Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

We na bishinkamisho su?

We na bishinkamisho su?

“Yawa âlûla mwanda kumpala kwa kwiupusha kalolo alêsha bu byadi mupatakane, dingi ekakila bûfu.”—NKINDJI 18:13, EEM.

NGONO: 126, 95

1, 2. (a) Ngobesha kinyi i na muulo ayitungu’shi twikale nayo, na bwakinyi? (b) Mu uno mwisambo atukesambila myanda kinyi?

BOSO bwetu twi na lukalo lwa kuuka myanda na kuuka mushindo wa kwiyitaluula na kufuba nayo bwa kumona bya kwata bitshibilo bibuwa. (Nkindji 3:21-23; 8:4, 5) Bisumanga, Satana na ndumbulwilo aaye mulombene kulwisha binangu byetu. (Beena-Efeso 5:6; Beena-Kolose 2:8) Byabya, bwatudya kwata bitshibilo bibuwa, abitungu tupete bishinkamisho byoso bilombane. Mukanda wa Nkindji 18:13, EEM awamba’shi: “Yawa âlûla mwanda kumpala kwa kwiupusha kalolo alêsha bu byadi mupatakane, dingi ekakila bûfu.”

2 Mu uno mwisambo, atukamono myanda ilombene kwitukutshishwa kupeta bishinkamisho na kwata bitshibilo bibuwa. Atukalongo dingi mayi a kulonda na bileshesho bya mu Bible abitulongyesha mushindo watudya kutaluula myanda yabetulungula.

TOKUMINANGA “KU KYOOSO KYAABAMBA”

3. Bwakinyi abitungu tutumikile eyi dya kulonda dya mu Bible di mu Nkindji 14:15? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.)

3 Lelo uno, kwi myanda ibungi yabetulungula kwi bantu be mu ma mbalo elekene. Abetulungula yanka ku Internete, ku televizion, na ku ingi mishindo ya kuukisha bantu myanda. Twi balombene kupeta ma mesaje ku Internete, mu telefone. Ingi nsaa abimweneka’shi ino myanda yoso yabetulungula ta i na nfudilo nya. Ngi bwakinyi abitungu twikale badimukye. Pangi ba kuku sunga balole betu be kwikala na binangu bibuwa, anka kwi bangi bantu abakuminaa kupalakasha myanda i bubi sunga kushintuula myanda. Eyi dya kulonda kinyi dya mu Bible dilombene kwitukwasha bwatudya kutaluula myanda yabetulungula? Mukanda wa Nkindji 14:15 awamba’shi: “Sha-bukumiinekumiine akookyelaa ku kyooso kyaabamba, anka muntu mudimukye eeyipushaa kwende.”

4. Mukanda wa Beena-Fidipe 4:8, 9 awitukwasha bwatudya kusangula myanda yatubadika naminyi, na bwakinyi bi na muulo ngofu bwatudya kukimba myanda ya binyibinyi? (Tala kashibo akamba’shi: “ Bintu bipeela abitukwasha bwa kupeta bishinkamisho.”)

4 Bwa kwata bitshibilo bibuwa, abitungu tupete bishinkamisho by’eyendo. Ngi bwakinyi abitungu twikale badimukye nsaa yatusangula myanda ya kubadika. (Badika Beena-Fidipe 4:8, 9.) Tabitungu tukishe nsaa yetu mu kubandjila bintu bi mu ma site a Internete sunga kubadika ma mesaje aapalakasha myanda ya madimi nya. Abitungu tunyishe kwikala badimukye bwa kupela kutwela mu ma site a Internete a bantu abakwatshishena binangu bya bantu basumbule lukumino. Abakumina kubofusha lukumino lwa bafubi b’Efile Mukulu na abalongyesha bya binyibinyi mu kipaso kibubi. Myanda ya madimi ayitwalaa bantu mu kwata bitshibilo bibubi. Tokumanga kupwandikisha’shi myanda ya madimi ta ngilombene kwikala na bukitshishi koodi.—1 Timote 6:20, 21.

