1, 2. ¿Kʼusi skʼan xal ti te kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae?

LI AVIE toj «tsots vokolil» xchiʼuk «toj echʼ noʼox xibal sba» li kuxlejale, jaʼ yuʼun yoʼ to ta jmalatik chichʼ talel jun oʼontonal ta balumil li Jeovae ta to stsatsaj batel li jkuxlejaltike (2 Tim. 3:1). Jaʼ yuʼun xi skʼan jakʼbe jbatike: «¿Bu kakʼoj batel li jsatike?», jaʼ xkaltik, ¿buchʼu ta jkʼanbetik koltael xchiʼuk beiltasel kʼalal chtun kuʼuntike? Xuʼ van mu ta naʼeteluk chkaltik ti jaʼ ta stojolal li Jeovae, toj lek mi jaʼ jech ta jnoptike.

² Pe ¿kʼusi skʼan xal ti kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae? Xchiʼuk, ¿kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi jaʼ te kakʼoj batel jsatik ta stojolal kʼalal yakalutik ta stsalel li kʼusi ta jnuptantik jujun kʼakʼale? Oy xa ta sjayibal sigloe, jun jtsʼibajom yuʼun salmo laj yal ti skʼan kakʼoj batel jsatik ta stojolal Jeova sventa jkʼanbetik koltael kʼalal oy jvokoltike (kʼelo Salmo 123:1-4). Li jtsʼibajome laj yalbe skʼoplal jun mosoil ti te sat ta stojolal li yajvale, jaʼ xkaltik, ti skʼeloj skotol ora sventa xuʼuk skolta mi oy kʼusi chtun yuʼune, maʼuk noʼox yakal chalbe skʼoplal ti spatoj yoʼonton ti chchabiat xchiʼuk ti chmakʼlinat li jun mosoe. Li voʼotike  xijkoʼolaj kʼuchaʼal li jun mosoile, sventa skoltautik li Jeovae skʼan jchantik skotol kʼakʼal li Skʼope, yuʼun jaʼ noʼox jech xuʼ jnaʼtik kʼusi oy ta yoʼonton xchiʼuk ti jchʼuntik li beiltaseletik yuʼune (Efes. 5:17).

3. ¿Kʼusi xuʼ xchʼay koʼontontik yoʼ maʼuk xa xkakʼ batel jsatik ta stojolal li Jeovae?

³ Pe bateltike xuʼ van muʼyuk xa chkakʼ batel jsatik ta stojolal Jeova akʼo mi jnaʼojtik ti tsots skʼoplal skʼan jech jpastike. Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal li Marta ti jaʼ yamiga li Jesuse, yuʼun kʼalal jaʼo te xchiʼuk li Jesuse jaʼ bat «ta yoʼonton li kʼusitik ep skʼan spasele» (Luk. 10:40-42). Jaʼ yuʼun skʼan mu labaluk sba xkaʼitik mi jech kʼot ta jtojolaltik kʼuchaʼal li Martae. Pe ¿kʼusi van ti xuʼ xchʼay-o koʼontontike? Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ chchʼay koʼontontik li kʼusitik tspasik li yantike xchiʼuk ta jkʼeltik kʼusi skʼan jpastik yoʼ teuk-o kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae.

4. ¿Kʼu yuʼun labal sba ta aʼiel ti muʼyuk och ta Albil Balumil li Moisese?

⁴ Li Moisese lek snaʼ skʼanbe beiltasel li Jeovae yuʼun «xkoʼolaj kʼuchaʼal te skʼeloj-o yilel li Buchʼu mu xvinaj ta kʼelele» (kʼelo Evreos 11:24-27). Li Vivliae chal ti «muʼyuc bu ilic yan jʼalcʼop te ta Israel jech chac cʼu chaʼal li Moisés ti la xchiʼin sbaic lec ta loʼil xchiʼuc li Mucʼul Diose» (Deut. 34:10). Akʼo mi lek laj yamigoin sbaik xchiʼuk Jeova li Moisese, pe chʼay yuʼun li matanal ti xuʼ x-och li ta Albil Balumile (Núm. 20:12). ¿Kʼuchaʼal ti muʼyuk x-oche?

