1. (a) Yesu yɔɔ natʋ tɔm ndʋ Izaayii yɔɔdaa? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ tɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa pɩdɩɩfɛyɩ?

NATƲ tɔm ndʋ nayʋ Izaayii yɔɔdɩ ɖa-ñʋʋ yaɖʋ Yesu Krɩstʋ yɔɔ yɔ, tɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa pɩdɩɩfɛyɩ. Izaayii yɔɔdaa se Yesu “ɛɛkaɣ cɔnʋʋ ɛsɩndaa yem se ɛhʋʋ tɔm, ɛɛkaɣ nɩʋ nɛ nɩŋgbaaŋ yeke nɛ ɛkɔ tɔm ñʋʋ; ɛlɛ ɛkaɣ hʋnʋʋ kʋñɔndɩnaa tɔm siɣsiɣ.” (Iza. 11:3, 4) Ɛbɛ yɔɔ tɔm tʋnɛ tɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, sɔnɔ ɛyaa sakɩyɛ wɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda lalaa yɔɔ nɛ pɔcɔŋnɩ ɖɔɖɔ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ pahʋʋ tɔm. Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩɖaŋ kpam Tɔm Hʋyʋ weyi ɛtalɩ pilim nɛ Izaayii yɔɔdɩ ɛ-tɔm ɛ-takayaɣ taa yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛkɔŋ yɔ, ɛɛkaɣ cɔnʋʋ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ ɛhʋʋ tɔm!

2. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena Yesu wɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ?

² Paa evemiye nɖɩ lɛ, ɛyaa mba ɖɩkatɩɣ yɔ, ɖɩwɛɣnɩ lɩmaɣza naayɛ pɔ-yɔɔ. Ðɩtɩtalɩ pilim, pʋyɔɔ lɛ lɩmaɣza ana aapɩzɩɣ nɛ atʋʋzɩ paa ɛzɩmtaa ɛzɩ Yesu weyi ɛɛtalɩ pilim yɔ ɛ-ñɩna yɔ. Mbʋ ɖɩnaɣ ɛsa yɔɔ yɔ, pɩwɛnɩ ɖoŋ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ a-yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, eheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se: “Ɩtaahʋʋ tɔm ɛsɩmɩyɛ yɔɔ, ɩhʋʋ-tʋ siɣsiɣ.” (Yoh. 7:24) Tɔm tʋnɛ tɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se Yesu sɔɔlaa se ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ nɛ ɖɩtaacɔŋnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ ɖɩhʋʋnɩ ɛyaa tɔm. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ hɔɔlɩŋ naadozo weyi ɩ-taa ɖoŋ ɖoŋ lɛ, ɛyaa cɔŋnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ pahʋʋ tɔm yɔ: Ðo-tomnaɣ tɔlɩm yaa hɔʋ  ŋgʋ kɩ-taa ɖɩlɩnaa yɔ, ñɩm, nɛ pɩnzɩ nzɩ ɛyʋ wɛna yɔ. Paa hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩña Yesu tɔm tʋnɛ yɔ.

3, 4. (a) Ɛbɛ yeba nɛ Pɩyɛɛrɩ lɛɣzɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛɛwɛnɩ sɩɩnaa layaa yɔɔ yɔ? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.) (b) Toovenim tɔm kɩfatʋ ndʋ Yehowa sɩnɩ Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛtɩlɩ?