5. Mmyanda kinyi ya madimi ibabadi bapushe kwi bena Isaleele, na ibadi na bukitshishi kinyi kwabadi?

5 Myanda ya madimi ngilombene kwitutwala ku bipeta bibubi. Mu mafuku a Moyiise, ba mpupa 12 babayile mu Nsenga ya mulayilo. Ba mpupa ekumi abafikile batusha rapore ishii buwa. (Mbadiko 13:25-33) Babadi bakule myanda ibungi, ngi bwakinyi mwilo wa Yehowa ubabangile kutshina na kutshoboloka. (Mbadiko 14:1-4) Bwakinyi mwilo ubakitshine bino? Pangi babadi abanangushena’shi myanda ibabadi bakule ibadi ya binyibinyi mwanda ba mpupa bebungi babadi bakule nka myanda i mumune. Ngi bwakinyi babapelele kutemesha myanda ibuwa ibabadi abakula kwi bangi ba mpupa babidi pabitale Nsenga ya mulayilo. (Mbadiko 14:6-10) Pamutwe pa kukimba bishinkamisho na kukulupila mwi Yehowa, mwilo ubasangwile bwa kukumina myanda ya madimi kushii kunangushena kalolo.

6. Bwakinyi ta twi balombene kukema nsaa yatupusha myanda yabadimbiila mwilo wa Yehowa?

6 Abitungu twikale badimukye ngofu nsaa yatupusha myanda itale mwilo wa Yehowa. Abitungu kuuka’shi mwishikwanyi n’etu Satana abamwitanyina dingi bu muntu kwete ‘kufunda bakwetu.’ (Kibafumbwilwe 12:10) Yesu badimwishe balongi baye’shi beshikwanyi neenu abakekala ‘abenudimbiila myanda ii bubi iilekeene.’ (Mateo 5:11) Su tubalondo kuno kudimusha, tatukatapika kwishimba nsaa yatupusha myanda ya madimi pabitale mwilo wa Yehowa nya.

7. Twi kwiyipusha naminyi kumpala kwa kutuma mesaje ku telefone sunga ku Internete?

7 Okuminaa kutumina bakuuku sunga baloole boobe mesaje mu telefone sunga ku Internete su? Nsaa yomono mwanda kampanda upya ubakusankisha sunga nsaa yopusha mwanda wabadi bamone kwi bangi bantu, wekalaa nka na lukalo lwa kwiulungula bangi musango umune su? Kumpala kwa kutumina bangi bantu mesaje mu telefone sunga ku Internete, eyipushe’shi: ‘Ne mushinkamishe’shi uno mwanda ngwa binyibinyi su? Ne na bishinkamisho byoso su?’ Su twe na bishinkamisho, we kupalakasha myanda ya madimi. Byabya su twe mushinkamishe mwanda’shi ngwa binyibinyi, tweupalakashanga. Eushime!

8. Beshikwanyi netu ba mu bingi bipindji bya nsenga mbakite kinyi, na twi kwibakwatshishena kushii kuuka naminyi?

8 Kwi kangi kabingilo akalesha bwakinyi kupalakasha mesaje ababakutumina kwi ungi muntu kushi kubanda kunangushena kwi masaku. Mu bingi bipindji bya nsenga, mudimo wetu wa bulungudi mbewimikye sunga kwiupela. Beshikwanyi netu ba mu ano maumbo mbalombene kupalakasha myanda ya madimi bwa kwitutshinyisha sunga kwitutakula mu kumona bangi bakwetu bibubi. Banda kunangushena uno mwanda ubadi ufikile bakwetu ba mu maumbo a mu Union soviétique. Bena mbulamatadi a mu Russie bababadi abetanyina bu ba KGB, babadi bapalakashe myanda ya madimi’shi bakwetu balume babadi baukye kwi bantu bebungi, bangi mbadimbile mwilo wa Yehowa. * Mwanda wa malwa, bakwetu bebungi babadi bakumine ino myanda ya madimi abo nkutuka mpa na mu ndumbulwilo a Yehowa. Bebungi ba kwabadi babadi balukile kunyima kwa mafuku, anka bangi namu ta mbalukye nya. Babalondele ino myanda ya madimi abo nkushimisha lukumino lwabo. (1 Timote 1:19) Mushindo kinyi watudi balombene kusuka ano masaku? Leka kwikala opalakasha myanda ya madimi sunga yoshii muukye kalolo. To kuminanga myanda yoso yopusha. Anka, kumpala kwa kukumina, ikala mushinkamishe’shi we na bishinkamisho byoso.

