Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Anihein san sun ariñahani wama?

Anihein san sun ariñahani wama?

“Libidiounigan aau ani nibusigarídünati giñe hóunabun gürigia lubaragiñe haganbun” (ARI. 18:13).

UREMU: sjj 126, sjj 35

1, 2. a) Ka katei súdiniti lunbei gayaraagua wamá woungua adüga, ani ka uagu? b) Kaba wariha lidan arütíkulu le?

WAGÍA kristiánugu inarünitiña lunti gayaraagua wamá woungua lun wakutihani ariñahani le weresibirubei luma lun wasubudiruni ídatima liña lan ariñahani ligía (Ari. 3:21-23; 8:4, 5). Anhein madügün wamá, lídantimabadiwa denchaü lugundun gayaraabei lagadeiruni Mafia luma ubóu le lábugiñebei lubafu wasaminan (Efe. 5:6; Kol. 2:8). Lun gayara lan wasubudiruni ídatima liña lan somu katei, mégeitiwa wasubudiruni sun luáguti. Ligía ariñawagúa lubéi lidan Ariñawagúni 18:13: “Libidiounigan aau ani nibusigarídünati giñe hóunabun gürigia lubaragiñe haganbun”.

2 Lidan arütíkulu le, warihibei ka lan burí katei adügübei lun hénrengu lan woun lun wibihini sun ariñahani luagu ítaga katei luma lun gayara lan wasubudiruni ídatima liña lan katei ligía. Wakutihaba giñe saragu adundehani tídangiñeti Bíbülia luma hénpulu le lunbei líderaguniwa lun wakutihani ariñahani le weresibirubei buidu.

MAFIÑERA WAMÁ “LUAGU SUN LE ARIÑAWAGÚBEI”

3. Ka uagu megei wabéi wafalaruni adundehani le lídanbei Ariñawagúni 14:15? (Ariha huméi dibuhu le lídanbei lagumeseha arütíkulu).

3 Uguñe weyu, gíbetimarügaali ariñahani heresibirun gürigia. Rutu bigibigitu, Internet, radiu luma katei líbeina lira saragu ariñahani luagu ámuñegueinarügü katei. Ani resibitiña saragu gürigia ñunsu lídangiñe Internet, luéigiñe gágamuru, hámagiñe hamadagu luma hámagiñe hasubudiragun ha buiti haritagun. Añahein giñe gürigia wuribatiña ha aburuchaguagüdübaña ariñahani mabuidunti ani sansi hamuti burí ariñahani ligía. Ligía lunti lubéi duari wamá ani lunti giñe wakutihani le waliihabei luma le waganbahabei buidu. Ka adundehani tídangiñeti Bíbülia gayaraabei líderaguniwa? Ariñawagúni 14:15, le ariñagubei: “Afiñetiña ha mabuidunbaña ichügü luagu sun le ariñawagúbei houn; ánhaña ha buídubaña ichügü, ariha hamuti buidu halía lan héibuga”.

4. a) Ida liña líderaguniwa Filipuna 4:8, 9 anúadira kaba lan waliiha? b) Ka uagu súdini lubéi lun ñein lan ariñahani le gayaraati lafiñerúniwa luagu wama? (Ariha huméi giñe rekuáduru “ Le lunbei líderaguniwa adarira ariñahani buiti”).

4 Lun buidu lan le lunbei wadügüni lidan wabagari mégeitiwa ariñahani le gayaraati lafiñerúniwa luagu. Ligía lunti lubéi wanúadahani le lunbei waliihani buidu (aliiha huméi Filipuna 4:8, 9). Meferidira waméi wadaani áluaha uganu lidan burí páhina lidan Internet le machourunti, maliihan wamá giñe ariñahani le machourunti le óunahounbei woun luéigiñe gágamuru o Internet. Ani súdiniti lun mádaragun wamá woungua lidoun páhina lidan Internet le hani ha agarabagunbaña luagu Bungiu. Álugatiña hedebilidagüdüni hafiñen lubúeingu Bungiu luma lun hésegeruni inarüni. Gayaraati ladügün sun ariñahani le lun wadügün katei wuribati. Maweiyasun wamá abulieidei gayara lan lagadeiruni katei le wasaminan tuma wanigi (1 Tim. 6:20, 21).

