1. Le baʼaxoʼob beetaʼanoʼ, ¿bix u yeʼesik Jéeobaeʼ uts tu tʼaan u tsʼáaik baʼaloʼob maʼalobtak?

 TU KÁAJBALEʼ Jéeobaeʼ chéen tu juunal yaan kaʼachi. Baʼaleʼ maʼ tu kaxtaj chéen u yutsiliʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáaj kuxtal tiʼ le angeloʼob yéetel tiʼ le wíinikoʼoboʼ. Letiʼe «Dios kiʼimak u yóoloʼ», le oʼolal uts tu tʼaan u síik baʼaloʼob maʼalobtak tiʼ le máakoʼoboʼ (1 Tim. 1:11; Sant. 1:17). Tsʼoʼoleʼ u kʼáat ka yanaktoʼon kiʼimak óolal, le oʼolal ku yaʼaliktoʼon ka k-eʼes utsil tiʼ u maasil (Rom. 1:20).

2, 3. 1) ¿Baʼaxten ku kiʼimaktal k-óol kéen k-eʼes utsil? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Dioseʼ tu beetaj wíinik jeʼel bix letiʼeʼ (Gén. 1:27). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ tu beetoʼon utiaʼal k-eʼesik jatsʼuts modos. Le oʼolal wa k-kʼáat ka yanaktoʼon kiʼimak óolaleʼ, unaj k-eʼesik utsil tiʼ u maasil yéetel k-tsʼáaik baʼaxoʼob yaantoʼon, jeʼex u beetik Jéeobaoʼ (Fili. 2:3, 4; Sant. 1:5). ¿Baʼaxten? Tumen bey tu beetiloʼon  Diosoʼ. Kex j-kʼebanoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-eʼesik utsil jeʼex u beetkoʼ.

³ Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-eʼes utsil tiʼ u maasil. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal lelaʼ. Yaan k-ilkeʼ wa k-eʼesik utsileʼ yaan k-kʼaʼamal tumen Jéeoba yéetel yaan k-beetik le meyaj u kʼubéentmajtoʼonoʼ. Yaan k-ilik xan bix jeʼel u taasiktoʼon kiʼimak óolaleʼ yéetel baʼaxten maʼ unaj u xuʼulul k-eʼesik utsiliʼ.

4, 5. ¿Bix u yeʼesik Jéeoba yéetel Jesús unaj k-eʼesik utsil?

⁴ Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-beet jeʼex letiʼoʼ, le oʼolal ku kiʼimaktal u yóol kéen k-eʼes utsil (Efe. 5:1). Jach chíikaʼan u yilaʼal u kʼáat Dios ka kiʼimakchajak k-óol yoʼolal le bix u beetmiloʼonoʼ bey xan yoʼolal le baʼaloʼob jatsʼutstak u beetmoʼ (Sal. 104:24; 139:13-16). Le oʼolaleʼ kéen k-beet wa baʼax utiaʼal u kiʼimaktal u yóol u maasileʼ k-tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba.

⁵ Toʼoneʼ k-ilik k-beetik jeʼex Jesuseʼ, letiʼeʼ tu yeʼesaj tak baʼax jeʼel u páajtal u beetik máak utiaʼal u yeʼesik u yutsil tiʼ u maasileʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «U Paal máakeʼ [...] maʼ taal utiaʼal ka meyajtaʼakiʼ, baʼaxeʼ utiaʼal ka u meyajt u maasil bey xan utiaʼal u tsʼáaik u kuxtal bey junpʼéel boʼol utiaʼal u salvartaʼal yaʼab máakoʼobeʼ» (Mat. 20:28). Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ: «Mantatsʼ tuukulneneʼex jeʼex tuukulnajik Cristo Jesuseʼ», le máax «tu xúumpʼattaj tuláakal baʼax yaantiʼ, tu beetuba bey juntúul palitsileʼ ka kʼuch u beetuba wíinikil» (Fili. 2:5, 7). Le oʼolal maʼalob ka k-tukle: «¿Jeʼel wa u páajtal in maas eʼesik utsil tiʼ u maasil jeʼex tu beetil Jesuseʼ?» (xok 1 Pedro 2:21).

