1, 2. (a) Diesorọ ọ vwọ dia emu rẹ aghwanre ra vwọ ka ẹbẹre rẹ Jihova? (b) Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

AGHWANRE herọ siẹrẹ a da ka ẹbẹre rẹ Jihova. O vwo ohwo vuọvo ro vwo ẹguọnọ, aghwanre yẹrẹ ẹgba te Ọghẹnẹ-ẹ! Ono yen sa ghene tanẹ ọyen guọnọ ka ẹbẹre rọye-en? (Une 96:4-6) Dedena, idibo rẹ Ọghẹnẹ evo vwo hirharoku ebẹnbẹn, ayen de she nẹ ẹbẹre rọyen.

² Vwevunrẹ uyono nana, a cha fuẹrẹn ikuegbe rẹ ihwo sansan ri ruẹ obo re chọre jẹ ayen tanẹ ayen hẹ ẹbẹre rẹ Jihova. Ikuegbe rayen na cha chọn avwanre uko vwọ fuevun kẹ Jihova ọkieje.

3. Die nẹrhẹ Jihova si Ken orhọ, kẹ die yen ọ vuẹ rẹ?

³ Roro kpahen Ken. Dede nẹ Ken dia ọgọedjọ-ọ, Jihova rhiabọreyọ ẹga rọye-en. Kidie umwemwu tan awọ muotọ vwevunrẹ ubiudu rọyen. (1 Jọn 3:12) Jihova da vwẹ orhọ-esio nana kẹ: “Wọ riẹn ru nọ, ọ gbe rha jẹn wẹ reyọ? Wọ rha riẹn ru-u na, umwemwu fiọko vwọ anurhoro wẹn;  wẹwẹ ọ guọnọ reyọ ẹkẹvuọvo pharhe wo phio kparobọ.” (Jen. 4:6, 7) Kọ ghwa họhọ nẹ Jihova vuẹ Ken nẹ, “Wo de kurhẹriẹ ji mudia kokoroko vwẹ ẹbẹre mẹ, ke me dia ẹbẹre wẹn.”

4. Die yen Ken ruru ọke rẹ uphẹn vwo rhiephiyọ kẹ, ro vwo djephia nẹ ọyen hẹ ẹbẹre rẹ Jihova?

⁴ Jihova choma ro vwo dje ẹroesiri kẹ Ken siẹrẹ ọ da sa kpọ iroro rọyen vi. Ẹkẹvuọvo, Ken se rhiabọreyọ uchebro-o. Iroro ọchọchọ vẹ urhurusivwe ọbrabra rọyen na da rhe nẹrhẹ o ru obo re brare. (Jems 1:14, 15) Vwẹ ọke eghene rọyen, ọ sa dianẹ o rorori nẹ o vwo ọke vuọvo rẹ ọyen che vwo gbevwọso Jihova-a. Jẹ, ọke vwọ yanran na, o de rhi ru obo ra vwẹro roro-o. O gbevwọso Jihova, o de hwe oniọvo rọyen!

5. Oka rẹ iroro vọ yen sa nẹrhẹ ẹroesiri rẹ Ọghẹnẹ va ohwo abọ?

⁵ Kerẹ Ken, Onenikristi sa tanẹ ọyen ga Jihova, jẹ o ruẹ obo re brare. (Jude 11) Kerẹ udje, Onenikristi se vwo urhurusivwe ọgangan kpahen ọfanrhiẹn yẹrẹ efe, yẹrẹ o se vwo utuoma kpahen oniọvo ọfa. (1 Jọn 2:15-17; 3:15) Urhurusivwe vẹ iroro ebrabra nana sa nẹrhẹ o ru umwemwu dede nẹ o kpo uyono vẹ aghwoghwo ọkieje. Ihwo rha tobọ riẹn iroro rẹ avwanre vẹ oborẹ avwanre ruẹ-ẹ, noso nẹ Jihova mrẹ erọnvwọn eje. Ọ riẹn otu ri ka ẹbẹre rọyen vẹ ubiudu rayen eje.​—Se Jerimaya 17:9, 10.