MYANDA ISHII ILOMBANE

9. Ngungi mwanda kinyi ulombene kwitukutshishwa bwatudya kupeta myanda ya binyibinyi?

9 Ingi nsaa atupushaa myanda y’eyendo isangye na ya madimi. Abetulungulaa ingi myanda ishii ilombane. Bino mbilombene kwitwelela bukopo bwa kwata bitshibilo bibuwa. Ta twi balombene kukulupila myanda y’eyendo isangye na ya madimi nya! Twi balombene kukita naminyi bwa kupela kupona mu kateo ka ino myanda?—Beena-Efeso 4:14.

10. Bwakinyi bamo bena Isaleele abadi beele binangu bya kwenda mu kulwisha bakwabo ngoshi, na nkinyi kibebakwashishe bwa kupela kukita bino?

10 Twi kupeta dilongyesha ku mwanda ubadi ukitshikile bena Isaleele babadi bashale ku lupese lwa kupona nguba kwa mwela wa Yoordano mu mafuku a Yooshwa. (Yooshwa 22:9-34) Abapushishe’shi bena Isaleele bashale ku lupese lwa kutunduka nguba kwa mwela wa Yoordano mbebakye kilambwilo kikata mu bwipi mwa mwela. Kino kipindji kya mwanda kibabapushishe kibadi kya binyibinyi, anka mwanda oso ushima taubadi wa binyibinyi nya. Bino bibadi bitakule bena Isaleele be ku lupese lwa kupona nguba kwa mwela wa Yoordano bwabadya kwela binangu’shi bakwabo be ku lupese lwa kutunduka nguba abatombokyela Yehowa, ngi bwakinyi babebungile pamune bwabadya kwenda mu kwibatuka ngoshi. (Badika Yooshwa 22:9-12.) Anka kumpala kwabadya kwenda mu kwibatuka ngoshi, bena Isaleele ba ku lupese lwa kupona nguba abatumine bana balume bwabadya kwenda mu kukimba bishinkamisho. Bano bantu abasangene kinyi? Abasangene’shi bena Isaleele be ku lupese lwa kutunduka nguba ta mbebakye kilambwilo bwa kulambula b’efile ba madimi milambu nya. Abadi bebakye kino kilambwilo bu kitentekyesho bwa kushinkamiisha muntu ooso’shi bakwete kulangwila Yehowa. Bena Isaleele abapushishe muloo wibungi p’abo kwata nsaa ya kukimba bishinkamisho byoso, pamutwe pa kwenda mu kulwisha bakwabo ngoshi kushi kuuka mwanda oso kalolo.

11. (a) Abadi bakitshine Mefiboshete myanda ya kukutwa kululama naminyi? (b) Daavide badi mukitshine Mefiboshete myanda ya kukutwa kululama naminyi?

11 Pangi atwe banabene twi bapwe kupeta misango yabadi betwinyongoshe kwi bantu pa mwanda wa’shi mbakule myanda itutale yabadi basangye na myanda ya madimi. Uno ngi mwanda ubadi ufikile Mefiboshete. Nfumu Daavide badi mupe Mefiboshete bipindji bya nsenga byoso bibadi bya nshaye kulu Saule. (2 Samwele 9:6, 7) Kunyima, bantu babafikile balungula Daavide myanda ibubi itale Mefiboshete. Daavide bakutshilwe kutaluula bwa kuuka su myanda yabamulungula ngya binyibinyi, aye nkunyenga Mefiboshete bintu byaye byoso. (2 Samwele 16:1-4) Pabadi mwisambe na Mefiboshete kunyima, Daavide basangene’shi aye nabene mmukite kilubilo. Kubanga nkapapa badi mwalwishe Mefiboshete bingi bintu byaye. (2 Samwele 19:24-29) Su Daavide batshile nsaa ya kukimba bishinkamisho pamutwe pa kwata kitshibilo bukidibukidi pa mwanda wa myanda ishii ilombane ibapushishe, Mefiboshete tabadya kukyenga bwa kuno kukutwa kwa kululama nya.

