1, 2. а) Чьрʹа билани йә алийе Йаһоԝа бьгьрьн? б) Ве готареда әме чь шеԝьр кьн?

ҺӘМЬКИ, ԝе бь билани бә кӧ әм хԝә ль Йаһоԝа бьгьрьн. Тʹӧ кәс ӧса ԛәԝат, билан у бь һʹьзкьрьне нинә чаԝа Хԝәдейе мә! Бәле, әм тʹьме дьхԝазьн ԝирʹа амьн бьн у алийе ԝи бьгьрьн (Зәб. 96:4-6). Ле йазьх һьнә хьзмәткʹаред Хԝәде чахе рʹасти дәрәщед ӧса тен кӧ гәрә алийе ԝи бьгьрьн, мьԛәрʹм ве йәке накьн.

² Ве готареда әме шеԝьр кьн мәсәлед ԝан мәрьва, кʹижана дьготьн кӧ алийе Йаһоԝа нә, ле йәкә тьштед ӧса дькьрьн кӧ Йаһоԝа нәфрʹәт дькә. Әԝ мәсәлә мә һин дькьн кӧ чаԝа бь тʹәмами Йаһоԝарʹа амьн бьминьн.

3. Чьрʹа Йаһоԝа дьхԝәст али Ԛайин бькьра, у Әԝи чь жерʹа гот?

³ Бьфькьрьн дәрһәԛа мәсәла Ԛайин. Әԝи хӧдане ԛәлп нәдьһʹәбанд, ле йәкә Йаһоԝа хьзмәткьрьна ԝи ԛәбул нәкьр. Ле чьрʹа? Чьмки дьле ԝида хьраби кʹур рʹуньштьбу (1 Йуһʹн. 3:12). Йаһоԝа Ԛайинрʹа гот: «Һәгәр тӧ рʹастийе бьки, гәло те сәре хԝә бьльнд нәки? Ле ԝәки тӧ рʹастийе нәки ва йә гӧнә ль бәр дери кʹәтийә у хԝәха жи һʹәйра тәда йә, ле бькә кӧ тӧ һʹӧкӧми ль сәр бьки» (Дәстп. 4:6, 7). Демәк, Йаһоԝа пешда готә Ԛайин, кӧ һәрге әԝ тʹобә бькә  у алийе Йаһоԝа бьгьрә, һьнге Әԝ жи ԝе алийе ԝи бә.

4. Рʹаст ә мәщала Ԛайин һәбу кӧ алийе Йаһоԝа бьгьрә, ле йәкә әԝи чь кьр?

⁴ Һәрге Ԛайин ньһерʹандьна хԝә рʹаст кьра, Йаһоԝа ԝе диса жи ԝи ԛәбул кьра. Ле әԝи ширәта Йаһоԝа ԛәбул нәкьр. Фькьр у хԝәстьнед нәрʹаст ԝи бәрбь кьред нәрʹаст бьрьн (Аԛуб 1:14, 15). Щаһьлтийеда Ԛайин дьбәкә нә жи дьфькьри кӧ ԝе мьԛабьли Йаһоԝа һәрʹә. Ле ԝәʹдә дәрбаз бу, әԝи тьштед әʹщеб кьр. Әԝ мьԛабьли Хԝәде дәркʹәт у бьре хԝә кӧшт!

5. Чь дькарә бьбә мәʹни кӧ әм ԛәбулкьрьна Йаһоԝа ӧнда кьн?

⁵ Иро жи Мәсиһи мина Ԛайин дьбәкә Йаһоԝарʹа хьзмәт кә, ле тьштед ӧса бькә кӧ бәр чʹәʹве Хԝәде рʹәш ьн (Щьһуд. 11). Әԝ дькарә хьзмәтийеда хирәт бә у тʹьме бе сәр щьвате жи. Ле әԝ ӧса жи тьштед нәщайиз дькарә бькә, мәсәлә дьбәкә сәр тьштед бенамуси бьфькьрә у бьдә бәр чʹәʹве хԝә, у дьле хԝәда тьма бә, йан хушк-бьра нәфрʹәт кә (1 Йуһʹн. 2:15-17; 3:15). Әԝ тьшт дькарьн Мәсиһи бәрбь кьред хьраб бьвьн, демәк бәрбь гӧнә. Бәр мәрьва әм дькарьн фькьр у кьред хԝә вәшерьн, ле жь Йаһоԝа әм тʹӧ тьшти нькарьн вәшерьн. Чахе әм бь тʹәмамийа дьле хԝә алийе ԝи ниньн, әԝ занә, чьмки әԝ һәр тьшти дьвинә. (Бьхунә Йерәмйа 17:9, 10.)

