1, 2. (a) Kaia e fai ei pelā me se faiga poto ke ‵kau ki a Ieova? (e) Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

SE MEA ‵lei eiloa ke ‵piki ‵mau ki a Ieova. E seai se tino e sili atu i te malosi, poto, io me alofa atu i lō te ‵tou Atua! Ko oi te tino i a tatou e se manako ke kau atu ki a ia? (Sala. 96:4-6) Kae koi isi eiloa ne nisi tino tapuaki o te Atua ko oti ne gutugutulua i te taimi ne manakogina i ei ke ‵kau atu ki a Ieova.

² I te mataupu tenei, ka sau‵tala eiloa tatou ki fakaakoakoga a tino kolā ne fai mai i a latou e ‵kau ki a Ieova, kae e tau‵tali foki latou i te auala telā e fakafanoanoa atu ki a ia. E maua ne tatou i tala konei a akoakoga tāua kolā e mafai o fesoasoani mai ke tumau tatou i te fakamaoni katoatoa ki a Ieova.

3. Kaia ne faipati atu ei a Ieova ki a Kaino, kae ne a Ana pati ne fai atu ki tou tagata?

³ Mafaufau la ki te tala o Kaino. Ne seki tapuaki atu a ia ki so se atua kae na ko Ieova fua. Kae tiga te feitu tenā, ne seki talia eiloa ne te Atua a te tapuakiga a Kaino, me ne ‵toki ne ia i tena loto a mea ma‵sei. (1 Ioa. 3:12) Ne faipati atu a Ieova ki a Kaino, penei: “Kafai e ‵fuli koe o fai te mea ‵lei, e a ka se toe taliagina koe? Kae  kafai e se fai ne koe te mea ‵lei, a te agasala e tolotolo atu eiloa ki tou mataloa kae e manako malosi ke pule atu ki a koe; kae e mata, ka mafai o manumalo koe i ei?” (Kene. 4:6, 7) A te ‵tonuga loa, ne fai atu a Ieova ki a Kaino, penei, “Kafai e salamō kae ‵piki ‵mau koe o kau mai, ka kau atu au ki a koe.”

4. Ne a mea ne fai ne Kaino i te taimi ne maua ne ia te avanoaga ke kau atu ki a Ieova?

⁴ Moi ne mafai fua ne Kaino o faka‵tonu aka ana mafaufauga, penei ne talia eiloa a ia ne Ieova. Kae ne seki fakalogo eiloa a Kaino ki te polopolokiga tenā. Ne ‵taki atu a ia ne ana mafaufauga ma‵sei mo ana manakoga kaima‵nako ki te faiga o se mea ‵se. (Iako. 1:14, 15) I te taimi ne talavou ei a ia, ne seki mafaufau lele eiloa a Kaino me ka ‵teke atu a ia ki a Ieova. Kae fakamuli loa, ne ‵teke tonu atu a ia ki te Atua kae tamate ne ia tena taina!

5. Ne a vaegā mafaufauga e mafai o fai ei ke galo atu i a tatou te taliaga a Ieova?

⁵ E pelā mo Kaino, e mafai eiloa o tau‵tali atu a Kelisiano i aso nei i te auala ‵se faitalia eiloa me fai mai i a latou e tapuaki atu ki a Ieova. (Iuta 11) E pelā me se fakaakoakoga, kāti e kau malosi atu faeloa se tino ki te galuega talai mo fakatasiga, kae i te suā feitu, e fakamalosi aka foki ne ia a mafaufauga lai‵lai, kaimanako, mo lagonaga takalialia ki se taina Kelisiano. (1 Ioa. 2:15-17; 3:15) E mafai eiloa o iku atu a mafaufauga konei ki te faiga o se agasala. E se mafai o iloa ne nisi tino a ‵tou mafaufauga mo faifaiga, kae ko Ieova fua e lavea ne ia a mea katoa, kae e iloa ne ia māfai e se ‵kau atu tatou ki a ia mo te loto kātoa.—Faitau te Ielemia 17:9, 10.

