1. Li kʼusitik spasoj Jeovae, ¿kʼuxi chakʼ kiltik ti tskʼupin yakʼel li kʼusitik oy yuʼune?

KʼALAL muʼyuk toʼox kʼusitik spasoj li Jeovae, stuk toʼox oy. Akʼo mi jech, maʼuk la spas li kʼusi lek noʼox chaʼi stuke yuʼun la spas epal kuxlejaletik ta vinajel ti mu xvinaj ta kʼelele xchiʼuk la spas li krixchanoetike. Jamal xvinaj ti jaʼ jun «Dios ti xmuyubaje» xchiʼuk ti tskʼupin yakʼel li kʼusitik lekike (1 Tim. 1:11; Sant. 1:17). Li Jeovae oy ta yoʼonton ti xijmuyubajuk noʼoxe, jaʼ yuʼun chchanubtasutik sventa xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike (Rom. 1:20).

2, 3. 1) ¿Kʼu yuʼun chakʼ jmuyubajeltik kʼalal oy slekil koʼontontike? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel li ta xchanobil liʼe?

² «Cʼalal la spas cristiano li Diose, jaʼ la slocʼta sba jech cʼu chaʼal stuc» (Gén. 1:27). ¿Kʼusi smelolal taje? Jaʼ ti la spasutik sventa xuʼuk xkakʼtik ta ilel li stalelaltake. Jech oxal, sventa xijmuyubajuk noʼox xchiʼuk ti jtatik li bendision yuʼun Jeovae, skʼan oyuk ta koʼontontik li yantike xchiʼuk ti oyuk slekil koʼontontik jech kʼuchaʼal snaʼ spas li Jeovae (Filip. 2:3, 4; Sant. 1:5). ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun jaʼ jech la spasutik li Jeovae. Akʼo mi jpas mulilutik, pe xuʼ xkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik jech kʼuchaʼal li Diose.

³ Li Vivliae chchanubtasutik kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike.  Jaʼ yuʼun li ta xchanobil liʼe ta jchaʼkʼeltik kʼusi chal Skʼop Dios ta sventa li slekil oʼontonale. Jech xtok, ta jkʼeltik batel ti xuʼ lek xilutik Jeova mi oy slekil koʼontontike xchiʼuk ti xuʼ skoltautik sventa jpastik li jun abtelal yakʼoj ta jbatike. Ta jchantik xtok kʼuxi snitojbe sba skʼoplal li slekil oʼontonal xchiʼuk li muyubajele. Ta slajebe, ta jkʼeltik kʼu yuʼun skʼan mu xijlubtsaj ta yakʼel ta ilel li slekil koʼontontike.

4, 5. ¿Kʼuxi yakʼojbutik ta ilel Jeova xchiʼuk Jesus ti oy slekil yoʼontonike?

⁴ Li Jeovae oy ta yoʼonton ti jchanbetik li stalelale, jaʼ yuʼun xmuyubaj kuʼuntik kʼalal chkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike (Efes. 5:1). Jamal xvinaj ti oy ta yoʼonton Jeova ti xijmuyubajuk noʼoxe, ¿kʼuxi jnaʼojtik? Jaʼ ta skoj ti kʼu yelan la spasutike xchiʼuk ti kʼupil sba xvinaj li jeltos spasbentake (Sal. 104:24; 139:13-16). Kʼalal chkakʼ kiptik ta skoltael yantik sventa sta smuyubajelike, jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ li Jdiostike.

⁵ Li Jesuse laj yakʼ kiltik bu to kʼalal xuʼ xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike, jech oxal li yajtsʼaklomutik Kristoe jaʼ ta jchanbetik li kʼusi la spase. Yuʼun xi laj yale: «Li Xnichʼon krixchanoe muʼyuk bu tal sventa xtunik ta stojolal, yuʼun tal tunuk xchiʼuk tal yakʼ xkuxlejal kʼuchaʼal pojelal sventa tspoj epal krixchanoetik» (Mat. 20:28). Li jtakbol Pablo eke xi laj yalbe li yajtsʼaklomtak Kristoe: «Jechuk me anopbenik jech kʼuchaʼal snopben echʼ li Kristo Jesuse, [...] yuʼun laj yikta komel skotol li kʼusi oy yuʼune, kʼot jech kʼuchaʼal jun mosoil» (Filip. 2:5, 7). Toj lek me ti xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi xuʼ kuʼun ti masuk to jchanbe stalelal li Jesuse?» (kʼelo 1 Pedro 2:21).