³ Alɩwaatʋ ndʋ peheyi apostoloo Pɩyɛɛrɩ se ewolo Sezaaree nɛ ɛsʋʋ sɩɩnaa layʋ weyi payaɣ se Kɔɔrnɛɛyɩ yɔ ɛ-tɛ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩha-ɩ lɩmaɣza ndɩ ndɩ. (Tʋma 10:17-29) Ɛzɩ Yuuda ñɩma lalaa yɔ, Pɩyɛɛrɩ maɣzaɣ kpaɣnɩ ɖooo e-pitu taa se sɩɩnaa layaa kɛ azuluma pʋyʋ Ɛsɔ ɛsɩndaa. Paa mbʋ yɔ, mbʋ pɩtalɩ-ɩ pʋwayɩ yɔ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-lɩmaɣza. Pɩ-taa nabʋyʋ lɛ piti lakasɩ nzɩ sɩ-taa ɛna natʋ natʋyʋ yɔ. (Tʋma 10:9-16) Ɛbɛ Pɩyɛɛrɩ na natʋ ndʋ tɩ-taa? Ðɔkʋ nakʋyʋ lɩnɩ ɛsɔdaa nɛ kitii ɛ-cɔlɔ kɩ-taa nɛ kpɩna wena Moyizi Paɣtʋ tɔŋaɣ se akɛ azuluma kpɩna yɔ. Ɛna kpɩna ana lɛ, ɛnɩɩ nɔɔ nakɛyɛ nɛ ɛsɔdaa kiŋ nɛ kɔyɔɔdʋʋ se: “Ŋnaɣ, Pɩyɛɛrɩ! Kʋ nɛ ŋtɔɔ.” Pɩyɛɛrɩ kizi tam nabudozo. Alɩwaatʋ ndʋ Pɩyɛɛrɩ kiziɣ lɛ, nɔɔ ŋga keheyi-i se: “Mbʋ Ɛsɔ kelisi-pʋ yɔ, ña, taatɔ se pɩcaɣ kʋzɔɔtʋ.” Natʋ ndʋ tɩtɛma lɛ, tɔm ndʋ Yehowa caɣaɣ se Pɩyɛɛrɩ ɛkpɛlɩkɩ yɔ, tɩɖɩɣzɩ-ɩ siŋŋ. Peeɖe peeɖe lɛ, ɛyaa mba Kɔɔrnɛɛyɩ kaatiyaa se pɔkɔɔ ɛ-cɔlɔ yɔ patalɩ. Fezuu kiɖeɖeu wɩlɩ Pɩyɛɛrɩ mbʋ ɛla yɔ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛkʋyɩ nɛ ɛtɩŋ mba petiyi ɛ-cɔlɔ yɔ nɛ ewolo Kɔɔrnɛɛyɩ tɛ.

⁴ Ye mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ, pi-ɖeke Pɩyɛɛrɩ kaacɔŋnaɣ yɔ, ɛtaasʋʋ Kɔɔrnɛɛyɩ ɖɩɣa taa. Yuuda ñɩma ɩɩsʋʋ sɩɩnaa layaa ɖɩsɩ taa kpa. Paa ɖooo pɩjatʋ taa Pɩyɛɛrɩ kaawɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda sɩɩnaa layaa yɔɔ yɔ, ɛbɛ yeba nɛ kpaagbaa mbʋ lɛ, ɛcaŋ nɛ ɛlɛɣzɩ-yɛ? Natʋ ndʋ ɛnawa nɛ sɩnʋʋ mbʋ fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ-ɩ yɔ, pɩlabɩ ɛ-yɔɔ tʋmɩyɛ pɩdɩɩfɛyɩ. Kɔɔrnɛɛyɩ kɛdɩ-ɩ tɔm nɛ pɩtɛ lɛ, pɩla ɛ-yɔɔ tʋmɩyɛ siŋŋ nɛ fezuu kiɖeɖeu ɖoŋ taa lɛ, ɛyɔɔdɩ se: “Manaɣ tɩtɩm taa se Ɛsɔ ɛɛtʋkʋʋ ɛyaa. . . Ɛlɛ paa ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa, weyi ɛñaŋɩ-ɩ nɛ ɛlakɩ tɔm kiɖeɖetu yɔ, eɖeɣni-i.” (Tʋma 10:34, 35) Tɔm kɩfatʋ ndʋ Pɩyɛɛrɩ kpɛlɩkaa yɔ, tɩlabɩ ɛ-yɔɔ tʋmɩyɛ pɩdɩɩfɛyɩ, nɛ tɩkɔŋnɩ lɛɣzɩtʋ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩɖɔwa siŋŋ! Lɔŋ weyi Pɩyɛɛrɩ kpɛlɩkaa se Ɛsɔ fɛyɩnɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ yɔ, ɛzɩma titukuuni Krɩstʋ ñɩma tɩŋa?

5. (a) Tɔm ndʋ Yehowa kaasɔɔlaa se Krɩstʋ ñɩma ɩtɩlɩ? (b) Paa ɖɩwɛ toovenim taa yɔ, wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛna?

