1. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũũmbi wonanagia atĩ Jehova nĩ mũtana?

O NA GŨTUĨKA Jehova aarĩ wiki mbere ya kwambĩrĩria kũũmba indo, ndeeciragia o ũhoro wake wiki. Nĩ aaheire ciũmbe ciake iria irĩ na ũhoti wa gwĩciria kĩheo kĩa muoyo, na nĩcio araika na andũ. Jehova, “Ngai ũrĩa mũkeni,” nĩ endete kũheana indo njega. (1 Tim. 1:11; Jak. 1:17) Na tondũ nĩ endaga o na ithuĩ tũkorũo na gĩkeno, nĩ atũrutaga gũkorũo tũrĩ atana.—Rom. 1:20.

2, 3. (a) Gũkorũo tũrĩ atana gũtũrehagĩra gĩkeno nĩkĩ? (b) Tũgũthuthuria maũndũ marĩkũ?

² Ngai ombire andũ na mũhianĩre wake. (Kĩam. 1:27) Ũguo nĩ kuuga aatũmbire tuonanagie ngumo ta ciake. Kwoguo nĩ getha tũgĩe na gĩkeno na tũiganĩre, no nginya tũrũmĩrĩre kĩonereria kĩa Jehova na njĩra ya gwĩciria andũ arĩa angĩ na gũkorũo tũrĩ atana. (Afil. 2:3, 4; Jak. 1:5) Nĩkĩ? Tondũ ũguo nĩguo Jehova ombire andũ. O na gũtuĩka tũtirĩ akinyanĩru, no tũhote kwĩgerekania na Jehova harĩ gũkorũo tũrĩ atana.

³ Bibilia nĩ ĩtwĩraga ũrĩa tũngĩka nĩguo tũkorũo tũrĩ atana. Rekei tũrore maũndũ mamwe tũngĩĩruta megiĩ ũtana marĩa Bibilia  ĩrutanĩte. Nĩ tũkuona ũrĩa gũkorũo tũrĩ atana gũtũmaga twĩtĩkĩrĩke nĩ Ngai, na ũrĩa gũkũria ngumo ĩno gũtũteithagia kũhingia wĩra ũrĩa Ngai atũheete. Ningĩ nĩ tũgũthuthuria ũrĩa gũkorũo tũrĩ atana kũhutanĩtie na gĩkeno, na nĩkĩ nĩ tũrabatara gũthiĩ na mbere gũkũria ngumo ĩno.

4, 5. Nĩ cionereria irĩkũ cia ũtana Jehova na Jesu matũigĩire?

⁴ Jehova endaga andũ megerekanie nake, na kwoguo nĩ akenaga rĩrĩa twakorũo tũrĩ atana. (Ef. 5:1) Ũrĩa tũmbĩtwo o hamwe na indo nyingĩ thaka iria irĩ thĩinĩ wa thĩ nĩ maũndũ monanagia wega atĩ Ngai endaga andũ makorũo na gĩkeno. (Thab. 104:24; 139:13-16) Kwoguo nĩ tũheaga Jehova gĩtĩo rĩrĩa twerutanĩria gũtũma andũ arĩa angĩ makorũo na gĩkeno.

⁵ Akristiano a ma megerekanagia na Kristo ũrĩa watũigĩire kĩonereria kĩega biũ kĩa ũrĩa mũndũ angĩkorũo arĩ mũtana. Jesu we mwene oigire ũũ: “Mũrũ wa mũndũ [ndookire] gũtungatagĩrũo, ĩndĩ okire nĩguo atungate, na arute muoyo wake ũtuĩke wa gũkũũra andũ aingĩ.” (Mat. 20:28) Nĩkĩo mũtũmwo Paulo eerire Akristiano ũũ: “Ikaragai mũrĩ na mwerekera ũyũ wa meciria ta ũrĩa warĩ na Kristo Jesu . . . Aatiganire na kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo, akĩĩhanania na ngombo.” (Afil. 2:5, 7) O ũmwe witũ agĩrĩirũo kwĩyũria ũũ: ‘Hihi no hote kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu makĩria ma ũrĩa ndĩreka rĩu?’—Thoma 1 Petero 2:21.

