1. ¿Tlen moneki ma tikchiuakan uan tleka?

AKINMEJ tikchiuaj ken Cristo moneki kuali tikitaskej kox melauak tlen techiluiaj noso tlen techtitlaniliaj uan ijkon kuali tikmatiskej tlen tikchiuaskej (Prov. 3:21-23; 8:4, 5). Tla amo ijkon tikchiuaskej, Satanás uan nochi tlen kiyekana uelis techkajkayauas (Efes. 5:6; Col. 2:8). Pero para tikmatiskej tlen tikchiuaskej moneki tikmatiskej kox melauak tlen techiluiaj. Ik non, ma tikilnamikikan tlen kijtoa Proverbios 18:13: “Ijkuak ikaj tlanankilia maski ayamo kikaki tlen opanok, kiteititia xoxo uan san mopinatia”.

2. ¿Tlen timomachtiskej?

² Itech nin tlamachtil tikitaskej seki tlamantli tlen techpaleuis amo ma techkajkayauakan ijkuak itlaj techiluiaj noso ijkuak itlaj techtitlaniliaj uan ijkon tikmatiskej tlen tikchiuaskej. Tikinmitaskej miakej principios bíblicos uan seki neskayomej uan ijkon tikmatiskej tlen tikseliskej.

3. ¿Tleka moneki ma timoyekanakan ika Proverbios 14:15? (Xikita dibujo kanin peua tlamachtil).

³ Axkan techiluiaj miak tlamantli itech televisión noso  techtitlaniliaj itech Internet uan itech okseki tlamantli. Sekimej kintitlaniliaj inyolikniuan miakej correos electrónicos uan kintlajkuililiaj itech celular maski amo kinekij itlaj kinchiuiliskej. Pero sekimej kinekij itlaj kinchiuiliskej uan kinekij kinkajkayauaskej uan kajxitiliaj tlen kititlanij. Ik non, moneki ma timomaluikan uan kuali ma tikitakan tlen tiktlajtoltiaj uan tlen tikkakij. ¿Tlen principio bíblico techpaleuis? Proverbios 14:15 kijtoa: “Akin amo ixtlamatki kineltoka nochi tlen kiluiaj, pero akin ixtlamatki mokuayejyekoa itech sejse tlamantli tlen kichiua”.

4. (1) ¿Ken techpaleuis Filipenses 4:8, 9 kuali ma tikpejpenakan tlen tiktlajtoltiskej? (2) ¿Tleka moneki kuali ma tikmatikan kanin okiskej tlen techiluiaj noso tlen techtitlaniliaj? (Xikita recuadro “ Nin tlamantli techpaleuis ma tikmatikan tlen melauak panoa”).

⁴ Moneki tikmatiskej kanin okiskej tlen techiluiaj noso tlen techtitlaniliaj para tikmatiskej tlen tikchiuaskej. Ik non, kuali ma tikitakan tlen tiktlajtoltiaj (xiktlajtolti Filipenses 4:8, 9). Amo ma timotonalpolokan itech Internet ijkuak tiktlajtoltiaj tlen amo melauak kijtoaj, amo ma tikintlajtoltikan correos electrónicos uan noijki amo ma tiktlajtoltikan tlen techijkuililiaj itech tocelular. Uan noijki amo ma tiktlajtoltikan itech Internet tlen kitlaliaj akinmej yomoxelojkej itech Jehová. Yejuan san kinekij kijtlakoskej totlaneltokilis uan kipatiliaj tlen tlamachtia Biblia. Nochi nin tlamantli kichiuas amo kuali ma tikmatikan tlen tikchiuaskej ijkuak itlaj techiluiaj noso ijkuak itlaj techtitlaniliaj. Amo keman ma timokuayejyekokan nin tlamantli amo techijtlakos (1 Tim. 6:20, 21).

5. ¿Ken okinkajkayajkej israelitas uan tlen okichijkej?