6. Йаһоԝа ча али мә дькә, ԝәки әм «һʹӧкӧми ль сәр» хԝәстьнед хьраб бькьн?

⁶ Ле Йаһоԝа ләз накʹәвә дәрберʹа мә инкʹар кә. Чахе әԝ дьвинә ԝәки әм дькʹәвьнә тʹәльке у жь ԝи дур дькʹәвьн, әԝ мә ширәт дькә: «Вәгәрʹьн мьн, әзе жи вәгәрʹьм ԝә» (Малх. 3:7). Чахе әм тʹәви кемасийед хԝә шәрʹ дькьн, Йаһоԝа дьхԝазә ԝәки әм мьԛәрʹм мьԛабьли хьрабийе бьн (Иша. 55:7). Һәрге әм ӧса бькьн, Йаһоԝа ԝе рʹӧһʹанида у емосийалида али мә бькә, у ԛәԝате бьдә мә ԝәки әм «һʹӧкӧми ль сәр» хԝәстьнед хьраб бькьн (Дәстп. 4:7).

7. Чаԝа Сьлеман достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ӧнда кьр?

⁷ Әм жь сәрһатийа Сьлеман Пʹадша дькарьн дәрсе хԝәрʹа һьлдьн. Щаһьлтийеда, Сьлеман тʹьме рʹебәрийа Йаһоԝа дьгәрʹийа. Йаһоԝа билани да ԝи у шьхӧл да, ԝәки әԝ пʹарьстгәһа мәзьн Оршәлимеда ава кә. Ле ԝәʹдә дәрбаз бу, Сьлеман достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ӧнда кьр (1 Пʹадш. 3:12; 11:1, 2). Ԛануна Хԝәде ԛәдәхә дькьр кӧ пʹадша хԝәрʹа «кʹӧлфәт зедә кә», чьмки «дьле ԝи» дькарьбу бьхальфийа (Ԛан. Дщр. 17:17). Ле Сьлеман әԝ ԛанун пьшт гӧһе хԝәва авит, у ахьрийеда 700 жьнед ԝи у 300 щарийед ԝи һәбун (1 Пʹадш. 11:3). Гәләк жьнед ԝи жь мьләте Исраели нибун, у хӧданед ԛәлп дьһʹәбандьн. У Сьлеман бь ве йәке жи гӧрʹа ԛануна Хԝәде нәкьр кӧ жьнед хәриб станд (Ԛан. Дщр. 7:3, 4).

8. Чаԝа Сьлеман дьле Йаһоԝа ешанд?

⁸ Дьле Сьлеман һьндава ԛанунед Йаһоԝа һеди-һеди сар бу, у ахьрийеда әԝи тьштед хьраб кьр. Сьлеман бона хӧданед ԛәлп Астартийа у Кәмош, горигәһ ава кьр. Әԝи һәла һе жи тʹәви жьнед хԝә пʹутпʹарьсти кьр. Әԝи әԝ горигәһ һәма бәр Оршәлиме сәр бьльндщи ава кьр, кʹидәре кӧ әԝи хԝәха бона Йаһоԝа пʹарьстгәһ ава кьрьбу (1 Пʹадш. 11:5-8; 2 Пʹадш. 23:13). Дьԛәԝьмә Сьлеман хԝәха хԝә дьхапанд, ԝәки Йаһоԝа чʹәʹве хԝә дадьдә сәр кьред ԝийи хьраб, чьмки әԝи диса жи бәрдәԝам дькьр пʹарьстгәһа ԝида ԛӧрбана бьдә.

9. Сьлеман чь ахьри станд кӧ тʹәмийа Хԝәде пьшт гӧһе хԝәва авит?