6. Mavọ yen Jihova sa vwọ chọn avwanre uko vwo phi umwemwu “kparobọ,” siẹrẹ e de mudia ẹbẹre rọyen?

⁶ Dedena, Jihova fobọ siẹ ẹwẹn nẹ idibo rọye-en. Ohwo da yan chọ, Jihova kọ vwẹ uchebro tiọna vwọ kẹ: “Rhivwi bru vwe rhe, rere mi rhivwi bru [we] rhe.” (Mal. 3:7) Jihova guọnọre nẹ a họnre vwọso umwemwu rere e mudia ẹbẹre rọyen. (Aiz. 55:7) E de ru ọtiọyen, kọ kẹ avwanre ukẹcha vẹ ẹgba re se vwo nene umwemwu muabọ, ji “phio kparobọ.”​—Jẹn. 4:7.

7. Idjerhe vọ yen Solomọn vwo ku oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova kufia?

⁷ E se yono erọnvwọn buebun nẹ udje rẹ Ovie Solomọn. Solomọn guọnọ odjekẹ mie Jihova ọke rọ vwọ hẹ eghene. Jihova da kẹ aghwanre rode. Ọ da je vuẹ nẹ ọ bọn uwevwin rẹ ẹga oyoyovwin ọvo kẹ ọyen vwẹ Jerusalẹm. Jẹ ukuko na, Solomọn da kpare oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova kufia. (1 Ivie 3:12; 11:1, 2) Urhi rẹ Ọghẹnẹ tare nẹ ovie rẹ ihwo rẹ Hibru “ghwẹ eya gidi oma-a udu rọye de rhi kurhẹriẹ.” (Urhi 17:17) Solomọn nyẹme-e, ọ da rọvwọn eya 700. Vwọba, o de ji vwo esen 300. (1 Ivie 11:3) Buebun rẹ eya na egọedjọ re dia ihwo rẹ Izrẹ-ẹl. Ọtiọyena, Solomọn de churhi rẹ Ọghẹnẹ rọ vwọ rọvwọn eya erhorha.​—Urhi 7:3, 4.

8. Mavọ yen umwemwu rẹ Solomọn gan te?

⁸ Ememerha na, jẹ ẹmienyo da rhe nẹrhẹ Solomọn ru imwemwu egangan. Ọ da bọn agbada kẹ ẹdjọ rẹ aye re se Ashtarọt vẹ ẹdjọ ọfa re se Shemosh. O de nene eya rọyen ga edjọ. Ugbenu ọvo ro hirharoku Jerusalẹm rọ dia orere rẹ uwevwin rẹ ẹga rẹ Jihova hepha na yen ọ bọn egbada na phiyọ! (1 Ivie 11:5-8; 2 Ivie 23:13) Ọkiọvo Solomọn  phiẹn oma rọyen vwo roro nẹ Jihova che kuẹrofia kẹ oruchọ rọyen kidie nẹ o ji ze izobo vwẹ uwevwin rẹ ẹga na.

9. Die yen nẹ obuko rẹ jẹ ẹmienyo rẹ Solomọn rhe?

⁹ Ẹkẹvuọvo, Jihova kuẹrofia kẹ oruchọ-ọ. Baibol na da ta: “Ivun ri Solomọn de miovwi Ọrovwohwo, fikiridie udu rọye kurhẹriẹ nẹ Ọrovwohwo . . .  rọ vwẹ oma phia kẹ asiava, o de ji urhi kẹ kpahe emu nana, nẹ o nenesi rẹ edjọ efa-a; ẹkẹvuọvo ọ gbe yọnrọn urhi rẹ Ọrovwohwo jiri-i.” Ọtiọyena, Jihova de chukokuo. Emọ rọyen rhe se sun uvie rẹ Izrẹl ejobi-i, ayen da je rioja rẹ ukpokpogho buebun nẹ uvwiẹ kpo uvwiẹ.​—1 Ivie 11:9-13.

10. Die yen se miovwo oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova?

¹⁰ Kirobo ra mrẹre vwẹ ikuegbe rẹ Solomọn, imuoshọ rode herọ siẹrẹ e de mu ugbeyan vẹ ihwo re riẹn Ọghẹnẹ-ẹ yẹrẹ re muọghọ kẹ irhi rọye-en. Evo sa tobọ dia iniọvo re ghwa gan vwẹ ukoko na-a. Efa sa dia ihwo rẹ orua, ihwo rẹ egodo, yẹrẹ irivẹ rẹ avwanre vwẹ obẹ iruo yẹrẹ isikuru, re ga Jihova-a. A da vwẹ ihwo ri muọghọ kẹ irhi rẹ Jihova-a vwo ru ugbeyan, ayen che miovwin oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova.