⁵ Yehowa tɩŋnɩ Pɩyɛɛrɩ yɔɔ se eyele nɛ Krɩstʋ ñɩma tɩŋa tɩlɩ se ɛtɩkɛ Ɛsɔ weyi ɛtʋkʋʋ ɛyaa taa yɔ. Ɛɛɖʋʋ tʋkaɣ ɛyaa taa pɩlɩɩnɩ po-tomnaɣ tɔlɩm, pɛ-ɛjaɖɛ yaa pa-kʋnʋŋ yɔɔ. Weyi ɛñaŋ Ɛsɔ nɛ ɛlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ, ɛ-tɔm kɛdɩɣnɩ-ɩ. (Gal. 3:26-28; Natʋ 7:9, 10) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ña ɖɔɖɔ ŋtisi tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ. Ɛlɛ, ye ŋpaɣlɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa wɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda lalaa yɔɔ yɔ? Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩ se ŋfɛyɩnɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ, ɛlɛ pɩtɩla toovenim taa lɛ, ŋwɛnɩ-tʋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa. Halɩ Pɩyɛɛrɩ weyi Yehowa lɩzaa nɛ ɛwɩlɩ se tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ fɛyɩ ɖeu yɔ, pʋwayɩ ɛkɔma nɛ ɛla lakasɩ nasɩyɩ nɛ pɩwɩlɩɣ se wɛtʋ ndʋ tɩtɩtɛ cɩɖɩ cɩɖɩ ɛ-lakasɩ taa. (Gal. 2:11-14) Ye mbʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩɖɔ Yesu tɔm yɔɔ nɛ ɖiyele cɔnʋʋ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem nɛ ɖɩhʋʋnɩ lalaa tɔm?

6. (a) Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena amɛlɩ ɖooo ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ nɛ ɖɩñɔɔzɩ-yɛ? (b) Tɔm ndʋ koobu weyi ɛɛwɛnɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ ɛma koobu nɔɔyʋ nɛ ɛ-halʋ pɔ-yɔɔ yɔ, tɩwɩlɩɣ suwe?

⁶ Pɩcɛyaa se ɖa-taa paa anɩ ɛtɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ ewili ɛ-tɩ camɩyɛ nɛ ɛna se ɛzɩ ɛfɛyɩnɩ wɛtʋ yaa lɩmaɣza wena atɩtʋʋzɩ yɔ lalaa yɔɔ? (Keɣa 118:105) Pɩtɩla yɔ, pʋpɔzʋʋ se lalaa ɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ sɔɔlɩm nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩna se ɖɩwɛnɩ ɛjandʋ ndʋ, paa ɖa-maɣmaɣ ɖɩmaɣzɩɣ se ɖɩfɛyɩnɩ-tʋ yɔ. (Gal. 2:11, 14) Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla se tɩkam lila siŋŋ ɖa-taa, nɛ pʋyɔɔ lɛ ɖa-maɣmaɣ ɖɩɩpɩzɩɣ se ɖɩna se ɖɩwɛnɩ-tʋ. Yele nɛ ɖɩyɔɔdɩ koobu nɔɔyʋ kɩɖaʋ tɔm. Ɛɛkɛ koobu weyi ɛwɛnɩ waɖɛ  sɔsɔɖɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ ɛgbɛyɛ piliŋa taa koobiya pɔzɩ-ɩ se ɛkɛdɩ-wɛ abalʋ nɔɔyʋ nɛ ɛ-halʋ, mba palakaɣ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ pɔ-yɔɔ tɔm pazɩ. Abalʋ kaalɩnɩ egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, ɛyaa niŋaɣ ɖɩ-taa ñɩma. Pɩtʋʋ fɛyɩ koobu ɛnʋ ɛtaana ɖɔɖɔ se ɛwɛnɩ lɩmaɣza wena atɩmʋna yɔ ɛyaa mba pɔ-yɔɔ. Ɛkɛdaɣ pɔ-yɔɔ tɔm lɛ, ɛyɔɔdɩ wɛtʋ kɩbandʋ sakɩyɛ ndʋ abalʋ kaawɛna yɔ. Ɛkɔwaɣ ɛ-tɔm lɛ, ɛyɔɔdɩ se: “Paa ɛlɩnɩ [ɛjaɖɛ ɖɩnɛ] ɖɩ-taa yɔ, ɛ-wɛtʋ nɛ e-wezuu caɣʋ sɩɣnɩ lalaa se patɩlɩ se paa ɛyʋ ɛkɛ [tɛtʋ tʋnɛ tɩ-taa tʋ] yɔ, pɩtɩwɩlɩ se paa pɩɩla ɛzɩma yɔ, ɛkɛ kʋzɔɔtʋ tʋ nɛ kʋñɔndʋ ɛzɩ [peeɖe] ñɩma sakɩyɛ yɔ.” Tɔm tʋnɛ tɩwɩlɩɣ se paa ɖɩɩwɛnɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩcɛyaa se ɖiwili ɖa-tɩ camɩyɛ nɛ ɖitisi nɛ pasɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ tɩmɛlɩ ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ nɛ ɖɩñɔɔzɩ-tʋ. Ɛbɛ ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtasɩ labʋ?

7. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖikuluu ɖa-laŋɩyɛ?

⁷ Ye ɖikuluu ɖa-laŋɩyɛ yɔ, piyeki nɛ sɔɔlɩm lɛɣzɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ lɩmaɣza wena ɖɩwɛna yɔ a-lone taa. (2 Kɔr. 6:11-13) Ŋsɔɔlɩ taabalɩyɛ ɖʋʋ nɛ mba ña nɛ-wɛ ɩka tomnaɣ tɔlɩm, kʋnʋŋ, nɛ ɩlɩɩnɩ ɖɔɖɔ tɛtʋ kʋɖʋmtʋ taa yɔ pe-ɖeke na? Ye mbʋ yɔ, walɩsɩ ña-tɩ. Pɩɩwɛɣ ɖeu se ŋyaa ɛyaa mba pe-wezuu caɣʋ wɛ ndɩ nɛ ña-ñɩŋgʋ yɔ nɛ ña nɛ wɛ ɩlɩɩ tɔm susuu yaa ŋyaa-wɛ ñɛ-tɛ nɛ ña nɛ wɛ ɩtɔɔ tɔɔnaɣ yaa ɩmʋ helim na? (Tʋma 16:14, 15) Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ wɛnʋʋ sɔɔlɩm nɛ pɩkpaɖɩ nɛ ŋŋwɛɣnɩ tɛ yɔɔ yɛ yɔɔ lɩmaɣza naayɛ. Ɛlɛ, hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ wɛɛ nɛ ɩ-taa ɖɔɖɔ lɛ, ye ɖɩtɩkpa ɖa-tɩ yɔ, ɖɩkaɣ cɔnʋʋ ɛsa yɔɔ yem nɛ ɖɩhʋʋnɩ lalaa tɔm. Iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm tɔm.

8. Ɛzɩ Levitiki 19:15 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛzɩma tɩyɛ ñɩm mbʋ nɔɔyʋ wɛna yɔ yaa ɛzɩma ɛkɛ kʋñɔndʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ piyele nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ɛ-yɔɔ?

⁸ Tomnaɣ yɔɔ ñɩm kɛ ɖɔɖɔ wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ a-yɔɔ. Pɔyɔɔdɩ Levitiki 19:15 taa se: “Taala ɛjam ɛsɩmɩyɛ yɔɔ nɛ taayele ña-tɩ nɛ sɔsɔ yʋlʋsɩ ñɛ-ɛsa: Hʋʋ ñɛ-tɛtʋ taa tʋ tɔm tɩ-nɔsɩ taa.” Ɛlɛ ɛzɩma ñɩm mbʋ nɔɔyʋ wɛna yaa ɛzɩma ɛkɛ kʋñɔndʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ ɖoŋ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ a-yɔɔ?

