Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Qo tzalajel qa bʼaʼn qo bʼinchan xtalbʼil

Qo tzalajel qa bʼaʼn qo bʼinchan xtalbʼil

«Mas at tzalajbʼil kyeye qa at chʼin ma txi kyqʼoʼne te juntl» (HECH. 20:35).

BʼITZ: 76 EX 110

1. ¿Tzeʼn ojtzqiʼn quʼn qa bʼaʼn bʼinchan Jehová xtalbʼil?

TEJ t-xi tzyet tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼn Jehová tkyaqil, tjunalxtoq at. Pero nya oʼkx ximen tiʼjx sino xi tqʼoʼn kyanqʼibʼil qe anjel ex qe xjal. Ate Jehová «aju Dios at-xix tzalajbʼil tukʼil» ex tgan tuʼn t-xi tqʼoʼn tbʼanel tiʼchaq kye txqantl (1 Tim. 1:11; Sant. 1:17). Nya oʼkxju, tuʼnju taj tuʼn qtzalaj in qo tzaj t-xnaqʼtzaʼn tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil (Rom. 1:20).

2, 3. a) ¿Tiquʼn in tzaj tiʼn tzalajbʼil qe aj t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil? b) ¿Tiʼ qo xnaqʼtzal tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu?

2 Kubʼ tbʼinchaʼn Jehová qoʼ ik tzeʼn tilbʼilal ex ik tzeʼn keʼyin (Gén. 1:27). Toj juntl yol, o qo kubʼ tbʼinchaʼn tuʼn tkubʼ qyekʼin qmod ik tzeʼn te. Tuʼntzunju, qa qaj tuʼn qtzalaj ex tuʼn tkubʼ qnaʼn bʼaʼn, nim toklen tuʼn tel qkanoʼn tiʼj Jehová, ik tzeʼn tuʼn qximen kyiʼj txqantl ex tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj (Filip. 2:3, 4; Sant. 1:5). ¿Tiquʼn? Tuʼnju o qo kubʼ tbʼinchaʼn Jehová tuʼn qbʼinchaʼn xtalbʼil. Maske aj il qoʼ jaku tzʼel qkanoʼn tiʼj.

3 In qo tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil. Toj xnaqʼtzbʼil lu, tzul qnaʼn junjun nabʼil toj Tyol Dios in yolin tiʼj jlu. Kʼelel qnikʼ tiʼj qa ktzalajel Jehová qiʼj qa bʼaʼn qo bʼinchan xtalbʼil ex kʼonil qiʼj tuʼn tbʼant qoklen o tzaj tqʼoʼn. Ax ikx qo yolil tiʼj tiʼ toklen aju tuʼn qbʼinchan xtalbʼil at tukʼilju tzalajbʼil, ex tiquʼn mintiʼ tuʼn qsikt tuʼn kukx qbʼinchan xtalbʼil.

¿TZEʼN JAKU QOX TKʼAMOʼN JEHOVÁ?

4, 5. ¿Alkye yekʼbʼil o kyaj tqʼoʼn Jehová ex Jesús qe tiʼjju tuʼn qbʼinchan xtalbʼil?

4 Taj Jehová tuʼn tel qkanoʼn tiʼj, tuʼntzunju in tzalaj aj t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj txqantl (Efes. 5:1). Qʼanchaʼl qa taj Jehová tuʼn qtzalaj. In nel qnikʼ tiʼj jlu tuʼnju alkye tten o qo kubʼ tbʼinchaʼn ex tiʼj tbʼanelxix tbʼinchbʼen (Sal. 104:24; 139:13-16). Aj tok tilil quʼn tuʼn qonin kyiʼj txqantl tuʼn kytzalaj, tuʼn jlu in jaw qnimsaʼn Jehová.