11. Die yen sa chọn ohwo uko vwọ riẹn sẹ o che siomareyọ nẹ igbeyan ro vwori?

¹¹ Se 1 Kọrẹnt 15:33. Ihwo buebun vwo omamọ uruemu. Evo re tobọ ga Jihova-a, je davwẹngba vwọ kẹnoma kẹ imwemwu egangan. Wọ da tobọ vughe ihwo evo tiọyen, wọ sa vwẹ ayen vwo ru igbeyan wẹn? Mavọ yen igbeyen tiọyena che djobọte oyerinkugbe wẹn vẹ Jihova wan? Ayen sa nẹrhẹ wo sikẹrẹ Jihova phiyọ? Die yehẹ evunrẹ ubiudu rayen? Osẹnvwe, igho, ifonu, ikọmputa, itablẹti, uhworo vẹ ividio, ividio gemu, yẹrẹ ekuakua efa tiọyena yen ayen ta ota kpahan ọkieje? Ayen harhan ihwo yẹrẹ vwẹ eta ebrabra vwo ruẹ ehwẹjẹ? Jesu da ta: “Obo rẹ ohwo rori vwẹ evun ọye ọ ta phia vwẹ unu rọye.” (Mat. 12:34) Wo de noso nẹ igbeyan wo vwori se miovwo oyerinkugbe wẹn vẹ Jihova, wo mi brokpakpa siomareyọ.​—Isẹ 13:20.

12. (a) Die yen Jihova vuẹ ihwo rẹ Izrẹl ọmọke krẹn rẹ ayen vwo vrẹn nẹ Ijipt nu? (b) Die yen ihwo rẹ Izrẹl tare ọke rẹ Jihova vwọ vuẹ ayen nẹ ọyen guọnọ ẹga ọsoso?

¹² O ji vwo emu ọfa re se yono nẹ obo re phia kẹ ihwo rẹ Izrẹl ọmọke  krẹn rẹ ayen vwo vrẹn nẹ otọ rẹ Ijipt nu. Ọke yena, jẹ ayen siomakoko vwẹ obaro rẹ Ugbenu rẹ Sinae. Jihova de djoma kẹ ayen vwẹ idjerhe igbevwunu. Egho rode de mu, enu da nyavwaro, e de nyo edo rẹ agbraran, ji mrẹ ivwirhi ro brẹ kpenu. E de ji nyo edo ọvo rọ họhọ edo rẹ owanre. (Eyan. 19:16-19) Jihova de jẹ ihwo rẹ Izrẹl riẹn nẹ ọyen “Ọghẹnẹ rọ rioma.” Ọ da vuẹ ayen nẹ ọyen cha fuevun kẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rọyen, re je yọnrọn irhi rọyen. (Se Eyanno 20:1-6.) Kọ ghwa họhọ nẹ Jihova vuẹ ayen nẹ, “Ovwan da ka ẹbẹre mẹ, ke me je ka ẹbẹre rẹ ovwan.” Ọ da dia owẹ yen Jihova vuve rẹ evun-ẹfuọn tiọyena kẹ, die yen wọ rha ta? O muẹro dẹn nẹ oborẹ ihwo rẹ Izrẹl tare yen wọ rha je ta. Ayen “ejobi de kuenu gbe ọvo, tanẹ, Eta rẹ Ọrovwohwo tare ejobi avwanre ru.” (Eyan. 24:3) O kriri-i, ihwo rẹ Izrẹl de hirharoku ọdavwini rẹ evun-ẹfuọn rẹ ayen vwẹro roro-o.

