Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Totshibanga kiimu muyiile byomono na meeso

Totshibanga kiimu muyiile byomono na meeso

“Lekaayi kutshiba kiimu muyiile byaanumono na meeso, iyaayi kutshiba kiimu muyiile bululame!”—YOWANO 7:24.

NGONO: 142, 123

1. Yeeshaya badi mutemukye naminyi pabitale Yesu, na bwakinyi buno butemuki abwitunyingisha ku mashimba?

BUTEMUKI bwa Yeeshaya pabitale Yesu Kidishitu abwitunyingisha ku mashimba na kwitupa lukulupilo. Yeeshaya badi mutemukye’shi Yesu “taatshibi kiimu muyiile kwaye kumona, taakula muyiile akipusha matwi aaye,” na’shi “aimusha bee mu malwa mu bululame.” (Yeeshaya 11:3, 4) Bwakinyi ano mayi aetunyingisha ku mashimba? Mwanda twi mu ndumbulwilo muule na ntondo, na bantu abatshibila bangi biimu muyiile byabamono na meeso. Twi na lukalo lukata lwa Yesu mwikale Nsushi mupwidikye, shetutshibila kiimu muyiile byamono na meeso!

2. Yesu badi mwitutekye bwatudya kukita kinyi, na nkinyi kyatukesambila mu uno mwisambo?

2 Efuku dyoso atwikalaa na mweneno kampanda pabitale bangi bantu. Anka atwe ta twi bapwidikye bu Yesu, ngi bwakinyi mpa na mweneno eetu ta mupwidikye nya. Misusa ibungi atulondaa myanda yatumono na meeso. Anka, Yesu badi mwitutumine eyi’shi: “Lekaayi kutshiba kiimu muyiile byaanumono na meeso, iyaayi kutshiba kiimu muyiile bululame!” (Yowano 7:24) Byabya Yesu akumina’shi tumwambule na tulekye kutshibila bangi bantu kiimu muyiile byabamweneka ku meeso. Mu uno mwisambo, atukesambila bintu bisatu bilombene kwikala na bukitshishi ku mweneno eetu: Elangi dy’ekoba dya muntu sunga eumbo dyabo, bungi bwa makuta aadi nao, na bungi bwa bipwa byaye. Mu bino bintu byoso, atukalongo mushindo watudi balombene kukookyela Yesu na kupela kutshibila bangi kiimu muyiile byabamweneka ku meeso.

TOTSHIBANGA KIIMU MUYIILE EKOBA SUNGA EUMBO

3, 4. (a) Bwakinyi Mpyeele badi mushintuule binangu byaye pabitale bantu ba milo yabene? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo.) (b) Mbya binyibinyi bipya kinyi bibabadi balambukishe Mpyeele kwi Yehowa?

3 Banda kunangushena bibapushishe Mpyeele mutumibwa nsaa ibabamulungwile bwadya kwenda ku Kezaree, ku nshibo ya muntu a milo yabene ababadi abetanyina bu Korneye! (Bikitshino 10:17-29) Mpyeele badi mukule na binangu bya’shi bantu ba milo yabene ta mbatookane. Anka kubakitshikile mwanda ubadi umutakule bwadya kushintuula binangu byaye. Bu kileshesho, badi mumone kimonwa akifiki kwi Efile Mukulu. (Bikitshino 10:9-16) Mu kino kimonwa, Mpyeele bamwene kintu ki bu kilamba akifiki mwiyilu kibadi na nyema ibabadi abamono bu i butete. Kunyima kubatuukile eyi adimulungula’shi: “Mpyeele ebwe! Ipaa, odye.” Mpyeele bapelele n’eshimba dyaye dyoso misusa isatu. Mususa oso, eyi dibadi adimulungula’shi: “Kitooshiibwe kwi Efile Mukulu twekyambanga’shi nkibi.” Kunyima kwa kino kimonwa, Mpyeele tabadi mupushe mwanda ubabadi abakyebe kumulongyesha kwi dino eyi dibadi apusha. Kunyima kwa kapindji kapeela, bantu bababadi batume kwi Korneye babafikile. Kikudi ki selele kibadi kiludikye Mpyeele bwadya kwenda ku nshibo kwa Korneye, ngi bwakinyi bayile pamune na bantu bababadi batume.

