1, 2. ¿Bin ya skʼan ya yal te ya kakʼ jsitik ta stojol Jehová?

YAKOTIK ta kuxinel ta «yorahil wocol», sok xkechkon ta bolobelxan bael te balumilal te bitʼil mato xtal te lajinel yuʼun Jehová ta swenta te chopol balumilal ini sok te bitʼil mato yichʼoj talel te smelelil lamalkʼinal liʼ ta Balumilal (2 Tim. 3:1). Jich yuʼun lek te jich ya jojkʼoybey jbatike: «¿Machʼa ta stojol ya kakʼ jsitik ta sleel koltayel sok tojobtesel?». Oraniwan jich ya jsutik. «Ta stojol Jehová». Ta melel te sujtib-abi, jaʼ te kʼax lek ya xjuʼ ya kakʼtike.

² ¿Bin ya skʼan ya yal te ya kakʼ jsitik ta stojol Jehová? ¿Bin-utʼil ya jnaʼtik ta lek te jaʼ kakʼoj jsitik ta stojol jich bitʼil ya jsitintaytik wokoliletik ta jkuxlejaltik ta jujun kʼajkʼal? Ayix tal bayal ta cien jaʼbil jtul te machʼa la stsʼibay jun salmo la yal te bayal skʼoplal te ya kakʼ jsitik ta stojol Jehová ta sleel koltayel te kʼalal ayotik ta wokol (kʼopona Salmo 123:1-4). La yal te kʼalal ya kakʼ jsitik ta stojol Jehová, jich kʼoemotik bitʼil jtul j-abat te yakʼoj sit ta stojol te yajwale, ¿bin-utʼil? Jaʼ te kʼalal ay smukʼul yoʼtan ta stojol te ya x-akʼbot sweʼel yuʼun sok te ya xkanantayote. Jaʼukmeto, jaʼnix jich la skʼan la yal te spisil-ora ya skʼan ya snaʼ bin ya smulan yoʼtan  te yajwale yuʼun jich ya spas-a. Pajal sok-abi, tulan skʼoplal te ya jkʼopontik ta jujun kʼajkʼal te sKʼop Dios swenta ya jtatik ta ilel o ya jnaʼtik bin-a te skʼanojel yoʼtan te Jehová yuʼun jich ya jtʼuntik te tojobtesel ya yakʼe. Jaʼnaxme jich ya skoltayotik te Jehová (Efes. 5:17).

3. ¿Binwan ya yakʼ te ay bin ya schʼaytesbotik koʼtantik te jich yan banti ya kakʼ jsitik te ma jaʼukix ta stojol Jehová?

³ Manchukme jnaʼojtik te tulan skʼoplal te ya kakʼ jsitik ta stojol Jehová ta spisil-ora, ayniwan baeltik ay bin ya xjuʼ ya schʼaytesbotik koʼtantik. Jaʼ jich kʼax ta stojol jtul yamiga te Jesús te Marta sbiil. Chʼaytesbot yoʼtan yuʼun «te bayel bintic ya scʼan pasel» (Luc. 10:40-42). Teme jich kʼot ta stojol te Marta te jun yoʼtan sok te tey ay-a te Jesuse, mame chajpuk ya kaʼiytik teme ay jich ya xkʼax ta jtojoltike. Jich yuʼun, ¿binwan ya xjuʼ ya schʼaytes koʼtantik? Ta articulo ini, yame kiltik bin-utʼil ya xjuʼ ya yutsʼin koʼtantik te bin ya spas te yantike. Jaʼnix jich ya jnoptik te bin ya skʼan ya jpastik yuʼun jich ma yanuk banti ya kakʼ jsitik.

4. ¿Binwan yuʼun chajp ya kaʼiytik te maba och ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼik te Moisese?

