1. Eshito otali yandje ngahelipi oumbangi kutya Jehova oha yandje nehalo liwa?

NONANDE Jehova okwa li ashike oye aeke ofimbo ina hovela okushita oinima, ka li ashike ta diladila kombinga yaye mwene. Mepingafano naasho, okwa pa oishitwa yaye inaendunge oshali yomwenyo. ‘Kalunga omunelao,’ Jehova, oku hole okuyandja oinima oyo iwa. (1 Tim. 1:11; Jak. 1:17) Molwaashi okwa hala tu kale twa hafa, ohe tu hongo tu kale hatu yandje nehalo liwa. — Rom. 1:20.

2, 3. (a) Omolwashike okuyandja haku tu etele ehafo? (b) Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

² Kalunga okwa shita ovanhu oshifeka shaye. (Gen. 1:27) Osho osha hala okutya otwa shitwa hatu dulu okukulika omaukwatya a fa aye. Opo tu kale twa hafa notwa mbilipalelwa, otwa pumbwa okushikula oshihopaenenwa shaJehova mokukala tu hole vamwe nokukala hatu yandje nehalo liwa. (Fil. 2:3, 4; Jak. 1:5) Omolwashike mbela? Omolwaashi Jehova okwa shita ovanhu pahole monghedi ya tya ngaho. Nonande inatu wanenena, ohatu dulu okupondola mokuhopaenena okuyandja nehalo liwa kwaJehova.

³ Ombiibeli oye tu lombwela nghee hatu dulu okukala hatu yandje  nehalo liwa. Natu ka taleni oilihongomwa imwe oyo Omishangwa tadi hongo kombinga yoshikundafanwa eshi. Ohatu ka mona nghee okuyandja nehalo liwa taku dulu oku tu ningifa tu kale twa hokiwa kuKalunga nosho yo nghee okukulika oukwatya oo taku dulu oku tu kwafela tu wanife po oshinakuwanifwa osho Kalunga e tu pa. Ohatu ka kundafana yo nghee okuyandja kwetu nehalo liwa kwa pambafana nehafo letu nosho yo kutya omolwashike twa pumbwa okutwikila okukulika oukwatya oo.

4, 5. Jehova naJesus ove tu tulila po oihopaenenwa ilipi i na sha nokuyandja nehalo liwa?

⁴ Jehova okwa hala ovanhu vaye ve mu hopaenene, onghee ohashi mu hafifa ngeenge hatu yandje nehalo liwa. (Ef. 5:1) Oshi liwetikile monghedi omo twa shitwa nosho yo moinima iwa oyo i li momudingonoko wetu kutya Kalunga okwa hala ovanhu va kale va hafa. (Eps. 104:24; 139:13-16) Onghee, ohatu mu fimanekifa ngeenge hatu kendabala okuhafifa vamwe.

⁵ Ovakriste vashili ohava hopaenene Kristus, oo e tu tulila po oshihopaenenwa sha denga mbada sha nghee omunhu ta dulu okukala ha yandje nehalo liwa. Jesus okwa ti: ‘Omona wOmunhu ine uya okuyakulwa, ndele okuyakula nokuyandja omwenyo waye u ninge oikulila yavahapu.’ (Mat. 20:28) Nomolwaasho omuyapostoli Paulus a ladipika Ovakriste, a ti: “Omadiladilo eni naa fe enya aKristus Jesus kwa li e a na, . . . okwe lidula Ye mwene nokwa djala olupe lomupika.” (Fil. 2:5, 7) Oshiwa keshe umwe womufye e lipule kutya, ‘Mbela ohandi dulu okushikula oshihopaenenwa shaJesus shi dulife pwaasho handi ningi paife?’ — Lesha 1 Petrus 2:21.

6. Jesus okwe tu honga oshilihongomwa shilipi mefaneko lOmusamaria? (Tala efano pehovelo loshitukulwa.)

⁶ Ohatu dulu okukala twa hokiwa kuJehova mokushikula oshihopaenenwa shaye noshaKristus, mokukala tu na ko nasha nonghalo nawa yavamwe nosho yo mokukonga eemhito tu kwafele ovo ve na omhumbwe. Jesus okwe shi yelifa nawa mefaneko lOmusamaria kutya okwa teelela ovashikuli vaye va kale hava kwafele vamwe, nokuli naavo vehe fi veputuko lavo. (Lesha Lukas 10:29-37.) Mbela oto dimbuluka epulo olo la li le linyengifa Jesus a popye shi na sha nefaneko lOmusamaria? Omujuda okwe mu pula a ti: “Omukwetu olyelye?” Enyamukulo laJesus ola ulika kutya ngeenge otwa hala okukala twa hokiwa kuKalunga otu na okukala hatu yandje nehalo liwa ngaashi Omusamaria oo.

