Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Hu Takala Vhane Vha Ṋea Nga Mafunda

Hu Takala Vhane Vha Ṋea Nga Mafunda

“U ṋea zwi ḓisa dakalo.”—MISH. 20:35.

NYIMBO: 76, 110

1. Tsiko i ṋea hani vhuṱanzi ha uri Yehova u na mafunda?

NAHO Yehova o vha e eṱhe musi a sa athu u thoma u sika, o vha a sa humbuli nga ene muṋe fhedzi. O ṋea zwivhumbiwa zwa ṱaḓulu na zwa kha ḽifhasi vhutshilo. Yehova ane a vha “Mudzimu o takalaho,” u takalela u ṋea zwithu zwavhuḓi. (1 Tim. 1:11; Yak. 1:17) Samusi a tshi ṱoḓa uri ri takale, u ri gudisa uri ri vhe na mafunda.—Vharoma 1:20.

2, 3. (a) Ndi ngani u ṋea zwi tshi ita uri ri takale? (b) Ri ḓo ṱolisisa mini?

2 Mudzimu o sika muthu a tshi ḓifanyisa. (Gen. 1:27) Zwenezwo zwi amba uri o ri sika ri na vhukoni ha u edzisa pfaneleo dzawe. Arali ri tshi ṱoḓa u takala na u fushea, ri fanela u edzisa tsumbo ya Yehova nga u vha na dzangalelo kha vhaṅwe na u ṋea nga mafunda. (Vhafil. 2:3, 4; Yak. 1:5) Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha uri Yehova o sika vhathu nga yeneyo nḓila. Zwi a konadzea u edzisa Yehova nga u ṋea nga mafunda hu sa londwi u sa fhelela hashu.

3 Bivhili i ri sumbedza nḓila ine ra nga vha ngayo na mafunda. Kha ri haseledze nga ha zwine Bivhili ya zwi funza nga ha u vha na mafunda. Ri ḓo vhona nḓila ine u vha na mafunda zwa nga ita uri ri takalelwe nga Mudzimu na nḓila ine u ṱahulela yeneyi pfaneleo zwa nga ri thusa ngayo u khunyeledza mushumo we Mudzimu a ri ṋea wone. Ri ḓo dovha ra ṱolisisa nḓila ine u vha na mafunda zwa ita ngayo uri ri takale na uri ndi ngani ri tshi tea u ṱahulela yeneyi pfaneleo.

MUDZIMU U A RI TAKALELA MUSI RI TSHI VHA NA MAFUNDA

4, 5. Ndi ifhio tsumbo ya u vha na mafunda ye Yehova na Yesu vha ri vhetshela yone?

4 Yehova u a takala musi ri tshi vha na mafunda samusi a tshi ṱoḓa ri tshi mu edzisa. (Vhaef. 5:1) Yehova u ṱoḓa ri tshi takala. Zwenezwi ri zwi vhona musi ri tshi sedza nḓila yavhuḓi ye a ri sika ngayo, nḓila ye ḽifhasi ḽa naka ngayo na zwithu zwavhuḓi zwine a ṱoḓa ri tshi ḓiphina ngazwo. (Ps. 104:24; 139:13-16) Musi ri tshi lwela u ita uri vhaṅwe vha takale ri vha tshi khou mu hulisa.

5 Vhakriste vha ngoho vha edzisa Kristo we a ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya nḓila ine muthu a nga vha ngayo na mafunda. Yesu o ri: “Murwa-muthu ho ngo ḓela u shumelwa, fhedzi o ḓela u shumela vhaṅwe na u ṋekedza vhutshilo hawe uri vhu vhe tshirengululi a tshi itela vhanzhi.” (Mat. 20:28) Muapostola Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste u ri: “Dzulani ni na muhumbulo wonoyu u fanaho na we Kristo Yesu a vha e nawo . . . o ṱutshela zwoṱhe zwe a vha e nazwo nahone a fana na mulanda.” (Vhafil. 2:5, 7) Muṅwe na muṅwe u tea u ḓivhudzisa uri, ‘Naa ndi nga tevhela tsumbo ya Yesu nga vhuronwane u fhira nga nḓila ine nda khou i tevhela ngayo zwino?’—Vhalani 1 Petro 2:21.