5 Aqoʼ axix tok okslal in nel qkanoʼn tiʼj Jesús, aju kyaj tyekʼin toj jun tten tzʼaqlixix jniʼ xtalbʼil jaku txi tbʼinchaʼn jun xjal tiʼj juntl. Ax qʼamante jlu: «Ik tzaʼn weye, skʼoʼmaj qine tuʼn Dios tuʼn ntene kyukʼil xjal, mintiʼ ma chin ule tuʼn kyajbʼen mastl weye, noq oʼkx tuʼn wajbʼene kye mastl ex tuʼn t-xi nqʼon wibʼe tuʼn nkyime tuʼn kykolpet nimku xjal» (Mat. 20:28). Tuʼntzunju tqʼama apóstol Pablo jlu kye okslal: «Junxwit kyximbʼetze ik tzaʼn t-ximbʼetz Jesucrist» tuʼnju «kyaj ttzoqpiʼn toklen, ok tqʼon tibʼ te majen» (Filip. 2:5, 7). Tuʼntzunju bʼaʼn tuʼn tkubʼ qxjelin jlu: «¿Jakupe tzʼel nkanoʼne mas aju techel kyaj tqʼoʼn Jesús twitzju in bʼant wuʼne?» (kjawil uʼjit 1 Pedro 2:21).

6. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼjju tej tyolin Jesús tiʼj xjal te Samaria? (Qʼonka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal).

6 Jaku qox tkʼamoʼn Jehová qa ma tzʼel qkanoʼn tiʼj ex tiʼj techel kyaj tqʼoʼn Tkʼwaʼl qwitz. Tuʼn tbʼant jlu quʼn, il tiʼj tuʼn qximen tiʼjju at tajbʼen kye txqantl ex tuʼn qjyon tumel tzeʼn jaku qo onin kyiʼj. Tej tyolin Jesús tiʼj tbʼanel xjal te Samaria, kyaj tyekʼin qa taj tuʼn kyonin t-xnaqʼtzbʼen kyiʼj xjal ex noq alkyexku kytnam (kjawil uʼjit Lucas 10:29-37). Qa ma tzaj qnaʼn, yolin Jesús tiʼj techel lu tej t-xi tqanin jun aj Judiy jlu te: «¿Alkyetzun ju wukʼile?». Aju tzaqʼwebʼil xi tqʼoʼn te xjal in tzaj tyekʼin qe qa nim toklen tuʼn qbʼinchaʼn xtalbʼil ik tzeʼn bʼant tuʼn xjal te Samaria ex iktzun tten jaku qox tkʼamoʼn Jehová.

7. ¿Tiʼ toklen aju tuʼn qbʼinchaʼn xtalbʼil tukʼilju nya bʼaʼn tqʼama Satanás toj Edén?

7 At nim tiquʼn tuʼn qbʼinchaʼn xtalbʼil. Jun tiquʼn, tuʼnju at toklen aju tuʼn qbʼinchaʼn xtalbʼil tukʼilju nya bʼaʼn tqʼama Satanás toj tbʼanel najbʼil te Edén. ¿Tiquʼn in xi qqʼama jlu? Tuʼnju tqʼama Satanás qa mas bʼaʼn jaku tzʼela tkyaqil te Adán ex Eva qa ma che ximen kyiʼjx ex qa ma kubʼ kyqʼoʼn aju kyajbʼil tnejel twitzju tuʼn kynimen te Dios, ex ax jlu tajtoq tuʼn tok kybʼiʼn kykyaqil xjal. Oʼkx e ximen Adán ex Eva kyiʼjx. Kubʼ t-ximen Eva tuʼn tok ik tzeʼn Dios, atzunte Adán kubʼ t-ximen tuʼn t-xi tbʼiʼn t-xuʼjil twitzju tuʼn t-xi tbʼiʼn Jehová (Gén. 3:4-6). Atzun jaʼlo qʼanchaʼl tiʼ o tzaj tuʼn jlu. Mintiʼ in qo tzalaj qa oʼkx ma qo ximen qiʼjx. Qatzun ma txi qbʼinchaʼn xtalbʼil, kbʼel qyekʼin qa aju in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Jehová qe atzun mas tbʼanel.

