1, 2. (α) Ποια σημαντική ιδιότητα χρειάζεται να καλλιεργήσουμε, και γιατί; (β) Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

ΩΣ ΑΛΗΘΙΝΟΙ Χριστιανοί, χρειάζεται να αναπτύξουμε την ικανότητα να αξιολογούμε τις πληροφορίες και να καταλήγουμε σε ακριβή συμπεράσματα. (Παρ. 3:21-23· 8:4, 5) Αν δεν καλλιεργήσουμε αυτή την ικανότητα, θα είμαστε πολύ πιο ευάλωτοι στις προσπάθειες του Σατανά και του κόσμου του να διαστρέψουν τον τρόπο σκέψης μας. (Εφεσ. 5:6· Κολ. 2:8) Φυσικά, μόνο αν γνωρίζουμε τα γεγονότα μπορούμε να καταλήγουμε σε ορθά συμπεράσματα. Όπως λέει το εδάφιο Παροιμίες 18:13, «όταν κάποιος αποκρίνεται για ένα ζήτημα προτού ακούσει τα γεγονότα, αποδεικνύεται ανόητος και ταπεινώνεται».

² Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε κάποιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε όταν προσπαθούμε να μάθουμε τα γεγονότα και να καταλήξουμε σε ορθά συμπεράσματα. Επιπρόσθετα, θα εξετάσουμε πρακτικές Γραφικές αρχές και παραδείγματα που θα μας βοηθήσουν να βελτιώσουμε την ικανότητά μας να αξιολογούμε τις πληροφορίες σωστά.

3. Γιατί χρειάζεται να εφαρμόζουμε τη Γραφική αρχή του εδαφίου Παροιμίες 14:15; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

³ Σήμερα, οι άνθρωποι δέχονται καταιγισμό πληροφοριών. Το Ίντερνετ, η τηλεόραση και τα άλλα μέσα μαζικής επικοινωνίας παρουσιάζουν μια πληθώρα ιδεών που μοιάζουν να μην έχουν τέλος. Πολλοί επίσης κατακλύζονται από e-mail, γραπτά μηνύματα και νέα από καλοπροαίρετους φίλους και γνωστούς. Εφόσον όμως η εσκεμμένη διάδοση ψευδών πληροφοριών και η διαστρέβλωση των γεγονότων είναι διαδεδομένα φαινόμενα, έχουμε βάσιμους λόγους να είμαστε επιφυλακτικοί και να αξιολογούμε προσεκτικά όσα ακούμε. Ποια Γραφική αρχή θα μας βοηθήσει; Το εδάφιο Παροιμίες 14:15 λέει: «Ο αφελής πιστεύει κάθε λόγο, αλλά ο οξυδερκής ζυγίζει κάθε του βήμα».

4. Πώς μας βοηθούν τα εδάφια Φιλιππησίους 4:8, 9 να επιλέγουμε ποια ύλη θα διαβάσουμε, και γιατί είναι ζωτικό να έχουμε ακριβή πληροφόρηση; (Βλέπε το πλαίσιο « Για να Εξακριβώνουμε τα Γεγονότα».)

⁴ Προκειμένου να παίρνουμε σωστές αποφάσεις, χρειαζόμαστε χειροπιαστά στοιχεία. Επομένως, χρειάζεται να είμαστε εξαιρετικά εκλεκτικοί και να επιλέγουμε προσεκτικά ποιες πληροφορίες θα διαβάσουμε. (Διαβάστε Φιλιππησίους 4:8, 9) Δεν πρέπει να σπαταλάμε τον χρόνο μας επισκεπτόμενοι αμφισβητήσιμους ειδησεογραφικούς ιστότοπους ή διαβάζοντας ανυπόστατες ειδήσεις που κυκλοφορούν μέσω e-mail. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποφεύγουμε ιστότοπους που προωθούν οι αποστάτες. Μοναδικός τους σκοπός είναι να κατεδαφίσουν τον λαό του Θεού και να διαστρεβλώσουν την αλήθεια. Η παραπληροφόρηση οδηγεί σε λάθος αποφάσεις. Ποτέ μην υποτιμάτε την ισχυρή επίδραση που μπορούν να ασκήσουν στη διάνοια και στην καρδιά σας οι παραπλανητικές πληροφορίες.​—1 Τιμ. 6:20, 21.

