ei a ia e aunoa mo te mafaufau faka‵lei ki ikuga kolā ka maua ne ia.

¹⁵ Ne talia ne Mose a faifaiga a nisi tino ke fakalavelave atu ki tena kilo tonu atu ki a Ieova. Ne faka‵lei aka ne Mose a te fakalavelave telā ne tupu muamua i se auala tonu. (Eso. 7:6) Kae, kāti ne mafai o fi‵ta kae kaitaua tou tagata ona ko faifaiga ‵teke a te kau Isalaelu kolā ne fakafesagai atu a ia ki ei mō se fia tausaga. E mata, ne mafaufau fua a Mose ki ana lagonaga totino i lō te auala ne mafai ei ne ia o faka‵malu a Ieova?

16. Kaia e ‵tau ei o mafau‵fau faka‵lei tatou e uiga ki faifaiga a Mose?

¹⁶ Kafai ne mafai o loto vāivāi kae siga se vaegā pelofeta fakamaoni pelā mo Mose, e faigofie foki ke tupu te mea tenā ki a tatou. E pelā mo Mose, ko pili fua o ulu atu tatou ki loto i te lalolagi fou telā ne folafola mai ne Ieova. (2 Pe. 3:13) E seai se tino e manako ke galo atu i a ia a te tauliaga fakapito tenā. Kae ke fakataunu a ‵tou fakamoemoega, e ‵tau o ‵kilo tonu atu ‵tou mata ki a Ieova, mai te fai faeloa ne tatou a tena loto. (1 Ioa. 2:17) Ne a akoakoga e ‵tau o tauloto ne tatou mai te mea ‵se ne fai ne Mose?

17. Se a te mea ka fesoasoani mai ke mo a ma kaitāua tatou?

¹⁷ Sa talia ne koe te uiga kaitaua. Kafai e fe‵paki faeloa tatou mo se fakalavelave e tasi i taimi e uke, “ke mo a ma ‵fiu tatou i te faiga o mea ‵lei, me ka tau eiloa ne tatou a mea ‵lei i te taimi tonu māfai e se ‵fiu tatou.” (Kala. 6:9; 2 Tesa. 3:13) Kafai e fakafesagai atu tatou ki tulaga kolā e fai ei ke kaitāua tatou io me ko kinauga ona ko te kese‵kese o uiga o tino, e mata, e mafai o pule faka‵lei atu tatou ki ‵tou gutu io me ko ‵tou kaitāua? (Faata. 10:19; 17:27; Mata. 5:22) Kafai e fakaitaita tatou ne nisi tino, e manakogina ke iloa ne tatou o “tuku atu eiloa ki te kaitaua o te Atua” ko Ieova. (Faitau te Loma 12:17-21.) Kafai e tumau faeloa tatou i te ‵kilo atu ki a Ieova, ka fakaasi atu ne tatou ki a ia te āva ‵tau mai te tuku atu te taui ma sui ki a ia kae ‵nofo fakatalitali ki te taimi ka gasuesue ei a ia o taui atu. A te gasue‵sue eiloa o tatou o taui ma sui atu a mea konā se faifaiga sē āva ki a Ieova.

18. Se a te mea e ‵tau o masaua ne tatou māfai e manakogina ke tau‵tali tatou ki fakatonuga?

¹⁸ Ke tau‵tali faka‵lei ki fakatonuga  ‵fou. E mata, e tau‵tali fakamaoni tatou ki fakatonuga ‵fou kolā ne tuku mai ne Ieova ki a tatou? Kafai e penā loa, ka se fakalago‵lago faeloa tatou ki te faiga o mea i te auala telā ne fai muamua ne tatou i taimi ko ‵teka. I lō te fai penā, ka tau‵tali fakavave eiloa tatou ki fakatonuga ‵fou kolā e tuku mai ne Ieova e auala i tena fakapotopotoga. (Epe. 13:17) I te taimi foki loa tenā, ka fakaeteete foki tatou ke mo a ma “silia [‵tou] mea e fai i lō mea kolā ne tusi i te tusi.” (1 Koli. 4:6) I te faiga tenā, ka ‵kilo tonu atu eiloa ‵tou mata ki a Ieova.

19. E mafai pefea o ‵kalo kea‵tea tatou mai te fakamasei o ‵tou fesokotakiga mo Ieova, e tiga eiloa e fakafesagai atu tatou ki mea ‵se a nisi tino?

¹⁹ Sa talia a mea ‵se a nisi tino ke fakamasei ei ‵tou fesokotakiga mo Ieova. Kafai e ‵kilo tonu atu ‵tou mata fakatusa ki a Ieova, ka sē mafai o talia ne tatou a faifaiga a nisi tino ke fai ei ke kaitāua tatou io me fakamasei ‵tou fesokotakiga mo ia. E tāua ‵ki a te mea tenei, māfai e maua ne tatou se tauliaga i te fakapotopotoga a te Atua, e pelā eiloa mo Mose. E tiga eiloa se mea tonu me e ‵tau mo tino taki tokotasi o ‘tumau i te galue mō tena fakaolataga mo te mataku mo te polepole,’ e ‵tau o masaua ne tatou me seai se tulafono makeke a Ieova ki te auala e fakamasino ne ia tatou. Kae ko ia e uiga faigofie. (Fili. 2:12) Kae ko te uke o tiute e maua ne tatou, ko te lasi foki o te mea e fakamoemoe a Ieova mai i a tatou. (Luka 12:48) Kafai e a‵lofa tonu tatou ki a Ieova, ka seai eiloa se mea ka mafai ne ia o fai ke ‵siga io me ‵vae kea‵tea ne ia tatou mai tena alofa.—Sala. 119:165; Loma 8:37-39.

20. Se a te fakaikuga e ‵tau o fai ne tatou?

²⁰ I taimi faiga‵ta konei, ke tumau faeloa i te ‵kilo atu ‵tou mata ki te Tino telā e “nofo i te nofogaaliki i te lagi,” ko te mea ke mafai o iloa ne tatou a tena loto. Ke mo a ma fai ke pokotia ‵tou fesokotakiga mo Ieova i se auala sē ‵lei mai faifaiga a nisi tino. E akoako mai ne te mea ne tupu ki a Mose a te tāua o te mea tenei i ‵tou mafaufau mo loto. I lō te kilokilo ki te tulaga sē ‵lei katoatoa o tino i ‵tou tafa, ke na fakaiku aka ne tatou ko te mea ko “‵tou mata [ke] ‵kilo atu ki a Ieova ‵tou Atua ke oko ki te taimi e talia ei ne ia tatou.”—Sala. 123:1, 2.