6. ¿Kʼusi chakʼ jchantik Jesus li ta jun lokʼolkʼop laj yale? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

⁶ Skʼan oyuk ta koʼontontik li slekilal yantike xchiʼuk jkʼeltik kʼuxitik xuʼ jkoltatik ta sventa li kʼusi chtun yuʼunike, mi jech la jpastike xuʼ lek chilutik li Jeovae yuʼun jaʼ jech ta jchanbetik stalelal xchiʼuk li stalelal Xnichʼone. Kʼalal laj yalbe skʼoplal Jesus li lokʼolkʼop ta sventa li jsamaria vinike, te laj yakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton ti xkakʼtik persa skoltael yantik xchiʼuk ti mu jtsaktik ta venta li kʼusi echʼem ta xkuxlejalike (kʼelo Lukas 10:29-37). ¿Kʼu yuʼun laj yalbe skʼoplal Jesus li lokʼolkʼop liʼe? Yuʼun jun veltae xi jakʼbat yuʼun jun juda vinike: «¿Buchʼu van ta melel li jchiʼile?». Li kʼusi la stakʼbee chakʼ ta ilel ti skʼan oyuk slekil koʼontontik jech kʼuchaʼal la spas li jun jsamaria vinik yoʼ lekuk xilutik li Diose.

7. ¿Kʼuxi te tsakal skʼoplal li slekil oʼontonal xchiʼuk li kʼusi la xchibal kʼopta Satanas li ta nichimaltik Edene?

⁷ Li yajtsʼaklomutik Kristoe oy lek srasonal kuʼuntik sventa oyuk li slekil koʼontontike. Kalbetik junuk skʼelobil, li kʼusi la xchibal kʼopta Satanas li ta nichimaltik Edene te la stijbe skʼoplal ek li slekil oʼontonale. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun li Satanase laj yal ti mas la lek chbat xkuxlejalik li Adan, Eva xchiʼuk skotol krixchanoetik mi jaʼ la spasik li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk mi muʼyuk xa chchʼunbeik li smantal Diose. Vaʼun xchaʼvoʼalik jaʼ la saʼik li kʼusi tskʼan stukike, yuʼun li Evae och ta yoʼonton ti xkʼot kʼuchaʼal Diose, li Adan eke jaʼ mas tsots skʼoplal laj yil ti lekuk x-ilat yuʼun li yajnile, maʼuk li Jeovae (Gén. 3:4-6). Toj echʼ xa noʼox chopol li kʼusi kʼot ta pasele, jamal xvinaj ti jaʼ noʼox chkil-o jvokoltik mi jaʼ ta jpastik li kʼusi ta jkʼan jtuktike. Pe mi oy slekil koʼontontike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jaʼ mas lek chkiltik ti kʼu yelan chchanubtasvan li Jeovae.

8. ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk ox ta yoʼontonik slekilal yantik li Adan xchiʼuk Evae?

⁸ Li Jeovae «laj yacʼbe bendición» li Adan xchiʼuk Eva kʼalal stuk toʼox oyik li ta  nichimaltik Edene, xi laj yalbee: «Bolanic; epajanic. Nojesic li banamile; ventainic o». Kʼalal jech albatik yuʼun li Diose, la snopbeik skʼoplal jechuk ta sventa li slekilal yantike (Gén. 1:28). Jamal xvinaj ti oy ta yoʼonton spasbentak li Jeovae, jech oxal li Adan xchiʼuk Eva eke skʼan ti oyuk ta yoʼontonik slekilal li yalab xnichʼnabike. Ta skoj ti jsep noʼox li nichimaltike, persa skʼan x-abtejik sventa spasik ta nichimaltik spʼejel li balumile, vaʼun jaʼ jech jun yoʼonton tskʼupin skotolik. Pe sventa spas yuʼunik li jun mukʼta abtelal taje, skʼan xakʼ skʼob skotolik li yutsʼ yalaltak Adan xchiʼuk Evae.

9. ¿Kʼu yuʼun xuʼ ox akʼbat smuyubajel li tukʼil krixchanoetik ti spasik ta paraiso spʼejel li balumile?