5. Ποια ψευδή είδηση άκουσαν οι Ισραηλίτες, και πώς επηρεάστηκαν;

⁵ Αν πιστέψουμε μια ψευδή είδηση, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά. Για παράδειγμα, σκεφτείτε τι συνέβη την εποχή του Μωυσή όταν οι 10 από τους 12 κατασκόπους που είχαν πάει να εξερευνήσουν την Υποσχεμένη Γη έφεραν αρνητική αναφορά. (Αριθ. 13:25-33) Η παρατραβηγμένη και εξωφρενική περιγραφή τους αποκαρδίωσε εντελώς τον λαό του Ιεχωβά. (Αριθ. 14:1-4) Γιατί αντέδρασε έτσι ο λαός; Ίσως σκέφτηκαν ότι, αφού οι περισσότεροι κατάσκοποι έφεραν αρνητική αναφορά, προφανώς αυτή ήταν και η αλήθεια. Αρνήθηκαν να ακούσουν τη θετική αναφορά που έφεραν δύο αξιόπιστα άτομα, ο Ιησούς του Ναυή και ο Χάλεβ. (Αριθ. 14:6-10) Αντί να εξακριβώσουν τα γεγονότα και να δείξουν εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά, επέλεξαν να πιστέψουν την αρνητική αναφορά. Τι ανοησία!

6. Γιατί δεν πρέπει να αναστατωνόμαστε αν ακούμε εξωφρενικές ειδήσεις για τον λαό του Ιεχωβά;

⁶ Χρειάζεται να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν έρχονται στην προσοχή μας διάφορες ειδήσεις για τον λαό του Ιεχωβά. Μην ξεχνάτε ποτέ ότι ο Σατανάς είναι ο κατήγορος των πιστών υπηρετών του Θεού. (Αποκ. 12:10) Γι’ αυτό, ο Ιησούς έδωσε την προειδοποίηση ότι οι ενάντιοι θα έλεγαν «κάθε είδους κακόβουλα ψέματα» εις βάρος μας. (Ματθ. 5:11) Αν λάβουμε σοβαρά υπόψη αυτή την προειδοποίηση, δεν θα αναστατωνόμαστε όταν ακούμε να λέγονται εξωφρενικά πράγματα για τον λαό του Ιεχωβά.

7. Προτού στείλουμε κάποιο e-mail ή μήνυμα, τι πρέπει να σκεφτούμε;

⁷ Σας αρέσει να στέλνετε e-mail και μηνύματα σε φίλους και γνωστούς; Αν ναι, τότε όταν βλέπετε ένα καινούριο δημοσίευμα στα μέσα ενημέρωσης ή όταν ακούτε μια εμπειρία ίσως νιώθετε σαν έναν δημοσιογράφο που θέλει να προλάβει να πει πρώτος και καλύτερος τα συναρπαστικά νέα. Προτού όμως στείλετε εκείνο το μήνυμα ή το e-mail, αναρωτηθείτε: “Είμαι βέβαιος ότι οι πληροφορίες που σκοπεύω να διαδώσω είναι έγκυρες; Γνωρίζω όντως τα γεγονότα;” Αν δεν είστε βέβαιοι, μπορεί άθελά σας να διαδώσετε ψευδείς πληροφορίες στην αδελφότητά μας. Αν έχετε αμφιβολίες, πατήστε «διαγραφή», όχι «αποστολή».