JAPUNX QAQʼUN O TZAJ TQʼOʼN JEHOVÁ

8. ¿Tiquʼn iltoq tiʼj tuʼn kyximen Adán ex Eva kyiʼj txqantl?

8 Tnejel tjunalxtoq Adán ex Eva at toj tbʼanel najbʼil te Edén. Tuʼnju kawbʼil xi tqʼoʼn Jehová kye, iltoq tiʼj tuʼn kyximen kyiʼj txqantl tzeʼn tuʼn kytzalaj. E kubʼ tkʼiwlaʼn Jehová ex xi tqʼamaʼn kye tuʼn tten nim kykʼwaʼl, tuʼn tnoj twitz Txʼotxʼ kyuʼn ex tuʼn kyten txkup tjaqʼ kykawbʼil (Gén. 1:28). Ximen Jehová kyiʼj tbʼinchbʼen, ax ikx kye nimtoq toklen tuʼn kyximen kyiʼj kykʼwaʼl. Iltoq tiʼj tuʼn tok tkyaqil twitz Txʼotxʼ kyuʼn te jun tbʼanel najbʼil, iktzun tten jakutoq che tzalaj kyyajil. Tuʼn tbʼant matij aqʼuntl lu, iltoq tiʼj tuʼn kyonin kykyaqil toj kyja kyiʼj.

9. ¿Tiquʼn jakutoq che tzalaj xjal noqwit e onin tiʼj Jehová tuʼn tok Txʼotxʼ te jun tbʼanel najbʼil?

9 Tuʼn tok tkyaqil twitz Txʼotxʼ te jun tbʼanel najbʼil, iltoq tiʼj tuʼn kyonin xjal tzʼaqli tiʼj Jehová tuʼntzun tjapun twi t-ximbʼetz, iktzun tten jakutoq che okx toj tojlabʼil Dios (Heb. 4:11). Oʼkx jaku kubʼ qximen aju tzalajbʼil jakutoq kubʼ kynaʼn. E tzajwitlo kʼiwlaʼn tuʼn Jehová tuʼnju jakutoq kybʼincha xtalbʼil ex jakutoq che ximen kyiʼj txqantl.

10, 11. ¿Tzeʼn jaku japun qoklen tuʼn qpakbʼan ex tuʼn kyok xjal te t-xnaqʼtzbʼen Jesús quʼn?

10 Toj ambʼil jaʼlo, ax ikx o tzaj tqʼoʼn Jehová jun oklenj kye tmajen: tuʼn kypakbʼaʼn ex tuʼn kyok xjal te t-xnaqʼtzbʼen Jesús kyuʼn. Tuʼn tjapun qoklen, il tiʼj tuʼn qximen tuʼn tkyaqil qkʼuʼj tiʼjju tbʼanel jaku tzaj kye txqantl. Oʼkx jaku bʼant jlu quʼn qa ma ten qximbʼetz toj tumel, aju tuʼn tten qkʼujlabʼil tiʼj Jehová ex kyiʼj xjal.

11 Toj tnejel syent abʼqʼi tqʼama Pablo ex qe txqantl okslal qa junx in che aqʼunan moqa in che onin tukʼil Dios, tuʼnju in kux kyawaʼn ex in kux kyqʼoʼn aʼ t-xeʼ ijaj tiʼj Tkawbʼil Dios (1 Cor. 3:6, 9). Toj ambʼil jaʼlo, ax ikx qe jaku qo onin tukʼil Dios. ¿Tzeʼn jaku bʼant quʼn? Qa ma tzʼajbʼen ambʼil, qpwaq ex qipumal tuʼntzun tbʼant aqʼuntl o tzaj tqʼoʼn Jehová qe. ¡Tbʼanelxix oklenj lu!