6. Ri guda mini kha tshifanyiso tsha Yesu tsha Musamaria? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

6 Yehova u ḓo ri takalela musi ri tshi edzisa tsumbo yawe na ya Kristo. Ri nga vha edzisa nga u vha na dzangalelo kha vhaṅwe na u ṱoḓa nḓila dzine ra nga thusa ngadzo vhenevho vhathu. Yesu o sumbedza nḓila ine zwenezwi zwa vha zwa ndeme ngayo musi a tshi amba nga ha tshifanyiso tsha Musamaria. U lavhelela uri vhatevheli vhawe vha ite zwoṱhe zwi re maanḓani avho u itela u thusa vhaṅwe vhathu naho vha tshi bva fhethu ho fhambanaho. (Vhalani Luka 10:29-37.) Naa ni kha ḓihumbula mbudziso ya Muyuda ye ya ita uri Yesu a fheleledze o amba nga ha tshifanyiso tsha Musamaria? O vhudzisa uri: “Wahashu ndi nnyi?” Phindulo ya Yesu i sumbedza uri ri fanela u vha na mafunda u fana na Musamaria arali ri tshi ṱoḓa u takalelwa nga Mudzimu.

7. U ḓihumbulela kana u sa ḓihumbulela zwi tshimbidzana hani na zwe zwa itea tsimuni ya Edeni?

7 Vhakriste vha na zwiitisi zwinzhi zwa u vha na mafunda. Sa tsumbo, yeneyi pfaneleo i tshimbidzana na zwe zwa itea tsimuni ya Edeni. Nga nḓila-ḓe? Sathane o amba uri Adamu na Eva vha ḓo takala arali vha sa thetshelesa Yehova na u vha na dzangalelo kha vhone vhaṋe fhedzi. Eva o humbulela ene muṋe fhedzi nahone o vha a tshi ṱoḓa u fana Mudzimu. Adamu o humbulela ene muṋe fhedzi ngauri o vha tshi ṱoḓa u takadza Eva. (Gen. 3:4-6) Ho vha na masiandoitwa a si avhuḓi vhukuma. U ḓihumbulela a zwi ḓisi dakalo. Musi ri tshi vha na mafunda ri vha ri tshi khou sumbedza uri nḓila ine Mudzimu a ita ngayo zwithu ndi yone ya khwine.

KHUNYELEDZANI MUSHUMO WE MUDZIMU A U ṊEA VHATHU VHAWE

8. Ndi ngani vhavhingani vha u thoma vho vha vha tshi tea u vha na dzangalelo ḽa u ṋea?

8 Naho vhavhingani vha u thoma vho vha vhe vhavhili tsimuni ya Edeni, Mudzimu o vha ṋea vhulivhisi he ha vha ho tea u vha ita uri vha humbule nga vhaṅwe vhathu. Yehova o fhaṱutshedza Adamu na Eva na u vha ṱuṱuwedza uri vha bebe vha ande, vha ḓadze shango nahone vha ḽi kunde. (Gen. 1:28) Samusi Mudzimu o vha a tshi ṱoḓa vhathu vhoṱhe vha tshi takala, Adamu na Eva vho vha vho fanela u vha vho humbula nga dakalo ḽine vhana vhavho vha sa athu bebwaho vha ḓo vha naḽo. Paradiso yo vha i tshi ḓo ṱanḓavhudziwa u itela uri muṱa wa Adamu u kone u dzula khayo. Zwo vha zwi tshi ḓo ṱoḓa uri Adamu na muṱa wawe vha shumisane u itela uri ḽifhasi ḽoṱhe ḽi vhe paradiso. Wonoyo wo vha u tshi ḓo vha mushumo muhulwane vhukuma!