5-7. Kʼalal mu toʼox jaluk slokʼelik tal ta Ejipto li j-israeletike, ¿kʼusi kʼot ta pasel, xchiʼuk kʼusi la spas li Moisese?

⁵ Kʼalal jutuk xa ox skʼan xkʼotik ta Vits Sinai li j-israeletike xchiʼuk ti te xa ox van chibuk u slokʼelik tal ta Ejiptoe, jaʼo lik tsots skʼopik yuʼun lik bikʼtal kʼopojikuk ta stojolal li Moises ta skoj ti chʼabal yaʼalike. Vaʼun li Moisese lik skʼanbe koltael li Jeovae, xi laj yalbee: «¿Cʼusi ta xcut li jchiʼiltaque? ¡Yuʼun jutuc xa muc chismilicun ta ton!» (Éx. 17:4). Li Jeovae laj yalbe Moises ti akʼo smaj ta snamteʼ li jpʼej ton ta Horeb sventa xlokʼ tal voʼe, xi to chal batel li loʼile: «Li Moisese te ta sat banquilaletic yuʼun israeletic la smaj» li tone. Skotol li j-israeletike laj yuchʼik li voʼ te lokʼ talele xchiʼuk chapaj-o li skʼopike (Éx. 17:5, 6).

⁶ Li Vivliae chal ti chib sbi laj yakʼbe Moises li lum taje, jaʼ Masah ti jaʼ skʼan xal «Akʼel ta preva» xchiʼuk Meriba ti jaʼ skʼan xal «Bikʼtalvulajetel». ¿Kʼu yuʼun sta-o tajek ti jech laj yakʼbe sbie? «Yuʼun te iliquic ta bicʼtalvulajetel li israeletique. [Xchiʼuk] jaʼ te la sqʼuelbeic yoʼnton li Mucʼul Diose, jech laj yalic: ‹¿Me liʼ oy ta jtojoltic li Diose, o me muʼyuc?›» (Éx. 17:7).

⁷ Toj chopol laj yil Jeova ti jech la stoy sbaik ta Meriba li j-israeletike, yuʼun jaʼ la stoy sbaik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti kʼu yelan tspas mantale, maʼuk noʼox ta stojolal li Moisese (kʼelo Salmo 95:8, 9). Jamal xvinaj ti chopol kʼusi la spas li jteklume, pe jaʼuk li Moisese la xchʼun li beiltasel akʼbat yuʼun Jeovae.

8. ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal jutuk xa ox skʼan xkʼotik ta Albil Balumil li j-israeletike?

⁸ Oy kʼusi kʼot ta pasel xtok kʼalal te xa ox van 40 jabil yakalik ta xanbal ta takixokol balumil li j-israeletike xchiʼuk ti jutuk xa ox skʼan xkʼotik li ta Albil Balumile. Kʼalal te oyik ta jun osil ti Meriba laj yichʼ biiltasel eke xchiʼuk ti nopol xil li Qades ti jaʼ stsʼakinoj li Albil  Balumile, * jaʼo likik ta bikʼtalvulajetel yan velta ta skoj ti chʼabal yaʼalike (Núm. 20:1-5). Kʼalal jech kʼot ta pasele yan-o xa kʼusi la spas li Moisese.