Mas in qo tzalaj aj qonin tiʼj jun xjal tuʼn tel tnikʼ tiʼj axix tok twitz alkyexku juntl tiʼ. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 12).

12, 13. Toj teya twitz, ¿alkyeqe kʼiwlabʼil jaku che tzaj qkʼamoʼn qa ma che ok xjal te t-xnaqʼtzbʼen Jesús quʼn?

12 In qo tzalaj aj t-xi qqʼoʼn ambʼil ex qipumal toj pakbʼabʼil. Nim erman o tzʼel kynikʼ tiʼj qa jun kyxol qeju tiʼchaq in tzaj tiʼn tzalajbʼil kye, aju tuʼn t-xi kyqʼoʼn xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios. In kubʼ qnaʼn tzalajbʼil aj tel tnikʼ jun xjal tiʼj axix tok, aj tchʼiy toj tokslabʼil, aj tbʼant chʼixpubʼil tuʼn toj tanqʼibʼil ex aj t-xi tzyet tuʼn tyolin kyukʼil txqantl tiʼjju in nel tnikʼ tiʼj. I ex tsamaʼn Jesús 70 t-xnaqʼtzbʼen tuʼn kyxiʼ pakbʼal, tejtzun kymeltzʼaj tukʼil tzalajbʼil ax ikx jaw tzalaj Jesús kyiʼj tuʼnju otoq bʼant tbʼanel kyaqʼun (Luc. 10:17-21).

13 Toj tkyaqil twitz Txʼotxʼ in che tzalaj pakbʼal aj tok kykeʼyin aju tbʼanel in tzaj toj kyanqʼibʼil xjal tuʼn tbʼanel tqanil. Qo ximen tiʼjju bʼaj tiʼj jun txin Anna tbʼi, aju xiʼ anqʼil toj jun lugar te Europa oriental jatumel nya nim pakbʼal at. * Tqʼama jlu: «Tbʼanel in nela te weye tuʼnju at nim xjal kyaj tuʼn kyxnaqʼtzan tiʼj Tyol Dios. Ex in tzaj tqʼoʼn pakbʼabʼil nim tzalajbʼil weye. Aj in chin meltzʼaje ja, mintiʼ ambʼil tuʼn nximane wiʼjxe. Atz tok nwiʼye kyiʼj xjal in che xnaqʼtzan wukʼile, tiʼjju nya bʼaʼn in tzaj kyiʼj ex tiʼjju in tzaj bʼaj kykʼuʼj tiʼj. In chin ok tene jyol tumel tuʼn t-xi nqʼuqbʼaʼne kykʼuʼj ex tuʼn wonine kyiʼj. Ex qʼuqli nkʼuʼje tiʼj qa ax tok qe yol lu: ‹Mas at tzalajbʼil kyeye qa at chʼin ma txi kyqʼoʼne te juntl, ex mya aqeye tuʼn kykʼmonteye chʼin›» (Hech. 20:35).

Aj qpakbʼan kyoj kykyaqil ja, in xi qqʼoʼn ambʼil kye xjal tuʼn tok kybʼiʼn tbʼanel tqanil tiʼj Tkawbʼil Dios. (Qʼonka twitza tiʼj taqikʼ 14).