6. ¿Baʼax tu kaʼansajtoʼon Jesús tu kettʼaanil le utsul samaritanooʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁶ Utiaʼal u kʼamkoʼon Jéeobaeʼ, unaj k-beetik jeʼex u beetik letiʼeʼ yéetel jeʼex u beetik Jesusoʼ. Le oʼolal unaj k-kaxtik u yutsil u maasil yéetel k-kaxtik bix jeʼel k-áantkoʼobeʼ. Teʼ tu kettʼaanil le utsul samaritanooʼ, Jesuseʼ tu tsʼáaj naʼatbileʼ, u disipuloʼobeʼ unaj u yeʼesik u yutsiloʼob tiʼ tuláakal u jejeláasil máakoʼob (xok Lucas 10:29-37). Kʼaʼajaktoʼoneʼ tu yaʼalaj le kettʼaanaʼ, tumen kʼáataʼabtiʼ tumen juntúul judío: «¿Jach máax tiʼ kʼaʼabéet in weʼesik yaabilaj?». Le baʼax tu núukajtiʼoʼ, ku kaʼansiktoʼoneʼ unaj k-eʼesik utsil jeʼex le samaritano utiaʼal u kʼamkoʼon Diosoʼ.

7. ¿Baʼax yaan u yil k-eʼesik utsil yéetel le baʼax tu yaʼalaj Satanás tu jardinil Edenoʼ?

⁷ Toʼoneʼ jach yaʼab baʼax oʼolal unaj k-eʼesik utsil tiʼ u maasil. Yáaxeʼ, tumen k-eʼesik utsileʼ yaan baʼax u yil yéetel le baʼax tu yaʼalaj Satanás tu jardinil Edenoʼ. ¿Baʼaxten k-aʼalik leloʼ? Tumen Satanaseʼ tu yaʼaleʼ Adán yéetel Eva, bey xan u maasil máakoʼobeʼ, maas jeʼel u kiʼimaktal u yóoloʼob wa ka u kaxtoʼob chéen u yutsiloʼobeʼ. Adán yéetel Evaeʼ chéen u yutsiloʼob tu kaxtoʼob. Evaeʼ taakchaj u beetkuba jeʼex Dioseʼ, Adán xaneʼ tu yilaj u lúubul utsil tiʼ u yatan, maʼ tiʼ Jéeobaiʼ (Gén. 3:4-6). Le baʼax tu beetoʼoboʼ tak toʼon k-muʼyaj tu yoʼolal. U kaxtik máak chéen u yutsileʼ maʼatech u taasik kiʼimak óolal. Kéen k-eʼes utsileʼ ku chíikpajal táan k-beetik le baʼax ku kaʼansiktoʼon Jéeobaoʼ.

8. ¿Baʼaxten Adán yéetel Evaeʼ unaj kaʼach u tuukuloʼob tiʼ u yutsil u paalaloʼob?

⁸ Kex Adán yéetel Eva chéen letiʼob yanoʼob kaʼach tu jardinil Edeneʼ, maʼ unaj u  tuukuloʼob kaʼach chéen tiʼ u yutsiloʼobiʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob ka yanak u paalaloʼob utiaʼal u chupikoʼob le Luʼumaʼ yéetel ka u kanáantoʼob (Gén. 1:28). Jeʼex úuchik u kaxtaʼal u yutsiloʼob tumen Jéeobaeʼ, letiʼobeʼ unaj u kaxtikoʼob xan u yutsil u paalaloʼob, kex maʼ yanakoʼobiʼ. Utiaʼal u kuxtaloʼob ich kiʼimak óolal teʼ paraísooʼ, unaj u bin u nojochkíintkoʼob le jardinoʼ. Lelaʼ tuláakal le familia unaj u táakpajal utiaʼal u beetaʼaloʼ.