9. ¿Kʼusi albat yuʼun Jeova ti akʼo spas li Moisese, xchiʼuk kʼusi la spas li stuke? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

⁹ Kʼalal jech kʼot ta pasele, li Moisese lik skʼanbe beiltasel yan velta li Jeovae. Pe yan-o xa kʼusi albat akʼo spas, muʼyuk xa albat ti akʼo smaj li tone, yuʼun jaʼ noʼox albat ti akʼo stsak snamteʼe, ti akʼo stsob skotol li j-israeletike xchiʼuk ti te ta sat skotolik akʼo xalbe mantal li ton sventa akʼo lokʼuk tal voʼe (Núm. 20:6-8). Pe li Moisese mu jechuk la spas, yuʼun laj yakʼ ti akʼo stsalat li skapemal sjole, jaʼ yuʼun xi tsots laj yalbe li xchiʼiltake: «Aʼyo avaʼyic jbajmantaletic: ‹¿Me yuʼun chacʼanic ti vuʼuncutic ta jloqʼuescutic tal voʼ [...] sventa chcacʼcutic avuchʼique?›». Vaʼun chib to velta la smaj ta snamteʼ li tone (Núm. 20:10, 11).

10. ¿Kʼu yelan laj yil Jeova li kʼusi la spas Moisese?

¹⁰ Li Jeovae ilin tajek ta stojolal li Moisese (Deut. 1:37; 3:26). Xuʼ van jaʼ toj chopol laj yil ti muʼyuk la xchʼun li beiltasel laj yakʼbe li Moisese, pe oy to van yan kʼusi chopol laj yil.

11. ¿Kʼu yuʼun xuʼ van la snop j-israeletik ti maʼuk la slokʼes voʼ Jeova kʼalal la smaj ton li Moisese?

¹¹ Kalbetik skʼoplal yan srasonal ti xuʼ van jaʼ ilin-o li Jeovae. Li ton la smaj ta snamteʼ li Moises ta sba veltae, batsʼi tsatsal tonetik xchiʼuk vokol ta chʼunel ti xlokʼ tal voʼ tee. Pe jelel li ta xchibal velta la smaj ton li Moisese xchiʼuk ti Meriba laj yichʼ akʼbel sbi xtok li osile, yuʼun li ton la smaje maʼuk tsatsal ton ta skoj ti meltsajem noʼox ta yiʼ yileluke. Kʼalal kʼun noʼox li tone, xuʼ van te snakʼoj voʼ ta yut ti xuʼ slokʼes li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun li Jeovae laj yalbe Moises ti akʼo skʼopon li ton yoʼ xlokʼ tal voʼ xchiʼuk sventa xchʼunik li j-israeletik ti jaʼ la spas skʼelobil juʼelal li Jeovae, maʼuk ti yuʼun stalel onoʼox ti oy voʼ tee. Pe mu jechuk la spas li Moisese yuʼun la smaj li tone. *

12. ¿Kʼusi yan srasonal ti ilin ta stojolal Moises xchiʼuk Aaron li Jeovae?

¹² Oy yan srasonal ti xuʼ van jaʼ ilin-o Jeova ta stojolal li Moises xchiʼuk Aarone. Yuʼun xi laj yalbe jteklum li Moisese: «¿Me yuʼun chacʼanic ti vuʼuncutic ta jloqʼuescutic tal voʼ [...] sventa chcacʼcutic avuchʼique?». Kʼalal laj yal «ta jloqʼuescutic» xie, xuʼ jaʼ laj yalbe sba skʼoplal stuk xchiʼuk li Aarone. Kʼalal jech laj yal li Moisese muʼyuk xa laj yakʼ ta ichʼel ta mukʼ Jeova ti jaʼ la spas li skʼelobil juʼelale. Jaʼ yuʼun oy srasonal ti xi chal li Salmo 106:32 xchiʼuk 33: «Cʼalal te oyic ta epal voʼ ta Meribae te lic saʼbeic scʼacʼal yoʼnton noxtoc li Diose, jaʼ ta scojic ti te la sta o svocol ta stojol Dios li Moisese. Yuʼun laj yaqʼuic jelovuc ye ta stojol li Diose [o laj smalael yuʼun]; muc snop lec cʼusi laj yal li Moisese» * (Núm. 27:14). Ti kʼusi la spas li Moisese muʼyuk la  stoybe skʼoplal li Jeovae, jaʼ yuʼun xi albatik yuʼun Dios li Moises xchiʼuk Aarone: «Li voʼoxuque, muc xachʼunbicun cʼusi laj calboxuc» (Núm. 20:24). Jamal xvinaj ti tsots la saʼ smulike.