4 Su Mpyeele badi mutshibe kiimu ‘muyiile bibaadi amono na meeso,’ tabadya kwenda ku nshibo kwa Korneye nya. Bena Yuuda tababadi abende ku mashibo a bantu ba milo yabene. Byabya Mpyeele bayile bwakinyi? Sunga mbibadi na ntondo kwi bantu bashi bena Yuuda, kimonwa kibamwene na bukunkushi bwa kikudi ki selele bibadi bishintuule binangu byaye. Kunyima kwa Mpyeele kutemesha Korneye, bambile’shi: “Naamono biinyibiinyi’shi Efile Mukulu tee na ntondo, na’shi mu kisamba kyooso, muntu ooso amutshinyi, naa akitshi myanda ya bululame apokyeelwa kwadi.” (Bikitshino 10:34, 35) Uno mpushisho mupya badi musankishe Mpyeele ngofu, na badi na bukitshishi kwi bena Kidishitu boso. Mu mushindo kinyi?

5. (a) Yehowa akumina’shi bena Kidishitu boso bashinguule mwanda kinyi? (b) Sunga mbyatudi bapwe kuuka bya binyibinyi, mbinangu kinyi byatudi balombene kutungunuka na kwikala nabyo?

5 Yehowa bafubile na Mpyeele bwa kukwasha bena Kidishitu boso bwabadya kushinguula’shi Te na ntondo nya. Ku meso kwa Yehowa, elangi dy’ekoba dyetu, eumbo, kisamba, sunga ludimi lwetu ta lwi na muulo nya. Su tubekala nka atutshinyi Efile Mukulu na kukita myanda ilulame, atukuminyibwa naye. (Beena-Ngalatea 3:26-28; Kibafumbwilwe 7:9, 10) Pangi we mupwe kuuka uno mwanda. Kadi bi kwikala naminyi su we mukudile mu eumbo sunga mu kifuko mwi bantu bebungi be na ntondo? Sunga wela binangu’shi twe na ntondo, we kwikala na binangu abilesha’shi we na ntondo mu eshimba dyobe su? Mpa na kunyima kwa Mpyeele kukwasha bangi bantu bwa kuuka’shi Efile Mukulu te na ntondo, badi muleshe dingi ntondo. (Beena-Ngalatea 2:11-14) Byabya twi kukookyela Yesu na kuleka kutshibila bangi kiimu muyiile byabamweneka ku meeso naminyi?

6. (a) Nkinyi kilombene kwitukwasha bwatudya kukambila ntondo? (b) Rapore ibabadi bafunde kwi ungi mukwetu mulume e na mashito ibadi ileshe kinyi pa mwanda waye?

6 Bwatudya kuuka su twi na binangu bya ntondo, abitungu twitaluule atwe banabene. Abitungu tupwandikishe mwikelo wetu na myanda yatulongo mu Eyi dy’Efile Mukulu. (Misambo 119:105) Twi balombene dingi kwipusha kuuku atudi bakulupile bwadya kwitulungula su mmumone’shi twi na ntondo yatushi balombene kumona atwe banabene. (Beena-Ngalatea 2:11, 14) Twi balombene kukunkushibwa na bino binangu mu kipaso kyatukutwa kushinguula atwe banabene’shi twi na ntondo! Uno mwanda ubadi ufikile ungi mukwetu e na mashito. Badi mufunde rapore bwa ungi mulume na mukashi babadi abafubu ngofu mu mudimo wa nsaa yoso. Mulume badi a mu kisamba kibabadi abamono kwi bantu bebungi’shi nkishadile. Uno mukwetu mulume e na mashito badi mufunde myanda ibuwa ibungi pabitale mulume anka badi mulombashe’shi: “Sunga mbyadi muntu a mu [dino eumbo], mwikelo na nshalelo aaye akwasha bangi bwabadya kushinguula’shi kwikala [muntu a mu kino kisamba] takulesha’shi abitungu nka wekale na mako, na nshalelo mushadile e mumune na a bantu boso ba mu [kino] kisamba nya.” Bino abitulongyesha kinyi? Sunga twekala na mashito e naminyi mu ndumbulwilo a Yehowa, abitungu twitaluule atwe banabene na kukumina bukwashi bwa’shi tumone bya kutundula su kwi kantu ka ntondo su nkapeela kashale munda mwetu. Nkingi kintu kinyi akitungu tukite?