⁴ Ta melel, te Moisés spisil-ora la sle te tojobtesel yuʼun te Jehová. Te Biblia ya yal ta stojol te «la yichʼ yip yoʼtan yuʼun te yac yilbel yaʼiyel te Machʼa ma chicanuc ta ilele» (kʼopona Hebreos 11:24-27). Jaʼnix jich ya yal te «mayuc yan jalwanej yuʼun Dios chicnaj ta Israel hich te bin utʼil Moisés, te machʼa naʼbot sba yuʼun Jehová ta sit nix» (Deut. 34:10). Manchukme lek yamigoinej sba sok te Jehová, chʼay yuʼun te majtʼanil, ma och ta Kʼinal te albil skʼoplal ya yichʼike (Núm. 20:12). ¿Bin kʼot ta pasel?

5-7. 1) ¿Bin kʼop jajch te kʼalal mato jaluk slokʼelik ta Egipto te israeletike? 2) ¿Bin la spas te Moisés?

⁵ Te kʼalal mato sta cheb u slokʼelik ta Egipto sok te kʼalal mato xkʼotik ta wits Sinaí, ay tulan kʼop jajch. Te lum jajch ta wulwunel ta kʼop ta swenta te maʼyuk jaʼ sok jajch yalbeyik te Moisés. Kʼax tenbil la yaʼiy sba te Moisés te la skʼanbey wokol te Jehová: «¿Bin ya jpas soc te pueblo ini? Jteb xanix ya scʼan ma ba ya schʼojonic ta ton» (Éx. 17:4). Te Jehová la yalbey ta jamal te Moisés te bin ya skʼan ya spas, jaʼ te akʼa smaj sok snabateʼ jun mukʼul ton ta wits Horeb, jich ya xlokʼ talel bayal jaʼ tey-a. Te Biblia jich ya yalxan: «Hich la spas te Moisés ta stojol te mamaletic yuʼun Israel». Te israeletik la yuchʼik jaʼ te jayebto la skʼanike, jich chajpaj-a te kʼope (Éx. 17:5, 6).

⁶ Te Biblia ya yal te Masah la yakʼbey sbiil te lugar-abi te ya skʼan ya yal «la yilbey yoʼtan», sok Meriba te ya skʼan ya yal «utamba». ¿Bin yuʼun snujpʼ te jich akʼbotik sbiilike? «Yuʼun tey la yut sbahic a te snichʼnab Israel soc la yilbeyic yoʼtan te Jehová cʼalal la yalic: ¿Ay bal ta cohliltic te Jehová, o maʼuc?» (Éx. 17:7).

⁷ ¿Bin-utʼil la yaʼiy sba te Jehová ta swenta te bin kʼot ta pasel ta Meriba? Jich la yaʼiy te jaʼ la yichʼ kontrainel sok te mantaltesel yuʼune, te ma jaʼuknax kontrainot te Moisés (kʼopona Salmo 95:8, 9). Chikan ta ilel ta jamal te maba lek te bin la spasik te israeletike. Yan stukel te Moisés la spas te bin leke, melel la skʼanbey koltayel te Jehová sok jich la spas te bin albot ta mantal yuʼune.

8. ¿Bin kʼop jajch kʼalal te israeletik lajelix sbeentaybelik te jochol takin kʼinal?

⁸ Cuarentaniwan jaʼbil ta patil, te kʼalal lajelix sbeentaybelik te jochol takin kʼinal, ay bin kʼot ta pasel te jteb ma pajaluk sok te bin kʼaxemix ta stojolik-ae. Te israeletik ayik ta jun lugar te jaʼnix jich Meriba ya xkʼot sbiil ta patil. Pero te lugar ini nopol ay ta stojol  Cades, te nopol ay sok te stiʼil te Kʼinal albil skʼoplal ya yichʼike. * Yan buelta te israeletik jajchik ta wulwunel ta kʼop ta skaj te maʼyuk jaʼe (Núm. 20:1-5). Jaʼukmeto, ta yorail-abi te Moisés yan te bin la spase.