6. E fesoasoani mai pefea a Ieova ke “manumalo” tatou i ‵tou manakoga agasala māfai e ‵kau atu tatou ki a ia?

⁶ Kae tiga loa te feitu tenā, e se mafai o ‵fiu vave a Ieova i a tatou. Kafai e ‵taki atu kea‵tea ne faifaiga a se tino a ia mai te Atua, e fakamalosi atu a Ieova ki a ia, penei: “Toe foki mai ki a au, kae ka foki atu au ki a koutou.” (Mala. 3:7) Maise loa māfai e fakafesagai atu tatou ki ‵tou vāivāiga, e manako eiloa a Ieova ke ‵teke atu tatou ki amioga ma‵sei. (Isa. 55:7) Kafai e fai tatou penā, ka mautinoa eiloa me ka kau mai a ia ki a tatou mai te tukumaiga o te malosi i te feitu faka-te-agaga, mea tau lagonaga, mo te malosi faka-te-foitino telā e manakogina ke “manumalo” i ‵tou manakoga agasala.—Kene. 4:7.

7. Ne galo atu pefea i a Solomona a tena tulaga ‵lei i mua o Ieova?

⁷ E mafai o tauloto tatou ki mea e uke mai te fakaakoakoga a te tupu ko Solomona. I te taimi koi talavou ei a ia, ne kilo atu a Solomona ki a Ieova mō se takitakiga. Ne tuku atu ne te Atua ki tou tagata a te poto sili kae tuku atu ki a ia te galuega ke faite te faletapu fakaofoofogia i Ielusalema. Kae ne galo atu i a Solomona a tena vā fakataugasoa mo Ieova. (1 Tupu 3:12; 11:1, 2) Ne fakatapu eiloa i te Tulafono a te Atua mō so se tupu Epelu ke “tokouke ana avaga, ko te mea ke mo a ma takitaki ‵se tena loto.” (Teu. 17:17) Ne seki fakalogo a Solomona kae ne avaga fakamuli a ia ki fāfine e toko 700. Ne avatu ne ia ki tena fale ne avaga fakasalasala e toko 300. (1 Tupu 11:3) A te tokoukega o ana avaga ne tino mai fenua fakaa‵tea, kolā ne tapuaki atu ki atua ‵se. Tela la, ne seki fakalogo foki a Solomona ki te tulafono a te Atua ke sē avaga ki fāfine mai fenua fakaa‵tea.—Teu. 7:3, 4.

8. Ne a mea matagā ne fai ne Solomona telā ne fakafanoanoa atu ki a Ieova?

⁸ A te fulitua atu o Solomona ki fakatonuga a Ieova ne iku atu ki te fai ne ia o mea kolā e matagā ‵ki. Ne faite ne Solomona se faitaulaga ki te atua fafine ko Asitate kae ko te suā faitaulaga ki te suā atua ‵se ko Kemoso. Ne tautali katoatoa atu a ia i tapuakiga fapau‵pau a ana avaga. Ne faite ne ia a faitaulaga konā, i luga i te mauga i mua o Ielusalema, te koga telā ne faite ne ia i ei a te faletapu o Ieova! (1 Tupu 11:5-8; 2 Tupu  23:13) Kāti ne faka‵segina a Solomona mai te mafaufau me e se fia saga atu a Ieova ki tena sē fakalogo e tiga eiloa koi tumau a ia i te ofo atu o taulaga i te faletapu.

9. Ne a ikuga o te sē fakalogo o Solomona ki fakatonuga a te Atua?

⁹ Kae ne seki manatu māmā a Ieova ki tena mea ‵se ne fai. E fai mai te Tusi Tapu: “A Ieova ne kaitaua malosi ki a Solomona, me ko ‵fuli kea‵tea tena loto mai i a Ieova . . . , telā ne fakasae fakalua atu ki a ia, kae ne fakatonu atu ki a ia e uiga ki te mea eiloa tenei, ke mo a ma tautali atu a ia i nisi atua. Kae ne seki fakalogo eiloa a ia ki te fakatonuga a Ieova.” Ona ko te mea tenā, ne tapale kea‵tea ne te Atua tena taliaga mo tena fesoasoani mai i a ia. Ne galo atu te ‵tofi fakatupu o Solomona i te malo o Isalaelu kae ne logo‵mae a kautama mai tua i puapuaga e uke.—1 Tupu 11:9-13.