5. Ka ariñahani iyeeniti haganbubei ísüraelina, ani ka hadügübei lárigiñe?

5 Barüti lafiñerúniwa lun uganu iyeeniti turobuli. Samina wamá luagu le asuseredubei dan le lóunahanbaliña Moisesi duusu wügüriña aríaahei Fulasu Füramasewati. Giributiña diisi hádangiñe lau ariñahani mabuidunti (1 Lur. 13:25-33). Aba haweiridagüdüni katei ani adügati le lun láburuhan harüna ísüraelina (1 Lur. 14:1-4). Ka uagu? Másiñati samina hamá: “Hiibe-agei ligiaméme hariñagubei, mosu inarüni lan”. Ligía mabusenrun habéi haganbuni lubuidun ariñahani le líchugubei Hosué luma Kalebü, wügüriña afiñewati hawagu (1 Lur. 14:6-10). Lubaragiñe hamuga hachoururuni anhein inarüni lubéi ariñahani le ichugúbei houn ani afiñe hagía hamuga luagu Heowá, ábarüga hafiñeruni ariñahani le mabuidunbei.

6. Ka uagu moun lumuti lubéi taweiridun wanigi dan le waganbun uganu mabuidunti hawagu lumutuniña Heowá?

6 Mosu wóunigiragun woungua buidu dan le waganbun uganu mabuidunti hawagu lumutuniña Heowá. Mabulieida waméi líchuguña lan Satanási hadurun lubúeingu Bungiu ha úaragubaña (Aruf. 12:10). Ligía leweridirunbadiwa Hesusu hariñaguba lan wáganiñu sun luwuyeri iyeeni wawagu (Mat. 5:11). Ánhawa gaganbadi lun eweridihani le, mawéiridunboun wanigi danme le waganbun uganu mabuidunti hawagu lumutuniña Heowá.

7. Ka álügüdahani lunbei wadügüni woungua lubaragiñe wóunahan somu uganu luéigiñe Internet o luéigiñe gágamuru?

7 Hínsiñeti san woun wóunahan ariñahani luéigiñe Internet luma luéigiñe gágamuru houn wamadagu luma houn wasubudiragun? Dan le warihin uganu buiti o waganbun aban lubuidun sügǘ, ítara waña san kei íchugutiña uganu ha busenbaña lun hagía lan íchigei ñunsu furumiñe? Lubaragiñe wóunahan uganu luéigiñe gágamuru o Internet lunti wálügüdagun woungua: “Chouru numuti san inarüni lan ariñahani le? Anihein san sun ariñahani numa?”. Anhein machourun wabalin, gayaraabei waburuchaguagüdün ariñahani mama inarüniti mabusenrunga hadan wíbirigu. Ligíati, buídutimabei lun wabagüchüni budún lun wagidaruni ariñahani luéigiñe gágamuru, mama lun wóunahani.

8. a) Ka hadügübei wáganiñu lidan fiu ageiraü? b) Ida luba hamuga wíderaguniña wáganiñu míchugunga wagía fe?

8 Anihein ábaya resun le uágubei mabuidun lan weresibirun ariñahani ani aba wóunahani lau lóufudagun houn amu. Lidan fiu ageiraü, mígirunti lúrudu lun wapurichihan kei aubei wabusenra, ani lidan amu, máhati lun wapurichihan. Gayaraati haburuchaguagüdün wáganiñu lidan ageiraü burí le ariñahani iyeeniti lun hanufudedaguagüdüniwa o lun wasandirun machouruni wádangua. Samina wamá luagu le asuseredubei átiri irumu guentó Unión Sowiétika. Aba haburuchaguagüdün súdaragu ha meha subudiwabaña kei KGB, iyeeni luagu saragu lan íbirigu ha anügübalin ubaraü garabaguaaña lan hawagu lubúeingu Heowá. * Saragu hádangiñe afiñetiña lun iyeeni ligía, ábati hígirunu lóundarun Bungiu. Gíbetiña hádangiñe giributiña, gama lumoun, ha híbiri magiribudúntiña aba heferidiruni hafiñen. Ma lirun! (1 Tim. 1:19). Ida luba wadüga lun masuseredun lan katei le woun? Maweiyasun wamá óunaha ariñahani le mabuidunti o le mébunati. Mabidiounigadan lan wau ani mafiñera wamá lun sun le waganbubei. Chouru waméi anihein lan sun ariñahani wama.

