1. E aera bwa ti kona n taekinna ae ana bwai Iehova bwaai ni kabane? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

BON ana bwai Iehova bwaai ni kabane! Ana bwai “karawa, ao karawani karawa naba, ao te aonnaba ma kanoana nako.” (TuaKau. 10:14; TeKao. 4:11) Ibukina bwa e karikiia aomata Iehova, bon ana bwai ngaira ni kabane. (TaiAre. 100:3) Ma e ngae n anne, e a tia te Atua n rineiia tabeman mangkekei ni karokoa ngkai bwa ana aomata aika okoro.

2. Antai ae taekinaki n te Baibara bwa ana aomata Iehova aika okoro?

² N te katoto, a taekinaki n Taian Areru 135 taan taromauria Iehova aika kakaonimaki i Iteraera rimoa bwa “ana aomata [aika] okoro.” (TaiAre. 135:4) E a kaman taekinaki naba n te boki ae Otea bwa a na riki tabeman ake tiaki tibun Iteraera bwa ana aomata Iehova. (Otea 2:23) E koro bukin ana taetae ni burabeti Otea ngke e a rineiia Iehova aomata aika tiaki tibun Iteraera bwa a na tautaeka i karawa ma Kristo. (Mwa. 10:45; IRom 9:23-26) Te “natannaomata ae itiaki” aei bon “te koraki ake ana bwai” Iehova aika okoro n te aro ae rianako, bwa a kabiraki n te taamnei ae raoiroi ao n rineaki bwa a na maiu i karawa. (1Bet. 2:9, 10) Ma tera aroia angia Kristian aika kakaonimaki ni boong aikai ake a kantaningaa te maiu n te aonnaba? E taekinia naba Iehova bwa ‘ana aomata’ ao ‘ana aomata aika rineaki.’—Ita. 65:22.

3. (a) Antai aika karekea aia iraorao ae okoro ma Iehova ni boong aikai? (b) Tera ae e na maroroakinaki n te kaongora aei?

 ³ Ni boong aikai, a riki bwa “tii tenanaina” “te nanai ae uarereke” ake a kantaningaa te maiu i karawa ao “tiibu tabemwaang” ake a kantaningaa te maiu n te aonnaba, ao e iangoiia Iehova bwa ana aomata. (Ruka 12:32; Ioa. 10:16) Ti boni kani kaota ara kakaitau ae bati nakon Iehova ngkai e kariaia bwa e na reke ara iraorao ae kaan ma ngaia. E na maroroakinaki n te kaongora aei aanga aika kakaokoro ake ti kona ni kaota iai ara kakaitau nakon Iehova ibukin te tibwanga ane kakawaki anne.

4. Tera te anga teuana ae ti kona ni kaitaua iai Iehova ngkai ti a kona n iraorao ma ngaia, ao e kangaa Iesu ni karaoa naba anne?

⁴ Ti kaota ara kakaitau nakon Iehova ngkana ti katabui maiura nakoina ma nanora ni kabane. Ni bwabetitoakira n te ran, ti a kaotia i mataia aomata bwa ti kukurei n riki bwa ana bwai Iehova, ao ti tauraoi n aantaeka irouna. (Ebera 12:9) E karaoa naba anne Iesu ngke e bwabetitoaki ao ai aron ae e kangai nakon Iehova: “Bon nanou te kani [karaoa] nanom ngkoe ae Atuau.” (TaiAre. 40:7, 8, kbn.) Iesu e anga ngaia bwa e na karaoa nanon Iehova, e ngae naba ngke e a kaman riki bwa kaain te natannaomata ae katabuaki nakon te Atua mani bungiakina.

5, 6. (a) Tera aron Iehova ngke e bwabetitoaki Iesu? (b) Tera te kaikonaki ae e na buokira n ota bwa e aera ngkai e kukurei Iehova ni katabuani maiura, e ngae ngke bon ana bwai bwaai ni kabane?