9. ¿Bin albot ta mantal yuʼun Jehová te Moisés te akʼa spas, pero bin la spas stukel? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

⁹ ¿Bin la spas te Moisés kʼalal te israeletik la schaʼkontrainik te Diose? La skʼanbey koltayel te Jehová yuʼun ya x-albot te bin ya skʼan ya spase. Ta yorail-abi te Jehová maba la yalbey te akʼa smaj te mukʼul tone. Te bin la yalbeye, jaʼ te akʼa stsak snabateʼ sok te ya stsob sbaik te israeletik ta sjoyobal te mukʼul ton sok te akʼa skʼopone (Núm. 20:6-8). Pero te Moisés maba la skʼopon te mukʼul ton. Te bin la spase, jaʼ te la yakʼ lokʼuk yilinba ta stojolik sok jich la yalbey te machʼatik tey ayik-ae: «Aʼiya awaʼiyic ta lec, jtoybahetic. ¿Ya bal acʼan ya jloqʼuesbeyexcotic haʼ ta mucʼul ton ini?». Tey-abi, cheb buelta la smaj te mukʼul tone, ma junuk bueltanax (Núm. 20:10, 11).

10. ¿Bin yaʼiyel la yaʼiy sba te Jehová ta swenta te bin la spas te Moisese?

¹⁰ Te Jehová bayal ilin ta stojol te Moisés (Deut. 1:37; 3:26). ¿Bin yuʼun? Ayniwan cheʼoxeb swentail te bin yuʼune. Ilin-niwan ta stojol ta yorail-abi ta skaj te maba la stʼun ta pasel te bin albot yuʼune.

11. Kʼalal te Moisés la smaj te mukʼul tone, ¿bin yuʼun te israeletik laniwan skuyik te maba la spas milagro te Jehovae?

¹¹ Kiltik yan skʼoplal te binwan yuʼun te Jehová ilin ta stojol te Moisés. Te bin yilel te mukʼul tonetik ta sbabial Meriba, jaʼ te mero tulanik sok ma orauk ya swokʼ sba. Manchukme tulan ya yichʼ majel te mukʼul tone, maʼyuk machʼa ya skuy te ya xlokʼ jaʼe. Jaʼukmeto ta schebal Meriba te mukʼul tonetik tey-ae, ma kʼax tulanik sok jutajtik, maba pajalik sok te mukʼul tonetik te ay ta sbabial Meriba. Jich bitʼil te jutajtik te tonetik tey-ae, ay ya stsob sba jaʼ ta yutil te ya xjuʼ stuuntesik te ants winiketike. Kʼalal te Moisés la smaj te mukʼul ton te maba la skʼopone, te israeletik laniwan skuyik te lokʼ jaʼ ta skaj te yuʼun-nix jich stalel te tonetik-abi te ya yakʼik lokʼel jaʼ, ma jaʼuk la skuyik te jaʼ jun milagro yuʼun Jehová. *

12. ¿Binwan yan swentail te ilin te Jehová ta stojol te Moisés?

¹² Ay yan binwan yuʼun te Jehová ilin ta stojol te Moisés sok te Aarón. Kiltik te bin la yal te Moisés ta stojol te lume: «¿Ya bal acʼan ya jloqʼuesbeyexcotic haʼ ta mucʼul ton ini?». Kʼalal la yal «ya jloqʼuesbeyexcotic» te xchie, jaʼniwan la yalbey sba skʼoplal sok te Aarón. Te bin la yale, la yakʼ ta ilel te jkʼaxel maba la yichʼik ta mukʼ te Jehová te jaʼ te machʼa la spas te milagroe. Teme jich kʼot ta pasel-ae jaʼniwan ya yalbey skʼoplal te bin ya yal ta Salmo 106:32, 33: «Ha nix hich la yaqʼuic ilinuc [te Jehová] Dios ta tiʼ haʼetic yuʼun Meriba; ha ta scajic te ma lecuc cʼoht ta loqʼuel te Moisés; como la yaqʼuic bohlobuc yoʼtan, hich ora la yal te bin ma ba nopbil yuʼune» * (Núm. 27:14). Te Moisés maba la yichʼ ta mukʼ te Jehová te bitʼil snujpʼe. Jaʼ yuʼun te Jehová jich la yalbey te  Moisés sok te Aarón: «Haʼex la atoy abahic ta scʼaxuntayel jmandar» (Núm. 20:24). Ta melel, tulan te mulil la spasike.

13. ¿Bin yuʼun snujpʼ kʼot te kastigo akʼbot yuʼun Jehová te Moisés?