6. Jesu aatũrutire ũndũ ũrĩkũ na ngerekano ya Mũsamaria mwega? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁶ No twĩtĩkĩrĩke nĩ Jehova angĩkorũo nĩ tũrĩĩgerekanagia na kĩonereria gĩake na gĩa Kristo, angĩkorũo nĩ tũrĩĩciragia ũhoro wa andũ arĩa angĩ, na angĩkorũo nĩ tũrĩethaga njĩra cia kũrũmbũiya mabataro ma andũ arĩa angĩ. Thĩinĩ wa ngerekano ya Mũsamaria mwega, Jesu onanirie wega atĩ erĩgagĩrĩra arũmĩrĩri ake meke ũrĩa wothe mangĩhota nĩguo mateithie arĩa angĩ, nginya arĩa moimĩte kũndũ kũngĩ. (Thoma Luka 10:29-37.) Hihi nĩ ũraririkana kĩũria kĩrĩa gĩatũmire Jesu aheane ngerekano ya Mũsamaria mwega? Mũyahudi ũmwe aamũririe ũũ: “Mũndũ wa itũũra ritũ kũna nũ?” Macokio ma Jesu monanagia atĩ no mũhaka tũkorũo tũrĩ atana ta Mũsamaria ũcio, angĩkorũo nĩ tũkwenda gwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai.

7. Nĩ thitango ĩrĩkũ yoimĩririo nĩ Shaitani mũgũnda-inĩ wa Edeni? Na tuonanagia atĩa nĩ twĩtĩkĩtie biũ atĩ njĩra ya Ngai ya gwĩka maũndũ nĩyo njega biũ?

⁷ Akristiano makoragwo na itũmi nyingĩ njega cia gũkorũo marĩ atana. Kwa ngerekano, ũtana nĩ ũhutanĩtie na thitango ĩrĩa Shaitani oimĩririe mũgũnda-inĩ wa Edeni. Na njĩra ĩrĩkũ? Shaitani oigire atĩ Adamu na Hawa na nginya njiarũa ciao ciothe mangĩagĩire na gĩkeno nĩ ũndũ wa gwĩciria o ũhoro wao na kũiga maũndũ mao mbere handũ ha gwathĩkĩra Ngai. Hawa eekire ũrĩa eekire nĩ ũndũ wa mwĩyendo tondũ eendaga kũhaana ta Ngai. Adamu onanirie mwĩyendo tondũ eendaga gũkenia Hawa. (Kĩam. 3:4-6) Gũtirĩ mũndũ ũtarona moimĩrĩro ma matua mao. Mwĩyendo ndũrehaga gĩkeno o na hanini. Twakorũo tũrĩ atana tuonanagia atĩ nĩ twĩtĩkĩtie biũ atĩ njĩra ya Ngai ya gwĩka maũndũ nĩyo njega biũ.

8. Aciari aitũ a mbere maagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa andũ arĩa angĩ nĩkĩ?

⁸ Nĩ harĩ maũndũ Ngai eerĩte aciari aitũ a mbere mangĩatũmire mecirie ũhoro wa  andũ arĩa angĩ, o na gũtuĩka maarĩ o erĩ kũu mũgũnda-inĩ wa Edeni. Jehova aarathimire Adamu na Hawa na akĩmeera maciarane, maiyũrie thĩ, na mamĩtoorie. (Kĩam. 1:28) O ta ũrĩa Jehova eeciragia ũrĩa ũũmbi wake ũngĩikara wega, noguo o na aciari aitũ a mbere maagĩrĩirũo gwĩciria ũhoro wa gĩkeno gĩa ciana iria mangĩagĩire nacio. Thĩ yothe yarĩ ĩtuĩke Paradiso nĩguo njiaro cia Adamu igunĩke. Wĩra ũcio wothe nĩ wabataraga ũnyitanĩri wa famĩlĩ yake ĩrĩa ĩngĩathire ĩkĩnenehaga.