⁵ Tera aron Iehova ngke e bwabetitoaki Iesu? E taku te Baibara: “Ngke e otirake naba ngkekei Iesu man te ran imwini bwabetitoana, ao akea bwa e a kaukaki karawa, ao Ioane e nora taamnein te Atua ae ruona Iesu n ai aron te taobe. Ao akea bwa e a kangai naba te bwanaa mai karawa: ‘Bon Natiu ae I tangiria teuaei, ae I kakatonga irouna.’” (Mat. 3:16, 17) E ngae ngke e a kaman riki Iesu bwa ana bwai Tamana are i karawa, ma e kukurei Iehova n nora Natina bwa e tauraoi ni karaoa nanona ao akea riki. E kukurei naba Iehova ngkana ti katabui maiura nakoina ao e na kakabwaiaira.—TaiAre. 149:4.

⁶ Ibukini kamatataana, iangoa te mwaane ae uniki aroka aika iai ueeia aika kantara aika bati n ana onnaroka. N te bong teuana, e anaa teuana te uee natina te aine ae uarereke ao e anganna bwa ana bwaintangira. Tiaki bon ana bwai teuanne te uee anne? E kangaa te teei aei n angan teuaei te bwai ae bon ana bwai? A na bon aki rio n ana iango te karo ae tatangira aeka n titiraki aikai. Ma e na rangi ni kukurei ni butimwaea te bwaintangira ae kaotaki iai tangirana iroun natina. E na boni kakawaki riki irouna ana uee natina anne i buakon uee ake n ana onnaroka. N aron anne, e na rangi ni kukurei naba Iehova ngkana ti kukurei ni katabui maiura tii nakoina.—TeOti. 34:14.

7. E kangaa Maraki ni kamataataa ana namakin Iehova ibukia naake a kukurei ni beku iroun te Atua?

⁷ Wareka Maraki 3:16. Ngkana ko tuai ni katabua maium ao ni bwabetitoaki, iangoa kakawakin te mwaneka anne. Ni koauana, bon ana bwai Iehova ngkoe man te tai are ko riki iai, n ikotaki ma aomata ni kabane. Ma iangoa korakorani kukurein Iehova ngkai ko kariaia bwa e na riki bwa am tia Tautaeka ao ko a katabua maium nakoina ao ni kakaraoa nanona. (TaeRab. 23:15) E kinaia Iehova naake a toro irouna ma kukurein nanoia, ao e korei araia n ana “boki ni kauring.”

8, 9. Tera ae e tangiria Iehova mairouia naake a koreaki araia n ana “boki ni kauring”?

⁸ Ngkana ti tangira arara bwa e na teimatoa n tiku i nanon ana “boki ni kauring”  Iehova, iai te bwai ae ti riai ni karaoia. E taekinna Maraki bwa ti riai ni ‘maaka Iehova ao ni kananoi ara iango i aon arana.’ Ngkana ti taromauria te aomata temanna ke te bwai teuana, a na boni kamaunaaki arara man ana boki ni kamaiu Iehova.—TeOti. 32:33; TaiAre. 69:28.

⁹ Mangaia are a bati riki baika irekereke ma ara katabu nakon tii taekinan te berita ae kakawaki ibukini kakaraoan nanon Iehova ao bwabetitoakira. Ti karaoi baikai n te tai ae uarereke ao n tii te taina. Ma teira n ana itera Iehova ngkai ana aomata ngaira, e kainnanoaki iai teimatoara ni kaotiota ongeabara irouna n taai aikai ao aika a na roko ni karokoa matera.—1Bet. 4:1, 2.

10. Tera te kaokoro ae mataata ae riai n noraki i marenaia naake a toro iroun Iehova ma naake a aki toro irouna?

¹⁰ N te kaongora are imwain aei ao e maroroakinaki man te Baibara taekani Kain, Toromon, ao tibun Iteraera. A taku bwa a taromauria Iehova, ma a bon aki kakaonimaki ni koaua nakoina. E kamatataaki n aia katoto bwa naake bon ana aomata Iehova, a riai n nimta te raoiroi ao n ribaa te buakaka. (IRom 12:9) Mangaia are imwini mwanewean te “boki ni kauring” irouni Maraki, e a taekina Iehova “te kaokoro i marenan te aomata ae raoiroi ma te aomata ae buakaka, ao i marenan ane e toro iroun te Atua ma ane e aki toro irouna.”—Maraki 3:18.