9. ¿Baʼaxten tsʼoʼok kaʼach u yantal kiʼimak óolal wa ka suʼutuk paraísoil le Luʼumaʼ?

⁹ Wa ka u sutoʼob paraísoil le Luʼumaʼ, tsʼoʼok kaʼach u yáantajoʼob utiaʼal u béeytal le baʼax u tukultmaj Jéeoba desde tu káajbaloʼ yéetel tsʼoʼok kaʼach u yookloʼob tu kúuchil u jeʼelel Dioseʼ (Heb. 4:11). ¡Bukaʼaj wal kun kiʼimaktal u yóoloʼob kaʼacheʼ! Yaan kaʼach u bendecirtaʼaloʼob yoʼolal le bix u yeʼesik u yutsiloʼob tiʼ u maasiloʼ.

10, 11. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kʼaʼaytaj yéetel k-kaʼansik u maasil?

¹⁰ Teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ ku yaʼalik ka kʼaʼaytajnak le máaxoʼob meyajtikoʼ yéetel ka u kaʼansoʼob uláakʼ máakoʼob. Utiaʼal k-beetik lelaʼ unaj k-kaxtik u yutsil u maasil. Lelaʼ maʼ kun xuʼulul k-beetik wa k-yaabiltmaj Dios bey xan k-éet máakil.

¹¹ Teʼ yáax siglooʼ, apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ letiʼ yéetel uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ ‹u yéet meyajoʼob Dios›, tumen tu pakʼoʼob yéetel tu jóoyabtoʼob u semillail le Reinooʼ (1 Cor. 3:6, 9). Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-múul meyaj yéetel Dioseʼ. ¿Bix jeʼel u páajtal k-beetkeʼ? Kéen k-xup k-tiempo, k-muukʼ yéetel baʼaxoʼob yaantoʼon utiaʼal k-beetik le meyaj u kʼubéentmajtoʼonoʼ. ¿Máasaʼ jach jatsʼuts k-ilik k-táakpajal teʼ meyaj u tsʼaamajtoʼon ka k-beetoʼ?

12, 13. ¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik kéen k-tsʼáa xook tiʼ wa máax?

¹² Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-xupik k-tiempo yéetel k-muukʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ. Yaʼab sukuʼunoʼob táan u tsʼáaikoʼob xook tiʼ wa máaxeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ minaʼan uláakʼ meyaj taasiktiʼob kiʼimak óolal. Kéen u yiloʼob bix u kiʼimaktal u yóol le máakoʼob kéen u kanoʼob baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ, kéen muʼukʼaʼanchajak u fejoʼob, kéen u kʼex u kuxtaloʼob yéetel kéen káajak u tsikbaltikoʼob baʼax ku kankoʼobeʼ jach ku kiʼimaktal xan u yóoloʼob. Jesuseʼ jach kiʼimakchaj u yóol ka tu yilaj le 70 disipuloʼob tu túuxtoʼob kʼaʼaytajoʼ «suunajoʼob yéetel kiʼimak óolal», tumen jach maʼalob úuchik u bintiʼob (Luc. 10:17-21).

¹³ Toʼoneʼ ku kiʼimaktal k-óol kéen k-il bix u kʼexik u kuxtal le máaxoʼob kʼamik le maʼalob péektsiloʼ. Anna, juntúul kiik maʼ tsʼokaʼan u beel bin áantaj Europa  oriental tuʼux kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼobeʼ, * ku yaʼalik: «Ku kiʼimaktal in wóol kéen in wil bukaʼaj máakoʼob taak u xokikoʼob le Bibliaoʼ. Jach jatsʼuts in wilik in wáantkoʼob. Kéen kʼuchken tin wotocheʼ minaʼan u tiempoil in tuukul tiʼ baʼaxoʼob ku yúuchulten. Mantatsʼ kin tuukul tiʼ le máaxoʼob kin tsʼáaik xookoʼ, tiʼ baʼax chiʼichnakkúuntikoʼob yéetel kin wilik bix jeʼel in wáantkoʼobeʼ. Tsʼoʼok in wilkeʼ ‹maas ku taasik kiʼimak óolal u tsʼaʼabal wa baʼax ke u kʼaʼamal wa baʼax›» (Bax. 20:35).