8. Τι έχουν κάνει οι ενάντιοι σε μερικές χώρες, και πώς θα μπορούσαμε άθελά μας να συνεργαστούμε μαζί τους;

⁸ Η βιαστική προώθηση e-mail και μηνυμάτων εγκυμονεί έναν ακόμα κίνδυνο. Σε μερικές χώρες, το έργο μας είναι υπό περιορισμό ή υπό ολοκληρωτική απαγόρευση. Οι ενάντιοί μας σε αυτές τις χώρες μπορεί να διαδίδουν σκόπιμα πληροφορίες σχεδιασμένες να σπείρουν τον φόβο ή να δημιουργήσουν δυσπιστία μεταξύ μας. Θυμηθείτε τι συνέβη στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Η μυστική αστυνομία, γνωστή ως Κα-Γκε-Μπε, διέδιδε φήμες ότι διάφοροι εξέχοντες αδελφοί είχαν προδώσει τον λαό του Ιεχωβά. * Πολλοί πίστεψαν αυτές τις ψευδείς φήμες και ως αποτέλεσμα αποχωρίστηκαν από την οργάνωση του Ιεχωβά. Τι κρίμα! Ευτυχώς, πολλοί επέστρεψαν αργότερα, αλλά κάποιοι όχι. Η πίστη τους ναυάγησε. (1 Τιμ. 1:19) Πώς μπορεί να αποφευχθεί μια τέτοια ολέθρια κατάληξη; Μη διαδίδετε αρνητικές ή ανυπόστατες ειδήσεις. Μην είστε αφελείς, εύπιστοι. Να είστε βέβαιοι ότι γνωρίζετε τα γεγονότα.

9. Ποια άλλη πρόκληση αντιμετωπίζουμε στην προσπάθειά μας για ακριβή πληροφόρηση;

⁹ Οι ειδήσεις που περιέχουν μισοαλήθειες ή ελλιπείς πληροφορίες αποτελούν άλλη μια πρόκληση στην προσπάθειά μας να καταλήξουμε σε ακριβή συμπεράσματα. Μια ιστορία που είναι μόνο κατά 10 τοις εκατό αληθινή είναι 100 τοις εκατό παραπλανητική. Πώς θα καταφέρουμε να μην παραπλανηθούμε από απατηλές ιστορίες που ίσως περιέχουν κάποια δόση αλήθειας;​—Εφεσ. 4:14.

10. Γιατί κόντεψαν οι Ισραηλίτες να πολεμήσουν εναντίον των αδελφών τους, και πώς αποτράπηκε αυτό;

¹⁰ Σκεφτείτε τι συνέβη στους Ισραηλίτες που κατοικούσαν στη δυτική πλευρά του Ιορδάνη Ποταμού την εποχή του Ιησού του Ναυή. (Ιησ. Ναυή 22:9-34) Έφτασε στα αφτιά τους η είδηση ότι οι Ισραηλίτες που ζούσαν στην ανατολική πλευρά του ποταμού (οι φυλές του Ρουβήν και του Γαδ καθώς και η μισή φυλή του Μανασσή) είχαν φτιάξει ένα μεγάλο και επιβλητικό θυσιαστήριο κοντά στον Ιορδάνη. Αυτό το στοιχείο της είδησης ήταν αληθινό. Με βάση αυτές τις ελλιπείς πληροφορίες, οι κάτοικοι της δυτικής πλευράς συμπέραναν ότι οι αδελφοί τους είχαν στασιάσει κατά του Ιεχωβά και συγκεντρώθηκαν για να πολεμήσουν εναντίον τους. (Διαβάστε Ιησούς του Ναυή 22:9-12) Ευτυχώς, προτού επιτεθούν, έστειλαν μια αντιπροσωπεία από αξιόπιστα άτομα για να εξακριβώσουν όλα τα γεγονότα. Τι έμαθαν; Οι φυλές του Ρουβήν και του Γαδ καθώς και η μισή φυλή του Μανασσή είχαν χτίσει το θυσιαστήριο, όχι για θυσίες, αλλά ως υπενθύμιση. Το έχτισαν ώστε στο μέλλον όλοι να ξέρουν ότι ήταν και αυτοί πιστοί υπηρέτες του Ιεχωβά. Τι ανακούφιση θα ένιωσαν εκείνοι οι Ισραηλίτες που δεν πήγαν να σφαγιάσουν τους αδελφούς τους ορμώμενοι από ελλιπείς πληροφορίες αλλά αφιέρωσαν χρόνο για να εξακριβώσουν τα γεγονότα!