9. (a) Toovenim tɔm ndʋ Salomɔɔ yɔɔdaa? (b) Nɛ suwe tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

⁹ Pɩtɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ lɛ, Salomɔɔ yɔɔdɩ wɛtʋ ndʋ pɩtɩmʋna se ɖɩwɛɛna yɔ tɩ-taa natʋyʋ tɔm. Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɖa ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa ɖɩwɛɛnɩ-tʋ. Ɛma Aduwa 14:20 taa se: “Kʋñɔndʋ ɛgbaɣdʋ ɛɛkaɣ-ɩ naʋ nɛ ɛsɩyɛ, ñɩm tʋ ɛgbaɣdɩnaa ɖɔ sakɩyɛ.” Eduuye ɖɩnɛ, lɔŋ weyi ɖɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? Ye ɖɩtɩtɩlɩ labʋ yɔ, pɩwɛɣ kɛlɛʋ se ɖɩsɔɔlɩ koobiya mba pɛwɛnɩ ñɩm yɔ, pa-taabalɩyɛ nɛ ɖa paa ɛɛwɛɣnɩ koobiya mba pɛfɛyɩnɩ ñɩm yɔ. Ɛbɛ yɔɔ pɩfɛyɩ ɖeu se ɖɩmaɣzɩ se mba pɛwɛnɩ ñɩm yɔ pakpaɖɩ ɖeu mba pɛkɛ kʋñɔndɩnaa yɔ?

10. Kaɖɛ nɖɩ tɔm Yesu tɔm kpɛlɩkɩyʋ Yakubu yɔɔdaa?

¹⁰ Ye ɖɩcɔŋnɩ ñɩm mbʋ lalaa wɛna yɔ nɛ ɖɩɖʋʋ-wɛ nɛ taabalɩyɛ yɔ, pɩkɔŋnɩ tayʋʋ ɛgbɛyɛ taa. Yesu tɔm kpɛlɩkɩyʋ Yakubu heyiɣ-ɖʋ se wɛtʋ ndʋ tɩɩkɔnɩ tayʋʋ kajalaɣ Krɩstʋ ñɩma hɛkʋ taa. (Kalɩ Yakubu 2:1-4.) Pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa nɛ kaɖɛ nɖɩ ɖɩtaatasɩ kɔm Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa sɔnɔ. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla nɛ ɖɩtaacɔŋnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ ɖɩhʋʋnɩ lalaa tɔm?

11. Ñɩm yaa kʋñɔndʋtʋ wɩlɩɣna se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛ ɛyʋ nɔɔyʋ nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa? Lɩzɩ pɩ-taa.

¹¹ Pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ ɖo-koobiya yɔɔ yɔ. Pɩtɩkɛ ñɩm yaa kʋñɔndʋtʋ yekina nɛ ɛyʋ tɔm kɛdɩnɩ Yehowa. Pɩtɩkɛ tomnaɣ yɔɔ ñɩm sakɩyɛ mbʋ ɖɩwɛna yaa ɖɩfɛyɩna yɔ, piyekina nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ cɛyɩsɩ. Paa Yesu ɛtɔm se “pɩcaɣ kaɖɛ ñɩm tʋ se ɛsʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ taa” yɔ, ɛtɩyɔɔdɩ se ñɩm tʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛsʋʋ ka-taa. (Maatiyee 19:23) Mbʋ ɖɔɖɔ ɛyɔɔdaa se:  “Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ kʋñɔndɩnaa mɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɩtɩnɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ.” (Luka 6:20) Ɛlɛ tɔm tʋnɛ tɩtɩwɩlɩ se kʋñɔndɩnaa tɩŋa kaamʋ Yesu tɔm nɛ papɩsɩ ɛ-tɔm kpɛlɩkɩyaa. Kʋñɔndɩnaa sakɩyɛ tɩmʋ ɛ-tɔm. Tɔm tobi lɛ se, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ ñɩm yaa kʋñɔndʋtʋ yɔɔ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩma ɛyʋ nɔɔyʋ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ wɛɛ yɔ.