14. ¿Baʼaxten ku kiʼimaktal k-óol kex maʼ u kʼaʼamal le maʼalob péektsiloʼ?

¹⁴ Kex maʼ u kʼaʼamal le maʼalob péektsil tumen le máakoʼoboʼ, ku kiʼimaktal k-óol k-ojéeltik t-tsʼáaj u páajtalil u yuʼubikoʼob kaʼachi. Le meyaj tsʼaʼantoʼonoʼ bey jeʼex le tsʼaʼab tiʼ profeta Ezequieloʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Techeʼ aʼal in tʼaanoʼob tiʼob, [kex] ka u yuʼuboʼob in tʼaan wa maʼ» (Eze. 2:7; Isa. 43:10). Tak wa maʼ tu kʼaʼamal le maʼalob péektsil k-kʼaʼaytikoʼ, k-ojleʼ Dioseʼ jach nojoch baʼal u yilik k-táakpajliʼ (xok Hebreoʼob 6:10). Juntúul sukuʼuneʼ ku yaʼalik: «Tsʼoʼok k-paakʼal, tsʼoʼok k-jóoyab yéetel tsʼoʼok k-orar utiaʼal ka beetaʼak u nojochtal tumen Jéeoba» (1 Cor. 3:6).

15. ¿Baʼax ku beetik yaʼab máakoʼob kéen k-eʼes utsil tiʼob, yéetel baʼax unaj k-beetik yoʼolal leloʼ?

¹⁵ Jesuseʼ u kʼáat ka kiʼimakchajak k-óol, le oʼolal tu yaʼalaj: «Maʼ u xuʼulul a tsʼáaikeʼex wa baʼax tiʼ u maasil utiaʼal xan ka tsʼaʼabakteʼex wa baʼax. Letiʼobeʼ yaan u láalikoʼob ta púujeʼex yaʼab maʼalob baʼal, kokojki, chíiktaʼan, yéetel yíiʼchuup. Tumen jeʼel bix a pʼiiseʼexeʼ bey xan kan pʼisbileʼexoʼ» (Luc. 6:38). Yaʼab máakeʼ ku kiʼimaktal u yóol kéen eʼesaʼak utsil tiʼ. Kex beyoʼ maʼ tuláakal máak kʼamkiʼ, baʼaleʼ le máaxoʼob kʼamkoʼ ku joʼopʼol u yeʼesik  u yutsiloʼob yéetel ku péeksik u maasil u beetoʼob xan beyoʼ. Le oʼolaleʼ maʼ u xuʼulul k-eʼesik utsil kex yaan hora bey maʼ tu beetaʼal u cuentail tumen le máakoʼoboʼ. Maʼ k-ojel bukaʼaj utsil jeʼel u taasik tiʼ le máakoʼob le baʼax k-beetik tu yoʼolaloʼoboʼ.

16. ¿Tiʼ máaxoʼob unaj k-eʼesik utsil, yéetel baʼaxten?

¹⁶ Juntúul máax ku tsʼáaik tu jaajil u yóol wa baʼaxeʼ maʼatech u páaʼtik ka suʼutuk u jeel tiʼ. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Ken a beet junpʼéel kʼiinbesajeʼ invitart le óotsiloʼoboʼ, le móochoʼoboʼ bey xan le chʼóopoʼoboʼ; beyoʼ yaan u kiʼimaktal a wóol, tumen tiʼ letiʼobeʼ minaʼan u modoil u boʼotkoʼobtech» (Luc. 14:13, 14). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máax utsoʼ yaan u bendecirtaʼal yéetel yaan u kiʼimaktal u yóol (Pro. 22:9; Sal. 41:1). Jeʼex túun k-ilkoʼ, k-eʼesik utsil, tumen jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-áantik u maasil.