13. Die phiare rọ rhe dia ọdavwini vwọ kẹ evun-ẹfuọn rẹ ihwo rẹ Izrẹl?

¹³ Ihwo na vwọ mrẹ egho rode na, enu rọ yanvwaro, vẹ eka efa re vwomaphia, uguegue da ro ayen oma. Mosis da vwẹ oma vwo ru ọtota kẹ ayen vwẹ obaro rẹ Jihova vwẹ unu rẹ Ugbenu rẹ Sinae. (Eyan. 20:18-21) Ọ da dia enu rẹ ugbenu na ọke grongron. Kọ ghwa họhọ nẹ ihwo na rhe vwo osu-un. Kẹ, die yen ayen che ru? Kidie ne ayen mu ẹwẹn kpahen Mosis rẹ ayen rhiẹromrẹ gan nọ, kẹ ayen ro ẹnwan, ayen da ta kẹ Erọn: “Vrẹn wọ ma edjọ kẹ avwanre; ono kọye cha ka obaro kẹ avwanre; vwọ kẹ Mosis na, ohwo ro sun avwanre nẹ otọ rẹ Ijipt rhe na, ma gbe riẹn obo ri ruro-o.”​—Eyan. 32:1, 2.

14. Iroro rẹ ophiẹnvwe vọ yen ihwo rẹ Izrẹl rhi vwo, kẹ die yen Jihova ruru?

¹⁴ Ihwo rẹ Izrẹl riẹnre nẹ Jihova vwo utuoma kpahen edjọẹgọ. (Eyan. 20:3-5) Dedena, ayen je vwẹ ẹga kẹ oma rẹ oro rẹ erhuẹn ghene! Dede nẹ ayen riẹnre nẹ ọnana umwemwu, jẹ ayen je phiẹn oma rayen vwo roro nẹ ayen jehẹ ẹbẹre rẹ Jihova. Erọn tobọ se ẹga rẹ efian nana “orẹ kẹ Ọrovwohwo.” Die kọyen Jihova ruru? Ophu de mu Jihova gangan. Ọ da vuẹ Mosis nẹ ihwo na “miovwi oma rẹ ayen” re, “ayen rhẹriẹ nẹ idjerhe” ro dje kẹ ayen. Vwọrẹ “ivuemiovwo,” Jihova da jiroro rọ vwọ ghwọrọ ẹgborho kpokpọ rọyen na.​—Eyan. 32:5-10.

15, 16. Mavọ yen Mosis vẹ Erọn vwo djephia nẹ ayen ka ẹbẹre rẹ Jihova? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

¹⁵ Jihova ghwọrọ ihwo rẹ Izrẹl na-a. Arodọnvwẹ rọyen na da nẹrhẹ otu ri fuevun se brorhiẹn rẹ ayen vwọ ka ẹbẹre rọyen. (Eyan. 32:14) Mosis vwọ mrẹ oborẹ ihwo na kperẹ, suine, ji gbeha vwẹ obaro rẹ oma na nu, ọ da guọghọ oma rẹ erhuẹn na, ji nọ vworovworo. O vwo ru nu, ọ da ta: “Ono ẹbẹre rẹ Ọrovwohwo? We bru vwe rhe. Emọ rẹ Livae ejobi de koko bro rhe.”​—Eyan. 32:17-20, 26.

¹⁶ Dede nẹ Erọn yen ma oma na, jẹ o kurhẹriẹ, ọ da vwomaba emọ rẹ Livae rehẹ ẹbẹre rẹ Jihova. Ayen da hẹrioma vwo nẹ ẹbẹre rẹ irumwemwu na. Ọyena orhiẹn rẹ aghwanre, kidie ihwo uriorin buebun yen ghwuru ẹdẹ yena fikirẹ ẹga rẹ ayen vwọ kẹ oma rẹ  erhuẹn. Jihova de ve nẹ ọyen che ku ebruphiyọ ku otu re ka ẹbẹre rọyen.​—Eyan. 32:27-29.

17. Die yen oborẹ Pọl ta kpahen ikuegbe rẹ oma rẹ erhuẹn na yono avwanre?

¹⁷ Die yen ikuegbe nana yono avwanre? Pọl da ta: “Asakiephana imu nana a tanẹ avwanre kẹnoma kẹ, nẹ avwanre . . . dia egọẹdjọ kirobo rẹ evo rẹ ayen ruru-u. [E si ikuegbe nana] phihọ otọ rere e dia uyono kẹ avwanre, avwanre rẹ oba rẹ oge nana bru rhe. Fiki rẹ ọtiọye na e jẹn ohwo kohwo ro rori nẹ ọye mudia kẹnoma re o vwo je she.” (1 Kọr. 10:6, 7, 11, 12) Vwo nene oborẹ Pọl tare, idibo rẹ Ọghẹnẹ ri fuevun ji se ru obo re chọre. Otu ri ru umwemwu se roro nẹ ayen ji vwo omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova. Ẹkẹvuọvo, ohwo che se vwo ẹroesiri rẹ Ọghẹnẹ kidie nẹ ọ tare nẹ ọyen fuevun kẹ, yẹrẹ nẹ ọyen guọnọ dia ugbeyan rọye-en.​—1 Kọr. 10:1-5.