9. Ndi ngani u ita uri ḽifhasi ḽi vhe paradiso zwo vha zwi tshi ḓo ḓisa dakalo?

9 Vhenevho vhavhingani vho fhelelaho vho vha tshi fanela u shumisana na Yehova u itela u khunyeledza tshipikwa tshawe tsha u ita uri ḽifhasi ḽi vhe Paradiso. Nga u ita zwenezwo, vho vha vha tshi ḓo dzhena kha vhuawelo hawe. (Vhaheb. 4:11) Edzani u humbula nḓila ye u ita wonoyo mushumo zwa vha zwi tshi ḓo ita uri vha takale na u lambedzwa! U humbulela vhaṅwe zwo vha zwi tshi ḓo vha ḓisela phaṱhutshedzo nnzhi na u ita uri vha fushee.

10, 11. Ri nga ita hani mushumo wa huwelela na u ita vhafunziwa?

10 Ṋamusi, Yehova o ṋea vhathu vhawe mushumo wa u huwelela na u ita vhafunziwa. U itela u khunyeledza wonoyu mushumo ri fanela u vha na ndavha na vhaṅwe vhathu. Ngoho ndi ya uri ri nga dzula ri tshi ita wonoyu mushumo arali ri tshi funa Yehova na vhaṅwe.

11 Paulo o amba uri ene na vhaṅwe Vhakriste vha “vhashumisani na Mudzimu” nga nṱhani ha mushumo une vha u ita wa u ṱavha na u sheledza mbeu ya Muvhuso. (1 Vhakor. 3:6, 9) Ṋamusi, na riṋe ri nga vha “vhashumisani na Mudzimu.” Ri nga ita zwenezwo nga u shumisa tshifhinga tshashu, zwine ra vha nazwo na u shuma nga maanḓa kha mushumo wa u huwelela. Yeneyo ndi ndugelo khulwane vhukuma!

U thusa muṅwe muthu uri a ḓivhe ngoho zwi ita uri ni takale (Sedzani phara 12)

12, 13. Ndi afhio malamba a u ita vhufunziwa?

12 U shumisa tshifhinga tshashu na maanḓa ashu kha mushumo wa u huwelela na u ita vhafunziwa zwi ḓisa dakalo ḽihulu. Vhahashu vhe vha fara pfunzo dza Bivhili dze dza ita mvelaphanḓa yavhuḓi vha amba zwi fanaho. Vha amba uri vha a takala musi pfunzo dzavho dzi tshi pfesesa zwine Bivhili ya zwi funza, u vha na lutendo lwo engedzeaho, u ita tshanduko vhutshiloni na u thoma u vhudza vhaṅwe nga ha zwine vha khou zwi guda. Na Yesu o takala vhukuma musi vha fusumbe (70) vhe a vha o vha ruma uri vha ye u huwelela vha tshi “vhuya vho takala” nga nṱhani ha nḓila yavhuḓi ye vhathu vha aravha ngayo.—Luka 10:17-21.

13 Vhahuweleli u mona na shango ḽoṱhe vha a takala musi vha tshi vhona mulaedza wa mafhungo maḓifha u tshi kwama vhathu nga nḓila yavhuḓi. Humbulani nga ha tshenzhelo ya wahashu wa tshifumakadzini a si ho mbinganoni ane a pfi Anna. O pfulutshela Vhubvaḓuvha ha Yuropa he ha vha hu na ṱhoḓea khulwane ya vhahuweleli u itela uri a ite zwo engedzeaho vhuḓinḓani. * O ri: “Ndi takalela uri hu na zwibuli zwinzhi zwa u fara pfunzo dza Bivhili. Mushumo wanga u ita uri ndi takale vhukuma. Musi ndi tshi swika hayani, athina tshifhinga tsha u vha ndi khou humbula nga nṋe muṋe. Ndi humbula nga ha thaidzo na mbilaelo dza vhathu vhane nda khou guda navho. Ndi sedza nḓila dzine nda nga vha ṱuṱuwedza na u vha thusa ngadzo. Ndi tenda tshoṱhe uri ‘u ṋea zwi ḓisa dakalo ḽihulu u fhira u ṋewa’”—Mish. 20:35.