17. ¿Baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal u kiʼimaktal k-óoleʼ?

¹⁷ Ka aʼalaʼab tumen Pablo «maas ku taasik kiʼimak óolal u tsʼaʼabal wa baʼax ke u kʼaʼamal wa baʼax», jeʼex aʼalaʼabik tumen Jesusoʼ, maʼ chéen táan u tʼaan tiʼ u tsʼáaik máak baʼaxoʼob yaantiʼiʼ, baʼaxeʼ tiʼ u líiʼsaʼal u yóol u maasil yéetel u yáantaʼal kéen kʼaʼabéetchajak (Bax. 20:31-35). Pabloeʼ maʼ chéen tu yaʼalaj ka k-tsʼáa k-tiempo, k-muukʼ yéetel ka k-yaabilt le sukuʼunoʼoboʼ, baʼaxeʼ bey tu beetil letiʼoʼ.

18. ¿Baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ?

¹⁸ Le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ k-tsʼáaik baʼaxoʼob yaantoʼon tiʼ u maasileʼ ku beetik u kiʼimaktal k-óol. Junpʼéel xook jóoʼsaʼabeʼ ku yaʼalikeʼ maas ku kiʼimaktal u yóol máak kéen u beet wa baʼax tu yoʼolal u maasil. Le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ u yáantik máak u maasileʼ ku beetik u yuʼubik máak yaan u biilal u kuxtal. Tsʼoʼoleʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u jach kʼojaʼantal yéetel utiaʼal u kiʼimaktal u yóol. Toʼoneʼ k-ojel lelaʼ, tumen bey u yaʼalik u Tʼaan Jéeoba, le Máax yaabiltmiloʼon yéetel beetmiloʼonoʼ (2 Tim. 3:16, 17).

19, 20. ¿Baʼax oʼolal unaj k-eʼesik utsil?

¹⁹ Tumen kajaʼanoʼon ichil máaxoʼob ku kaxtikoʼob chéen u yutsiloʼobeʼ, maas talam k-eʼesik utsil tiʼ u maasil. Baʼaleʼ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le kaʼapʼéel baʼax ku yaʼalik le Ley unaj k-beetkoʼ letiʼe k-yaabiltik Jéeoba yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal, tuláakal k-kuxtal, tuláakal k-tuukul yéetel tuláakal k-muukʼ bey xan k-yaabiltik k-éet máakil jeʼex k-yaabiltikbaeʼ (Mar. 12:28-31). Jeʼex tsʼoʼok k-ilik teʼ xookaʼ, le máaxoʼob yaabiltmil Diosoʼ ku beetkoʼob jeʼex letiʼoʼ. Jéeoba yéetel Jesuseʼ jach ku yeʼesik u yutsiloʼob yéetel u kʼáatoʼob ka k-beet beyoʼ, tumen u yojloʼob letiʼe baʼax taasik kiʼimak óolaloʼ. K-tsʼáaik baʼaxoʼob yaantoʼon tiʼ Dios yéetel tiʼ u maasileʼ ku taasik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba, ku taasik utsiloʼob tiʼ toʼon bey xan tiʼ u maasil.

²⁰ Toʼoneʼ táan k-ilik k-áantik u maasil, maases le sukuʼunoʼoboʼ (Gal. 6:10). Wa maʼ tu xuʼulul k-beetkeʼ yaan k-yaabiltaʼal tumen u maasil yéetel yaan u kiʼimaktal k-óol. Proverbios 11:25, ku yaʼalik: «Le máax maʼ tsʼuʼuteʼ ku bin utsil tiʼ, le máax ku siibaleʼ ku máatan xan». U jaajileʼ jejeláas bix jeʼel k-eʼesik utsil ichil k-kuxtal bey xan teʼ kʼaʼaytajoʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik jujunpʼéel bix jeʼel k-beetkeʼ.