9. Nĩkĩ andũ arĩa mangĩaramirie Paradiso nĩ mangĩagĩire na gĩkeno?

⁹ Andũ akinyanĩru arĩa mangĩaramirie Paradiso no mũhaka mangĩanyitanĩire biũ na Jehova nĩguo mahingie mĩoroto yake, na njĩra ĩyo maingĩre kĩhurũko-inĩ gĩake. (Ahib. 4:11) Na githĩ wĩra ũcio ndũngĩatũmire maiganĩre na marathimwo mũno! Kwĩheana nĩ ũndũ wa andũ arĩa angĩ nĩ kũngĩamareheire irathimo nyingĩ na kũiganĩra kũnene.

10, 11. Tũngĩhingia atĩa itemi ritũ wĩra-inĩ wa kũhunjia na wa gũtua andũ arutwo?

¹⁰ Mahinda-inĩ maya Jehova nĩ aheete andũ ake wĩra wa kũhunjia na gũtua andũ arutwo. Nĩguo tũrute wĩra ũcio, nĩ tũrabatara gwĩciria andũ arĩa angĩ. Kwenda Ngai na kwenda andũ arĩa angĩ nokuo tu kũngĩtũma tũthiĩ na mbere kũruta wĩra ũyũ.

¹¹ Karine-inĩ ya mbere, Paulo oigire we na angĩ maakoragwo nao maarĩ “arutithania wĩra hamwe na Ngai,” tondũ wa itemi rĩao rĩa kũhanda mbeũ cia ũhoro wa ma na gũcitĩrĩria maĩ. (1 Kor. 3:6, 9) O na ithuĩ no tũkorũo tũrĩ “arutithania wĩra hamwe na Ngai” na njĩra ya kũhũthĩra mahinda maitũ, indo citũ, na hinya witũ kũruta wĩra ũyũ tũheetwo nĩ Ngai wa kũhunjia. Ũyũ nĩ mweke wa mwanya mũno!

12, 13. Nĩ irathimo irĩkũ mũndũ agĩaga nacio nĩ ũndũ wa kũruta wĩra wa gũtua andũ arutwo?

¹² Kũhũthĩra mahinda maitũ na hinya witũ wĩra-inĩ wa kũhunjia na gũtua andũ arutwo nĩ ũndũ ũtũrehagĩra gĩkeno. Aingĩ arĩa magĩĩte na mweke wa kwĩruta Bibilia na andũ mareka mogarũrũku nĩ moigaga atĩ ũndũ ũcio nĩ ũrehaga gĩkeno kĩnene. Nĩ tũkenaga mũno tuona andũ magĩcanjamũka nĩ ũndũ wa gũtaũkĩrũo nĩ ũhoro wa ma, magĩkũria wĩtĩkio, magĩka mogarũrũku, na makĩambĩrĩria kũhunjĩria andũ arĩa angĩ. O na Jesu nĩ aakenire mũno rĩrĩa ahunjia 70 arĩa aatũmĩte makahunjie ‘maacokire marĩ na gĩkeno,’ nĩ ũndũ wa moimĩrĩro mega marĩa maagĩte namo.—Luk. 10:17-21.

¹³ Ahunjia nĩ makenaga mũno mona ũhoro mwega ũkĩgarũra mĩtũũrĩre ya andũ ĩkaagĩra. Ta wĩcirie ũhoro wa mwarĩ wa Ithe witũ mwĩthĩ ũtarĩ mũhiku wĩtagwo Anna, ũrĩa wandandũrire ũtungata wake na njĩra ya gũthiĩ gĩcigo kĩmwe kĩrĩ mwena wa irathĩro wa Rũraya gĩkoragwo na  bata mũnene wa ahunjia. * Aandĩkire ũũ: “Gũkũ gũkoragwo na mĩeke mĩingĩ ya kwĩruta Bibilia na andũ na ũndũ ũcio nĩ ũngenagia mũno. Nĩ ngenagĩra ũtungata. Ndakinya mũciĩ ndikoragwo na mahinda ma gwĩciria mathĩna makwa. Ndĩciragia ũhoro wa mathĩna ma andũ arĩa tũreruta nao Bibilia na mĩtangĩko yao. Njethaga njĩra cia kũmekĩra ngoro na kũmateithia. Nĩ ngĩte na ma atĩ ‘kũheana nĩ kũrĩ gĩkeno kĩnene gũkĩra kwamũkĩra.’”—Atũm. 20:35.

14. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũngĩgĩa na gĩkeno ũkĩhunjia ũhoro ũrĩa mwega o na angĩkorũo no andũ anini marathikĩrĩria?

¹⁴ No tũgĩe na gĩkeno tũngĩhe andũ mweke wa kũigua ũhoro ũrĩa mwega o na angĩkorũo matikwenda gũthikĩrĩria. Mahinda-inĩ maya wĩra witũ ũhaana ta wa mũnabii Ezekieli ũrĩa werirũo nĩ Jehova ũũ: “Wee nĩ kũhe ũgacihe ũhoro wakwa, o na ingĩkorũo nĩikaũigua, o na kana irege kũũigua.” (Ezek. 2:7; Isa. 43:10) O na angĩkorũo andũ amwe matitindanagĩra na ndũmĩrĩri itũ, Jehova nĩ akenagio mũno nĩ kĩyo gitũ. (Thoma Ahibirania 6:10.) Mũhunjia ũmwe nĩ onanirie mwerekera mwega mũno ũndũ-inĩ ũyũ. Aandĩkire ũũ agĩtaarĩria ũhoro wa ũtungata wake: “Nĩ tũhandĩte, tũgaitĩrĩria maĩ, na tũkahoya tũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro atĩ Jehova nĩ egũkũria.”—1 Kor. 3:6.

15. Andũ aingĩ mamũkagĩra ũtana witũ atĩa? Na twagĩrĩirũo gwĩka atĩa?

¹⁵ Jesu endaga tũkorũo tũrĩ atana nĩguo tũgĩe na gĩkeno. Andũ aingĩ nĩ makenaga mũno nĩ kuonio ũtana. Oigire ũũ: “Mwĩmenyagĩriei kũheanaga, na andũ nĩ marĩmũheaga. Marĩmũitagĩrĩra mĩhuko-inĩ yanyu gĩthimi kĩega, gĩkindĩrĩtwo, gĩkainainio, na gĩkaiyũrĩrĩrio. Nĩ gũkorũo gĩthimi kĩrĩa mũthimagĩra andũ nakĩo, nĩkĩo marĩmũthimagĩra nakĩo.” (Luk. 6:38) Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ ti andũ othe mamũkagĩra ũtana witũ wega, no rĩrĩa mawamũkĩra o nao nĩ mendaga gũtanahĩra arĩa angĩ. Kwoguo heanaga gũtekũmakania kana andũ nĩ marakenio nĩ ũndũ ũcio  kana matirakenio nĩguo. Wahota kũmaka mũno ũhingĩtie ũndũ mũnene nĩ ũndũ wa gũkorũo ũrĩ mũtana o rita rĩmwe tu.

16. Nĩa twagĩrĩirũo kuonia ũtana, na nĩkĩ?

¹⁶ Andũ atana kuuma ngoro matiheanaga nĩguo nao makaaheo. Nĩkĩo Jesu aarutanire ũũ: “Rĩrĩa wahaarĩria iruga, ĩtaga arĩa athĩni, arĩa mathuaga, cionje, na atumumu; na nĩ ũrĩgĩaga na gĩkeno, tondũ acio matirĩ kĩndũ gĩa gũkũrĩha nakĩo.” (Luk. 14:13, 14) Mwandĩki ũmwe wa Bibilia oigire ũũ: “Ũrĩa wa riitho rĩa ũtana, we nĩarĩrathimagwo.” Nake ũngĩ akiuga: “Gũkena-rĩ, nĩ ũrĩa ũcayagĩra mũndũ ũrĩa ũtarĩ hinya.” (Thim. 22:9; Thab. 41:1) Hatarĩ nganja, nĩ twagĩrĩirũo kũheana tondũ nĩ tũgĩaga na gĩkeno nĩ ũndũ wa gũteithia andũ arĩa angĩ.