13. ¿Kʼu yuʼun oy lek srasonal li kʼusi kʼot ta stojolal Moisese?

¹³ Li Jeovae jaʼ svaʼanoj ta bankilaletik li Moises xchiʼuk Aaron sventa sbeiltas li steklumale, jaʼ yuʼun ep kʼusi sbainojik ta stojolal li Diose (Luk. 12:48). Li Jeovae muʼyuk laj yakʼ ti x-ochik ta Albil Balumil li j-israeletik ti la stoy sbaike (Núm. 14:26-30, 34). Jaʼ yuʼun koʼol kʼusi kʼot ta stojolal li Moises ta skoj ti la stoy sba eke, jaʼ xkaltik, ti muʼyuk och li ta Albil Balumile.

14, 15. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk xa lek kʼusi la spas li Moisese?

¹⁴ ¿Kʼu yuʼun ti la stoy sba li Moisese? Jchaʼkʼeltik li Salmo 106:32 xchiʼuk 33: «Cʼalal te oyic ta epal voʼ ta Meribae te lic saʼbeic scʼacʼal yoʼnton noxtoc li Diose, jaʼ ta scojic ti te la sta o svocol ta stojol Dios li Moisese. Yuʼun laj yaqʼuic jelovuc ye ta stojol li Diose [o laj smalael yuʼun]; muc snop lec cʼusi laj yal li Moisese». Akʼo mi jaʼ laj yakʼik ta preva Jeova li j-israeletike pe jaʼ lik skʼakʼal yoʼonton li Moisese. Ta skoj ti muʼyuk la spajtsan sbae muʼyuk xa la snop lek li kʼusi lokʼ ta alel yuʼune.

¹⁵ Ta skoj ti jaʼ la xchikinta Moises kʼusi chalik li j-israeletike, muʼyuk xa te laj yakʼ batel sat ta stojolal li Jeovae akʼo mi lek kʼusi la spas kʼalal la stoy sbaik ta sba velta li j-israeletike (Éx. 7:6). Pe kʼalal la stoy sbaik yan veltae, xuʼ van tavanem xa ox chaʼi Moises ti te stsʼikoj talel epal jabil li stoyobbailike, vaʼun jaʼ bat ta yoʼonton ti kʼu yelan chaʼi sbae maʼuk ti xichʼ ta mukʼ li Jeovae.

16. ¿Kʼu yuʼun skʼan teuk ta joltik li kʼusi la spas Moisese?

¹⁶ Akʼo mi jaʼ jun tukʼil j-alkʼop echʼ li Moisese, chʼay yoʼonton xchiʼuk la spas smul. Li avie jutuk xa skʼan xij-och li ta achʼ balumil ti yaloj chakʼbutik li Jeovae, pe xuʼ me jech xkʼot ta jtojolaltik kʼuchaʼal Moises mi muʼyuk la jkʼel jbatike (2 Ped. 3:13). Jkotoltik oy ta koʼontontik stael li mukʼta matanal taje, jech oxal, skʼan teuk-o kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti skotoluk ora jpastik li kʼusi oy ta yoʼontone (1 Juan 2:17) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal Moisese?

17. ¿Kʼusi tskoltautik yoʼ mu stsalutik li skapemal joltike?