12. Lɔŋ weyi Bibl tasɩɣ ñɩm tɩnaa nɛ kʋñɔndɩnaa?

¹² Ða-taa wɛ leleŋ se koobiya sakɩyɛ mba pɛwɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ, paa pa-taa lalaa ɛkɛ kʋñɔndɩnaa nɛ lalaa ñɛkɛ ñɩm tɩnaa yɔ pa-tɩŋa pɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ pa-laŋɩyɛ pilim. Bibl heyiɣ ñɩm tɩnaa se “pataakpaɣ pe-lidaʋ pilim nɛ pepi mbʋ pɩkaɣ tɛm yɔ pɩ-tɛɛ, ɛlɛ pataa Ɛsɔ na liu.” (Kalɩ 1 Timootee 6:17-19.) Nɛ kiseɣtiɣ ñɩm tɩnaa nɛ kʋñɔndɩnaa mba pɛwɛ Ɛsɔ samaɣ taa yɔ se pakpa pa-tɩ nɛ liidiye laɣzaɣ. (1 Tim. 6:9, 10) Ye ɖɩnaɣ ɖo-koobiya ɛzɩ Yehowa naɣʋ-wɛ yɔ, pɩwɛɣ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ pɔ-yɔɔ lɩmaɣza kɩdɛkɛda pɩlɩɩnɩ ñɩm mbʋ pɛwɛna yaa pɛfɛyɩna yɔ pɩ-yɔɔ. Lɛɛlɛɛyɔ iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ pɩnzɩ nzɩ ɛyʋ wɛna yɔ, sɩ-tɔm. Pɩwɛ ɖeu se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza naayɛ nɔɔyʋ yɔɔ, pɩnzɩ nzɩ ɛwɛna yɔ sɩ-yɔɔ?

13. Suwe Masɩ heyiɣ-ɖʋ pɩlɩɩnɩ ɛyaa mba pasʋtʋyaa yɔ pa-ñam yɔɔ?

¹³ Ðoŋ ɖoŋ lɛ, Bibl seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ mba pasʋtʋyaa yɔ pɔ-yɔɔ. Levitiki 19:32 yɔɔdʋʋ se: “Ñʋʋgbɛlɩmdʋ [yaa ñʋʋ nɛ panzɩ tʋ] ɛsɩndaa, kʋyɩ ŋsɩŋ, ɖʋ hɩɖɛ akpadɩyʋ nɛ ŋña ñɛ-Ɛsɔ. Ma yɔ Kɩbaɣlʋ.” Mbʋ ɖɔɖɔ Aduwa 16:31 yɔɔdʋʋ se “ñʋʋ nɛ panzɩ kɛ sɔsɔtʋ hulaɣ, ndʋ pehikiɣ-tʋ siɣsiɣ nʋmɔʋ taa yɔ.” Apostoloo Pɔɔlɩ heyi Timootee se ɛtaakpɩɣdɩ akpadɩyʋ, ɛlɛ ɛñamɩ-ɩ ɛzɩ caja yɔ. (1 Tim. 5:1, 2) Paa paaha Timootee waɖɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ pɩcɛzɩ koobiya mba yɔ, pɩwɛɛ se ɛha-wɛ ñamtʋ.

14. Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɩwɛɛ se sɔɔndʋ ɛtaakpa-ɖʋ se ɖɩtasɩ lɔŋ yaa ɖɩhɔ weyi ɛkɩlɩ-ɖʋ yɔ ɛ-nɩŋgbaaŋ?

¹⁴ Paa mbʋ yɔ, ɛzɩma pɩwɛɛ se ñamtʋ ndʋ tɩwɛɛ? Ye nɔɔyʋ ɛkɩlɩ-ŋ pɩnzɩ nɛ ɛɖʋʋ ɛ-taa faɖaɖa nɛ ɛlakɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yaa ɛsandɩɣ lakasɩ nzɩ sɩtɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ, ɛzɩma pɩwɛɛ se ŋla? Yehowa ɛɛcɔŋnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ ɛhʋʋ tɔm, pʋyɔɔ lɛ eeyeki weyi ɛɖʋʋ ɛ-taa faɖaɖa nɛ ɛla kɩwɛɛkɩm yɔ ɛ-nɩŋgbaŋʋʋ hɔm, paa ɛzʋtʋyaa yɔ. Na tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ Ezekɩyɛɛlɩ 9:5-6 taa yɔ: “Ɩtɩŋ ɛ-wayɩ nɛ ɛtɛzɩ tɛtʋ nɛ ɩmaa; ɩtaafɛɛ nɔɔyʋ nɛ pɩtaalabɩ-mɩ pʋtɔdɩyɛ: Akpadɩyʋ, evebu, pɛlɛ, halaa, ɩkʋ-wɛ, ɩtɔyɩtɩ-wɛ.” Lɩmaɣzɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Izaayii 65 taa yɔ. (Izaayii 65:20) Ye mbʋ, mbʋ pɩ-tɔm pɩwɛɛ se pɩkɩlɩ cɛyʋʋ ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ, mbʋ lɛ se ɖɩha ñamtʋ “Kɩyakɩŋ Akpadɩyʋ” Yehowa. (Dan. 7:9, 10, 13, 14) Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, sɔɔndʋ ɛɛkaɣ-ɖʋ kpaʋ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩhɔ nɔɔyʋ nɩŋgbaaŋ paa ɛ-pɩnzɩ ɩwɛ ɛzɩma yɔ.​—Gal. 6:1.