 ⁹ Ле Йаһоԝа тʹӧ щар сәр хьрабийе чʹәʹве хԝә данадә. Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Һерса Йаһоԝа рʹабу сәр Сьлеман, чьмки дьле ԝи жь Йаһоԝа дур кʹәтьбу . . . , йе кӧ дӧ щара хԝә ԝирʹа әʹйан кьрьбу у ԝи ширәт кьрьбу, ԝәки әԝ пәй хӧданед дьн нәчә. Ле Сьлеман тʹәмийа Йаһоԝа хԝәй нәкьр». Ахьрийеда, әԝи ԛәбулкьрьн у кʹәрәма Хԝәде ӧнда кьр. Зӧрʹәтед Сьлеман һʹӧкӧмтийа сәр тʹәмамийа Исраеле ӧнда кьрьн, у бь сәда сала гәләк хәзәб дьдитьн (1 Пʹадш. 11:9-13, ДТʹ).

10. Чь дькарә амьнийа мә һьндава Хԝәде бькә бьн хофе?

¹⁰ Жь сәрһатийа Сьлеман әшкәрә те кʹьфше, ԝәки чьԛас хоф ә тʹәви ԝан мәрьва һәвалтийе бькьн, йед кӧ фәʹм накьн йан жи ԛәдьре принсипед Йаһоԝа нагьрьн. Һьнәк жь ԝан дьԛәԝьмә щьватеда ньн, ле рʹӧһʹанида сьст ьн. Һьнәк жи дьбәкә мәрьвед незик ьн, щинар ьн, һәвалхәбатчи нә, һәвалдәрсханед ԝан ьн, йед кӧ хьзмәткʹаре Йаһоԝа ниньн. Фьрԛи тʹӧнә кʹе жи һәбә, һәрге әԝ мәрьв ԛайим хԝә ль принсипед Йаһоԝа нагьрьн, ахьрийеда әм дькарьн сәва ԝан ԛәбулкьрьна Хԝәде ӧнда кьн.

11. Чь дькарә али мә бькә ԝәки һәвалед баш хԝәрʹа бьжберьн?

¹¹ Бьхунә 1 Корьнтʹи 15:33. Бал гәләк мәрьва хәйсәт-һʹӧнӧред баш һәнә, у мәрьвед кӧ хьзмәткʹаред Йаһоԝа ниньн жи дькарьн тьштед хьраб нәкьн. Дьбәк һун мәрьвед ӧса нас дькьн, ле гәло әԝ те һʹәсабе ԝәки һәвалти тʹәви ԝан ԝе кʹаре мәрʹа бинә? Пьрсед ӧса бьдьнә хԝә: «Һәвалтийа тʹәви ԝан ча ԝе һʹӧкӧм кә сәр һәләԛәтийа мьн тʹәви Йаһоԝа? Гәло дьле ԝанда чь йә? Әԝана һе зәʹф дәрһәԛа чь хәбәр дьдьн? Дьбә кӧ әԝана тʹьме дәрһәԛа моде, пʹәра, тьштед әләктроник, ԝәʹдәдәрбазкьрьне у тьштед дьн хәбәр дьдьн? Йан дьбәкә хәбәрданеда ԛәрфа мәрьва дькьн, йан жи һʹәнәкед нәщайиз дькьн?». Иса рʹастә-рʹаст гот: «Чь кӧ дьлада һәйә зар жи ԝе дьбежә» (Мәт. 12:34). Һәрге һун дьвиньн, ԝәки һәвалед ԝә нәбаш һʹӧкӧм дькьн сәр һәләԛәтийа ԝә тʹәви Йаһоԝа, дәрберʹа тьштәки бькьн, ԝәки һе кем тʹәви ԝан ԝәʹдә дәрбаз кьн, у һәрге лазьм бә жи һәвалтийа тʹәви ԝан бьԛәтиньн (Мәтʹлк. 13:20).

12. а) Йаһоԝа Исраелийарʹа кӧ тʹәзә жь Мьсьре аза бун, чь да кʹьфше? б) Исраелийа хԝә ча данә кʹьфше чахе Хԝәде гот, ԝәки әԝана гәрәке бь тʹәмами жерʹа амьн бьн?