14. Maske nya kykyaqil xjal in nok kybʼiʼn tbʼanel tqanil, ¿tzeʼn jaku qo tzalaj toj pakbʼabʼil?

14 Maske mintiʼ in qo ok kybʼiʼn xjal toj pakbʼabʼil, in kubʼ qnaʼn tzalajbʼil qa ma txi qqʼamaʼn tbʼanel tqanil kye. Qa ma tzaj qnaʼn, chʼixme ax aqʼuntl in bʼant quʼn ik tzeʼn bʼant tuʼn aj sanjel Ezequiel. Xi tqʼamaʼn Jehová jlu te: «Qʼmanxa nyole kye qa xi bʼiʼna kyuʼn ex qa miʼn» (Ezeq. 2:7; Is. 43:10). Axpe ikx qa mintiʼ in nok kyqʼoʼn junjun xjal toklen qpakbʼabʼil in qo tzalaj tuʼnju in nok tqʼoʼn Jehová toklen aju in bʼant quʼn (kjawil uʼjit Hebreos 6:10). Tqʼama jun pakbʼal jlu: «O kux qawaʼn, o kux qqʼoʼn aʼ t-xeʼ ijaj ex o qo naʼn Dios tuʼntzun tchʼiy kyajbʼil xjal tiʼj axix tok tuʼn Jehová» (1 Cor. 3:6).

¿TZEʼN JAKU QO TZALAJ?

15. ¿Tiʼ kymod xjal in kubʼ kyyekʼin aj t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj ex tiʼ toklen jlu tukʼilju in bʼant quʼn?

15 Taj Jesús tuʼn qtzalaj. Tuʼntzunju tqʼama jlu: «Kyqʼonxe chʼin kye mastl ex ktzajel tqʼoʼn Dios chʼintl kyeye; jun malbʼil tzʼaqlxix ktzajel tqʼoʼn Dios kyeye, nojnixix wen ex nneʼl tilj. Porke ax ju malbʼil kʼajbʼel tuʼn Dios kyeye jatum in xi kymaloʼne te juntl» (Luc. 6:38). Ax tok, nim xjal in qo ok kybʼiʼn toj pakbʼabʼil, atzun junjuntl mintiʼ, pero aʼyeju in qo ok kybʼiʼn jaku che onin kyiʼj txqantl. Tuʼntzunju, nim toklen tuʼn kukx t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil, axpe ikx qa in kubʼ qximen qa mintiʼ in nok qʼoʼn toklen. Mintiʼ ojtzqiʼn quʼn jniʼ tbʼanel jaku tzaj aj t-xi qbʼinchaʼn jun xtalbʼil.

16. ¿Alqiʼj bʼaʼn tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil ex tiquʼn?

16 Aju xjal bʼaʼn bʼinchan xtalbʼil, mintiʼ in nayon tuʼn ttzaj qʼoʼn t-xel te. In ximentoq Jesús tiʼj jlu tej tqʼama: «Ok tkubʼ tikʼsaʼna jun ninqʼij, txkontza qe mebʼa, qe xjal tzkaj kyten, qe kox, ex qe moẍ; at tzalajbʼil teya ikju, porke mlay bʼant kyuʼn tuʼn ttzaj kyqʼoʼn t-xel teya» (Luc. 14:13, 14). In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa tzul kʼiwlaʼn xjal bʼaʼn bʼinchan xtalbʼil ex «at tzalajbʼil teju [...] in ximan kyiʼj qeju mintiʼ kyipun ex kyiʼj qe mebʼa» (Prov. 22:9; Sal. 41:1). Ikju, in qo tzalaj aj in qo onin kyiʼj txqantl.

17. ¿Alkyeqe tiʼchaq jaku txi qqʼoʼn kye txqantl tuʼntzun qtzalaj?

17 Tzaj tnaʼn Pablo qe tyol Jesús tej tqʼama jlu: «Mas at tzalajbʼil kyeye qa at chʼin ma txi kyqʼoʼne te juntl, ex mya aqeye tuʼn kykʼmonteye chʼin». Nya oʼkx yolin kyiʼj qe tiʼchaq at qe, sino ax ikx tuʼn t-xi qqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj txqantl, tuʼn t-xi qyekʼin kybʼe ex tuʼn qonin kyiʼj (Hech. 20:31-35). Kyaj tqʼoʼn Pablo techel qwitz tukʼil tyol ex tbʼinchbʼen tiʼj alkye tten jaku txi qbʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj txqantl aj tajbʼen ambʼil, qipumal, aj tok qqʼoʼn qwiʼ kyiʼj txqantl ex aj tkubʼ qyekʼin kʼujlabʼil.