ARIÑAHANI MÓUSTARUNTI

9. Ka amu katei adügübei lun hénrengu lan lun wibihin somu ariñahani le gayaraati lafiñerúniwa luagu?

9 Ábaya katei le adügübei lun hénrengu lan lun wasubudiruni ídatima liña lan somu katei, anihein lan dan mariñawagúnti sun inarüni lidan burí ñunsu o móustarunti ariñahani ligía. Haritagua waméi dan le lan móustarun lan ariñahani gayaraati leyeeduniwa. Kaba wadüga lun masuseredun lan le woun? (Efe. 4:14).

10. a) Ka uagu aranseñu habéi meha ísüraelina lun hawuribuhan hámagua? b) Ka uagu mawuribuhan habéi?

10 Ariha waméi le asuseredubei lidan lidaani Hosué (Hos. 22:9-34). Aba haganbun ísüraelina hawagu ísüraelina ha awinwandubaña luagu le aban oubaü lun duna Hordán (lani Rubén türibu, Gadü luma hamidan lani Manasési türibu) adügaaña lan aban óunwenbu latarü yarafa lun duna. Inarüni meha le aganbúbei hawagu türibu ha, gama lumoun, ibidiñeti meha sun ariñahani houn ha híbiri. Aba hasaminarun ha luéigiñebaña le aban oubaü garabaguaaña lan türibu ha luagu Heowá, ligía aba lubéi haranserun lun houdin awuribuha hama (aliiha huméi Hosué 22:9-12). Lubaragiñe hageindagun hama, aba hóunahan saragu wügüriña ha afiñerúati hawagu lun houdin álügüdaha ídatima liña lan katei ligía. Aba híchugun wügüriña hagía fe madügün hamani hábirigu latarü ligía lun hadügün sákürifisiu. Le linarün katei, adüga hamuti meha latarü ligía lun haritaguni hadügawagun lubúeingu hamá giñe Heowá hagía. Chóuruti aba lan hagundaarun ísüraelina ha yebe lúnbaña houdin awuribuha luagu hachoururuni ídatima liña lan katei luma luagu mawuribuhan hamá hama hábirigu.

11. a) Ka uagu lóuserei Dawidi Mefi-bosetü lau marichaü? b) Ka yebe lunbei ladügüni Dawidi lubaragiñe?

11 Gayaraati giñe wouserún lau marichaü ladüga haburuchaguagüdün gürigia katei le gaganati iyeeni wawagu o ariñahani machourunti. Ariha waméi le asuseredubei lun urúei Dawidi luma Mefi-bosetü. Mánginti meha urúei Dawidi luma Mefi-bosetü ani aba lagiribudagüdüni lumúan Saulu, le láruguti, lun (2 Sam. 9:6, 7). Gama lumoun, dan lárigiñe, aba leresibirun ariñahani mabuidunti luagu Mefi-bosetü. Lubaragiñe hamuga lachoururuni ariñahani le, ábarügü lagidaruni sun le yuubei lun Mefi-bosetü luéi (2 Sam. 16:1-4). Dan le lachülürünbei oura lun layanuhan Dawidi luma, aba líchugun Dawidi fe machara lan Mefi-bosetü, ábati lagiribudagüdün lídangiñe múa le yuubei lun lun (2 Sam. 19:24-29). Madügün lumuti hamuga Dawidi marichaü le lun hamuga meha barǘ lan dan lun lakutihani ariñahani buidu lubaragiñe lóufudahan adüga katei mabuidunti.

12, 13. a) Ka ladügübei Hesusu dan le hayanuhabei amu iyeeni luagu? b) Ka gayaraabei wadügüni anhein íchiga somu gürigia wadurun luagu katei le madügün wamuti?