11. (α) Πώς έπεσε θύμα αδικίας ο Μεφιβοσθέ; (β) Πώς θα μπορούσε ο Δαβίδ να είχε αποφύγει αυτή την αδικία;

¹¹ Σε προσωπικό επίπεδο, είναι επίσης πιθανό να πέσουμε εμείς θύμα αδικίας λόγω διάδοσης μισοαληθειών ή ελλιπών πληροφοριών για το άτομό μας. Σκεφτείτε για παράδειγμα το περιστατικό με τον βασιλιά Δαβίδ και τον Μεφιβοσθέ. Ο Δαβίδ έδειξε γενναιοδωρία και καλοσύνη στον Μεφιβοσθέ, επιστρέφοντάς του όλη τη γη του παππού του τού Σαούλ. (2 Σαμ. 9:6, 7) Αργότερα όμως, άκουσε μια αρνητική είδηση για τον Μεφιβοσθέ. Χωρίς να διασταυρώσει τις πληροφορίες, αποφάσισε να αφαιρέσει από τον Μεφιβοσθέ όλη του την περιουσία. (2 Σαμ. 16:1-4) Όταν τελικά μίλησε μαζί του, ο Δαβίδ αναγνώρισε το σφάλμα του και του επέστρεψε ένα τμήμα της περιουσίας. (2 Σαμ. 19:24-29) Αλλά αυτή η αδικία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν ο Δαβίδ είχε αφιερώσει χρόνο για να εξακριβώσει τα γεγονότα αντί να ενεργήσει παρορμητικά με βάση ελλιπείς πληροφορίες.

12, 13. (α) Πώς αντιμετώπιζε ο Ιησούς τις συκοφαντικές κατηγορίες; (β) Τι μπορούμε να κάνουμε αν κάποιος διαδώσει ένα ψέμα για εμάς;

¹² Τι γίνεται όμως αν έχετε πέσει θύμα συκοφαντικής κατηγορίας; Ο Ιησούς και ο Ιωάννης ο Βαφτιστής βρέθηκαν σε αυτή τη θέση. (Διαβάστε Ματθαίος 11:18, 19) Πώς αντιμετώπιζε ο Ιησούς τις ψευδείς πληροφορίες; Δεν αφιέρωνε όλο του τον χρόνο και τις δυνάμεις στην υπεράσπισή του. Αντί για αυτό, παρότρυνε τους ανθρώπους να εξετάζουν τα γεγονότα​—τι έκανε και τι δίδασκε. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «η σοφία δικαιώνεται από τα έργα της».​—Ματθ. 11:19, υποσ.

¹³ Από αυτό θα πρέπει να αντλήσουμε ένα πολύτιμο δίδαγμα. Κάποιες φορές, οι άνθρωποι ίσως μιλούν άδικα ή επικριτικά για το άτομό μας. Ίσως λαχταράμε να αποδοθεί δικαιοσύνη και ευχόμαστε να μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για να αποκαταστήσουμε το όνομά μας. Και όμως, υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε. Αν κάποιος διαδώσει ένα ψέμα για εμάς, μπορούμε να ζούμε με τέτοιον τρόπο ώστε κανείς να μην το πιστέψει. Μάλιστα, όπως δείχνει και το παράδειγμα του Ιησού, το προσωπικό μας ιστορικό ορθής Χριστιανικής διαγωγής μπορεί να σβήσει τις μισοαλήθειες και τις ψευδείς κατηγορίες.