7. Okuliholamwene ile okuheliholamwene ohaku holola shike kombinga yetu shi na sha nomhata yomeshito alishe?

⁷ Ovakriste ove na omatomheno mahapu mawa okukala hava yandje nehalo liwa. Pashihopaenenwa, oukwatya oo ou na ekwatafano nomhata oyo Satana a etifa po moshikunino shaEden. Ngahelipi mbela? Satana okwa li a popya kutya Adam naEva nosho yo ovanhu aveshe otava dulu okukala va hafa ngeenge ova kala tava yandje elitulemo kuvo vene nokupitifa komesho ouwa wavo vene ponhele yokudulika kuKalunga. Omolwokuliholamwene, Eva okwa li a lya komuti oo wa indikwa opo ngeno a fe Kalunga. Adam okwa li a kulika oikala yokuliholamwene opo a hafife Eva. (Gen. 3:4-6) Oidjemo yomatokolo avo oi liwetikile. Okuliholamwene ihaku eta ehafo lashili. Ngeenge otwa kala hatu yandje nehalo liwa, ohatu ulike kutya otwa tomhwa kutya onghedi yaKalunga yokuninga oinima oya denga mbada.

8. Omolwashike ovalihomboli votete va li ve na okukala ve na ko nasha nonghalonawa yoludalo lavo lomonakwiiwa?

⁸ Kalunga okwa li a pa ovalihomboli votete omalombwelo oo a li taa dulu oku va ningifa va kale ve na ko nasha nonghalonawa yavamwe  nonande moshikunino shaEden ova li mo ovo aveke. Jehova okwa li a nangeka noupuna Adam naEva, nokwa li e va lombwela va hapupale, va yadife edu nove li file oshisho. (Gen. 1:28) Ngaashi ashike Omushiti a li e na ko nasha nonghalonawa yoishitwa yaye, ovadali votete navo ova li ve na okukala ve na ko nasha nonghalonawa yoludalo lavo lomonakwiiwa. Oparadisa oya li i na okutamununwa mo opo oludalo laAdam li mone ouwa. Oshilonga osho shinene osha li tashi ka pula elongelokumwe loukwaneumbo waAdam oo wa li tau ka hapupala.

9. Omolwashike ovanhu va li tava dulu okukala va hafa eshi tava tamununa mo Oparadisa?

⁹ Opo ovanhu va wanenena va tamunune mo Oparadisa, ova li ve na okulongela kumwe filufilu naJehova opo a wanife po omalalakano aye nova dule okuya metulumuko laye. (Heb. 4:11) Diladila kunghee oshilonga osho sha li tashi ka kala shihafifa noshi na ondjabi. Ngeno ova kalele ve na ko nasha nonghalonawa yavamwe, ngeno oshe va etela omanangeko noupuna mahapu nosho yo ehafo linene.

10, 11. Ongahelipi hatu dulu okuwanifa po oshinakuwanifwa shokuudifa nokuninga ovanhu ovahongwa?

¹⁰ Kunena, Jehova okwa pa oshiwana shaye oshilonga shokuudifa nokuninga ovanhu ovahongwa. Opo tu wanife po oshilonga osho, otwa pumbwa okukala tu na ko nasha shili nonghalonawa yavamwe. Ohatu dulu ashike okulididimikila oilonga oyo ngeenge otu na elinyengotomheno liwa, ohole yokuhola Kalunga nosho yo ovanhu vakwetu.

¹¹ Mefelemudo lotete O.P., Paulus okwa li a popya kombinga yaye mwene nosho yo ovalongi pamwe naye a ti kutya ove li “ovalongi pamwe naKalunga” eshi tava kunu nokutekela ombuto yoshili yOuhamba. (1 Kor. 3:6, 9) Kunena, nafye ohatu dulu okukala “ovalongi pamwe naKalunga” ngeenge otwa kala hatu longifa nehalo liwa efimbo letu, oiniwe nosho yo eenghono detu opo tu longe oshilonga osho sha fimanenena shokuudifa. Kau fi tuu oufembanghenda munene!