12, 13. (a) Yesu bakitshine naminyi nsaa ibabadi bamudimbile myanda? (b) Twi kukita naminyi su muntu etudimbiila myanda?

12 We kukita naminyi su muntu apalakasha myanda ya madimi mwishina dyobe? Mpa na Yesu na Yowano mubatshishi namu abadi bebapalakeshe myanda ya madimi. (Badika Mateo 11:18, 19.) Yesu bakitshine kinyi? Ta mufubishe nsaa na bukome bwaye boso bwa kukuminyisha bantu’shi ino myanda ngya madimi nya. Pamutwe pa byabya, badi mukankamikye bantu bwabadya kukimba bishinkamisho. Badi mwibatakule bwabadya kwimena pa myanda ibadi akitshi na ibadi alongyesha. Yesu bambile’shi: “Abatundulaa kinangu kilulame muyile mifubo yakyo.”—Mateo 11:19, NWT.

13 Twi kupeta malongyesha e na muulo kwi Yesu. Ingi nsaa bantu mbalombene kwitwamba myanda ya madimi sunga ishi buwa, na twi kwikalakasha’shi ino myanda ngilombene kulwisha nkumo yetu. Kadi nshalelo eetu mulombene kulesha bangi byatudi binyibinyi. Nka bu abitulongyesha kileshesho kya Yesu, mwikelo wetu wibuwa ngulombene kukwasha bantu bwabadya kutundula’shi abekalanga betudimbiile.

WE MWIKULUPILE OBE NABENE SU?

14, 15. Bwakinyi ta twi balombene kukulupila mpushisho eetu?

14 Tubakatuka mu kumona’shi mbilombene kwikala bukopo bwa kupeta bishinkamisho bya binyibinyi. Ungi mwanda watudi nao nkukutwa kwetu kwa kupwidika. Twi kwikala bapwe kufubila Yehowa munda mwa bipwa bibungi na kwikala na binangu bibungi. Bangi bantu mbalombene kwitunemeka pa mwanda wa’shi twi na ngobesha ya kunangushena kalolo. Bino mbilombene kwikala bu lukalakashi kwatudi su?

15 Oolo. Twi balombene kubanga kwikulupila atwe banabene. Twi kubanga kutadila bwa’shi eshimba na binangu byetu bibangye kwitukunkusha. Twi kwela binangu’shi tubapusha mwanda kalolo aku namu ta twi na bishinkamisho byoso. Bino mbilombene kutusha masaku akata! Bible etudimusha’shi ta twi balombene kukulupila lushingulwilo lwetu lwa myanda.—Nkindji 3:5, 6; 28:26.

16. Mu kino kileshesho, mmwanda nkinyi ubadi ukitshikye ku nshibo yabaudishaa bya kudya, na Tom badi mwele binangu kinyi?

16 Bu kileshesho pwandikisha’shi dingi efuku ku kyolwa mukulu mu kakongye mupwe kumona myanda ibungi abetanyinaa bu Tom bende ku mbalo yabaudishaa bya kudya, pabafiki kwakwa basangana ungi mukulu abetanyinaa bu John, mmushale pa mesa amune na mwana mukashi shii mukashi’aye. Abamweneka bu bakwete kukisha kapapi pamune. Tom bebamono bakwete kusepa na kwikwateena bipa. Uno mwanda ubamukalakasha na babanga kwiyipusha’shi: ‘John na mukashi’aye abakyebe kwipelena su? Bana babo abashala naminyi?’ Tom mmupwe kumona ino myanda kwayikitshika dingi. We kupusha naminyi su bodya kwikala Tom?