10. Ne a mea kolā e mafai o fakamasei ei ‵tou tulaga ‵lei i mua o Ieova?

¹⁰ E pelā mo mea ne ‵tupu ki a Solomona, e tasi o mea fakamataku ki te tulaga faka-te-agaga o se tino, ko te fai taugasoa ki tino kolā e se malamalama io me sē āva ki tulaga o Ieova. A nisi tino e ‵kau fakatasi eiloa mo tino i te fakapotopotoga kae kāti e vāi‵vai i te feitu faka-te-agaga. Nisi tino kāti ko kāiga, tuakoi, tino ga‵lue, tama‵liki i te akoga kolā e se tapuaki ki a Ieova. Kafai e se fakaasi mai ne ‵tou taugasoa ‵pili a tulaga ma‵luga o Ieova, e mafai eiloa o fakamasei ne latou i se taimi a ‵tou tulaga ‵lei i mua o te Atua.

11. Ne a mea e mafai o fesoasoani mai ke fakaiku aka me ko oi a tino kolā e ‵tau o ‵kalo kea‵tea tatou mai i ei?

¹¹ Faitau te 1 Kolinito 15:33. A te tokoukega o tino e isi ne olotou uiga ‵lei, kae e tokouke a tino i tua o te fakapotopotoga e se fai ne latou a amioga ma‵sei. Kafai ou taugasoa ne vaegā tino penā, e mata, e mafai o mafaufau koe me ne taugasoa ‵lei? Fesili ifo ki a koe e uiga ki te auala e pokotia ei tou fesokotakiga mo Ieova mai te fai taugasoa mo latou. E mata, ka momea aka te ‵lei? Ne a mea i olotou loto? E pelā me se fakaakoakoga, e mata, e sau‵tala malosi latou ki teuga ‵fou, tupe, poto ‵fou, fakafiafiaga, io me ko nisi kope faka-te-foitino? E mata, e fai‵pati faeloa latou ki manatu sē ‵lei e uiga ki nisi tino io me ko pati ma‵sei? Ne fakailoa mai a Ieova, penei: “Me e faipati mai ne te gutu a mea kolā e ‵fonu i te loto.” (Mata. 12:34) Kafai ko lavea ne koe me ko kamata o fakamasei ne ou taugasoa a tou tulaga ‵lei i mua o Ieova, ke gasuesue mo te poto o fakamu‵tana ou taimi mo latou, io me fakagata a vaegā fesokotakiga fakataugasoa mo latou.—Faata. 13:20.

12. (a) Ne a pati a Ieova ne fai ki te kau Isalaelu mai tua malie o te tiakinaga ne latou a Aikupito? (e) Ne ‵saga atu pefea a te kau Isalaelu ki te fakatonuga a te Atua ke tapuaki katoatoa atu fua ki a ia tokotasi?

¹² E maua ne tatou nisi akoakoga tāua mai mea kolā ne ‵tupu mai tua o te  fakasaolotoga o tino Isalaelu mai Aikupito. Ne maopoopo eiloa a tino i mua o te Mauga o Sinai. Ne fakasae atu eiloa a Ieova ki a latou i konā i se auala fakaofoofogia. Ne fakatu aka se kaumana matolu. Ne faka‵pa ne Ieova a fa‵tili, kae fai ke ‵lapa a uila, te au, kae fai ke maluga te ‵tagi o se pu. (Eso. 19:16-19) I te auala tenei, ne fakaasi atu ne Ieova ki te kau Isalaelu me i a ia ko te ‘Atua telā e manako ke tapuaki atu fua ki a ia tokotasi.’ Ne fakatalitonu atu ne ia ki a latou me ka fakamaoni a ia ki tino kolā e a‵lofa ki a ia kae tausi ana fakatonuga. (Faitau te Esoto 20:1-6.) E tonu, ne fai atu a Ieova ki ana tino, “Kafai e kau mai koe ki a au, ka kau atu au ki a koe.” Ka saga atu pefea koe ki te tautoga fakamaoni tenā mai i a Ieova te Atua? E mautinoa eiloa me ka fai koe pelā mo te kau Isalaelu. Ne “tali atu a tino katoa i se leo e tasi: ‘A matou e loto fia‵fia o fai a pati katoa konā ne fai mai ne Ieova.’” (Eso. 24:3) E se leva, kae ne tupu se mea ne seki fakamoemoegina telā ne tofotofo aka i ei a te fakamaoni o tino Isalaelu.

