1, 2. 1) ¿Keyej taixejekol maj tiyetokan itechkopa Dios? 2) ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

AMO AKIN okachi chikauak, tamatkej uan tetasojtakej ke toDios. Yejua ika, taixejekol maj iuan timotokikan uan maj tiyetokan itechkopa (Sal. 96:4-6). Sayoj ke seki itekitikauan amo ijkon kichiujkej.

² Itech nejin tamachtilis, tikitaskej ininneskayo sekin akin kijtouayaj ke yetoyaj “itechkopa” Jiova sayoj ke no kichiuayaj seki taman tein yejuatsin kitauelita. Tein kinpanok techmachtia seki taman tein motelneki tein uelis techpaleuis maj nochipa tiktakamatikan Jiova.

3. ¿Keyej Jiova kitemoj kipaleuis Caín, uan toni kiluij?

³ Maj tikitakan ineskayo Caín. Yejua amo kinueyichiuaya tiotsitsin. Sayoj ke, Jiova amo kiyolpaktiaya kemej kiueyichiuaya, porin kiitak seki taman tein amo kuali itech iyolo (1 Juan 3:12). Yejua ika kiluij Caín ke oksepa kipiaskia itatiochiualis komo mopataya uan kichiuaya tein kuali. Sayoj ke kinejmachtij ke komo amo mopataya, tajtakoskia. Satepan kitajtanij: “¿Tiktanis tajtakol?” (Gén. 4:6, 7). Jiova kiluijtoya ke komo moyolnonotsaya uan kiixpejpenaya  motokis iuan, yejuatsin no motokiskia iuan.

4. ¿Toni kichiuak Caín keman ueliskia kiixpejpenas yetos itechkopa Dios?

⁴ Komo Caín kipataya itanemilil, Jiova oksepa kiseliskia itaueyichiualis. Sayoj ke amo kikakik Jiova. Itanemilil uan itanejnekilis tein amo kuali kiuikakej maj kichiua tein amo kuali (Sant. 1:14, 15). ¿Kinemilij Caín keman katka telpoch ke se tonal kiixnamikiskia Jiova? Xa amo. Sayoj ke satepan kemaj kichiuak: kiixnamikik Dios uan kimiktij iikniuj.

5. ¿Toni uelis kichiuas maj tikpolokan itatiochiualis Jiova?

⁵ Ijkon kemej Caín, se tokniuj xa kijtos ke kiueyichiua Dios sayoj ke tein melauj kichiujtok tein amo kuali (Jud. 11). Xa semi tanojnotsa uan youi nochi nechikolmej, sayoj ke no itech tanemilia auilnemilis, xijxikui oso hasta kitauelita se tokniuj (1 Juan 2:15-17; 3:15). Nejin uelis kichiuas maj tajtako. Xa oksekin amo kimatiskej tein tiknemiliaj oso tein tikchiuaj, sayoj ke Jiova kiita nochi uan kimati ox senkis tiyetokej itechkopa (xikonixtajtolti Jeremías 17:9, 10).

6. ¿Keniuj techpaleuia Jiova maj timoijkuanilikan toamo kuali tanejnekilis?

⁶ Maski ijkon, Jiova amo niman kinemilia ke amo timopataskej. Komo kiita ke timouejkatilijtokej, techyoleua maj tikchiuakan nejin: “Ximokepakan nouan uan nejua nimokepas namouan” (Mal. 3:7). Jiova kiajsikamati ke timochikauaj timoijkuaniliskej toamo kuali tanejnekilis. Sayoj ke kineki maj senkis tikixtalikan tikixtopeuaskej tein amo kuali (Is. 55:7). Komo ijkon tikchiuaj, yejuatsin motenkaua ke techpaleuis uan techmakas chikaualis tein techpaleuis maj timoijkuanilikan toamo kuali tanejnekilis (Gén. 4:7).

7. ¿Keniuj Salomón kijtakoj ikuali uikalis iuan Jiova?

⁷ Keman Salomón katka telpoch, kitemoj maj Jiova kiixyekana, uan yejuatsin kichiuak maj tel tamatkej uan kinauatij maj kichijchiua se ueyi templo ompa Jerusalén. Sayoj ke Salomón kijtakoj ikuali uikalis iuan (1 Rey. 3:12; 11:1, 2). Itech iTanauatil Dios senkis moijtouaya ke tekiuanij hebreos monekia amo monamiktiskej iniuan miakej siuamej, uan ijkon amo kipataskiaj inintanemilil (Deut. 17:17). Sayoj ke Salomón amo tatakamatik uan satepan monamiktij iniuan 700 siuamej uan kinpiak okseki 300 akin amo iniuan monamiktij (1 Rey. 11:3). Miakej amo katkaj israelitas uan kinueyichiuayaj tiotsitsin. Ijkon, Salomón no amo kitakamatik tanauatil tein kijtouaya ke israelitas monekia amo monamiktiskej iniuan siuamej akin okseko kayomej (Deut. 7:3, 4).