7. Twi kulesha naminyi’shi “eshimba dyeetu ndifungulwe dyooso”?

7 Su “eshimba dyeetu ndifungulwe dyooso,” twi balombene kukatusha ntondo mwanka na kwiyipyanyisha na kifulo. (2 Beena-Kodinda 6:11-13) Okuminaa kushala pamune nka na bantu be na elangi dy’ekoba di mumune na dyobe, ba mu eumbo dyenu, ba mu kisamba kyenu, sunga abakula ludimi lwenu su? Su mbyabya, ekitshishe bwa kukisha nsaa pamune na bangi bantu. We kwitanyina bakwetu balume na bakashi abafiki mu maumbo elekeene bwa kufuba noobe mu mudimo wa bulungudi. Sunga’shi we kwibetanyina ku nshibo yoobe bwa kudya nabo kya kudya pamune. (Bikitshino 16:14, 15) Yaya nsaa, eshimba dyobe adikekala dyule ndaa na kifulo na tamwikala dingi kantu ka ntondo su nkapeela. Binobino tubandeyi kwisambila ungi mushindo watudi balombene kutshiba kiimu “muyiile byatumono na meeso.”

TOTSHIBANGA KIIMU MUYIILE BUPETA SUNGA BULANDA

8. Mukanda wa Beena-Levi 19:15 awitulongyesha kinyi pabitale mushindo ulombene bupeta sunga bulanda kwikala na bukitshishi ku mushindo watumono bangi bantu?

8 Twi balombene kwikala atumono bangi muyiile bupeta sunga bulanda bwabo. Mukanda wa Beena-Levi 19:15 awakula’shi: “Tanwikalanga na ntondo mu kutshiba kwa biimu, anka sambisha mwin’eumbo noobe na bululame.” Bupeta sunga bulanda bwa muntu mbulombene kwikala na bukitshishi ku mushindo watumumono naminyi?

9. Mmwanda kinyi wa binyibinyi awitwinyongosha ubabadi bafunde kwi Salomone, na uno mwanda awitulongyesha kinyi?

9 Salomone badi muyookyelwe bwadya kufunda uno mwanda awitwinyongosha. Bambile’shi: “Mufudîle, abamushikwâ mpâ na kwi ben’é, anka mpeta e na bakuku be bungi.” (Nkindji 14:20, EEM) Luno lukindji alwitulongyesha kinyi? Alwitulongyesha’shi su ta twi badimukye, twi kukumina kwikala ba kuuku ba bakwetu be na kantu ku masa na kupela kwikala bakuku ba bakwetu balanda. Bwakinyi bi bubi kutshibila bantu kiimu muyiile bintu byabadi nabyo sunga byabashii nabyo?

10. Shake badi mudimushe bena Kidishitu bwa mwanda kinyi?

10 Su twekala atutshibila bakwetu kiimu muyiile byabadi ba mpeta sunga balanda, twi kutwesha kwiabuula mu kakongye. Bino bibadi bikitshikye mu tungi tukongye twa mu siekele a kumpala, na Shake badi mudimushe baba bena Kidishitu pabitale uno mwanda. (Badika-Shake 2:1-4.) Ta twi balombene kutadila bwa’shi mu kakongye mwikale kwiabuula nya. Byabya, twi balombene kupela kutshibila bantu kiimu muyiile bintu byabadi nabyo naminyi?

11. Bintu bya ku mbidi bi na bukitshishi ku kipwano kya muntu na Yehowa su? Patuula.

11 Abitungu twikale atumono bakwetu bu abibamonaa Yehowa. Yehowa tataa muntu na muulo pa mwanda wa’shi mpeta sunga’shi mmulanda nya. Kipwano kyetu na Yehowa ta ki kwanka pa mwanda wa’shi twi na makuta e bungi sunga bintu bya ku mbidi nya. Eyendo’shi Yesu bambile’shi “bii bukopo bwa mpeta kutwela mu Bufumu bwa mwiyilu,” anka tabadi mwakule’shi bino ta mbilombene kukitshika nya. (Mateo 19:23) Yesu bambile dingi’shi: “Basha muloo, n’anwe balanda, mwanda Bufumu bw’Efile Mukulu mbwenu.” (Luka 6:20) Anka bino tabibadi abilesha’shi bantu balanda boso abadi abapushisha Yesu na kupeta myabi i pa bwayo nya. Kwi bantu balanda bebungi abapelele kulonda Yesu. Mwanda wa binyibinyi wi’shi, ta twi balombene kutshiba’shi kipwano kya muntu na Yehowa nkilonde muyiile bintu bya ku mbidi byadi nabyo nya.