⁵ Timoouijtiliskej tla tikneltokaj nochi tlen techiluiaj noso tlen tikitaj. Ma tikitakan tlen opanok ijkuak Moisés okintitlanki doce tlakamej ma kistlakotij tlali tlen Jehová okijto kinmakaskia. Ijkuak omokuepatoj, majtlaktli tlakamej okijtojkej amo uelis kalakiskiaj uan ompa chantiskiaj (Núm. 13:25-33). Israelitas omoyolkokojkej porque nonmej tlakamej san otlakajkayajkej (Núm. 14:1-4). ¿Tleka omoyolkokojkej israelitas? Xamo omokuayejyekojkej: “Tla majtlaktli tlakamej ijkon kijtoaj xamo melauak amo uelis tikalakiskej uan ompa tichantiskej”. Ik non, ayakmo okinekej kikakiskej tlen okijto Josué uan Caleb maski yejuan okijtojtokaj tlen melauak (Núm. 14:6-10). Yejuan okineltokakej tlen okijtojkej majtlaktli tlakamej uan amo achto okitakej tleka ijkon okijtojkej uan amo otlaneltokakej itech Jehová.

6. ¿Tleka amo timotlajtlachialtiskej ijkuak itlaj kijtoskej itech ialtepe Jehová?

⁶ ¿Tleka amo ma tikneltokakan ijkuak kijtoaj tlen amo kuali itech ialtepe Jehová? Nochipa ma tikilnamiktokan Satanás techteluia ixpan toTajtsin Dios (Apoc. 12:10). Ik non, Jesús okijto akinmej techkokoliaj kijtoskej miak tlamantli tlen amo melauak itech itekipanojkauan toTajtsin Dios (Mat. 5:11). Tla tikchiuaskej tlen okijto Jesús, amo timotlajtlachialtiskej ijkuak itlaj kijtoskej itech ialtepe Jehová.

7. ¿Tlen moneki timotlajtlaniskej ijkuak tiknekij tikintitlaniskej correos noso tiknekij titlajkuiloskej itech celular?

⁷ ¿Techpaktia tikintitlaniliskej correos electrónicos toyolikniuan uan techpaktia tikintitlaniliskej mensajes itech celular? ¿Tiknekij san niman tiktematiltiskej itlaj tlen yikin otikmatkej ken kichiua akin kitemaka noticias? Ijkuak tiknekij itlaj tiktitlaniskej moneki ma timotlajtlanikan: “¿Melauak  opanok tlen nikneki niktematiltis? ¿Melauak nikmati ijkon opanok?”. Tlamo tikinmatiltiskej tokniuan tlen amo melauak. Ik non, ma tikpojpolokan non tlamantli noso amo ma tikintitlanilikan oksekimej.

8. (1) ¿Tlen okichijkej akinmej techkokoliaj? (2) ¿Ken uelis noijki ijkon tikchiuaskej?

⁸ Timoouijtiliskej tla san niman tikintitlaniskej correos noso tikintitlaniskej mensajes itech celular. Itech seki altepemej amo kinkauiliaj tokniuan ma tetlapouikan. Xamo akinmej techkokoliaj itlaj kijtojtinemiskej para kinmomojtiskej tokniuan. Ma timokuayejyekokan tlen opanok itech Unión Soviética. Sekimej policías tlen omoixmatiayaj ken KGB, okijtojkej sekimej tokniuan tlen miakej okinmixmatiayaj, okinkajkayajkej oksekimej tokniuan. * Miakej tokniuan okinneltokilijkej uan okikajkej ialtepe Jehová. Sekimej satepan oksepa okipaleuijkej ialtepe Jehová (1 Tim. 1:19). ¿Tlen tikchiuaskej para amo ijkon ma techpano? Amo keman itlaj ma tiktitlanikan tlen amo melauak kijtoaj tla amo tikmatij kanin okiski. Amo nochi ma tikneltokakan tlen techiluiaj noso tlen tikkakij. Achto ma tikmatikan kox melauak tlen moijtoa.

9. ¿Tleka ualeua oui tikmatiskej kox melauak opanok tlen techiluiaj?

⁹ Noijki techouijtilia ijkuak amo techiluiaj nochi tlen opanok. Techkajkayauaskej tla amo tikmatij nochi tlen opanok. ¿Tlen tikchiuaskej para amo ijkon ma techpano? (Efes. 4:14).

10. (1) ¿Tleka israelitas okinekiayaj moteuitiuij? (2) ¿Tleka ayakmo omoteuijkej?