8. ¿Toni tein amo kuali kichiuak Salomón?

⁸ Salomón yolik peuak amo kipatiuitaok itanauatiluan Dios uan kichiuak miak taman tein tel amo kuali. Kichijchiuak se altar kampa kiueyichiuaskiaj tiotsin siuat Astoret uan okse kampa kiueyichiuaskiaj tiotsin Kemós. Ompa taueyichiuak iniuan inamikuan. Hasta kichijchiuak nejon altares itech se tepet tein moajsia iixpan Jerusalén, kampa kichijchiujka itemplo Jiova (1 Rey. 11:5-8; 2 Rey. 23:13). Xa mokajkayauak keman kinemilij ke Dios kitapojpoluiskia komo kisentokaya kimaktiliaya netetayokolilmej itech templo.

9. ¿Toni panok keman Salomón amo kikakik tein Dios kinejmachtijka?

⁹ Sayoj ke Dios nochipa kimelaua akin tajtakoua. Biblia kijtoua: “Jiova tel kualanik iuan Salomón, porin iyolo mouejkatilijka  iuan Jiova [...], akin ojpa monextijka iixpan uan kinejmachtij ika nejin taman, ke monekia amo kintojtokas tiotsitsin. Sayoj ke yejua amo kitakamatik tein Jiova tanauatijka”. Yejua ika, Jiova amo kipaleuijok uan kikuilij itatiochiualis. Tekiuajyot Israel ojkan moxeloj, uan ikoneuan Salomón amo taixyekankejok itech nochi altepet, uan kipanokej uejueyi ouijkayomej tel miak xiujmej (1 Rey. 11:9-13).

10. ¿Toni uelis kichiuas maj moijtako tokuali uikalis iuan Jiova?

¹⁰ Ijkon kemej kipanok Salomón, se taman tein okachi uelis kichiuas maj moijtako tokuali uikalis iuan Jiova yejua komo timouikaj iniuan akin amo kiajsikamatij oso amo kipoujkaitaj itanauatiluan. Sekin xa pouij itech nechikol sayoj ke amo chikauak ininkuali uikalis iuan Jiova. No uelis yeskij tochankauan, akin nemij kampa ika tinemij oso akin iniuan titekitij oso iniuan timomachtiaj akin amo kitekitiliaj Dios. Komo totasojikniuan amo kipoujkaitaj itanauatiluan Dios, satepan uelis moijtakos tokuali uikalis iuan Jiova.

11. ¿Toni uelis techpaleuis maj tikixpejpenakan ox moneki amo timouikaskejok iuan aksa?

¹¹ (Xikonixtajtolti 1 Corintios 15:33.) Tel miakej kipiaj kualtsitsin kualneskayomej, uan amo nochin akin amo itaixpantijkauan Jiova nochipa kichiujtokej tein amo kuali. Komo tikinpiaj seki totasojikniuan kemej yejuan, ¿kijtosneki ke amo techijtakos komo iniuan timouikaj? Moneki timotajtaniskej ox techpaleuia maj okachi kuali timouikakan iuan Jiova komo iniuan tiyetokej. Maj tiknemilikan toni yekmelauj kitayekanaltiaj. Kemej neskayot, ¿nochipa ika tajtouaj tilmaj tein yankuixtok kisak, neixpetanilis, tomin, computadoras, celulares, tabletas oso okseki taman? ¿Kiuelitaj kinijijtoskej oksekin oso kamanaloskej ika pitsotik tajtolmej? Jesús tanejmachtij: “Namejuan nanyolpexontoke ika miak tenesi tanemililisme de namejuan san. Uan ika nijin nantajtoaj ten amokuali” (Mat. 12:34). Yejua ika, komo tikitaj ke uelis moijtakos tokuali uikalis iuan Jiova komo timouikaj iuan aksa, maj niman tikchiuakan tein moneki uan maj amo semi iuan timouikakanok oso komo moneki, senkis maj amo iuan timouikakanok (Prov. 13:20).

12. 1) ¿Toni Jiova kiniluij israelitas tepitsin satepan ke kiskej Egipto? 2) ¿Keniuj tanankilijkej israelitas keman Jiova kiniluij maj sayoj yejuatsin kiueyichiuanij?