15. Lɔŋ weyi ɖɩkpɛlɩkɩɣ Pɔɔlɩ nɛ Yesu pɔ-cɔlɔ pɩlɩɩnɩ ñamtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ ɛgbɛyɛ taa evebiya yɔɔ yɔ?

¹⁵ Nɛ koobiya mba pɛkɛ evebiya ɛgbɛyɛ taa yɔ, lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ pɔ-yɔɔ? Apostoloo Pɔɔlɩ ma evebu Timootee takayaɣ nɛ eheyi-i se: “Nɔɔyʋ etaani ña-pɩjatʋ [yaa ñe-evebitu], ɛlɛ kɛ tɔm mʋyaa nʋmɔʋ kɩbaŋʋ wɩlɩyʋ, yɔɔdaɣ taa, tɔm wɩlʋʋ taa, sɔɔlɩm taa, tisuu taa nɛ kele kele caɣʋ taa.” (1 Tim. 4:12) Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ ma tɔm tʋnɛ Timootee yɔ, Timootee kaatɛm wɛnʋʋ ɛzɩ pɩnzɩ 30 mbʋ yɔ. Paa mbʋ yɔ Pɔɔlɩ kaaha-ɩ wala sɔsɔna ɛgbɛyɛ taa. Paa ɖɩɩsɩŋ mbʋ pʋyɔɔ ɖeyi ɖeyi Pɔɔlɩ kaatasɩ-ɩ lɔŋ ɛnʋ yɔ, tɔm ndʋ ɛcaɣ se ɖɩkpɛlɩkɩ yɔ, tɩnaɣ kaɣlaa: Pɩtɩpɔzɩ se ɖikizi ɛgbɛyɛ taa evebiya wala haʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩmaɣzɩɣ se pa-pɩnzɩ tɩɖɔɔ. Ðɩtaasɔɔ se ɖa-kɩbaɣlʋ Yesu maɣmaɣ, pɩnzɩ 30 mbʋ yɔ ɛɛwɛna pʋcɔ nɛ ɛpaɣzɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ ɛkɔm tɛtʋ yɔɔ yɔ.

16, 17. (a) Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa lakɩ nɛ pana se koobu nɔɔyʋ mʋnaa se ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ yaa ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ? (b) Ɛzɩma sɔnzɩ yaa ɛyʋ lɩmaɣza pɩzɩɣ nɛ pɩkaɖɩnɩ tɔm ndʋ Masɩ wɩlɩɣ yɔ?

 ¹⁶ Pɩtɩla sɔnzɩ nzɩ sɩ-taa ɖɩpaɣlaa yɔ, ɛyaa cɔŋnɩ evebiya se pɛfɛyɩ lɛɣtʋ. Pɩpɩzɩɣ nɛ piyele nɛ nabʋyʋ taa, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kizi haʋ ɛgbɛyɛ taa evebiya wala se pɛkɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa yaa ɛzʋtʋyaa. Pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa tɩŋa ɩtɔzɩ se Bibl taa lɛ, patɩɖʋ pɩnzɩ nasɩyɩ se pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛwɛɛnɩ-sɩ pʋcɔ nɛ ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ yaa ɛzʋtʋyʋ. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tiiti 1:5-9) Pʋyɔɔ lɛ, ye ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ eyeba nɛ egeetiye taa sɔnzɩ nasɩyɩ yɔɔ lɛ, ɛɖʋ paɣtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛwɛɛ nɛ ɛkaɖɩɣnɩ tɔm ndʋ Masɩ wɩlɩɣ yɔ. Pɩtɩpɔzɩ se alɩwaatʋ ndʋ patazɩɣ ɛgbɛyɛ taa evebu nɔɔyʋ wɛtʋ taa se pana se ɛmʋnaa se paha-ɩ waɖɛ naɖɩyɛ lɛ; pakpaɣ ɛyʋ nɔɔyʋ lɩmaɣza yaa sɔnzɩ nasɩyɩ nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ, ɛlɛ Bibl ɖeke pɩwɛɛ se kiɖiyi-wɛ.​—2 Tim. 3:16, 17.