¹² Паши ве йәке чахе Исраели жь Мьсьре аза бун, тьштед ӧса ԛәԝьмин жь чь жи әм дькарьн хԝәрʹа дәрсе  һьлдьн. Щьмәʹт тʹоп бьбу бәр чʹийайе Синайе у ԝедәре Йаһоԝа әшкәрә ԝанрʹа әʹйан кьр кӧ әԝ тʹәви ԝан ә. Бь кʹәрәмәти әʹԝьрәки тәʹри дәркʹәт, у Йаһоԝа ӧса кьр кӧ бу ԛьрʹчʹин, бьруске бьрԛ вәдьда, бу ду у дәнге борʹийе гәләки ԛайим һат (Дәркʹ. 19:16-19). Ԝи щурʹәйи Йаһоԝа Исраелийарʹа да кʹьфше, ԝәки әԝ «Хԝәдеки кʹӧмрʹәш» ә, демәк йе кӧ дәʹԝа дькә бь тʹәмами жерʹа амьн бьн. Әԝи ӧса жи соз да ԝан, кӧ әԝ ԝе амьн бә һьндава ԝан, йед кӧ ԝи һʹьз дькьн у гӧрʹа тʹәмийед ԝи дькьн. (Бьхунә Дәркʹәтьн 20:1-6.) Щурʹәки дьн бежьн, Йаһоԝа ԝанрʹа гот кӧ «Һәрге һун алийе мьн бьн, әзе жи алийе ԝә бьм». Һәрге ԝә әԝ созе амьн жь Йаһоԝа Хԝәде бьбьһиста, ԝәйе чь бьгота? Бешьк, ԝәйе жи мина Исраелийа ӧса бьгота: «Һʹәму хәбәред кӧ Хӧдан готийә, әме бькьн!» (Дәркʹ. 24:3). Ле һьнә ԝәʹдә шунда тьштәки ӧса ԛәԝьми, кӧ амьнийа ԝан Исраелийа һатә щерʹьбандьне.

13. Кʹижан дәрәща амьнийа Исраелийа щерʹьбандьн?

¹³ Исраелийа гава ԛьрʹчʹини бьһистьн у дитьн бьрԛвәдана бьруске, әʹԝьре тәʹри у диса нишанед мәзьн жь Хԝәде, гәләк тьрсийан. Ләма жи ԝана готьнә Муса ԝәки әԝ дәԝса ԝан тʹәви Хԝәде хәбәр дә сәр чʹийайе Синайе (Дәркʹ. 20:18-21). Муса гәләк ԝәхт сәре чʹийе ма. Дьԛәԝьмә кӧ щьмәʹтерʹа чәтьн бу, чьмки бе рʹебәре хԝә бәрʹийеда тʹәне мабун. Әԝана гәләк һини Муса бьбун у ча те кʹьфше итʹбарийа хԝә мерьв дьанин. Әԝана бәрхԝә кʹәтьн у готьнә Һарун: «Рʹабә мәрʹа хӧданәки чекә, кӧ пешийа мә кʹәвә, чьмки әԝ Мусайе мәрьв, йе кӧ әм жь ԝәлате Мьсьре дәрхьстьн, әм ньзаньн чь һатә сәре ԝи» (Дәркʹ. 32:1, 2, ДТʹ).

14. Исраелийа чьда хԝә дьхапандьн, у Йаһоԝа ча ньһерʹи сәр кьред ԝан?

¹⁴ Щьмәʹте рʹьнд заньбу, ԝәки пʹутпʹарьсти бәр чʹәʹве Йаһоԝа гӧнәки гәләк гьран ә (Дәркʹ. 20:3-5). Ле ԝәʹдә дәрбаз бу у ԝана сәре хԝә бәр голькәкә зерʹ данин! Исраелийа заньбун кӧ бь ве йәке әԝана гӧрʹа Хԝәде накьн, ле йәкә ԝана хԝәха хԝә дьхапандьн йанчь әԝана диса жи алийе Йаһоԝа нә. Һәла һе Һарун жи кʹәтә ве тʹәльке чахе гот кӧ әԝ гольк бона «щәжьна» Йаһоԝа йә. Ле Йаһоԝа ча сәр ве йәке ньһерʹи? Әԝи һʹәсаб кьр ԝәки ԝана пьшта хԝә данә ԝи у нәмамийа ԝи кьрьн. Йаһоԝа готә Муса ԝәки щьмәʹт «жь ԝе рʹийе шьһʹьтин» кʹижанерʹа кӧ әԝи «тʹәми дабу ԝан» кӧ һәрʹьн. «Һерса» Йаһоԝа ӧса сәр ԝан рʹабу, кӧ әԝи һәла һе жи дьхԝәст бь тʹәмами ԛьрʹа мьләте Исраел бинә (Дәркʹ. 32:5-10).