¹² Tein panok satepan ke israelitas kiskej Egipto no techmachtia miak taman. Keman mosentilijkej tatsintan itech tepet Sinaí, Jiova kinextij ichikaualis ika  uejueyi tachiualismej: tatileuik, tatitikuinik, tapepetanik, tapopokak uan tel chikauak kakistia tein kemej yeskia se kuaomit (Éx. 19:16-19). Ompa, Jiova kiniluij israelitas ke yejuatsin se ‘Dios akin tajtani maj sayoj yejuatsin kiueyichiuakan’. No kiniluij ke amo kinkauaskia akin kitasojtaskiaj uan kitakamatiskiaj itanauatiluan (xikonixtajtolti Éxodo 20:1-6). Tein melauj, kiniluijtoya ke komo yetoyaj itechkopa, yejuatsin no yetoskia inintechkopa. Komo ompa timoajsiskiaj, ¿toni tikchiuaskiaj keman tikakiskiaj tein Jiova motenkauaya? Xa tikchiuaskiaj kemej israelitas. Biblia kijtoua ke “nochi xolal tanankilijkej ika sayoj se tajtol: ‘Nochi tajtolmej tein Jiova kijtoj, timotemakaj tikchiuaskej’” (Éx. 24:3). Sayoj ke, tepitsin satepan monekik kinextiskej ox yekmelauj amo kikauaskiaj.

13. ¿Keniuj israelitas kinextijkej ox amo kikauaskiaj Dios?

¹³ Israelitas moujkej keman kiitakej ke tatileuik, ke tapepetania uan okseki taman kemej Dios kinextij ichikaualis. Yejua ika, kiluijkej Moisés maj yejua tajtouani iuan Jiova (Éx. 20:18-21). Yejua ika Moisés pankisak itech tepet Sinaí, uan ompa uejkauak miak tonalmej. Kemej inintaixyekankauj akin tel iuan takuaujtamatiaj amo moajsia iniuan, ¿ininselti yetoyaj taluakyan? Nesi ke takuaujtamatiaj keman Moisés iniuan yetoya. Yejua ika yolijsiujkej uan kiluijkej Aarón: “Xitechchijchiuili se dios akin yas toixpan, porin amo tikmatij toni kipanok nejin Moisés, takat akin techkixtij itech tal tein poui Egipto” (Éx. 32:1, 2).

14. 1) ¿Keniuj mokajkayaujkej israelitas? 2) ¿Keniuj kiitak Jiova tein kichiujkej?

¹⁴ Israelitas kimatiaj ke katka se ueyi tajtakol kinueyichiuaskej tiotsitsin (Éx. 20:3-5). Maski ijkon, niman peuak kiueyichiuaj se kuakuejkonet tein chijchiujtoya ika oro. Kuali kimatiaj ke amo kitakamattoyaj Jiova, sayoj ke mokajkayaujkej uan kinemilijkej ke kisentokayaj kiueyichiujtoyaj. Aarón hasta kiniluij ke kiiluichiuilijtoyaj Jiova. Sayoj ke yejuatsin kiitak ke kinekepilijkaj. Kiluij Moisés ke israelitas kichiujkaj tein amo kuali uan ke kikaujkaj ojti tein kinnauatijka maj kitojtokanij. Jiova tel kualanik uan hasta kinemilij senkis kiixpolos nejon yankuik xolal (Éx. 32:5-10).

15, 16. ¿Keniuj Moisés uan Aarón senkis kinextijkej ke yetoyaj itechkopa Jiova? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.)

¹⁵ Kemej Jiova teiknelia, kiixtalij amo kinixpolos israelitas. Akin kitakamatkej kinkauak maj kinextianij ke kinekiaj yetoskej itechkopa (Éx. 32:14). Keman Moisés kiitak ke israelitas mijtotiayaj, mokuikatiayaj uan chikauak tsajtsiaj iixpan kuakuejkonet, kikuechoj hasta kichiuak talnex. Satepan kijtoj: “¿Akoni yetok itechkopa Jiova? ¡Maj nechajsiki!”. Uan “nochin levitas kiyoualotoj” Moisés (Éx. 32:17-20, 26).

¹⁶ Maski Aarón kichijchiuak kuakuejkonet, moyolnonotsak uan kiixpejpenak yetos itechkopa Jiova iniuan okseki levitas. Nejin takamej tatakamatinij senkis kinextijkej ke amo kinpaleuiayaj tajtakolchiuanij. Uan kuali tein kiixpejpenkej, porin nejon tonal momikilijkej tel miakej israelitas porin kiueyichiujkej se tiotsin. Sayoj ke Jiova motenkauak ke kintatiochiuiskia akin kiixpejpenkej yetoskej itechkopa (Éx. 32:27-29).

