Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Sumti taqe kuns yatjjattanjja?

¿Sumti taqe kuns yatjjattanjja?

“Maynin arunakapa jan sum istʼkasina arsuñajja, jan amuytʼanïña[wa], mä pʼenqarakiwa” (PROV. 18:13).

CANCIÓN: 126, 95

1, 2. 1) ¿Kun lurañsa taqe cristianonakajj yateqañasa, ukat kunatsa? 2) ¿Kunanakatsa aka yatichäwin yatjjataskañäni?

TAQE cristianonakaw mä yatiyäwejj cheqati janicha uk sum yatjjatañ yateqañasa, ukhamat kunatï cheqäki uk yatiñasataki (Prov. 3:21-23; 8:4, 5). Jiwasatï jan uk yateqksna ukhajja, Supayasa jupan apnaqat akapachas facilakiw amuyus mayjtʼayapjjestaspa (Efes. 5:6; Col. 2:8). Cheqas mä yatiyäwit sum yatjjatsna ukhakiw cheqati janicha uk yatsna. Proverbios 18:13 textojj akham siwa: “Maynin arunakapa jan sum istʼkasina arsuñajja, jan amuytʼanïña[wa], mä pʼenqarakiwa” sasa.

2 Aka yatichäwinjja, kunatsa mä yatiyäwejj cheqati janicha uk sum yatjjatañajj chʼamäspa ukwa yateqaskañäni. Ukatjja, Biblian kawkïr yatichäwinakapasa, kuna sarnaqäwinakas uk yatjjatañatakejj yanaptʼistaspa uksa yatjjatarakiñäniwa.

JANIW “TAQE KUNTEJJ SAPKI” UKAR CREYIÑASÄKITI

3. ¿Kunatsa Proverbios 14:15 textojj siski ukar istʼañasa? (Aka paginankir dibujo uñjjattʼäta).

3 Jichhürunakanjja, kunayman yatiyäwinakaw Internetansa, televisionansa ukat yaqha ukham cheqanakansa utji. Correo electrónico ukanak toqe, mensajenaka jan ukajj amigonak toqes ukhamarakiw walja yatiyäwinak katoqtanjja. Niyakejjay yatiyäwinakajj waljächejja, kuntï liyktan istʼkaraktan ukanakat amuyasiñasawa. Ukatakejj ¿Biblian kawkïr yatichäwipas yanaptʼistaspa? Proverbios 14:15 textojj akham siwa: “Jan amuytʼasiri jaqejj taqe kuntejj sapki ukarojja iyawsakiwa, ukampis chʼikhi jaqejja amuytʼasiwa kawkinjamas saraski uka” sasa.

4. 1) Kuntï liykañäni uk ajlliñatakejj ¿kunjamsa Filipenses 4:8, 9 textojj yanaptʼistaspa? 2) ¿Kunatsa mä yatiyäwit sum yatjjatañasa? (“ Jukʼamp sum yatjjatañatak yanaptʼanaka” siski uka recuadro uñjjattʼarakïta).

4 Suma amtanakar puriñatakejj mä yatiyäwejj cheqati janicha uk sumwa yatjjatañasa. Ukatakejj kuntï liykañäni ukanak sumwa ajlliñasa (Filipenses 4:8, 9 liytʼañataki). Janiw Internetan jan confiykay yatiyäwinak utjki ukanak uñchʼukisasa, ni jan sum yatjjatasin mensajenaka jan ukajj correo electrónico qellqapki ukanak liyisasa tiempo aptʼasiñasäkiti. Yamas Jehová Dios contra saytʼiri jaqenakajj (apóstatas) Internetan qellqapki uka cheqanakarojj janipuniw mantañasäkiti. Jupanakajj Biblian cheqa yatichäwinakap qʼewjayasaw Diosan markapar tʼaqanoqtayañ munapjje. Cheqas jan sum yatiski uka yatiyäwinakar istʼañajj jan wali amtanakaruw puriyistaspa. Uka yatiyäwinakajj janiw mayjtʼaykitaniti sasajj janipuniw amuyañasäkiti (1 Tim. 6:20, 21).