¹⁰ Ma tikitakan tlen okinpanok israelitas ijkuak okatka Josué (Jos. 22:9-34). Israelitas tlen ochantiayaj itempa aueyatl Jordán okimatkej akinmej opouiayaj itech nechikol Rubén, Gad uan tlajko inechikol Manasés okichijchijkej se altar ik itempa aueyatl. Tlen okinmiluijkej melauak pero amo okinmiluijkej tleka okichijchijkej. Ik  non, israelitas tlen ochantiayaj itempa aueyatl Jordán, okijtojkej okixnamikej Jehová uan okinekiayaj inmiuan moteuitiuij (xiktlajtolti Josué 22:9-12). Pero ijkuak ayamo oyayaj moteuitiuij okintitlankej sekimej tlakamej ma tlachiatij kox melauak tlen okimatkej. Ninmej tlakamej okinmiluijkej amo okichijchijkej non altar para ompa ikaj kitlamaniliskiaj. Yejuan okichijchijkej non altar para inmixuiuan ma kimatokan noijki okatkaj yolmelajkej ixpan Jehová. Xamo israelitas tlen ochantiayaj itempa aueyatl Jordán okintlasojkamatilijkej porque okinyekiluijkej tleka okichijchijkej non altar uan amo okinmiktijkej.

11. (1) ¿Tlen amo kuali okichiuili David Mefibóset? (2) ¿Tlen omonekiaya achto kichiuaskia David?

¹¹ Tejuan noijki uelis techkajkayauaskej ijkon ken okinpanok israelitas tlen ochantiaya itempa aueyatl Jordán. Axkan ma tikitakan tlen okipanok David uan Mefibóset. David nochipa okimakaya tlen okipoloaya Mefibóset uan noijki okinmakak itlaluan Saúl akin okatka ikojkol (2 Sam. 9:6, 7). Pero satepan David itlaj okimatki tlen amo melauak itech Mefibóset. Uan ye san niman okineltokak tlen okiluijkej uan okikixtili nochi tlen okipiaya Mefibóset (2 Sam. 16:1-4). Pero ijkuak iuan omotlapoui, Mefibóset okiyekilui tlen opanok uan David okitak amo kuali tlen okichi, ik non, oksepa okimakak tlen okikixtilijka (2 Sam. 19:24-29). David amo ijkon kichiuiliskia Mefibóset tla ye achto tlajtlaniskia tlen melauak opanok.

12. ¿Tlen okichi Jesús ijkuak itech okijtojkej tlen amo melauak?

¹² ¿Pero tlen tikchiuaskej tla ikaj kijtoa totech tlen amo melauak? Jesús uan Juan akin oteapolaktiaya ijkon okinpanok (xiktlajtolti Mateo 11:18, 19). ¿Tlen okichi Jesús? Amo okinyekilui amo melauak tlen okijtojtokaj, ye okinmilui ma kitakan tlen ye okichiuaya uan ken otlamachtiaya. Uan ye ineuian okijto “ixtlamatilis Dios moixmati ika tlan kichiwah ipilwah akimeh kitlakitah” (Mat. 11:19).

13. ¿Tlen tikchiuaskej tla ikaj techteneua?

¹³ Tlen okichi Jesús techmachtia itlaj miak ipati. Ualeua sekimej techteneuaj noso kijtoaj tlen amo melauak uan non techsokiotia. ¿Itlaj moneki tikchiuaskej ijkuak ijkon techchiuiliaj? Tla ikaj techteneua, ma tikpiakan tonemilis ken moneki uan ma mota amo melauak tlen kijtoaj. Ma tikchiuakan ken Jesús uan ma tikpiakan chipauak tonemilis uan ma tikteititikan amo melauak tlen kijtoaj.

14, 15. ¿Tleka amo kuali tla san totech titlaneltokaj?

¹⁴ Yotikitakej ijkuak itlaj techiluiaj, oui tikmatiskej kox melauak ijkon opanok. Noijki titlajtlakolejkej, ik non, ualeua amo kuali timokuayejyekoaj. Ma tikijtokan yimiak xiuitl tiktekichiuilijtokej Jehová uan tikpiaj chipauak totlalnamikilis uan kuali timokuayejyekoaj. Xamo oksekimej techtlakaitaj porque tikpiaj non tlamantli. ¿Pero uelis techouijtilis non tlamantli?

¹⁵ Ijkon techpanos tla sapanoa totech titlaneltokaj. Tlen tikmachiliaj uan tlen timokuayejyekoaj uelis kijtlakos totlalnamikilis. Xamo tikijtoskej nochi tikmatij ijkuak itlaj kijtoaj maski amo tikmatij kox melauak ijkon opanok tlen techiluiaj. ¡Amo kuali tla ijkon tikchiuaskej! Biblia techiluia:  ‘amo ma tikchiuakan san tlen timokuayejyekoaj’ (Prov. 3:5, 6; 28:26).