12, 13. Omanangeko noupuna elipi haa di moilonga yokuninga ovanhu ovahongwa?

¹² Okulongifa nehalo liwa efimbo neenghono detu moilonga yokuudifa noyokuninga ovanhu ovahongwa ohashi eta ehafo linene. Vahapu ovo va li ve na oufembanghenda wokuninga omakonakonombibeli oo a ninga exumokomesho otava dulu oku ku lombwela kutya oinima inini ohai eta ondjabi inene. Ehafo linene ohali di mokumona oohandimwe ovo ve na olupandu va hafa eshi ve udite ko osho Ombiibeli tai hongo, eitavelo lavo tali kulu, tava ningi omalunduluko nosho yo eshi tava hovele okulombwela vamwe osho ve lihonga. Jesus naye okwa li a hafa unene eshi ovaudifi 70 ovo a li a tuma va ka udife “va aluka nehafo” omolwoidjemo iwa oyo va li va mona. — Luk. 10:17-21.

¹³ Ovaudifi mounyuni aushe ohava kala va hafa eshi ve wete etumwalaka lOmbiibeli tali kwafele ovanhu va lundulule eenghalamwenyo davo. Diladila koshihopaenenwa shaAnna, omumwameme  omunyasha ina hombolwa, oo a tamununa mo oukalele waye eshi a tembukila koushilo waEuropa oko ku na omhumbwe inene yovaudifi. * Okwa shanga a ti: “Oto dulu okuninga omakonakonombiibeli mahapu noupu, nondi shi hole neenghono. Oukalele wange ohau etele nge ehafo linene. Ngeenge nda shuna keumbo, ihandi kala ndi na efimbo lokuyandja elitulemo kwaame mwene. Ohandi kala handi lipula nomaupyakadi nosho yo noisho yaavo handi konakona navo Ombiibeli. Ohandi kongo eemhito ndi va twe omukumo nohandi va kwafele meenghedi di lili noku lili. Onda li nda tomhwa kutya ‘okuyandja oku nelao komesho yokutambula.’” — Oil. 20:35.

14. Ongahelipi hatu dulu okumona ehafo moukalele nonande ovanhu ashike vanini hava tambula ko onghundana iwa?

¹⁴ Ohatu dulu okumona ehafo mokukala hatu udifile ovanhu onghundana iwa nonande inava hala okupwilikina. Oshilonga shetu osha faafana naasho shomuprofeti Hesekiel, oo a li a lombwelwa kuJehova kutya: “Ndelenee ove u noku va udifila eendjovo dange, ngeenge tava udu ile itava udu ko.” (Hes. 2:7; Jes. 43:10) Nonande vamwe ova yemba etumwalaka letu, Jehova okwa lenga eenghendabala detu. (Lesha Ovaheberi 6:10.) Omuudifi umwe okwa ulika kutya okwa li e na etaleko liwa li na sha noukalele. Okwa shanga a ti: “Otwa kuna, hatu tekele, notwa ilikana tu na elineekelo kutya Jehova ota ka kulika ohokwe yaavo hatu udifile.” — 1 Kor. 3:6.

15. Mbela otu na ashike okuyandja nehalo liwa kwaavo hava ulike olupandu? Shi yelifa.

¹⁵ Jesus okwa hala tu mone ehafo mokukala hatu yandje nehalo liwa. Ovanhu vahapu ohava pwilikine nawa konghundana iwa. Jesus okwe tu ladipika a ti: “Yandjeni, nanye yo otamu ka pewa, oshiyelekifo shiwa sha fendwa, sha hekeshelwa, sha hekeshelekeka, tave shi tula mekolo leni. Osheshi oshiyelekifo eshi tamu shi yelekifa, nanye yo tamu ke shi yelekifwa.” (Luk. 6:38) Oshoshili kutya havanhu aveshe hava pandula ngeenge hatu va pe sha nehalo liwa, ashike ngeenge ove shi pandula, olupandu lavo otali dulu oku ve linyengifa navo va kwafele vamwe nehalo  liwa. Onghee twikila okukala ho yandje nonande ovanhu otava ulike olupandu ile hasho. Okuyandja kwoye nehalo liwa ohaku kumu eenghalamwenyo dovanhu nonande ino shi didilika.