⁹ Li kʼusi oy ox ta yoʼonton Jeovae jaʼ ti spasik ta paraiso spʼejel balumil li tukʼil krixchanoetike, vaʼun jaʼ jech xuʼ x-ochik li ta kuxob oʼontonal yuʼune (Evr. 4:11). ¡Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to yelan muyubajik ti jechuke! Li Jeovae laj yakʼbe bendision jechuk li Adan xchiʼuk Eva ti lajuk yakʼ ta ilel li slekil yoʼontonike xchiʼuk ti lajuk yakʼ ta yoʼontonik li slekilal yantike.

10, 11. ¿Kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik li cholmantal xchiʼuk li spasel ta yajtsʼaklom Kristo li krixchanoetike?

¹⁰ Li Jeova avie yakʼoj ta jbatik jun abtelal ti tsots skʼoplale: jaʼ li xcholel mantal xchiʼuk ti jpastik ta yajtsʼaklom Kristo li krixchanoetike. Jech oxal, skʼan oyuk ta koʼontontik slekilal li yantike yuʼun jaʼ tskoltautik sventa spas kuʼuntik li abtelal taje. Mi jkʼanojtik li Jeova xchiʼuk li krixchanoetike, jaʼ tstij koʼontontik sventa jechuk-o jpastik batel li kabteltike.

¹¹ Li jtakbol Pabloe xi laj yalbe sba skʼoplal xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe: «Jchiʼil jbakutik ta abtel xchiʼuk li Diose». Ti jech laj yale jaʼ ta skoj ti tstsʼunik xchiʼuk ti chakʼbeik yaʼlel li sbekʼ tsʼunobil ta sventa li Ajvalilale (1 Kor. 3:6, 9). Li avi eke, xuʼ ‹jchiʼintik ta abtel li Diose›, ¿kʼuxi xuʼ jpastik? Jaʼo kʼalal ta sjunul koʼonton ta jchʼak jkʼakʼaltike, ti jtunes li kʼusi oy kuʼuntike xchiʼuk kʼalal chkakʼ kipaltik ta spasel batel li abtelal yakʼojbutike. ¡Stuk xa noʼox jech li matanal jtaojtike!

12, 13. ¿Kʼusitik lek xuʼ jtatik kʼalal ta jpastik ta yajtsʼaklom Kristo li krixchanoetike?

¹² Chakʼbutik tajek muyubajel kʼalal ta sjunul koʼonton ta jchʼak jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik li ta cholmantale. Xi chal epal ermanoetik ti chakʼik chanubtasel ta Vivliae: «Chʼabal yan abtelal ti jaʼ jech chakʼ jmuyubajeltike». Xkuxet tajek chkaʼitik kʼalal chkiltik ti chjel sat li jun krixchano kʼalal chaʼibe smelolal li kʼusi chal Vivliae, kʼalal oy kʼusitik chlik sjel li ta xkuxlejale, kʼalal chlik yalbe yantik li kʼusitik chchane xchiʼuk ti chkiltik chchʼi li xchʼunel yoʼontone. Li Jesus eke muyubaj kʼalal laj yil ti «xkuxet noʼox yoʼonton sutik tal li 70» ta voʼ yajchankʼoptak ta skoj ti lek kʼusi kʼot ta pasel yuʼunik li ta cholmantale (Luk. 10:17-21).

¹³ Li jcholmantaletik ta spʼejel balumile xmuyubajik noʼox kʼalal chilik ti tstabeik sbalil krixchanoetik li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilale. Kalbetik skʼoplal Anna ti jaʼ jun tsebal ermana ti bat tunuk ta Europa oriental ti bu chtun tajek jcholmantaletike. * Xi chal kaʼitike:  «Ximuyubaj tajek kʼalal ta jcholmantale, yuʼun lek tajek chkil ti ep tajek tskʼanik chanubtasel ta Vivlia li krixchanoetike. Kakʼoj ta koʼonton skoltael li buchʼutik chkakʼbe estudioe, ta jkʼel kʼuxi xuʼ jkolta kʼalal oy svokolike xchiʼuk ta jkʼel kʼuxi xuʼ jpatbe yoʼonton kʼalal tsvul yoʼontonike, vaʼun kʼalal chisut batel ta jnae mu xa noʼox xakʼ yorail yilel sventa jnopbe skʼoplal li jvokoltake. Kiloj lek ta jkuxlejal ti ‹jaʼ mas xmuyubaj li buchʼu chakʼe, jaʼ mu sta li buchʼu chichʼe›» (Ech. 20:35).