18. ¿Tiʼ o tzʼel kynikʼ nim aj xnaqʼtzal tiʼj?

18 Ax ikx o tzʼok kyqʼoʼn kywitz xjal in che xnaqʼtzan tiʼj kyanqʼibʼil txqantl qa mas in che tzalaj xjal aj t-xi kybʼinchaʼn xtalbʼil. Ik tzeʼn in tzaj tqʼama jun xnaqʼtzbʼil, in tzaj kyqʼamaʼn xjal qa mas in che tzalaj aj in xi kybʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj txqantl. Ik tzeʼn o tzʼel kynikʼ xjal in che jyon tiʼj tqanil, aj qonin kyiʼj txqantl in nonin tuʼn tkubʼ qnaʼn qa otoq bʼant jun tbʼanel aqʼuntl quʼn ex in ten ttxolil qanqʼibʼil. Ex in tzaj kyqʼamaʼn qeju at nim kyxnaqʼtzbʼil tuʼn qonin kyiʼj txqantl tuʼnju jaku tzʼonin tuʼn miʼn tzajxix yabʼil qiʼj ex tuʼn qtzalaj. Mintiʼ in qo jaw labʼin tiʼj qa ax tok jlu tuʼnju atzunju o tzʼel qnikʼ tiʼj toj Xjan Uʼj (2 Tim. 3:16, 17).

MIʼN QO SIKT TUʼN QBʼINCHAN XTALBʼIL

19, 20. ¿Alkyeqe tiquʼn at tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil?

19 Kwest tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil tuʼnju in qo anqʼin kyxol xjal oʼkx in che ximen kyiʼjx. Noqtzun tuʼnj, tqʼama Jesús qa aʼyeju kabʼe mandamyent mas nim kyoklen, aju tuʼn tok qkʼujlaʼn Jehová tuʼn tkyaqil qanmi, qkʼuʼj, qnabʼil, qipumal ex tuʼn tok qkʼujlaʼn qe txqantl ik tzeʼn in nok qkʼujlan qibʼ (Mar. 12:28-31). Ik tzeʼn ma qo xnaqʼtzan tiʼj toj xnaqʼtzbʼil lu, aqeju in nok kykʼujlaʼn Jehová in nok tilil kyuʼn tuʼn tel kykanoʼn tiʼj. In kubʼ tyekʼin Jehová ex Jesús xtalbʼil kyiʼj txqantl, ex in tzaj kyqʼamaʼn qe tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil tuʼnju jaku qo tzalaj tuʼn. Kjawil qnimsaʼn Jehová aj qonin tiʼj ex aj t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil kyiʼj txqantl, ex tzul tiʼn tbʼanel qe ex kye txqantl.

20 Qʼuqli qkʼuʼj tiʼj qa ya in qo onin kyiʼj txqantl, mas kyiʼj qerman (Gál. 6:10). Qa mintiʼ ma qo sikt, bʼalo tuʼn jlu tzul kyqʼoʼn txqantl chjonte qe ex qo okel kykʼujlaʼn, atzun qe qo tzalajel. In tzaj tqʼamaʼn Proverbios 11:25 jlu: «Aju xjal bʼaʼn qʼon oyaj, noq kyjaʼ t-xiʼ jawni; ex aju in onin tiʼj tukʼil, ikx te ok ktzajel onin». At nim tumel tuʼn t-xi qbʼinchaʼn xtalbʼil toj qanqʼibʼil ex toj pakbʼabʼil, ax ikx jaku kubʼ qyekʼin kʼujlabʼil ex mintiʼ in qo ximen tuʼn ttzaj qʼoʼn t-xel qe. Toj juntl xnaqʼtzbʼil qo xnaqʼtzal kyiʼj junjun tten.

^ taqik' 13 Ma kubʼ chʼixpet aju bʼibʼaj lu.