15, 16. Чаԝа Муса у Һарун данә кʹьфше кӧ әԝана мьԛәрʹм алийе Йаһоԝа нә? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

¹⁵ Йаһоԝа сафи кьр ԝәки ԛьрʹа Исраелийа нәйнә. Жь рʹәʹма хԝә әԝи мәщал да хьзмәткʹаред хԝәйи амьн, ԝәки мьԛим алийе ԝи бьгьрьн (Дәркʹ. 32:14). Гава Муса хԝәха пе чʹәʹве хԝә дит кӧ чаԝа щьмәʹт бәр пʹут дькьнә ԛажини, дьстьрен у дьрʹәԛьсьн, әԝи әԝ голька зерʹ һьлда у һур-һури кьр, кьрә тʹоз. Паше әԝи әʹлам кьр: «Кʹе алийе Хӧдан ә, бьра бе щәм мьн!». Сәр ве йәке һʹәму Леԝи щьвийанә щәм ԝи (Дәркʹ. 32:17-20, 26).

¹⁶ Рʹаст ә пешийе Һарун хԝәха әԝ пʹут чекьр, ле әԝи гӧне хԝә ани рʹуйе хԝә у тʹәви ԝан Леԝийа алийе Йаһоԝа гьрт. Әԝ мәрьвед амьн, нә кӧ тʹәне алийе Йаһоԝа гьртьн, ле ӧса жи хԝә башԛә кьрьн жь ԝан, йед кӧ нәрʹасти кьрьн. Әԝ аԛьлайи бу алийе ԝанда, чьмки ве рʹоже бь һʹәзара Исраели сәва пʹутпʹарьстийа  хԝә әʹмьре хԝә ӧнда кьрьн. Ле әԝед кӧ алийе Йаһоԝа гьртьн, хьлаз бун у һьн жи Хԝәде ԝанрʹа соз да кӧ ԝе ԝана кʹәрәм кә (Дәркʹ. 32:27-29).

17. Гьлийед Паԝлос дәрһәԛа сәрһатийа Исраелийа, чь мә һин дькьн?

¹⁷ Паԝлосе шанди чахе бәʹса ве ԛәԝьмандьне кьр, гьлийед ӧса гот: «Әԝ тьшт бона мә бунә мәсәлед готи, ԝәки әм . . . нә жи бьбьн пʹутпʹарьст, чаԝа жь ԝан һьнәк бун. . . . Әԝ . . . бона мә кӧ әм ахьрийа ван дәԝрада дьжин, чаԝа ширәт һатьнә ньвисаре. Аԝа кʹи дьфькьрә кӧ әԝ мьԛәрʹм сәкьни йә, бьра һаш жь хԝә һәбә кӧ нәкʹәвә» (1 Корн. 10:6, 7, 11, 12). Жь гьлийед Паԝлос те кʹьфше, ԝәки һәла һе хьзмәткʹаред рʹаст жи дькарьн кьред хьраб бькьн. Әԝед кӧ дькʹәвьнә ве тʹәльке дьбәкә дьфькьрьн, ԝәки Йаһоԝа ԝана диса жи ԛәбул дькә. Ле һәрге мәрьв тʹәне дьхԝазә бьбә досте Йаһоԝа йан жи дьбежә йанчь әԝ жерʹа амьн ә, әԝ найе һʹәсабе ԝәки Йаһоԝа ԝи бь рʹасти ԛәбул дькә (1 Корн. 10:1-5).

18. Чь дькарә бьбә мәʹни кӧ әм жь Йаһоԝа дур кʹәвьн, у әԝ йәк ԝе чь ахьрийе мәрʹа бинә?