14, 15. Πώς θα μπορούσε να αποτελέσει παγίδα το να στηριζόμαστε στη δική μας κατανόηση;

¹⁴ Η εξακρίβωση των γεγονότων είναι μία μόνο από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε προσπαθώντας να καταλήξουμε σε σωστά συμπεράσματα. Η ανθρώπινη ατέλειά μας θέτει άλλη μια μεγάλη πρόκληση. Για παράδειγμα, ίσως υπηρετούμε τον Ιεχωβά πιστά επί δεκαετίες. Πιθανώς έχουμε αναπτύξει εξαιρετική ικανότητα σκέψης και διάκριση. Ενδεχομένως χαίρουμε ιδιαίτερου σεβασμού για την ορθή μας κρίση. Θα μπορούσε όμως αυτό να αποτελέσει και παγίδα;

¹⁵ Ναι, το να στηριζόμαστε υπερβολικά στη δική μας κατανόηση μπορεί να αποτελέσει παγίδα. Τα συναισθήματά μας και οι προσωπικές μας απόψεις ίσως αρχίσουν να κυβερνούν τον τρόπο σκέψης μας. Μπορεί να αρχίσουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε κάποια κατάσταση με μια ματιά, ακόμα και αν δεν γνωρίζουμε όλα τα γεγονότα. Τι επικίνδυνο που θα ήταν αυτό! Η Αγία Γραφή μάς προειδοποιεί ρητά να μη στηριζόμαστε στη δική μας κατανόηση.​—Παρ. 3:5, 6· 28:26.

16. Σε αυτό το υποθετικό σενάριο, τι διαδραματίζεται σε κάποιο εστιατόριο, και τι σπεύδει να συμπεράνει ο Θωμάς;

¹⁶ Σκεφτείτε το ακόλουθο υποθετικό σενάριο. Κάποιο βράδυ, ο Θωμάς, ένας έμπειρος πρεσβύτερος, βρίσκεται σε κάποιο εστιατόριο. Ξαφνικά βλέπει σε ένα τραπέζι τον συμπρεσβύτερό του τον Γιάννη μαζί με μια γυναίκα που δεν είναι η σύζυγός του. Μένει εμβρόντητος. Τους βλέπει να γελούν, να απολαμβάνουν ιδιαίτερα την παρέα ο ένας του άλλου και να αγκαλιάζονται με στοργή. Ο Θωμάς αναστατώνεται ολοένα και περισσότερο. Μήπως προμηνύεται διαζύγιο; Τι θα απογίνει η γυναίκα του Γιάννη; Τα παιδιά του; Ο Θωμάς έχει ξαναδεί τέτοιες οδυνηρές καταστάσεις. Πώς θα νιώθατε εσείς αν βλέπατε αυτή τη σκηνή;

17. Σε αυτό το υποθετικό σενάριο, τι μαθαίνει αργότερα ο Θωμάς, και ποιο είναι το δίδαγμα για εμάς;

¹⁷ Αλλά για σταθείτε. Αν και ο Θωμάς έσπευσε να συμπεράνει ότι ο Γιάννης απατάει τη σύζυγό του, γνωρίζει όντως τα γεγονότα; Αργότερα το ίδιο βράδυ, ο Θωμάς τηλεφωνεί στον Γιάννη. Φανταστείτε την ανακούφισή του όταν μαθαίνει ότι εκείνη η γυναίκα ήταν η αδελφή του Γιάννη που είχε έρθει από μακριά. Είχαν να ιδωθούν πολλά χρόνια. Και επειδή ήταν περαστική και θα έμενε μόνο λίγες ώρες, προλάβαιναν ίσα ίσα να πάνε έξω για φαγητό. Η γυναίκα του Γιάννη δεν κατάφερε να πάει. Ευτυχώς που ο Θωμάς δεν διέδωσε τα εσφαλμένα συμπεράσματά του. Ποιο είναι το δίδαγμα για εμάς; Όση πείρα και αν έχουμε στον Χριστιανικό τρόπο ζωής, η πείρα από μόνη της δεν αρκεί. Πάντα χρειάζεται να γνωρίζουμε και τα γεγονότα.