5. ¿Kuna kʼari yatiyäwirus israelitanakajj creyipjjäna, ukat kunjamakis jikjjatasipjjäna?

5 Kʼari yatiyäwinakajj jan waliruw puriyistaspa. Amuytʼañataki, Moisesajj jakkäna uka tiemponjja 12 uñaqerinakaruw Suma Oraqer khitasïna. Ukampis jupanakat tunkanejja, jan wali yatiyäwinakampiw kuttʼanipjjäna (Núm. 13:25-33). Uka ajjsarkañ yatiyäwinak istʼasajja, israelitanakajj wal jachapjjäna (Núm. 14:1-4). ¿Kunatsa jachapjjäna? Uñaqerinakat jilapartejj jan wali yatiyäwimpi purinipjjatapat ‘cheqäpachawa’ sasin inas sapjjchïna. Janiw Josué, Caleb chachanakan suma yatiyäwinakaparojj istʼañ munapkänti (Núm. 14:6-10). Jehová Diosar confiyañat sipansa, jan ukajj uka toqet sum yatjjatañat sipansa, jan amuytʼasisaw jan wali yatiyäwinakar creyipjjäna.

6. ¿Kunatsa Diosan markapat jan wali yatiyäwinak istʼasajj jan sustjasiñasäki?

6 Diosan markapat mä yatiyäwi istʼasajj wal amuyasiñasawa. Supayajj Diosar jan jitheqtas servirinakarojj ‘uruy arumaw juchañchi’ uk janipuniw armañasäkiti (Apoc. 12:10). Ukatwa Jesusajj kunayman jan wali arunakampiw enemigonakasajj kʼarintistani sasin säna (Mat. 5:11). Jiwasatï Jesusan uka arunakapar istʼañänejja, janiw uka jan wali yatiyäwinakat sustjaskañäniti.

7. Mensajenaka, correo electrónico ukanak janïr apaykasajja ¿kunanaksa nayraqat jisktʼasiñasa?

7 Jiwasarojj mensajenaka, correo electrónico ukanak amigonakasaru familiaranakasar ¿apayañajj gustistuti? Mä wakiskir yatiyäw istʼasasa mä experiencia yatisas kunjamatï televisionana jan ukajj radion yatiyirinakajj jankʼaki yatiyañ munapki ¿ukhamti yatiyañ munaraktanjja? Ukampis janïr apaykasajj akhamwa jisktʼasiñasa: ‘¿Aka yatiyäwejj cheqäskapuniti? ¿Sumti ukanakat yatjjattjja?’ sasa. Ukajj cheqäskapuniti janicha uk jan sum yatkstanjja, jan munkasaw kʼari yatiyäwinakaki jilat kullakanakar yatiyasksna, ukajj janiw walïkaspati. Ukhamajja, apayañat sipansa borsjjañasawa.

8. 1) ¿Kunsa uñisirinakasajj yaqhep markanakan lurapjje? 2) ¿Kunjamsa uñisirinakasarojj jan amuytʼasisa yanapasksna?

8 Mensajenaka, correo electrónico ukanak jankʼaki apayañajj ¿kunatsa jan walïkaraki? Yaqhep markanakanjja, Diosan arunakap yatiyañajj jarkʼatawa. Uka markanakanjja, inas uñisirinakasajj ajjsarayañataki jan wali yatiyäwinak apnaqapjjchispa, jan ukajj jiwaskam jan confiyasipjjañasatakiw kʼari yatiyäwinak apnaqapjjaspa. Kunatï Unión Soviética markan nayra maranakajj paskatayna uk amtañäni. KGB sasin uñtʼat uka markankir policianakajja, wali uñtʼata walja jilatanakajj Diosan markapat jitheqtjjapjjaspas ukhamwa yatiyapjjäna. * Uka yatiyäwinakar creyisajja, walja jilat kullakanakaw Diosan markapat jitheqtjjapjjäna. Qhepatjja, jilapartejj kuttʼanjjapjjewa, yaqhepasti Diosar jan confiyasajj janipuniw kuttʼanjjapjjeti (1 Tim. 1:19). ¿Kunsa ukham jan walinak jan utjañapatakejj lursna? Janipuniw ukham jan wali yatiyäwinaka jan sum yatkasajj apayañasäkiti. Wali amuytʼasirïñasawa, janiw taqe kunarus creyiñasakïkiti. Antisas uka yatiyäwejj cheqati janicha uk sumwa yatjjatañasa.