14. Akʼo mi mu skotoluk chchʼamik mantal li krixchanoetike, ¿kʼusi xuʼ jpastik yoʼ xkuxetuk noʼox koʼontontike?

¹⁴ Akʼo mi mu xchikintaik junantik li kʼusi chkaltike, lek tajek chkaʼi jbatik kʼalal ta jkoltatik sventa xchʼamik li lekil aʼyeje. Yuʼun li kabteltik avie xkoʼolajtik kʼuchaʼal li yabtel j-alkʼop Ezequiel ti jaʼ akʼbat yuʼun Jeovae, xi albate: «Albo onoʼox yaʼyic li cʼusi laj cale, acʼo me scʼan, me mu scʼan xaʼyic» (Ezeq. 2:7; Is. 43:10). Akʼo mi mu stsakik ta venta junantik krixchanoetik li mantal chbat kalbetike, pe li Jeovae tstsak ta venta li kipaltik chkakʼtike (kʼelo Evreos 6:10). Xi laj yal sloʼil jun jcholmantale: «Ta jtsʼunkutik li sbekʼ mantale, chkakʼbekutik yaʼlel xchiʼuk ta jpaskutik orasion sventa jaʼ xkom ta skʼob Jeova yoʼ xakʼ ayanuk ta yoʼontone» (1 Kor. 3:6).

15. 1) ¿Kʼu yelan chil krixchanoetik kʼalal oy kʼusi ta jpastik ta slekil koʼontontike? 2) ¿Mi chkikta-o jbatik ta spasel ta skoj ti mu snaʼ stojik ta vokol yilele?

¹⁵ Li Jesuse oy ta yoʼonton ti jta jmuyubajeltike, jaʼ yuʼun xi laj yalbutike: «Oyuk me kʼusi xavakʼilanbeik li yantike, vaʼun cha-akʼbatik ek. Chtanij xa me lokʼel li kʼusi achupoj ta stiʼ avoʼontonik ti lek tsʼakal spʼisole, ti tsinile, ti lek noje xchiʼuk ti tokol xae. Yuʼun ti kʼu yelan chapʼisvanike jaʼ jech chavichʼik pʼisel ek» (Luk. 6:38). Oy ep krixchanoetike lek chilik kʼalal chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontike. Pe kakʼojtik venta ti mu skotoluk ta xchʼamik li kʼusi ta slekil koʼonton chkakʼbetike, jaʼuk li buchʼutik oy slekil yoʼontonike ta xchʼamik li kʼusi chkakʼbetike xchiʼuk xuʼ xtijbat yoʼontonik sventa jechuk spas batel li stalelalik eke. Jaʼ yuʼun, jechuk-o me xkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik akʼo mi muʼyuk buchʼu snaʼ stoj ta vokol yilel. Yuʼun mu jnaʼtik ta melel kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi chkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike.

16. ¿Buchʼutik ti skʼan xkakʼbetik ta ilel slekil koʼontontike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

 ¹⁶ Kʼalal oy buchʼu kʼusi chakʼ ta slekil yoʼontone, muʼyuk smalaoj ti oy kʼusi chichʼ akʼbel sutele. Xi laj yal Jesus ta sventa taje: «Kʼalal chapas kʼine, jaʼ tako ta ikʼel li buchʼutik abol sbaike, li buchʼutik mu xtun skʼobike, li koxoetike xchiʼuk li maʼsatetike, vaʼun chata amuyubajel, yuʼun muʼyuk kʼusi xuʼ stojboxuk-o sutel» (Luk. 14:13, 14). Li Vivliae chal ti tsta bendision li buchʼu oy slekil yoʼontone xchiʼuk ti «xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼo oy ta yoʼnton meʼonetique» (Prov. 22:9; Sal. 41:1). Jech oxal, chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik yuʼun jaʼ jun matanal chkaʼitik ti ta jkoltatik li yantike.

17. ¿Kʼusitik xuʼ jpastik sventa xijmuyubaj noʼox?