12 Kaba wadüga dan le lichugún wadurun luagu katei le mama inarüniti? Ligía asuseredubei lun Hesusu luma lun Huan le abadiseihabei (aliiha huméi Matéu 11:18, 19 *). Ka ladügübei Hesusu? Lubaragiñe lerederun ewesirei lidaani luma lere ageindagua luagu liricha, ínchaharügü lumutiña gürigia lun hetenirun lun le ladügübei luma lun le larufudahabei. Ligía guánarügü ariñagubei, “arihúati lichú lau gürigia lidan burí katei le ladügübei”.

13 Furendeitiwa aban katei súdiniti lídangiñe sügǘ le. Másiñati anihein lan dan hayanuhan gürigia katei wuribati wawagu o hariñagun somu marichaü le gayaraabei lagadeiruni wiri. Anihein san somu katei le gayaraabei wadügüni? Anhein aburuchaguagüda somu gürigia iyeeni wawagu, adüga waméi le buídubei lun mafiñerúniwa lan lun. Ítara kei larufuduni lani Hesusu hénpulu, ánhawa abagarida aban ibagari le aubei lagundaara Bungiu, wadügüba lun hasubudiruni amu iyeeni lan le ayanuhóubei wawagu.

KA SAN WASAMINARUBEI WAWOUGUA?

14, 15. Ka uagu moun lumuti lubéi wafiñerun wawougua?

14 Ariha wamaali luagu hénrengu lan ladarirún ariñahani le gayaraati lafiñerúniwa luagu. Ábaya katei le gayaraati ladügün lun hénrengu lan woun wasubudiruni ídatima liña lan somu katei ladüga gafigoun wamá. Samina wamá barühadiwa lan saragu irumu eseriwida lun Heowá lau úaraguni, adüga wamuti katei lau lichú aau ani gayaraaguatiwa woungua lun wasubudiruni ka lan buídubei lumoun le wuribabei. Gayaraati inebe wamá houn amu ladüga katei le. Gayaraati san ábanbei lan sádara le woun?

15 Anha, ítara luba ánhawa asandira lanarime ichouruni wawougua. Gayaraati ladügün ligaburi wasandiragun woungua luma le wasaminarubei lun lasansirun waritagun. Gayaraati giñe wafiñerun gayara lan gunfuranda wamani sun katei íbini ua lan sun ariñahani wama. Gama lumoun, denchati katei le. Rutu Bíbülia aban lubuidun eweridihani woun lau tariñagun moun lumuti lan wafiñerun luagu lualin wachügü (Ari. 3:5, 6; 28:26).

16. Lidan sügǘ le, ka asuseredubei tidan aban éigagülei, ani ka lasaminarubei Tomasi lau lóufudagun?

16 Ida luba hamuga lasuseredun le woun? Samina wamá luagu aban hénpulu. Anihán aban wéiyaali lidan afiñeni gíriti Tomasi tidan aban éigagülei. Sódini, aba taweiridun lanigi lau larihin amu wéiyaali lidan afiñeni, gíriti Huan, eiga tuma aban würi ani mama lani weiriou. Ma hagunda harihín, heherahaña ani óuburagua hagía lau ínsiñehabuni. Aba lasaminarun Tomasi anihán lan Huan agabarahóun lani weiriou, ábati lálügüdagun lungua: “Lígiraguba san Huan tuma lani weiriou? Ida haba funa san lirahüñü?”. Nidiheritimarügaali Tomasi lugundun mama furumiñe wéiyaasu larihin aban katei líbeina lira. Másiñati saragu lan wádangiñe wasandiraguba hamuga woungua kei ligía.

17. a) Ka katei uágubei líchiga Tomasi fe? b) Ka wafurendeirubei lídangiñe sügǘ le?

17 Ráramagua wamá asaminara. Inarüni san subudi lani Tomasi sun luáguti katei le lun lasaminarun ítara? Gúñounmeme ligía, aba lagúarun Tomasi lun Huan. Aba líchugun fe würi lan buga to larihiboun luma Huan tidan éigagülei litu lan Huan ani átiri irumu lúmagiñe madunragun hamá. Kei le anuhán lubéi ñein uburugu ani málüboun, aba houdin eiga úara, ani madaanitu lani Huan weiriou lun tidin eiga hama. Ábati lagalumadun Tomasi. Le buídubei, mayanuhangili lan luma ni aban luagu katei le. Ka wafurendeirubei lídangiñe sügǘ le? Meberesenga átirihali lan irumu wau eseriwida lun Heowá, súdiniti lun ñein lan sun ariñahani wama lubaragiñe wasaminarun wuriba luagu somu gürigia.