¹³ Te Moisés sok te Aarón jaʼik te jwolwanejetik yuʼun te lum yuʼun Dios, jich yuʼun mukʼ te aʼtelil yichʼojike (Luc. 12:48). Ta sjajchibal tal te Jehová maba la yakʼ ochukik ta skʼinal Canaán te kaj tsʼumbalil yuʼun israeletik te la skʼaxuntayik kʼope (Núm. 14:26-30, 34). Jich yuʼun snujpʼ kʼot te jich la yichʼ kastigo-euk te Moisés ta skaj te la skʼaxuntay mantale, maba ya x-ochix ta Kʼinal albil skʼoplal te ya yichʼike.

14, 15. ¿Bin la yakʼ te la skʼaxuntay kʼop te Moisese?

¹⁴ ¿Bin la yakʼ te la skʼaxuntay kʼop te Moisese? Kiltik yan buelta te bin ya yal te Salmo 106:32, 33: «La yaqʼuic ilinuc Dios ta tiʼ haʼetic yuʼun Meriba; ha ta scajic te ma lecuc cʼoht ta loqʼuel te Moisés; como la yaqʼuic bohlobuc yoʼtan, hich ora la yal te bin ma ba nopbil yuʼune». Manchukme te israeletik la yakʼik ilinuk te Jehová, jaʼ te Moisés te bolob yoʼtan yuʼun. Ta skaj te ma la snaʼ skomel sba, oranax kʼopoj te jich ma la sta ta nopel te ay bin ma lek ya xkʼot ta lokʼel yuʼun-a.

¹⁵ Te Moisés la yakʼ chʼaytesbot yoʼtan yuʼun te bin la spasik te yantike, jich maba la yakʼix sit ta stojol Jehová. Te sbabial buelta te jajchik ta wulwunel ta kʼop te israeletik ta skaj te maʼyuk jaʼe, te Moisés lek te bin la spase (Éx. 7:6). Jaʼukmeto ta schebal bueltae, lujben-niwan la yaʼiy sba sok ma snaʼ bin ya spas ta skaj te ayix tal bayal jaʼbil yak ta yilel te lum yuʼun Dios te jaʼ jkʼaxunkʼopetike. Jaʼniwan bajtʼxan ta yoʼtan te bin yaʼiyel la yaʼiy sbae, ma jaʼuk te yichʼel ta mukʼ te Jehová.

16. ¿Bin yuʼun ya skʼan ayuk skʼoplal ta koʼtantik te bin la spas te Moisese?

¹⁶ Teme jtul j-alwanej yuʼun Dios jich bitʼil te Moisés te jun yoʼtan yakʼoj sbae la yakʼ chʼaytesbot yoʼtan sok la sta smul, jaʼnix jich ya xjuʼ xkʼax ta jtojoltik-euk. Jich bitʼil te Moisés, nopol ya x-ochotikix ta achʼ balumilal te yalojbotik te Dios te ya yakʼbotike (2 Ped. 3:13). Jpisiltik ma jkʼantik ya jchʼaytik te kʼax tʼujbil majtʼanil-abi. Pero teme ya jkʼantik stael, yame skʼan te baemuk jsitik ta stojol Jehová sok te spisiluk-ora ya jkʼantik spasel te skʼanojel yoʼtane (1 Juan 2:17). ¿Bintik ya jnoptik ta swenta te bin ma lek la spas te Moisese?

17. ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ma x-ilinotik te kʼalal ma jnaʼ bin ya jpastike?