11. E aera bwa e riai n teretere nakoia aomata ae ti toro iroun Iehova n tii ngaia?

¹¹ Aio te anga teuana riki ae ti kona ni kaota iai ara kakaitau nakon Iehova ngkai e rineira bwa ana aomata. E riai n ‘noraki raoi irouia aomata nako’ rikiraken ara onimaki. (1Tim. 4:15; Mat. 5:16) Titirakiniko ni kangai: ‘E kona n noraki irouia tabemwaang kakaonimakiu ni koaua nakon Iehova? I ukeri aanga ake I kona ni kaotai iai bwa Ana Tia Kakoaua Iehova?’ E na rangi n nanokawaki Iehova ngkana e a tia n rineira bwa ana aomata ao ti a manga maamaa ni kaotia nakoia tabemwaang ae bon ana bwai ngaira.—TaiAre. 119:46; wareka Mareko 8:38.

12, 13. E aera bwa e kona ni kangaanga kinaakia tabeman bwa Ana Tia Kakoaua Iehova?

 ¹² E kananokawaki bwa iai tabeman ae e a aki kona n noraki n aroia ‘te kaokoro bwa a toro iroun te Atua ke a aki,’ bwa a a kakairi n “nanon aon te aba.” (1Kor. 2:12) E kairiia te nano anne bwa a na kaatuua iangoani ‘kaibwabwarun rabwataia.’ (IEbe. 2:3) N te katoto, n aki ongei reirei ni kairiri ake ti anganaki, ma tabeman a bon teimatoa naba n tangiri teini kunnikaia ao katamaroaaia aika aki riai. A bwaini kunnikai aika rangi ni koo ao aika kabwakabwaka nakon naba bobotaki ni Kristian. Ke a kakairi n te koroira ao tein te ira ae riao. (1Tim. 2:9, 10) N tokina, ngkana a mena i buakoia aomata aika bati, e a bae ni kangaanga kinaakia bwa ana aomata Iehova ngaiia ke taan “raoraonia kaain te aonnaba.”—Iak. 4:4.

¹³ Iai itera riki tabeua ae a tuai ni kaokoro raoi iai tabeman taani Kakoaua ma kaain te aonnaba. E a riaon ae katauaki ibukia Kristian aroia ni mwaie ao aroaroia n taiani bobotaki ni kakukurei. A katokai n taabo n reitaki n te intanete taamnei ao taeka aika aki tau ibukia Kristian. Tao a tuai ni boaaki n te ekaretia ni Kristian ibukin aia bure ae kakaiaki, ma a kona n riki bwa bwaai ni kariri nakoia tabonroroia aika kekeiaki ni kateimatoai aroaroia aika raraoi i buakoia ana aomata Iehova.—Wareka 1 Betero 2:11, 12.

14. Tera ae ti riai ni karaoia ibukini kamanoan ara iraorao ae okoro ma Iehova?

¹⁴ E karikirakeaki n te aonnaba tangiran “ana kaibwabwaru te rabwata ma baika a tangiri maata ma te kainikatonga ni kaubwain te maiu aei.” (1Ioa. 2:16) Ma ibukina bwa ana bwai Iehova ngaira, ti kauringaki bwa ti na “rawa nakoni bwaai ni kabane ake a kaitaraa nanon te Atua ao nakon tangirani bwain aon te aba, ao e kataneiaira bwa ti na maiuakina te iangoraoi ao te eti ao tangiran te Atua n te waaki ae ngkai i aon te aba.” (Tit. 2:12) E riai n teretere raoi bwa ti tangira Iehova n tii ngaia ni bwaai ni kabane aika ti karaoi, ngkana ti taetae, ti amwarake ao ni moi, ao n arora ni kunnikainira ao ni katamaroaira.—Wareka 1 I-Korinto 10:31, 32.

15. E aera bwa ti riai ni kaotiota te akoi ao te tangira nakoia raora n te onimaki?

¹⁵ E oti ara kakaitau ibukin ara iraorao ae okoro ma Iehova n arora n tabeakinia raora n te onimaki. Bon ana bwai naba Iehova ngaiia. Ngkana ti ururinga te koaua anne, ti na boni kaotiota ara akoi ao ara tangira nakoia taari. (1Tet. 5:15) E taku Iesu nakoia taan rimwina: “Ao ane a na ataingkami aomata ni kabane bwa bon taan rimwiu ngkami, n aei: ngkana kam itangitangiri.”—Ioa. 13:35.