13. Ne a tulaga kolā ne tofotofo aka i ei a te fakamaoni o tino Isalaelu?

¹³ Ne pole‵pole eiloa a tino Isalaelu i te ma‵taku i te kaumana matolu, te uila, mo nisi fakailoga fakaofoofogia mai te Atua. Mai te lotou fakamolemole, ne talia ne Mose ke fai a ia mo fai te lotou tukumuna ke fesokotaki atu ki a Ieova i luga i te mauga o Sinai. (Eso. 20:18-21) Ne nofo atu a Mose i luga i te taulu o te mauga mō se taimi leva. E mata, ne tuku tiaki atu fua a te kau Isalaelu i te koga lavaki e aunoa mo se takitaki fakatuagagina? A te ‵tonuga loa, ne tō fakalago‵lago malosi a tino ki a Mose. Ne kamata o manava‵se latou kae fai atu ki a Alona: “Faite se atua mō tatou ke fano i ‵tou mua, me e se iloa ne tatou me se a te mea ko tupu ki a Mose, te tagata ne ‵taki ne ia tatou kea‵tea mai te fenua o Aikupito.”—Eso. 32:1, 2.

14. Ne faka‵segina pefea a mafaufauga o te kau Isalaelu, kae ne pefea a faifaiga a Ieova ki a latou?

¹⁴ Ne iloa ne tino me i te ifo ki tupua se agasala matagā ki a Ieova. (Eso. 20:3-5) Kae ne tapuaki atu eiloa latou ki se pulumakau aulo! Faitalia eiloa te lotou sē faka‵logo, ne faka‵segina eiloa te kau Isalaelu mai te mafau‵fau me koi ‵kau atu eiloa latou ki a Ieova. Kae ne taku foki ne Alona a te lotou tapuakiga ki te pulumakau aulo e pelā me se “‵kaiga fiafia ki a Ieova”! Ne saga atu pefea a Ieova ki ei? Ne kaitaua malosi a ia ki ei. Ne fai atu a Ieova ki a Mose me i tino ne “fai ne latou a amioga ma‵sei” kae ne “tiaki fakavave ne latou te auala telā ne fakatonu atu ne [Ia] ke olo latou ki ei.” Ona ko tena “kaitaua telā e ‵ka pelā me se afi,” ne mafaufau eiloa a Ieova ke fakaseai atu ne ia a te fenua o Isalaelu telā ne fatoā fakatu aka.—Eso. 32:5-10.

15, 16. Ne fakaasi atu pefea ne Mose mo Alona me ne ‵kau katoatoa atu lāua ki a Ieova? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

¹⁵ Ne fakaiku aka ne Ieova ke sē fakaseai atu a tino Isalaelu. Ne fai ne tena alofa fakamagalo ke maua ne tino tapuaki fakamaoni se avanoaga ke ‵kau atu ki a ia. (Eso. 32:14) I te laveaga ne Mose a tino e paka‵laga, usu pese, kae ‵saka i mua o te tupua—ne tuki palapala ne ia a te pulumakau aulo ke liu pauta. Kae ne fai atu a ia: “Ko oi e ‵kau i a Ieova? O‵mai ki a au!” Kae ne “maopoopo atu a tino Levi katoa ki ana tafa.”—Eso. 32:17-20, 26.

¹⁶ E tiga eiloa ne aofia a Alona i te taimi muamua i te fakatokaga o te tupua tenā, ne salamō eiloa a ia kae ne kau atu ki te ‵toega o te kau Levi kolā ne ‵kau atu ki a Ieova. A tino fakamaoni konei ne seki ‵kau atu fua ki a Ieova, kae ne ‵vae kea‵tea foki eiloa latou i te taimi tenā mai tino agasala konā. A te mea tenā se faifaiga poto; i te aso eiloa tenā, ne ‵galo atu ei se fia afe ola o tino ona ko te tapuaki atu ki tupua. Kae ko tino kolā ne ‵kau ki a Ieova ne maua ne latou se fakamanuiaga.—Eso. 32:27-29.

17. Se a te akoakoga e maua ne tatou mai pati a Paulo e uiga ki te pulumakau aulo?

 ¹⁷ Ne tuku mai ne te apositolo ko Paulo se akoakoga tāua mai te tala e uiga ki te pulumakau aulo, penei: “Ne fai a mea konei mo fakaakoakoga ki a tatou, . . . ke se fai tatou mo tino e ifo ki tupua, e pelā mo nisi tino i a latou. [A fakaakoakoga konei] ne tusi ki lalo mo fai se fakailoaga ke fakaeteete tatou kolā ko ‵nofo i taimi o te gataga o te olaga tenei. Tela la, ko te tino telā e mafaufau i a ia e tu ke fakaeteete i a ia ma siga.” (1 Koli. 10:6, 7, 11, 12) E pelā mo te mea ne faka‵mafa mai ne Paulo, e mafai foki o aofia a tino tapuaki ‵tonu i amioga ma‵sei. A latou kolā e tosina atu ki fakaosoosoga e mafai o mafau‵fau me koi maua eiloa ne latou se tulaga ‵lei i mua o Ieova. A te manako ke fai taugasoa io me ke fakamaoni se tino ki a Ieova, e se fakauiga faeloa i ei me ko talia eiloa a ia ne Ieova.—1 Koli. 10:1-5.