16. Oshike hashi tu linyengifa tu yandje nehalo liwa?

¹⁶ Ovanhu ovo hava yandje nehalo liwa ihava yandje nelalakano lokupewa sha vali. Jesus okwa li e na oshinima osho momadiladilo eshi a honga a ti: “Ngeenge to pake po oitelekela, ifana ovakwanaluhepo noingudu noilema novapofi. Ndele ove to ningi omunelao, osheshi ovo kave na eshi tave ku pe.” (Luk. 14:13, 14) Omushangi umwe a nwefa mo, okwa ti: “Ou e nehalo liwa ota ka nangekwa noupuna.” Umwe vali okwa ti: “Omunelao ou, ha [yavelele] oshingone.” (Omayel. 22:9; Eps. 41:1) Natu kale hatu yandje molwaashi ohatu mono ehafo mokukwafela vamwe.

17. Okuyandja kulipi haku ku etele ehafo?

¹⁷ Eshi Paulus a tofa eendjovo daJesus odo kutya “okuyandja oku nelao komesho yokutambula,” ka li ashike a yukifa kokuyandja oinima yopamaliko, ndele okwa li yo a yukifa kokuyandja etwomukumo, ewiliko nosho yo ekwafo kwaavo ve li momhumbwe. (Oil. 20:31-35) Omuyapostoli Paulus okwe tu honga okupitila meendjovo nosho yo moshihopaenenwa shaye tu kale hatu yandje nehalo liwa mokulongifa efimbo, eenghono, ohole yetu notu kale tu na ko nasha navakwetu.

18. Ovakonakoni vamwe ova popya shike shi na sha nokuyandja nehalo liwa?

¹⁸ Ovakonakoni vonghalonawa younhu ova mona kutya okuyandja ohaku etele ovanhu ehafo. She likolelela kolaporta imwe, “ovanhu ohava kala va hafa ngeenge va ningila vamwe ouwa.” Ovakonakoni ovo ova ti kutya okukwafela vamwe okwa fimana molwaashi ohaku ku ningifa u “kale u udite wa mbilipalelwa eshi u na onghalamwenyo i na eityo nelalakano” nosho yo kutya “ohaku wanifa po eemhumbwe dopanhu da fimana.” Luhapu ohava lombwele ovanhu ve liyambe opo va xwepopaleke oukolele wavo nova mone ehafo. Osho ihashi kumwifa ovo va tala ko Ombiibeli i li Eendjovo dOmushiti, Jehova. — 2 Tim. 3:16, 17.

19, 20. Ou na omatomheno elipi okukala ho yandje nehalo liwa?

¹⁹ Okukala hatu yandje nehalo liwa otaku dulu okukala eshongo ngeenge otwa dingililwa kovanhu ovo va pitifa komesho ouwa wavo vene ponhele youwa wavamwe. Ashike Jesus okwa ti kutya oipango ivali i dule ikwao oyo okuhola Jehova nomutima, nomwenyo neenghono detu adishe nosho yo okuhola vakwetu ngaashi tu lihole fye vene. (Mark. 12:28-31) Ngaashi twe shi mona moshitukulwa eshi, ovo ve hole Jehova ohave mu hopaenene. Jehova naJesus ohava yandje kuvamwe. Nove tu lombwela tu ninge sha faafana opo tu kale twa hafa shili. Ngeenge otwa kendabala okukulika omhepo yokuyandja nehalo liwa eshi hatu longele Jehova nosho yo eshi hatu kwafele vakwetu, ohatu ka fimanekifa Jehova nohatu ka mona ouwa nosho yo vamwe.

²⁰ Kape na omalimbililo kutya oto kendabala nale okukwafela vamwe, unene tuu oovakweni meitavelo. (Gal. 6:10) Ngeenge owa twikile okuninga ngaho, oto ka kala u holike noto ka pandulwa, naasho otashi ke ku etela ehafo. Omayeletumbulo 11:25 okwa ti: “Omwenyo ou tau nangeke noupuna, otau ka kutifwa, nomuhekeleki wovakwao ota hekelekwa yo ye mwene.” Osha yela kutya okuliyamba, okuulika onghenda nokuyandja nehalo liwa otaku dulu okuulikwa meenghedi dihapu. U li Omukriste oto dulu okuyandja nehalo liwa meenghedi di lili noku lili monghalamwenyo yoye nosho yo moukalele, naasho ohashi eta oidjemo iwa. Oshitukulwa tashi shikula ko otashi ka kundafana eenghedi dimwe domwaado.