17. Nĩ kũheana kwa mũthemba ũrĩkũ kũrĩtũmaga ũgĩe na gĩkeno?

¹⁷ Hĩndĩ ĩrĩa Paulo aagwetire ciugo cia Jesu atĩ “kũheana nĩ kũrĩ gĩkeno kĩnene gũkĩra kwamũkĩra,” ndendaga kuuga o ũhoro wa kũheana indo cia kĩĩmwĩrĩ tu, no nĩ nginya gwĩkĩra andũ arĩa angĩ ngoro, kũmahe ũtaaro wa Bibilia, na gũteithĩrĩria arĩa marabatara ũteithio ta ũcio. (Atũm. 20:31-35) Mũtũmwo Paulo nĩ aatũrutire kũgerera ciugo na kĩonereria gĩake kũheanaga mahinda maitũ, hinya witũ, wendo witũ, na gũthikĩrĩria andũ arĩa angĩ.

18. Nĩ ũndũ ũrĩkũ athuthuria aingĩ moigĩte wĩgiĩ ũtana?

¹⁸ Athuthuria a mĩikaranĩrie ya andũ o nao nĩ monete atĩ kũheana nĩ gũtũmaga andũ magĩe na gĩkeno. Kũringana na ibuku rĩmwe, “andũ nĩ mongagĩrĩra gĩkeno thutha wa gwĩka andũ ũndũ mwega.” Athuthuria moigaga gũteithia andũ nĩ kwa bata harĩ kũgĩa “na muoroto na bata” wa ũtũũro “tondũ nĩ kũhingagia mabataro ma andũ.” Na nĩkĩo ataaramu kaingĩ meraga andũ merutĩre kũruta wĩra wa mũingĩ nĩguo maagagĩrie ũgima wao wa mwĩrĩ na mongerere gĩkeno. Ũcio ti ũndũ mũgeni harĩ arĩa metĩkĩtie atĩ Bibilia nĩ Kiugo kĩa Jehova, Ngai ũrĩa wombire andũ.—2 Tim. 3:16, 17.

19, 20. Ũkwenda gũkoragwo ũrĩ mũtana nĩkĩ?

¹⁹ No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũtũũra tũrĩ atana tondũ andũ aingĩ arĩa tũikaranagia nao o mũndũ ahuragia mwaki mwena wake. O na kũrĩ ũguo, Jesu oigire atĩ maathani merĩ marĩa manene nĩ kwenda Jehova na ngoro, muoyo, meciria, na hinya witũ wothe na kwenda mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa twĩyendete. (Mar. 12:28-31) O ta ũrĩa tuona gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, arĩa mendete Jehova nĩ megerekanagia nake. Jehova na Jesu nĩ maheanaga. Na matwĩraga twĩke tao tondũ ũndũ ũcio nĩ ũgũtũma tũkorũo na gĩkeno kĩa ma. Tũngĩĩrutanĩria gũkoragwo tũrĩ atana harĩ Ngai na andũ, nĩ tũrĩgoocithagia Jehova, tũkeguna, na tũkaguna andũ arĩa angĩ.

²⁰ Hatarĩ nganja, nĩ wĩrutanagĩria gũteithia andũ na makĩria Akristiano arĩa angĩ. (Gal. 6:10) Wathiĩ na mbere gwĩka ũguo, andũ arĩa angĩ nĩ megũkwenda na mone ũrĩ wa bata, na ũndũ ũcio nĩ ũrĩtũmaga ũgĩe na gĩkeno. Thimo 11:25 yugaga: “Wa ngoro ngamini [ũrĩa mũtana] nĩ kũnorio arĩnoragio, na ũrĩa ũkundanagia maĩ, we nake no arĩkundagio.” Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, thĩinĩ wa ũtũũro witũ wa Gĩkristiano na ũtungata, nĩ kũrĩ njĩra nyingĩ na mĩeke mĩingĩ ya kuonania ũtugi, ũtana, na kũheana tũtarĩ na mwĩyendo, na gwĩka ũguo nĩ kũrĩ irathimo. Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie njĩra imwe cia icio.