Musi ri tshi dalela muḓi muṅwe na muṅwe vhuḓinḓani, ri vha ri tshi khou ṋea vhathu tshibuli tsha u ṱanganedza mafhungo maḓifha (Sedzani phara 14)

14. Naho hu si vhathu vhanzhi vhane vha khou ṱanganedza mafhungo maḓifha, ri nga dzula hani ro takala musi ri tshi huwelela?

14 Ri nga wana dakalo musi ri tshi ṋea vhathu tshibuli tsha u ri vha ṱanganedze mulaedza wa mafhungo maḓifha naho vha sa thetshelesa. Mushumo une ra u ita ṋamusi u fana na wa muporofita Hesekiele. Yehova o vhudza Hesekiele u ri: “U ḓi vha vhudza mafhungo anga, kana vha tshi ḓo pfa, kana vha hana.” (Hesek. 2:7; Yes. 43:10) Naho vhathu vha sa dzhieli nṱha mulaedza une ra u huwelela, Yehova u dzhiela nṱha vhuḓidini vhune ra vhu ita. (Vhalani Vhaheberu 6:10.) Muṅwe muhuweleli o amba zwi tevhelaho nga ha vhuḓinḓa hawe, o ri: “Ro ṱavha, u sheledza nahone ra rabela ri na fulufhelo ḽa uri Yehova u ḓo ita uri zwi mele.”—1 Vhakor. 3:6.

NḒILA INE NA NGA WANA NGAYO DAKALO

15. Naa ri tea u sumbedza mafunda fhedzi musi vhathu vha tshi zwi dzhiela nṱha? Ṱalutshedzani.

15 Yesu u ṱoḓa ri tshi vha na mafunda u itela uri ri kone u takala. Vhathu vhanzhi vha a zwi ṱhogomela musi ri tshi vha sumbedza mafunda. O ri: “Ḓiḓowedzeni u ṋea, nahone vhathu vha ḓo ni ṋea. Vha ḓo ni shelela kha tshiambaro muelo wo ḓalaho, wo gadelwaho wo khusiwaho, wo itaho muṱumba. Ngauri muelo une na ela ngawo, na inwi vha ḓo ni elela ngawo.” (Luka 6:38) Musi ni tshi vha na mafunda, a si vhathu vhoṱhe vhane ḓo zwi dzhiela nṱha. Fhedzi musi vhaṅwe vha tshi dzhiela nṱha eneo mafunda, zwi nga ṱuṱuwedza na vhaṅwe uri vha ite nga u ralo. Nga zwenezwo, bvelani phanḓa ni tshi ṋea hu sa londwi u ri vhathu vha a zwi dzhiela nṱha kana hai. A ni zwi ḓivhi uri u vha haṋu na mafunda zwi ḓo kwama vhaṅwe nga nḓila-ḓe.

16. Ndi vhafhio vhane ra tea u vha sumbedza mafunda, nahone ndi ngani?

16 Vhathu vhane vha ṋea zwi tshi bva mbiluni a vha lavheleli u wana zwiṅwe zwithu murahu. Yesu o vha e na zwenezwo muhumbuloni musi a tshi funza u ri: “Musi u tshi lugiselela tshilalelo tshihulwane, ramba vhashai, vho holefhalaho, vha ṱudzaho, na vho pofulaho, u ḓo takala ngauri a hu na tshine vha ḓo u lifhela ngatsho.” (Luka 14:13, 14) Bivhili i ri: “Wa iṱo ḽa vhuthu u ḓo shudufhadzwa.” I dovha ya ri: “Wa mashudu ndi uyu ané a khathutshela mutshinyali.” (Mir. 22:9; Ps. 41:1) Ndi ngoho uri ri fanela u ṋea ngauri u thusa vhaṅwe zwi ita uri ri takale.