18. Die yen sa nẹrhẹ e bo ghwru nẹ ẹbẹre rẹ Jihova, kẹ die yen che nẹ obuko rọyen rhe?

¹⁸ Kirobo rẹ ihwo rẹ Izrẹl ro ẹnwan kpahen Mosis rọ fobọ wontọ nẹ Ugbenu rẹ Sinae rhe na-a, ọtiọyen Inenikristi je sa ro ẹnwan kpahen ẹcha rẹ ẹdẹ rẹ ẹdjọeguo rẹ Jihova kugbe akpọ kpokpọ na. Ayen se no nẹ ọke rẹ ive nana che vwo rugba sheri nọ, yẹrẹ i che tobọ rugba-a. E rhe nomaso-o, iroro tiọyena sa nẹrhẹ a vwẹ ekuakua rẹ ugboma vwọ kobaro kẹ ọhọre rẹ Jihova. Ọkiọvo dede, e se bo nẹ ẹbẹre rẹ Jihova, ji vwobọ vwẹ imwemwu re rhẹro rọye-en.

19. Die yen ofori nẹ a karophiyọ ọkieje, kẹ diesorọ?

¹⁹ E jẹ avwanre karophiyọ nẹ Jihova guọnọ ẹga ọsoso vẹ ẹmienyo ro nẹ otọ rẹ ubiudu rhe. (Eyan. 20:5) E de bo ghwru nẹ ẹga rẹ Jihova, ọ cha nẹrhẹ e ru ọhọre rẹ Idẹbono. Ọyena vọnre vẹ imuoshọ mamọ. Pọl da ta: “Ovwan sa da uko rẹ Ọrovwohwo vẹ uko rẹ Idẹbono kugbe-e. Wọ sa re vwẹ imẹjẹ rẹ Ọrovwohwo kugbe imẹjẹ rẹ Idẹbono-o.”​—1 Kọr. 10:21.

20. Idjerhe vọ yen Jihova vwọ chọn avwanre uko, ọ da tobọ dianẹ e ru umwemwu?

²⁰ O vwo emu ọvo kiriguo rọ teyenphia vwẹ ikuegbe rẹ Ken, Solomọn, kugbe ihwo rẹ Izrẹl. Ayen eje vwo uphẹn rẹ ayen vwo “kurhẹriẹ.” (Iruo 3:19) Eriyina, o phẹnre dẹn nẹ Jihova fobọ siẹ ẹro nẹ ohwo ro ru umwemwu-u. Jihova vwo ghovwo Erọn. O ji siẹ avwanre orhọ nonẹna womarẹ ikuegbe rẹ Baibol, ẹbe sansan rẹ ukoko na teyenphia, yẹrẹ womarẹ iniọvo rẹ ukoko na. O che gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre siẹrẹ e de nene uchebro nana eje.

21. Orhiẹn vọ yen avwanre che bru siẹrẹ e de hirharoku ọdavwini rẹ evun-ẹfuọn?

²¹ O vwo oboresorọ Jihova vwo dje ẹguọnọ ro jẹrhẹriẹ kẹ avwanre. (2 Kọr. 6:1) Ọ nẹrhẹ e se vwo uphẹn re vwo “siobọ nẹ egagọ rẹ ofian kugbe ẹguọnọ rẹ akpọ ofefe na.” (Se Taitọs 2:11-14.) “Vwẹ evun rẹ akpọ” nana, kọke kọke yen e che vwo hirharoku ebẹnbẹn re cha dia edavwini vwọ kẹ evun-ẹfuọn rẹ avwanre vwọ kẹ Jihova. E gbe jẹ avwanre mudia kokoroko vwẹ ẹbẹre rọyen ọkieje, kidie ‘Jihova Ọghẹnẹ rẹ avwanre na yen avwanre djoshọ rọyen; ọyen avwanre ga, ọyen avwanre ji tinka mu’!​—Urhi 10:20.