JAN SUM YATJJATAT YATIYÄWINAKA

9. ¿Kunatsa mä yatiyäwejj cheqati janicha uk yatiñajj chʼamaraki?

9 Yaqhep yatiyäwinakajj janiw taqpachajj cheqäkiti, jan ukajj janiw suma yatjjatatäkiti, ukatwa cheqati janicha uk yatiñajj chʼamarakïspa. Mä yatiyäwitï jan taqpach cheqäkchi ukhajja, istʼsna ukajj engañjataw uñjassna. ¿Kunsa uka kasta yatiyäwinakamp jan engañjayasiñatakejj lursna? (Efes. 4:14).

10. 1) ¿Kunatsa israelitanakajj niyapuni jupanakpura nuwasipjjäna? 2) ¿Kunas jan nuwasipjjañapatak yanaptʼäna?

10 Josué chachajj jakkäna uka urunakanjja, Jordán Jawirat inti jalanta toqenkir nayra israelitanakarojj kunas pasäna uk uñjarakiñäni (Jos. 22:9-34). Jupanakajja, Jordán Jawirat inti jalsu toqenkir israelitanakajj (Rubén, Gad, ukhamarak chikat Manasés tribunaka) mä jachʼa altar jawir lakaru lurapjjatapwa yatipjjäna. Uka yatiyäwit mä qhawqhajj cheqänwa, ukampis inti jalanta toqenkir israelitanakajja, Jehová Dios contraw saytʼjjapjje sasin amuyasajj jupanak contra nuwasiñatakiw wakichasipjjäna (Josué 22:9-12 liytʼañataki). Janïr sarkasajja, inti jalanta toqenkir israelitanakajj confiykañ walja chachanakaruw sum yatjjatanipjjañapatak khitapjjäna. Ukampis ¿kunsa uka chachanakajj yatjjatanipjjäna? Janiw yaqha diosar sacrificionak loqtañ amtampi uk lurapkänti, jan ukasti Jehová Diosar jan jitheqtas servipjjatap wawanakapan amtapjjañapatakiw lurapjjäna, ukwa yatjjatanipjjäna. Israelitanakajj sum yatjjatañataki tiempo apsusipjjatapatsa, mayni israelit masinakapar jan jiwarayir sarapjjatapatsa kusisipjjpachänwa.

11. 1) ¿Kunjamsa Mefibóset chachajj ina chʼusat jan waltʼayat uñjasïna? 2) ¿Nayraqatajj Davidan kun lurañapas wakisispäna?

11 Cheqas taqeniw kʼari yatiyäwinaka, jan ukajj jan suma yatjjatata yatiyäwinak utjatapat ina chʼusat tʼaqesiyata uñjassna. Kunas Mefibóset chachar pasäna uk uñjañäni. David reyejja, jupat wal khuyaptʼayasïna, Saúl sat achachilapan taqpach oraqenakapwa Mefibóset chachar kuttʼayjjäna (2 Sam. 9:6, 7). Ukampis mä qhawqha tiempotjja, Mefibóset chachat kʼarinak istʼasajj taqpach oraqepwa aparjjäna (2 Sam. 16:1-4). Ukampis Davidajj Mefibóset chachampi parläna ukhajja, pantjasitap amuyasisajj wasitampiw uka oraqenakat mä qhawqha kuttʼayjjäna (2 Sam. 19:24-29). Davidatï janïr uk lurkasajj sum yatjjataspänjja, janiw uka jan walinak lurkaspänti.