¹⁸ Исраели бәрхԝә кʹәтьн чахе дитьн кӧ Муса дәрәнги дькʹәвә, жь Синайе бәржер набә. Иро жи Мәсиһи дькарьн бина хԝә тәнг кьн, чьмки ԝана тʹьре рʹожа диԝана Йаһоԝа у дьнйа тʹәзә, дәрәнги дькʹәвә. Әԝана дьбәкә бьфькьрьн жи ԝәки созе Йаһоԝа һе гәләк дур ә, йан жи әԝ созәки нәбуйи йә. Һәрге әм мьԛати хԝә нәбьн у фькьред хԝә рʹаст нәкьн, әме ида хԝәстьнед хԝәйә бәдәне сәр ԛьрара Йаһоԝарʹа бьгьрьн. Паше, һеди-һеди әме жь Йаһоԝа дур кʹәвьн у тьштед ӧса бькьн, кʹижан кӧ дьбәкә ԛә һʹьше мәрʹа жи дәрбаз нәдьбу.

19. Әм чь гәрәке тʹӧ щар бир нәкьн?

¹⁹ Әм гәрәке тʹӧ щар бир нәкьн, ԝәки Йаһоԝа дәʹԝа дькә кӧ әм бь тʹәмамийа дьле хԝә гӧрʹа ԝи бькьн у жерʹа амьн бьн (Дәркʹ. 20:5). Һәрге әм тьштед ӧса накьн чь кӧ Йаһоԝа жь мә дәʹԝа дькә, ԝәки ӧса нә әме ԝан тьшта бькьн чь кӧ Шәйтʹан дьхԝазә, у әԝ йәк дькарә мәрʹа тʹәне ахьрикә хьраб бинә. Ләма жи Паԝлос ширәт да Мәсиһийа: «Һун нькарьн һьн кʹаса Хӧдан вәхԝьн, һьн жи кʹаса щьна. Һун нькарьн һьн жь сьфра Хӧдан бьхԝьн, һьн жи жь сьфра щьна» (1 Корн. 10:21).

20. Йаһоԝа ча дькарә али мә бькә чахе әм гавед нәрʹаст давежьн?

²⁰ Сәрһатийа Ԛайин, Сьлеман у Исраелийа, дьдә кʹьфше кӧ бал һʹәмушка һәйә мәщал ԝәки «тʹобә кьн у . . . вәгәрʹьн» (Кʹар. Шанд. 3:19). Әшкәрә йә, ԝәки Йаһоԝа ләз накʹәвә мә инкʹар кә чахе әм шашийа дькьн. Дәрәща Һарунда әм дьвиньн, ԝәки Йаһоԝа бахшандә ԝи. Иро жи һәрге әм гавәкә нәрʹаст давежьн, Йаһоԝа бь сайа Кʹьтеба Пироз, әʹдәбйәтед сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз, у ширәтед жь хушк-бьра мә пешда ширәт дькә. Гава әм ширәтед ԝи у рʹасткьрьна ԝи ԛәбул дькьн, әм дькарьн рʹәʹма ԝи бьстиньн.

21. Гава амьнийа мә те щерʹьбандьне, әм гәрәке хԝәрʹа чь сафи кьн кӧ бькьн?

²¹ Ԛәнщийа Йаһоԝайә нәһежа бона нетәке йә (2 Корн. 6:1). Әԝ мәщале дьдә мә, ԝәки «нәпʹакийе у дьлһавьжийед дьнйайе инкʹар кьн». (Бьхунә Тито 2:11-14.) Һʹәта кӧ әм «ль ве дьне» дьжин, әме рʹасти ԝан дәрәща бен, кʹидәре кӧ амьнийа мә һьндава Йаһоԝа ԝе бе щерʹьбандьне. Ләма жи ԝәрә әм һәр гав алийе Йаһоԝа бьгьрьн, чьмки әм гәрәке тʹәне жь Хԝәдейе хԝә Йаһоԝа бьтьрсьн, хӧламтийе ԝирʹа бькьн, у хԝә ль ԝи бьгьрьн! (Ԛан. Дщр. 10:20).