17. ¿Toni techmachtia tein kijtoj Pablo ika tein panok ika kuakuejkonet tein chijchiujtoya ika oro?

¹⁷ ¿Toni techmachtia nejin? Tatitanil Pablo kijtoj: “Nochi nijin [...] techyekajsikanextilia ke tejuan ma amo tikyolnejnekikan  tikchiuaske [...] keme kichiutinenke ne touejkautatuan. Ika ya nojon namechilia ke amo xikinmouistilijtinemikan ok nojon tatadiosme”. Satepan kijtoj ke nejin moijkuiloj “para technejmachtis de nochi tejuan ten axkan tinentinemij tech nijin tonalme”, uan tanejmachtij: “Naken moyolmachilia ke yejua semi se yek takuautamatkatagat ya, yejua nojon moneki ma kiyekita niyalis para ma amo uetsiti tech in tajtakol” (1 Cor. 10:6, 7, 11, 12). Kemej Pablo kijtoj, hasta akin kiueyichiuaj Dios uelis kichiuaskej tein amo kuali. Akin tajtakouaj xa kinemiliaj ke kisentokaj kuali mouikaj iuan Jiova. Sayoj ke komo aksa kineki mochiuas itasojikniuj Dios oso kijtoua ke kitakamati amo nochipa kijtosneki ke yekmelauj kipia itatiochiualis (1 Cor. 10:1-5).

18. ¿Toni uelis kichiuas maj tikauakan Jiova, uan toni uelis panos komo tikauaj?

¹⁸ Kemej tikitakejya, israelitas yolijsiujkej keman Moisés amo niman temok itech tepet Sinaí. No ijkon, tiitekitikauan Dios uelis tiyolijsiuiskej porin ayamo ixpoliui nochi tein amo kuali uan ayamo tikpiaj kualtsin nemilis tein Jiova motenkauak techmakas. Xa tiknemiliaj ke poliuiok miak tonalmej oso ke xa amo yekmelauj mochiuas. Komo amo timoyekpiaj, nejon uelis kichiuas maj tiktayekanaltikan totanejnekilis uan amo itanejnekilis Jiova. Satepan, uelis tikauaskej yejuatsin uan tikchiuaskej tein amo keman tiknemiliayaj ke tikchiuaskiaj.

19. ¿Toni moneki amo keman tikelkauaskej, uan keyej?

¹⁹ Maj amo keman tikelkauakan ke Jiova kineki maj sayoj yejuatsin tiktakamatikan uan tikueyichiuakan (Éx. 20:5). Komo amo tikchiuaj tein yejuatsin kineki, tikchiujtoskej tein Satanás kineki, uan nejon sayoj kichiuas maj techpano tein amo kuali. Yejua ika, Pablo kijtoj: “Amo uelis nantayiske ne mouiskatayilis ten techmaka Totekotsin [...] uan nimampa no ma xitayikan nijin tayil ika kinmouistiliaj ne amokuali ejekame. Uan amo no uelis nanmotalitiue kampa ne mesa de Totekotsin [...] para nankimaseuaske ne mouiskapantsin, uan nimampan ma xikmaseuakan ne takualis tenika kinmouistiliaj ne amokuali ejekame” (1 Cor. 10:21).

20. ¿Keniuj uelis techpaleuis Jiova hasta keman timopoloskej?

²⁰ Caín, Salomón uan israelitas ueliskiaj moyolnonotsaskej uan mopataskej (Hech. 3:19). Jiova amo niman kinemilia ke aksa akin mopoloj amo mopatasok. Maj tikelnamikikan ke kitapojpoluij Aarón. Axkan, Jiova uelis technejmachtis ika Biblia, amaixmej oso keman se tokniuj techyolmajxitis. Keman tikakij tein Jiova technejmachtia, uelis tikyekmatiskej ke techiknelis.

21. ¿Toni moneki tikchiuaskej keman moneki tiknextiskej ox amo tikauaj Jiova?

²¹ Ixyetok keyej Jiova kinextia ueyi teiknelilis (2 Cor. 6:1). Techpaleuia maj “tiksekokautiyakan ne amokuali nemilis uan ma tikmajpeutiyakan ne tanejnekilisme ten ualeutok iuan in taltikpakuani” (xikonixtajtolti Tito 2:11, 12). Kemej itech nejin tonalmej mochiujtok tein amo kuali, tikpanoskej seki taman kampa monekis tiknextiskej ox amo tikauaskej Jiova. Maj timochikauakan nochipa tiknextiskej ke tiknekij tiyetoskej itechkopa, porin yejuatsin akin moneki tikmoujkatokaskej, akin moneki tiktekitiliskej uan akin moneki iuan timotokiskej (Deut. 10:20).