12, 13. 1) Kʼarinak jupat parlapjjäna ukhajja, ¿kunsa Jesusajj luräna? 2) ¿Kunsa jiwasat kʼarinak parlapjjaspa ukhajj lursna?

12 Kʼarintapjjestaspa ukhajj ¿kunsa jiwasajj lursna? Jesusas Bautisir Juanas kʼarintataw uñjasipjjäna (Mateo 11:18, 19 liytʼañataki). ¿Kunsa Jesusajj luräna? Ukajj kʼariwa sasin arjjatasiñatak janiw tiempo aptʼaskänti. Antisas kuntï yatichkäna, lurkäna ukajj cheqati janicha uk jupanak pachpa amuyapjjañapatakiw jaqenakar chʼamañchäna. Kunjamtï jupajj siskänjja, “maynin yatiñanïtapajj luratanakapanwa uñjasi”.

13 ¿Kunsa ukat yateqsna? Awisajja, jaqenakajj jiwasat jan walinakwa parlapjjaspa, inas jiskʼachapjjchistaspa. Ukhamïpanjja inas cheqaparjam uñjatäñatak chʼamachassna, ukhamat jiwasat sapki ukajj jan cheqätap amuyapjjañapataki. Ukampis ¿kunsa luraraksna? Jiwasat kʼarinak parlapjjaspa ukhajja, sum sarnaqasaw jan cheqätap uñachtʼaysna. Kunjamtï Jesusan sarnaqäwipat yateqktanjja, cristianjam sum sarnaqañataki chʼamachasiñäni ukhajja, jiwasat kuna jan walinaktï parlapki ukajj jan cheqätap taqeniw amuyapjjani.

JIWAS PACHPAT KUNA AMUYUNÏTANSA

14, 15. ¿Kunatsa jiwas pachparuki jan confiyañasäki?

14 Mä yatiyäwejj cheqati janicha uk yatiñajj chʼamakïspawa. Maysa toqetjja, pantjasirïtas laykuw kunatï cheqäki uk jan sum yatksnati. Walja maranak Jehová Diosar jan jitheqtas servitasatjja, inas taqe kuns sum amuytʼasisa lurañ yatstan, ukat inas respetapjjarakchistu. Ukampis ¿ukhamäñajj pantjasiyistaspati?

15 Jïsa, jiwasatï amuyusaruki confiysna ukhajj pantjasiyistaspawa. Chuymasarjama, amuyusarjamakiw taqe kuns lurañ munjjsna. Janis sum yatjjatañajj wakiskaspa ukhamwa amuyjjaraksna. Ukajj jan waliruw puriyistaspa. Ukampis Bibliajj akham sistuwa: “Juman chʼikhi kankañamarukejj jan alkatasimti” sasa (Prov. 3:5, 6; 28:26).

16. 1) Amuytʼktan uka experienciarjamajja, ¿kunas mä restauranten pasäna? 2) ¿Kunsa Tomás jilatajj jankʼaki amuyäna?

16 Akham amuytʼañäni. Wali experienciani Tomás sat mä jilïr irpirejja, mä arumajj Juan sat jilïr irpir masiparuw mä restauranten yaqha warmimpi manqʼaskir uñji, jupanakajj qhomanttʼasipjje lartʼasipjje ukhamawa. Uk uñjasajja, Tomás jilatajj jukʼampiw llakthapisi. Akham jisktʼasi: ‘¿Juan jilatajj esposapampi divorciaspachäniti? ¿Esposapasa wawanakapas kunjamakïpjjanisa?’ sasa. Ukham jan walinakar purirjja, waljaniruw Tomás jilatajj uñjäna. Jumatï uk uñjasmäna ukhajja, ¿kunsa lurasmäna?

17. 1) ¿Kunsa Tomás jilatajj yatïna? 2) Amuytʼktan uka uñachtʼäwit ¿kunsa yateqsna?