¹⁷ Li Pabloe la xchaʼal li kʼusi laj yal Jesuse: «Jaʼ mas xmuyubaj li buchʼu chakʼe, jaʼ mu sta li buchʼu chichʼe». Kʼalal jech laj yale maʼuk noʼox laj yalbe skʼoplal li kʼusi x-ayan kuʼuntike, moʼoj, yuʼun te tsakal skʼoplal ti jpatik oʼontonale, ti jbeiltastik xchiʼuk ti jkoltatik li buchʼutik chtun yuʼunike (Ech. 20:31-35). Li voʼotike skʼan ta sjunuluk koʼonton jchʼak jkʼakʼaltik, xkakʼ kipaltik, ti jchikintatik li kʼusi chalike xchiʼuk ti jkʼantik li yantike, yuʼun li Pabloe maʼuk noʼox lokʼ ta ye ti jech skʼan jpastike yuʼun laj yakʼ ta ilel ta xkuxlejal.

18. ¿Kʼusi chalik junantik li buchʼutik chchanbeik skʼoplal ti kʼu yelan chaʼi sbaik li krixchanoetike?

¹⁸ Li buchʼutik chchanbeik skʼoplal ti kʼu yelan chaʼi sbaik li krixchanoetike (sociólogos) chalik ti chakʼ la jmuyubajeltik kʼalal oy kʼusi ta jkʼelantike. Jlik vune chal ti mas la xmuyubaj chaʼi li krixchanoetik kʼalal oy kʼusi lek tspasik ta stojolal li yantike. Oy yan xtok li buchʼutik chchanbeik skʼoplal ti kʼu yelan chkaʼi jbatike chalik ti mas la oy smelolal jkuxlejaltik xchiʼuk oy la jbalil chkaʼi jbatik kʼalal ta jkoltatik li yantike. Jaʼ yuʼun, oy junantik li buchʼutik xchanojbeik lek skʼoplale tstijbeik yoʼonton krixchanoetik yoʼ skoltaik yantik sventa mu masuk x-ipajik xchiʼuk ti xmuyubajikuk noʼoxe. ¿Mi labal sba chkaʼitik li kʼusitik chalike? Moʼoj, yuʼun jnaʼojtik ti jech onoʼox yalojbutik li Jpasvanej kuʼuntik ti chakʼ muyubajel mi oy kʼusi ta xkakʼtike (2 Tim. 3:16, 17).

19, 20. ¿Kʼusitik srasonal oy kuʼuntik sventa xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike?

¹⁹ Ta skoj ti liʼ jchiʼuktik krixchanoetik ti jaʼ noʼox tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton stukike, xuʼ van mas vokol chkaʼitik yoʼ xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike. Pe li Jesuse laj yal ti oy chaʼtos mantaletik ti tsots tajek skʼoplale, li baʼyele jaʼ liʼe: «Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal, ta sjunul anopben xchiʼuk ta sjunul avipal». Li xchibale jaʼ liʼe: «Skʼan me xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke» (Mar. 12:28-31). Li ta xchanobil liʼe laj kakʼtik venta ti oy ta yoʼontonik ti xchanbeik stalelal Dios li buchʼutik skʼanojike, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun li Jeova xchiʼuk Xnichʼone oy slekil yoʼontonik, jech oxal, xchaʼvoʼalik tstij koʼontontik yoʼ jechuk jpastik eke, yuʼun snaʼojik ti jaʼ chakʼ jmuyubajeltike. Kʼalal chkakʼtik persa ti oyuk slekil koʼontontik ta stojolal Dios xchiʼuk ta stojolal li jchiʼiltaktike, chichʼ-o ichʼel ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk ta jtabetik sbalil li voʼotik eke xchiʼuk li yantike.

²⁰ Pe li kʼusi melele jaʼ ti yakal xa van ta jkoltatik li yantike, mas to van ta stojolal li kermanotaktike (Gal. 6:10). Mi muʼyuk la jyoch jbatik ta spasel jeche, xuʼ van stojbutik ta vokol li yan krixchanoetike xchiʼuk ti xkichʼtik kʼanel ta skoj taje, vaʼun xijmuyubaj chijkom ek. Xi chalbutik li Proverbios 11:25: «Li bochʼo toj lec yoʼntone lec chbat yuʼun scotol; li bochʼo ep chaqʼue ep ta xichʼ ec». Li ta jkuxlejaltik xchiʼuk li ta cholmantale ep ta tos kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike xchiʼuk ti oyuk kʼusi xkakʼtik ta yutsil koʼontontike. Jaʼ yuʼun li ta yan xchanobil chtale jaʼ ta jkʼelbetik skʼoplal junantik taje.