16. (1) ¿Tlen okitak Tomás kanin kinemakaj tlakuali? (2) ¿Uan tlen omokuayejyeko?

¹⁶ ¿Ken uelis ijkon techpanos? Ma timokuayejyekokan se tlayekanki itoka Tomás kajki kanin kinemakaj tlakuali. Uan kita se tlayekanki itoka Juan tlakua iuan okse siuatl. Motaj yolpakij uan mouetskitiaj uan hasta omonapalojkej (omonauatekej). Tomás mokuayejyekoa Juan kikajkayajtok isiua uan motlajtlania: “¿Mokajkauaskej ixpan tekiuajkej? ¿Tlen kinpanos ikoneuan? Tomás sapanoa motekipachoa porque yimiak uelta okixnamik non tlamantli. Xamo noijki ijkon timokuayejyekoskiaj ken Tomás.

17. (1) ¿Tlen okimatki Tomás? (2) ¿Tlen techmachtia tlen okipanok Tomás?

¹⁷ Maski Tomás okitak tlen okichijtoka Juan, amo melauak okimatiaya tleka okatka iuan non siuatl. Non yoak Tomás okinotski Juan. Juan okiyekilui Tomás siuatl tlen iuan otlakuajtoka ikni uan yikipia miak xiuitl amo okitaya. Uan ikni san kanaj keski hora ompa yetoskia, ik non, omokajkej san sekan tlakuatiuij pero isiua amo uelis yaskia. Tomás omopinati. Pero amo ikaj yokiluiaya tlen okitak. ¿Tlen techmachtia nin tlamantli? Maski yimiak xiuitl tiktekichiuilijtokej Jehová, miak ipati ma tikitakan kox melauak ijkon opanok tlen otikitakej.

18. ¿Tlen panos tla timokualaniaj iuan se tokni?

¹⁸ Tla amo timouikaj iuan se tokni, xamo tikneltokaskej nochi tlen amo kuali techiluiskej. Tla nochipa timokualaniaj iuan non tokni xamo timokuayejyekoskej itlaj amo kuali kichijtok. Uan tikneltokaskej nochi ijkuak techiluiskej itlaj amo kuali itech ye. ¿Tlen techmachtia nin tlamantli? Amo ma timokualanikan iuan tokniuan porque tlamo timokuayejyekoskej kichijtokej tlen amo kuali (1 Tim. 6:4, 5). Amo ma tikinnexikolitakan tokniuan nion ma tichauatikan. Ma tikilnamiktokan Biblia kijtoa ma tikintlasojtlakan tokniuan uan ma tikintlapojpoluikan ika nochi toyolo (xiktlajtolti Efesios 4:2, 32).

19, 20. (1) ¿Tlen principios bíblicos techpaleuiskej? (2) ¿Tlen tikitaskej itech okse tlamachtil?

¹⁹ Itech nin tlamachtil otikitakej eyi tlamantli tlen techouijtilia ma tikmatikan kox melauak tlen techiluiaj noso tlen tikitaj. Amo kuali tikmatij kanin kisa tlen techiluiaj noso tlen techtitlaniliaj, sekimej techkajkayauaj ika miak tlamantli uan noijki tejuan titlajtlakolejkej. ¿Tlen moneki tikchiuaskej para amo ma techkajkayauakan? Otikitakej moneki timoyekanaskej ika principios bíblicos. Tikteititiskej tixoxojtin tla san tikijtojtikisaj itlaj tlen amo tikmatij kox melauak uan timopinatiskej (Prov. 18:13). Okse principio techiluia amo san niman ma tikneltokakan tlen techiluiaj tla amo tikmatij kox melauak opanok (Prov. 14:15). Uan okse principio techiluia maski yimiak xiuitl tiktekichiuilijtokej Jehová amo san totech ma titlaneltokakan (Prov. 3:5, 6). Principios bíblicos techpaleuiaj kuali ma tikmatikan kox melauak tlen techiluiaj uan moneki tikmatiskej kanin okiski tlen techiluiaj noso tlen techtitlaniliaj uan ijkon tikmatiskej tlen tikchiuaskej.

²⁰ Pero ok moneki tikitaskej ijkuak san tikinteneuaj tokniuan ika tlen kichiuaj. Itech okse tlamachtil tikitaskej eyi tlamantli tlen kichiua ma tikinteneuakan tokniuan uan tlen techpaleuis amo ma tikinteneuakan.