16. Tera te katoto man te Tua Rinanoni Mote ae e kamatataaki iai ana namakin Iehova ibukia ana aomata?

¹⁶ Ibukini kamatataan arora ae riai i marenara n te ekaretia, iangoa aei. A katabuaki bwaai ni mwakuri nako ake n ana tembora Iehova, ke a kaokoroaki tii ibukin te taromauri ae koaua. E kabwarabwaraaki raoi n te Tua Rinanoni Mote aroni kawakinani baikai ao ane e urui tuua aikai e na boni kamateaki. (WarIte. 1:50, 51) Ngkana e rangi n tabeakin Iehova baika akea te maiu iai aika kamanenaaki ibukin taromauriana, ai korakorara riki nanona ni kani kamanoia taan taromauria aika katabui maiuia ao ni kakaonimaki ni koaua ake e a tia n rineiia bwa ana aomata! E tangiria Iehova bwa ti na ataia ae ti rangi ni kakawaki irouna ngke e kangai: “Ane e ringingkami ao e ringa ataeini matau.”—Tek. 2:8.

17. Tera ae e “kakauongo ao n ongora” iai Iehova?

¹⁷ E kakaongora bwa e kaotia Maraki bwa Iehova e “kakauongo ao n ongora” aroia ana aomata n reitaki i marenaia. (Maraki 3:16) E “ataiia aika bon ana aomata Iehova.” (2Tim. 2:19) E atai raoi bwaai ni kabane aika ti karaoi ao n taekin. (Ebera 4:13) Ngkana ti aki akoiia taari, e boni “kakauongo ao n ongora” Iehova. Ngkana ti iakoakoi, ti tituaraoi, ti tatauraoi ni kabwarai buure, ao n atataiaomata i marenara, ti kona ni kakoauaa raoi bwa e nora naba anne Iehova.—Ebera 13:16; 1Bet. 4:8, 9.

18. Ti na kangaa ni kaota ara kakaitau nakon Iehova ngkai e rineira bwa ana aomata?

¹⁸ Ni koauana, ti ingainga ni kaota ara kakaitau nakon Iehova ngkai e rineira bwa ana aomata. Ti ataia ae ti wanawana ngkai ti motinnanoia bwa ti na katabui maiura nakoina. E ngae ngkai ti a maeka “i buakon te roro ae buakaka ma ni bubure,” ma ti tangiriia aomata bwa a na ataia ae ‘akea kabuakakaara ao ti itiaki, ike ti a raneanea iai ngkai taani kaotaa te oota ngaira n te aonnaba.’ (IBir. 2:15) Ngaia are ti motinnanoia bwa ti na rarawa ni karaoi mwakuri aika buakaka. (Iak. 4:7) Ao ti tangiriia ma ni karineia raora n te onimaki n ataakin ae bon ana bwai naba Iehova ngaiia.—IRom 12:10.

19. Tera aron Iehova n angania ana aomata kaniwangaia?

¹⁹ E beritana aei te Baibara: “E na bon aki kaaki taekaia ana aomata Iehova.” (TaiAre. 94:14) E na boni koro bukin te berita ae aki kona n uruaki aei e ngae naba ngkana tao ti aitara ma te kabuanibwai. E aki kona naba te mate n tuka ana tangira Iehova ibukira. (IRom 8:38, 39) “Ngkana ti maiu, ao ti maiu ibukin Iehova, ma ngkana ti mate, ti mate ibukin Iehova. Mangaia ae ngkana ti maiu ke ti mate, ma bon ana bwai Iehova ngaira.” (IRom 14:8) Ti ingainga ni kariariaa te bong are e na kautiia iai Iehova raoraona aika kakaonimaki ni koaua ni kabane ake a a tia ni mate. (Mat. 22:32) Ma ti karekei kakabwaia aika bati ngkai naba. E taku te Baibara, “E a kukurei te natannaomata ae Atuana Iehova. Ae te botannaomata ae e rineia bwa ana aomata.”—TaiAre. 33:12.