17. Mu kino kileshesho, Tom badi mukaukye myanda kinyi kunyima, na uno mwanda awitulongyesha kinyi?

17 Kadi tubande kutala. Sunga Tom apwandikisha’shi John batombokyela mukashi’aye, e na bishinkamisho byoso su? Kunyima kwa nsaa nka mu kyakya kyolwa kimune, Tom bayitanyine John, akupu John bamulungwile’shi yawa mwana mukashi ekalanga naye mmukwabo mukashi mukatukye mbalo i bula bwa kufika mu kwibatembela. John na mukwabo mukashi abapu kukisha bipwa bibungi kushi’bo kwimonena. Na dingi bu bibadi mufikya mu kwibatembela penda munda mwa nsaa ipeela, John badi nka penda na nsaa ya kwenda naye mu mbalo yabaudishaa bya kudya bwabadya kudya kya kudya pamune. Mukashi’aye tekalanga na mushindo wa kwenda nabo ku ino mbalo nya. Tom badi mupushe muloo wibungi pa’ye kupela kulungula muntu su ngumune myanda yapwandikishanga! Uno mwanda awitulongyesha kinyi? Sunga twekala bapwe kufubila Yehowa munda mwa bipwa bi bungi bwi naminyi, twi nka na lukalo lwa kupeta bishinkamisho byoso bwatudya kumona bya kwata bitshibilo bibuwa.

18. Nkinyi kilombene kwitutakula bwatudya kukumina mwanda wi bubi pabitale mukwetu?

18 Mbilombene kwikala dingi bukopo bwatudya kutaluula mwanda kalolo nsaa yaudi utale mukwetu atushi’atukambaa kwipushena naye. Su tubatungunuka na kunangushena ku myanda ibadi itutupakashe, twi balombene kubanga kwelela mukwetu binangu bibubi. Kunyima, su twapusha mwanda wibubi umutale, twi kwikala na lukalo lwa kwiukumina bukidibukidi, sunga ta twi na kishinkamisho akilesha’shi uno mwanda ngw’eyendo. Bino abitulongyesha kinyi? Su tubatadila binangu bibubi mwatudi pabitale bakwetu, bino mbilombene kwitutakula bwatudya kwata bitshibilo bibubi bishi bimene pa bishinkamisho. (1 Timote 6:4, 5) Ta twi balombene kutadila bwa’shi binangu bibubi bu lwabi na kyutu bishale mu mashimba eetu nya. Tatulubanga’shi Yehowa akumina’shi tufule bakwetu na kwibafwila lusa na mashimba eetu oso.—Badika Beena-Kolose 3:12-14.

MAYI A KULONDA A MU BIBLE AETUKALWILA

19, 20. (a) Mmayi a kulonda kinyi a mu Bible aaketukwasha bwatudya kutaluula myanda kalolo? (b) Mu mwisambo aulondo atukesambila kinyi?

19 Lelo uno, bi bukopo ngofu bwa kupeta bishinkamisho bya binyibinyi na kwibitaluula kalolo. Bwakinyi? Mwanda myanda ibungi yabetulungula i bipindji sunga’shi ngisangye na ya madimi, na pa mwanda wa’shi twi bakutwe kupwidika. Nkinyi kilombene kwitukwasha? Nyi mmayi a kulonda e mu Eyi dy’Efile Mukulu! Bu kileshesho, dingi eyi dya kulonda aditulungula’shi kwaluula ku mwanda watushii bapushe kalolo na watushii na bishinkamisho byoso nkukutwa kwa binangu. (Nkindji 18:13) Dingi eyi dya kulonda aditukwasha bwa kuuka’shi tabitungu tukumine ku mwanda oso watupusha kushii kutaluula bwa kuuka su ngwa binyibinyi. (Nkindji 14:15) Na dingi, sunga twekala bantu babapu kufubila Yehowa munda mwa bipwa bibungi, ta twi balombene kwikulupila atwe banabene. (Nkindji 3:5, 6) Mayi a kulonda a mu Bible aaketukwasha su tubakimbi bya kupeta bishinkamisho bya binyibinyi bwatudya kwata bitshibilo bibuwa.

20 Anka kwi kangi kabingilo kalombene kwitutakula mu kumona’shi bi bukopo bwatudya kupeta bishinkamisho bya binyibinyi mu mwanda kampanda. Atwe bantu, atwikalaa na bukidi bwa kutshiba kiimu muyile myanda yatumono. Mu mwisambo aulondo, atukesambila myanda ilombene kwitufikisha mu kukita kino kilubilo, na atukalongo byatudi balombene kwikisuuka.

^ par. 8 Tala mukanda wa Annuaire 2004 des Témoins de Jéhovah esaki 111-112, na Annuaire 2008 des Témoins de Jéhovah, esaki 134-135.