17 ¿Kuntï Tomás jilatajj uñjkäna ukajj cheqäskapunïnti? Jupajj uka arumpachaw Juan jilatar telefonot jawsäna. Uka warmejj Juan jilatan dueño kullakapätapwa yatïna. Wali jaya tiempotwa kullakapamp jikisipjjäna. Mä pä horanakaki visittʼir jutatap laykuw Juan jilatajj manqtʼasiñataki restauranter invittʼäna, esposapajj janiw jupanakamp manqʼasiñatak tiemponïkänti. Taqe ukanak yatisajj Tomás jilatajj janiw llakisjjänti. Ukampis kuntï uñjkäna uk yaqhanakar jan yatiyatapatjja wal kusisïna. ¿Kunsa uka uñachtʼäwit yateqsna? Walja maranakas Jehová Diosar serviskstanjja, mä kun uñjasasa, jan ukajj yatisas sumwa nayraqatajj yatjjatañasa, janiw jankʼaki jan wal amuyañasäkiti.

18. ¿Maynimpi jan sum apasksna ukhajj kuna jan walinsa uñjassna?

18 Mä jilatampi jan ukajj mä kullakampi jan sum apasktan ukhajja, mä kun yatisajj cheqati janicha uk yatiñajj chʼamarakïspawa. Jupajj kuna jan waltï lurkistu ukatak lupʼisksna ukhajja, jupat jan walinakakwa amuyjjsna. Jupat kuna jan walsa parlir istʼsna ukhajja, jankʼakiw ukar creysna. Ukhamajja, janipuniw maynitak chuyma ustʼata sarnaqañasäkiti, ukham sarnaqasajj jankʼakiw jan sum yatkasina jupat jan wal amuysna (1 Tim. 6:4, 5). Ukhamajj chuyma ustʼata sarnaqañsa envidiasiñsa chuymasat apsuñasawa. Jilat kullakanakasarojj munasiñasawa, taqe chuymarakiw perdonañasa uk janipun armapjjañäniti (Colosenses 3:12-14 liytʼañataki).

BIBLIAN YATICHÄWINAKAPAW YANAPTʼISTASPA

19, 20. 1) ¿Biblian kawkïr yatichäwinakapas mä yatiyäwejj cheqati janicha uk yatjjatañatak yanaptʼistaspa? 2) ¿Kunsa akjjar jutki uka yatichäwin yatjjataskañäni?

19 Kunjamtï uñjktanjja, yatiyäwinakajj janiw taqpachajj cheqäkaspati, jan suma yatjjatatäspawa, ukhamarus taqeniw pantjasirïtanjja. Ukhamajj ¿kunas mä yatiyäwejj cheqati janicha uk yatiñatakejj yanaptʼistaspa? Biblian yatichäwinakap uñtʼaña ukat ukarjam sarnaqañaw yanaptʼistaspa. Ukanakat mayajj akham siwa: “Maynin arunakapa jan sum istʼkasina arsuñajja, jan amuytʼanïña, mä pʼenqarakiwa” sasa (Prov. 18:13). Ukat yaqhasti “jan amuytʼasiri jaqejj taqe kuntejj sapki ukarojja iyawsakiwa” sasaw amtayarakistu (Prov. 14:15). Maynïristi, wali jaya tiempos Jehová Diosar serviskstanjja ‘janipuniw amuyusaruki confiyañasäkiti’ sasaw ewjjtʼarakistu (Prov. 3:5, 6). Mä yatiyäwejj cheqati janicha uk nayraqat sum yatjjatañatak chʼamachasiñäni ukhajja, suma amtanakaruw puriñäni ukhamatwa Biblian yatichäwinakapajj yanaptʼistani.

20 Ukampis mä yatiyäwejj cheqati janicha uk yatiñajj ¿kunatsa chʼamarakïspa? Awisajj aleq uñkatasakiw jaqe masisar juzgapjjsna. Akjjar jutki uka yatichäwinwa kunanakas ukar puriyistaspa uk yatjjatañäni, ukat kunas ukanakat jarkʼaqestaspa uksa uñjarakiñäniwa.

^ Párrafo 8 Anuario de los testigos de Jehová 2004, páginas 110, 111 ukat Anuario 2008, páginas 133-135 uka libronak uñjjattʼäta.