¹⁷ Mame x-ilinotik te kʼalal ma jnaʼ bin ya jpastik. Ay baeltik te ya jsitintaytik cheʼoxeb buelta jun wokolil te ay kʼaxemix kuʼuntike. Pero te Biblia ya yakʼbotik te tsitsel ini: «Ma me xluhbotic ta spasel te bin lec ta pasele, como ya me sta yorahil te ya jtsobetic sit, teme ma ba ya xpehcʼaj coʼtantique» (Gál. 6:9; 2 Tes. 3:13). Kʼalal ya jsitintaytik wokoliletik te ma jnaʼ bin ya jpastik yuʼune o te kʼalal ay maba lek ya kil jbatik sok jtul hermano, ¿yabal jnaʼtik skomel jbatik ta swenta te bin ya jpastik sok te bin ya kaltike? (Prov. 10:19; 17:27; Mat. 5:22). Teme ay machʼa ya yakʼ x-ilinotik, yame skʼan te ya kakʼtik aʼtejuk te yilinba te Jehová (kʼopona Romanos 12:17-21). Jich ya jpastik-abi, teme ya kakʼ jsitik ta stojol Dios sok te kʼalal ya jnaʼtik smaliyel te jaʼ ya xbajtʼ spas te bin lek ya yil stukele. Yan teme ma jichuk ya jpastik sok teme ya jletik bin-utʼil ya jsutik spakol jich kʼoem te maba ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová.

18. ¿Bin ya skʼan ya xjul ta koʼtantik te kʼalal ay bin yachʼil ya kichʼtik albeyel te ya skʼan pasele?

 ¹⁸ Akʼa jtʼuntik ta lek te bintik yachʼil ya kichʼtik albeyel te ya skʼan pasele. Kʼalal te Jehová ya yakʼbotik ta swenta te organisasion yuʼun te bintik yachʼil ya skʼan ya jpastike, yame skʼan te oranax ya jchʼuuntik spasel te bin ya kichʼtik albeyele. Mame jaʼuk ya jkʼan ya jpastik te bin jilemixe (Heb. 13:17). Jaʼnix jich, ya jtsajtay jbatik swenta ma xjelawotik ta bin albil skʼoplal te ya skʼan pasele (1 Cor. 4:6). Te kʼalal jich ya jpastike, ya kakʼtik ta ilel te kakʼoj jsitik ta stojol Jehová.

19. Te bitʼil lek ayotik ta stojol Dios, ¿bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ma xchʼay kuʼuntik ta skaj te sfalta te yantike?

¹⁹ Mame kakʼ ya xchʼay kuʼuntik te bitʼil lek ayotik ta stojol Dios ta skaj te sfalta te yantike. Teme jaʼ baem jsitik ta stojol Jehová, ma xkakʼtik te ya yutsʼin koʼtantik te bin ya spasik te yantik o te ay bin ya jpastik yuʼun te ya yutsʼin te bitʼil kamigoinej jbatik sok te Jehovae. Jaʼ-abi, ya skʼan te jaʼ ayukxan ta yoʼtanik te machʼatik ay tulan yaʼtelik ta organisasion yuʼun Dios, jich bitʼil te Moisés. Melelnix-a te jujuntul ya skʼan ya jpastik tulan ta schʼuunbeyel smantal te Jehová yuʼun jich ya jta jkoleltik-a (Filip. 2:12). Pero teme bayalxan aʼtelil kichʼojtik, bayalxan bin ya smaliy Jehová ta jtojoltik (Luc. 12:48). Teme ta smelelil kʼux ta koʼtantik te Jehová, maʼyuk bin ya yakʼ xyalotik sok maʼyuk bin ya slokʼesotik ta stojol te skʼuxul yoʼtane (Sal. 119:165; Rom. 8:37-39).

20. ¿Banti ya skʼan ya kakʼ te jsitike?

²⁰ Tulan te kuxinel ta ora ini, jaʼ yuʼun baemuk jsitik ta stojol te machʼa nakal ta smukʼul juktajib ta chʼulchan swenta jich ya jnaʼtik bin-a te skʼanojel yoʼtane. Mame ayuk bin-ora kakʼtik te ya yutsʼin te bitʼil kamigoinej jbatik sok Dios te bin ya spasik te yantike. Te bin la jnoptik ta stojol te Moisés jaʼ jich ya yakʼ xjil ta joltik sok ta koʼtantik. Mame jaʼuk te ma lek bin ya jpastik ta skaj te sfalta te yantike, jaʼ akʼame «cacʼ jsitic ta stojol te Jehová te Dios cuʼuntic ha to cʼalal ya scʼuxultayotic» (Sal. 123:1, 2).