¹⁷ Mu me xkakʼtik stsalutik li ilinele. Bateltike, ep ta velta jaʼ onoʼox ta jnuptantik li jtos vokolile. Pe xi tspʼijubtasutik li Vivliae: «Mu me xkikta jbatik ta spasel li kʼusitik toj leke, yuʼun mi muʼyuk lijlubtsaje ta jtsobbetik sat mi sta skʼakʼalile» (Gal. 6:9; 2 Tes. 3:13). Jaʼ yuʼun xi jakʼbe jbatike: «Kʼalal ta jnuptan junuk vokolil o mi oy buchʼu chlik jkʼop xchiʼuke, ¿mi ta jpajtsan jba xchiʼuk ta jnop baʼyel li kʼusi chkale? (Prov. 10:19; 17:27; Mat. 5:22). Jech oxal, mi oy buchʼu tsaʼ skʼakʼal koʼontontike, skʼan «jaʼ akʼo yakʼ skʼakʼal yoʼonton Dios ta stojolal li kʼusi chopole» (kʼelo Romanos 12:17-21). Sventa spas kuʼuntike, skʼan xkakʼ batel jsatik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti oyuk smalael kuʼuntik ta stojolal sventa xchapan ti kʼusi ora sta-o chile. Mi mu jechuk ta jpastik xchiʼuk mi ta jpak jkʼoplaltike, xkoʼolaj ti muʼyuk chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae.

18. ¿Kʼusi skʼan teuk ta joltik kʼalal chkichʼtik akʼbel achʼ beiltaseletike?

 ¹⁸ Jchʼuntik li achʼ beiltaseletike. Skʼan jchʼuntik ta anil li achʼ beiltaseletik chakʼ s-organisasion Jeovae. Mu jnoptik ti skʼan jech-o jpastik batel kʼuchaʼal nopemutik toʼoxe (Evr. 13:17). Pe skʼan jkʼel jbatik xtok yoʼ ‹jaʼuk noʼox jpastik li kʼusitik tsʼibabile› (1 Kor. 4:6). Mi jaʼ jech ta jpastike, chkakʼtik ta ilel ti jaʼ te kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae.

19. ¿Kʼusi tskoltautik sventa lekuk-o xkil jbatik xchiʼuk Jeova akʼo mi oy kʼusi chkichʼtik pasbele?

¹⁹ Mu xkakʼtik ti akʼo sokes ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Jeova li kʼusi chopol tspasik yantike. Akʼo mi oy kʼusi chopol tspasbutik li yantike, pe mi jaʼ kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae, muʼyuk ta xkakʼtik ti xlik skʼakʼal koʼontontik xchiʼuk ti chopol kʼusi jpastik ti mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Taje skʼan teuk ta sjolik ek li ermanoetik ti oy yabtelik ta s-organisasion Jeova jech kʼuchaʼal la spas li Moisese. Melel onoʼox ti skʼan xkakʼbetik yipal ta jujuntal sventa jchʼunbetik li smantaltak Jeova yoʼ jta jkolebaltike, pe skʼan teuk ta joltik ek ti mu koʼoluk chchapanutik li Jeovae (Filip. 2:12). Mi ep jmoton jtaojtik ta steklumal Jeovae, mas ep kʼusi chkichʼtik-o chapanel (Luk. 12:48). Mi ta melel jkʼanojtik li Jeovae muʼyuk ta xkakʼtik ti oyuk kʼusi snamajesutik ta stojolal xchiʼuk li ta kʼanelal yuʼune (Sal. 119:165; Rom. 8:37-39).

20. ¿Kʼusi skʼan xkakʼ ta koʼontontik spasel?

²⁰ Jaʼ yuʼun, akʼo mi yantik stsatsaj batel li jkuxlejaltike skʼan teuk-o kakʼoj batel jsatik ta stojolal li buchʼu te chotol ta chotlebal ta vinajel sventa jnaʼtik li kʼusi oy ta yoʼontone. Toj tsots skʼoplal kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal Moisese, yuʼun skʼan mu xkakʼtik ti sokes ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Jeova li kʼusi tspasik yantike. Jaʼ yuʼun, mu me kʼusi chopol jpastik ta skoj li spaltail yantike, jaʼ lek ‹kakʼ batel jsatik ta stojol li Mukʼul Dios kuʼuntike xchiʼuk jmalatik akʼo xkʼuxubinutik› (Sal. 123:1, 2).