12. Bifundwe abitulongyesha kinyi pabitale bantu ba mpeta na balanda?

12 Munkatshi mwa bafubi ba Yehowa mwi bakwetu ba mpeta na bangi namu balanda. Anka boso bwabo mbafule Yehowa na bakwete kumufubila na mashimba aabo ooso. Bifundwe abilungula ba mpeta’shi “balekye kutuula lukulupilo lwabo mu bupeta bushii kapu; anka bakulupile mw’Efile Mukulu.” (Badika 1 Timote 6:17-19.) Eyi dy’Efile Mukulu adilanga dingi bafubi ba Yehowa boso, ba mpeta na balanda’shi, kwikala na kifulo kya nfwalanga kwi masaku. (1 Timote 6:9, 10) Nsaa yatumono bakwetu bu byabebamonaa kwi Yehowa, tatukebatshibila kiimu muyiile bintu byabadi nabyo na byabashi nabyo nya. Kadi twi kwamba naminyi pabitale bipwa bya muntu? Bibuwa kutshibila bantu kiimu muyiile bipwa byabo su?

TOTSHIBANGA KIIMU MUYIILE BIPWA BYA MUNTU

13. Bible etulongyesha kinyi pabitale kunemeka bantu bakulu?

13 Misusa ibungi, Bible alesha’shi abitungu twikale atunemeka bantu bakulu. Mukanda wa Beena-Levi 19:32 awamba’shi: “Ebwee kumpala kwa sha-nyeene itooka, dingi ikala na kaneemo bwa muntu-mununu; byaabya ngi byoodya kuleesha moo w’Efile Mukulu.” Mukanda wa Nkindji 16:31 awamba’shi, ‘nyeene itooka ii buu lùbàngo lwa kineemo; su beeyipetela mu mashinda a bululame.’ Mpoolo balungwile Timote’shi tasaashilanga bantu banunu na bukyelo anka ebaate bu ba nshaye. (1 Timote 5:1, 2) Sunga mbibadi Timote na matalwa kwi bakwetu babadi bamukudile, bibadi abitungu’shi ekale nka etuulu pa mbalo yabo na kwibanemeka.

14. Nsaa kinyi yatudi balombene kwikala na lukalo lwa kuludika muntu mwitukudile?

14 Bi kwikala naminyi su muntu mununu bakitshi mulwisho sunga kukwatshishena mwanda ushi’ausankisha Yehowa? Yehowa tatadilaa muntu akitshi mulwisho wauku, sunga uno muntu ekala mukulu na anemekibwa ngofu. Banda kutala dino eyi dya kulonda di mu Yeeshaya 65:20, NWT: “Muntu akitshi mulwisho akedibwa mulwaa, sunga ekala na bipwa lukama.” Atupete dingi eyi dya kulonda di bino mu kimonwa kya Esekyele. (Esekyele 9:5-7) Byabya nkinyi ki na muulo ngofu? Ki na muulo nkunemeka Yehowa, aye mwikale mukulu a mafuku. (Ndanyele 7:9, 10, 13, 14) Kanemo katudi nako bwaye aketupa mashimba anyingye atudi nao lukalo bwa kukwasha muntu e na lukalo lwa bukwashi, sunga ekala na bipwa bi bungi bwi naminyi.—Beena-Ngalatea 6:1.

Onemekaa bakwetu ba nsongwalume su? (Tala kikoso kya 15)

15. Nkinyi kyatulongyela kwi Mpoolo mutumibwa pabitale kulesha kaneemo kwi bakwetu ba nsongwalume?

15 Bi kwikala naminyi su mukwetu ekala nsongwa? Bino abilesha’shi ta twi balombene kumunemeka su? Nya. Mpoolo badi mufundile Timote’shi: ‘Muntu su ngumune takupeeshanga bwa bukinga bwobe. Anka, ikala bu kileesheesho kwi beena-lukumiino mu bishima byobe, ku bikitshino, ku kifulo, ku lukumiino, na ku bwiselele.’ (1 Timote 4:12) Nsaa ibadi Mpoolo mufunde bino, Timote badi pangi na bipwa 30. Anka Mpoolo badi mumupe mashito akata. Ndilongyesha kinyi dyatudi balombene kupeta pa uno mwanda? Abitulongyesha’shi ta twi balombene kutshibila bakwetu ba nsongwalume kiimu pa mwanda wa bungi bwa bipwa byabo. Banda kunangushena ku myanda ibakitshine Yesu mu mafuku abadi na penda bipwa 33!