¹⁷ Ye ɖɩfɛyɩnɩ Bibl lɩmaɣza yɔ, yele nɛ ɖɩna ɛzɩma pɩpɩsɩɣnɩ koobiya evebiya mba pamʋnaa yɔ wayɩ yɔ. Ɛjaɖɛ naɖɩyɛ taa, ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ nɔɔyʋ kaapɩ fezuu taa camɩyɛ nɛ ɛzʋtʋyaa ɖʋ-ɩ ɛgbɛyɛ taa tʋma sakɩyɛ. Ɛzʋtʋyaa mba pa-tɩŋa panawa se ɛzɩma ɛɖɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa yɔ ɛmʋnaa se ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ, ɛlɛ pekizi nɛ patɩha-ɩ waɖɛ nɖɩ. Ɛzʋtʋyaa mba pa-pɩnzɩ kaaɖɔwa nɛ pɩkpaɖɩ lalaa yɔ pamaɣzaɣ se ɛzɩma ɛkɛ evebu yem yɔ, ɛtɩtalɩ se ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ. Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se ɛzʋtʋyaa pɩsɩnɩ evebu ɛnɛ nɛ wayɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛ-pɩnzɩ tɩɖɔɔ. Paa ɖɩyɔɔdɩ kɩɖaʋ kʋɖʋmʋʋ tɔm ɖeke yɔ, kɩɖaŋ sakɩyɛ wɩlɩɣ se mbʋ pɩwɛ ɖɔɖɔ ɛjaɖɛ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa. Ye mbʋ pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖɩtɩŋ nʋmɔʋ ŋgʋ Masɩ wɩlɩɣ-ɖʋ yɔ, nɛ ɖɩtaataa ɖa-maɣmaɣ ɖɔ-sɔnzɩ yaa ɖa-lɩmaɣza liu kaaʋ! Pi-ɖeke pɩpɩzɩɣna nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa se ɖɩtaacɔŋnɩ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ nɛ ɖɩhʋʋ tɔm yɔ tɩ-yɔɔ.

18, 19. Ye ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla?

¹⁸ Paa ɖɩtɩtalɩ pilim yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana lalaa yɔɔ, ye ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa weyi ɛfɛyɩnɩ tɛ yɔɔ tɛ yɔɔ wɛtʋ yɔ. (Tʋma 10:34, 35) Pʋyɔɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ pana ñaɣʋ yɔɔ paa ɛzɩmtaa, nɛ ɖɩtaasɔɔ Bibl lɔŋ tasʋʋ yɔ. Ye ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl lɔŋ tasʋʋ mbʋ yɔ, ɖɩkaɣ ɖɛnʋʋ ɛsɩndaa fezuu taa, nɛ ɖiyele tɩŋnʋʋ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩhʋʋnɩ lalaa tɔm, ɛzɩ Yesu ɖʋʋ-ɖʋ paɣtʋ yɔ.​—Yoh. 7:24.

¹⁹ Pɩzaɣ pazɩ lɛ, ɖe-Wiyaʋ Yesu Krɩstʋ kaɣ kɔm nɛ ɛhʋʋnɩ ɛjaɖɛ kpeekpe tɔm siɣsiɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩtɩkɛ mbʋ pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem yɔ, yaa tɔm ndʋ ɛnɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ ɛkaɣ tɩŋnʋʋ se ɛhʋʋ tɔm. (Iza. 11:3, 4) Ðɩɖaŋ alɩwaatʋ kɩbandʋ ndʋ se tɩtalɩ lɔŋ!