18. Ne a mea e mafai o fai ei ke tapea‵pea kea‵tea tatou mai i a Ieova, kae ne a ikuga e maua mai i ei?

¹⁸ E pelā mo te manava‵se o tino Isalaelu i te fui fanaifo o Mose mai luga i te mauga o Sinai, e mafai foki o manava‵se a Kelisiano i aso nei ki te tuai o te aso o te fakamasinoga a Ieova penā foki mo tena lalolagi fou. E mafai o foliga leva mai a te fakataunuga o folafolaga konei i aso mai mua io me e mafaufau me e se ‵tonu. Kafai e se iloilo faka‵lei ne tatou a ‵tou mafaufauga, e mafai o fai ei ke fakamuamua ne tatou a manakoga o te foitino i lō te loto o Ieova. Fakamuli loa, e mafai o tapea‵pea kea‵tea tatou mai i a Ieova kae fai a mea kolā ne seki mafau‵fau me ka fai ne tatou i te taimi koi ma‵losi tatou i te feitu faka-te-agaga.

19. Se a te akoakoga tāua telā e se ‵tau o puli i a tatou, kae kaia?

¹⁹ Ke mo a ma puli i a tatou me e manako a Ieova ke faka‵logo kae tapuaki atu tatou ki a ia mo ‵tou loto kātoa. (Eso. 20:5) So se tino telā e tapeapea kea‵tea mai i te tapuakiga a Ieova ko fai eiloa ne ia te loto o Satani, kae e mafai o iku atu te mea tenā ki se fakalavelave matagā. Tela la, e fakamasaua mai a Paulo ki a tatou, penei: “E se mafai koutou o inu ki te ipu a Ieova mo te ipu a temoni; e se mafai koutou o ‵kai i te ‘taipola a Ieova mo te taipola a temoni.”—1 Koli. 10:21.

20. Faitalia me ne fai ne tatou se mea ‵se, e mafai pefea ne Ieova o fesoasoani mai?

²⁰ E maua eiloa ne tatou se akoakoga tāua mai tala i te Tusi Tapu e uiga ki a Kaino, Solomona mo tino Isalaelu i te Mauga o Sinai. Ne maua ne tino konei a te avanoaga ke “sala‵mo . . . kae ‵fuli mai.” (Galu. 3:19) E manino ‵lei, me e se ‵fiu vave a Ieova i a latou kolā e fai ne latou se mea ‵se. E pelā mo te mea ne tupu ki a Alona, a Ieova e loto fakamagalo. I aso nei, a fakailoaga mai i a Ieova ke fakaeteete tatou e mafai o maua mai i se tala mai te Tusi Tapu, tusi faka-te-Tusi Tapu, io me se manatu fesoasoani atafai mai se taina Kelisiano. Kafai e faka‵logo tatou ki fakailoaga konā, e mautinoa eiloa me ka maua ne tatou te alofa fakamagalo o Ieova.

21. Se a te mea e ‵tau o fakaiku aka ke fai ne tatou māfai ko tofotofogina a ‵tou fakamaoni ki a Ieova?

²¹ E isi se pogai e fakaasi mai ei ne Ieova a tena alofa tauanoa. (2 Koli. 6:1) E fai ei ke maua ne tatou te avanoaga ke “‵teke tatou ki amioga sē amioatua mo manakoga faka-te-lalolagi.” (Faitau te Tito 2:11-14.) Faitalia me e ola tatou i “loto i te olaga tenei,” ka fakafesagai atu tatou ki tulaga kolā e tofotofogina i ei a ‵tou tapuakiga katoatoa ki a Ieova. Ke na toka faeloa tatou o ‵kau katoatoa atu ki a ia, me e ‘‵tau o ma‵taku tatou ki a Ieova te ‵tou Atua. Ko ia fua e ‵tau o tavini tatou ki ei, ko ia fua e ‵tau o ‵piki ‵mau tatou ki ei’!—Teu. 10:20.