16, 17. (a) Bakulu abaukaa su mukwetu mmulombashe myanda itekibwe bwa kwikala bu mufubi a midimo sunga bu mukulu naminyi? (b) Mweneno a muntu nabene sunga bipikwa bya mu mbalo yadi mushale mbilombene kukila kumpala kwa abyamba Bifundwe naminyi?

16 Mu bipikwa bya bangi bantu, bantu tabanemekaa ba nsongwa nya. Ngi bwakinyi, bangi bakulu mbalombene kupela kupa ba nsongwalume bushito bwa bu bafubi ba midimo sunga bu bakulu, sunga bekala bapwe kulombasha myanda itekibwe bwa kupeta ano mashito. Anka Bible takula mbalo su ngimune’shi abitungu mukwetu alombashe bungi bwa bipwa kampanda kumpala kwadya kwikala bu mufubi a midimo sunga bu mukulu nya. (1 Timote 3:1-10, 12, 13; Tite 1:5-9) Su mukulu ekasha bino bu mwiya pa mwanda wa bipikwa bya kwabo, takwete kulonda Eyi dy’Efile Mukulu nya. Bakulu ta mbalombene kutshibila ba nsongwa kiimu muyiile mweneno aabo’bo banabene sunga muyiile bipikwa bya mu kibundji kyabo, anka abitungu bebatshibile muyiile miya i mu Eyi dy’Efile Mukulu.—2 Timote 3:16, 17.

17 Su bakulu bakutwa kulonda miya ya mu Bible pabitale kusangula bafubi ba midimo na bakulu, mbalombene kukutshishwa bakwetu bapwe kulombasha myanda itekibwe bwabadya kupeta ano mashito. Mu dingi eumbo, ungi mufubi a midimo badi musemune mashito akata, na bakulu abadi bashinkamishe’shi mmulombashe myanda itekibwe mu Bible bwadya kufuba bu mukulu. Anka bangi bakulu babambile’shi amweneka bu mukinga ngofu byashii mulombene kwikala bu mukulu, abo nkupela kutusha eshina dyaye bwabadya kumupa bushito bwa bu mukulu. Mwanda wa malwa, uno mukwetu bakutshilwe kutuka bu mukulu, nka pa mwanda wa bibadi amweneka ku meeso. Na dingi abimweneka’shi bino binangu bi mwi bantu mu bipindji bya nsenga bibungi. Bi na muulo ngofu bwatudya kwimeena pa myanda i mu Bible pamutwe pa kwimeena pa mweneno eetu’twe banabene sunga pa bipikwa bya bantu be mu mbalo yatudi. Su tubakitshi byabya atukakookyela Yesu na kuleka kutshibila bantu kiimu muyiile byabamweneka ku meeso.

TSHIBA KIIMU MUYIILE BULULAME

18, 19. Nkinyi akitukwasha bwa kumona bakwetu byabebamonaa kwi Yehowa?

18 Twi bantu bakutwe kupwidika, kadi twi kulonga bya kumona bangi kushi ntondo, bu abibamonaa Yehowa. (Bikitshino 10:34, 35) Byabya abitungu twikale atuteemesha myanda yabetulungula mu Eyi dy’Efile Mukulu nsaa yoso. Nsaa yatwiyitumikila, atukookyela mwiya wa Yesu wa ‘kuleka kutshiba kiimu muyiile abimweka na meeso.’—Yowano 7:24.

19 Mu mafuku apeela’mu, Nfumwetu Yesu Kidishitu, akatshibila bantu boso kiimu. Kiimu kyaye akikekala kimeene pa miya ilulame y’Efile Mukulu, kushi pa myanda yamono na yapusha. (Yeeshaya 11:3, 4) Tukwete kutengyela na meso kwishinda apakalombana kino kipungo!