17. Ndi mifuda ifhio ya u ṋea ine ya ita uri ni takale?

17 Musi Paulo a tshi redza maipfi a Yesu ane a ri “u ṋea zwi ḓisa dakalo ḽihulu u fhira u ṋewa,” o vha a sa khou ambela kha u kovhelana zwithu zwi vhonalaho fhedzi, fhedzi o vha a tshi khou ambela kha u ṱuṱuwedza, u livhisa na u thusa vhane vha ṱoḓa thuso. (Mish. 20:31-35) Muapostola Paulo o ri funza nḓila ine zwa vha zwa ndeme ngayo u vha na mafunda. Eneo mafunda ri nga a sumbedza nga u ṋea nga tshifhinga tshashu, nungo na lufuno lune ra vha nalwo.

18. Ndi mini zwe vhunzhi ha vhaṱoḓisisi vha zwi amba nga ha u vha na mafunda?

18 Vhaṱoḓisisi vhe vha guda nga ha kutshilele kwa vhathu vho wanulusa uri u ṋea zwi ita uri vhathu vha takale. Iṅwe thero yo amba uri, “vhathu vhanzhi vha amba uri vha a takala musi vha tshi itela vhaṅwe vhathu zwithu zwavhuḓi.” Vhaṱoḓisisi vha amba uri musi ri tshi thusa vhaṅwe zwi ita uri ri ḓivhe uri ri khou tshilela mini. Nga zwenezwo, vhaḓivhi vha ṱuṱuwedza vhathu uri vha ite mishumo yo fhamba-fhambanaho nga u ḓifunela, u itela uri vha vhe na mutakalo wavhuḓi na u takala. Zwenezwi a zwi ri mangadzi ngauri Musiki washu ane a vha Yehova o dzula o zwi amba uri u ṋea zwi ita uri ri takale.—2 Tim. 3:16, 17.

DZULANI NI TSHI ṰAHULELA U VHA NA MAFUNDA

19, 20. Ndi ngani ni tshi fanela u vha na mafunda?

19 Zwi nga vha khaedu u vha na mafunda zwihuluhulu musi ro tangwa nga vhathu vhane vha vhea madzangalelo avho u thoma. Naho zwo ralo, Yesu o amba uri ndaela mbili khulwane ndi u funa Yehova nga mbilu yau yoṱhe, na nga zwoṱhe zwine wa vha zwone, na nga ṱhalukanyo yau yoṱhe, na nga nungo dzau dzoṱhe na u funa wahau vhunga u tshi ḓifuna. (Marko 12:28-31) Samusi ro zwi haseledza kha ino thero, vhane vha funa Yehova vha a mu edzisa. Yehova na Yesu vha na mafunda. Vho ri ṱuṱuwedza uri ri ite zwi fanaho ngauri zwi ḓo ita uri ri takale. Arali ra lwela u vha na mafunda, ri ḓo hulisa Yehova Mudzimu nahone zwenezwo zwi ḓo vhuyedza riṋe na vhaṅwe.

20 A zwi timatimisi uri no ḓiimisela u thusa vhathu vhoṱhe, zwihuluhulu vhane vha vha na lutendo lu fanaho na lwaṋu. (Vhagal. 6:10) Arali na bvela phanḓa ni tshi ita nga u ralo, ngoho ndi ya uri vhathu vha ḓo ni funa na u ni dzhiela nṱha nahone ni ḓo takala. Mirero 11:25 i ri: “Mbilu ya mutondi i ḓo khwaṱha; mu-kela-vhaṅwe u ḓo kelwa-vho.” Ndi ngoho uri hu na nḓila nnzhi dzine ra nga ṋea ngadzo ri sa lavheleli u ṋewa tshithu murahu, u vha na vhuthu na u vha na mafunda. Ri nga dovha ra sumbedza zwenezwo zwithu nga nḓila ine ra tshila ngayo na vhuḓinḓani nahone musi ri tshi ita zwenezwo hu ḓo vha na mbuyelo dzavhuḓi. Kha ri haseledze nga dziṅwe dza dzenedzi nḓila kha thero i tevhelaho.

^ phar. 13 Dzina ḽo shandulwa