18. Πώς θα μπορούσαν οι συγκρούσεις προσωπικοτήτων να θολώσουν την κρίση μας;

¹⁸ Μια άλλη πρόκληση που μας εμποδίζει να αξιολογούμε σωστά τα ζητήματα ίσως είναι η σύγκρουση προσωπικοτήτων με κάποιον αδελφό στην εκκλησία. Αν οι διαφορές μας μάς έχουν γίνει εμμονή, μπορεί να αρχίσουμε να βλέπουμε τον αδελφό μας με κάποια καχυποψία. Έτσι λοιπόν, αν ακούσουμε μια αρνητική πληροφορία για αυτόν τον αδελφό, ίσως σπεύσουμε να την πιστέψουμε. Ποιο είναι το δίδαγμα; Αν τρέφουμε αρνητικά αισθήματα για τους αδελφούς μας, μπορεί να οδηγηθούμε σε διαστρεβλωμένα συμπεράσματα που δεν βασίζονται σε γεγονότα. (1 Τιμ. 6:4, 5) Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για να μην αφήσουμε την κρίση μας να θολώσει είναι να αρνούμαστε να επιτρέψουμε στον φθόνο και στη ζήλια να ριζώσουν στην καρδιά μας. Αντί να ενδίδουμε σε τέτοια άσχημα αισθήματα, ας αναγνωρίζουμε την υποχρέωσή μας να αγαπάμε τους αδελφούς μας και να τους συγχωρούμε ανεπιφύλακτα από καρδιάς.​—Διαβάστε Κολοσσαείς 3:12-14.

19, 20. (α) Ποιες Γραφικές αρχές θα μας βοηθούν να αξιολογούμε τις πληροφορίες σωστά; (β) Τι θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο;

¹⁹ Η διαδεδομένη παραπληροφόρηση, οι μισοαλήθειες και η δική μας ατέλεια καθιστούν πραγματική πρόκληση σήμερα τη συγκέντρωση και τη σωστή αξιολόγηση των γεγονότων. Τι θα μας βοηθήσει σε αυτό το απαιτητικό εγχείρημα; Πρέπει να γνωρίζουμε και να εφαρμόζουμε τις Γραφικές αρχές. Σύμφωνα με μια τέτοια αρχή, όταν κάποιος αποκρίνεται για ένα ζήτημα προτού ακούσει τα γεγονότα, αποδεικνύεται ανόητος και ταπεινώνεται. (Παρ. 18:13) Μια άλλη Γραφική αρχή μάς υπενθυμίζει να μη δεχόμαστε ασυζητητί καθετί που ακούμε. (Παρ. 14:15) Και τελικά, όση πείρα και αν έχουμε στον Χριστιανικό τρόπο ζωής, πρέπει να προσέχουμε να μη στηριζόμαστε στη δική μας κατανόηση. (Παρ. 3:5, 6) Οι Γραφικές αρχές θα μας προφυλάσσουν αν διασφαλίζουμε ότι χρησιμοποιούμε στοιχεία από αξιόπιστες πηγές προκειμένου να βγάζουμε σωστά συμπεράσματα και να παίρνουμε σοφές αποφάσεις.

²⁰ Ωστόσο, υπάρχει άλλη μια πρόκληση. Είναι η τάση να κρίνουμε τα διάφορα ζητήματα με βάση την εξωτερική εμφάνιση. Στο επόμενο άρθρο, θα εξετάσουμε μερικές συνηθισμένες παγίδες σε αυτόν τον τομέα και θα δούμε πώς να τις αποφεύγουμε.