18. Ida liña gani lan manaagun wamá woungua buidu luma somu íbiri luma masaminarun wamá buidu luagu íbiri ligía?

18 Ánhawa manaagun woungua buidu luma aban íbiri, hénrengubei woun wakutihani somu sügǘ le gádanbalin buidu. Gayaraati ladügün manaagun wamá woungua luma buidu lun wasaminarun wuriba luagu íbiri ligía. Gayaraati ladügün katei le lun wafiñerun lun furumiñeguarügü katei mabuidunti le ariñawagúbei luagu. Arufudahati le woun dan le lan wareidahan igarihabu habá wíbirigu gayaraati ladügün lun wasaminarun wuriba hawagu (1 Tim. 6:4, 5). Lun méiguadun wamá lidoun katei le, mígira wamá lun láhüchün gimugaü luma emeidini tidan wanigi. Haritagua waméi mosu lan hínsiñe hamá wíbirigu woun luma lun feruduna wamaniña tídangiñe sun wanigi (aliiha huméi Éfesuna 4:2, 32).

GÓUNIGI LUMUTIWA ADUNDEHANI LE TÍDANBEI BÍBÜLIA

19, 20. a) Ka burí adundehani tídangiñeti Bíbülia gayaraabei líderaguniwa akutiha somu ariñahani buidu? b) Kaba wakutiha lidan le aban arütíkulu?

19 Lidan arütíkulu le, arihaadiwa ǘrüwa katei le adügübei lun hénrengu lan lun ñein lan sun ariñahani wama luagu ítaga sügǘ luma lun wakutihani buidu: liibe-agei ariñahani le achülürübei woun móustarunti, saragu lídangiñe iyeeni ani gafigountiwa giñe. Ka gayaraabei líderaguniwa? Ariha wamaali lunti lan wafalaruni adundehani le tídanbei Bíbülia. Ariñagati aban lídangiñe libidiounigan lan aau ani nibusigarídüna ligía lóunabun gürigia lubaragiñe lasubudiruni sun ariñahani luagu ítaga katei (Ari. 18:13). Ariñagati ábaya bérusu moun lumuti lan wafiñerun lun sun le waganbubei lubaragiñe wachoururuni anhein inarüni lubéi (Ari. 14:15). Lagumuhóun, meberesenga átirihali lan irumu wau eseriwida lun Heowá, moun lumuti wafiñerun saragu wawougua (Ari. 3:5, 6). Góunigi lumutiwa adundehani tídangiñeti Bíbülia lugundun íderagua lumutiwa akutihei ariñahani buidu lun wasubudiruni katei keisi lubeibei luma lun wadügüni katei buidu.

20 Gama lumoun, aniheingua aban katei lun wakutihani. Ka katei ligía? Ligaburi waguseragüdün luagu le warihubei. Lidan leweñegua arütíkulu, warihuba ǘrüwa katei le gayaraabei ladügün lun wéiguadun lidoun échuni le luma le lunbei wadügüni lun magaburi wamani.

^ par. 8 Ariha humoun Anuario 2004, páhina 110 luma 111, tuma Anuario 2008, páhina 133 darí 135.

^ par. 12 Matéu 11:18, 19 (TNM): “Ítarameme, ladüga liabin Huan meigin liña buidu kei leigin furumiñeguarügü, matun, aba hariñagun: ‘anihein sífiri wuribati lidan’, ñǘbuinti Wügüri Garaüwarügüti hou liña kei leigin furumiñeguarügü, gurá ligía, aba hariñagun luagu: ‘haliluati, gátaditi, hamada gafigountiña hama aguburahatiña liseinsuna gumadi’. Weli, arihúati lichú lau gürigia lidan burí katei le ladügübei”.