1. I yini leswi Esaya a swi profeteke ha Yesu naswona hikwalaho ka yini sweswo swi khutaza?

EKA vuprofeta byakwe mayelana ni Hosi ya hina Yesu Kreste, Esaya u hi chavelela a tlhela a tiyisekisa timbilu ta hina. Esaya u profete leswaku Yesu “a nge avanyisi hi ku ya hi leswi a swi vonaka ematihlweni ya yena, kumbe a tshinya hi ku ya hi leswi twiwaka hi tindleve takwe ntsena.” “U ta avanyisa swisiwana hi ku tshembeka.” (Esa. 11:3, 4 ) Hikwalaho ka yini sweswo swi khutaza? Hikuva hi hanya emisaveni leyi teleke xihlawuhlawu. Hinkwerhu hi navela ku va ni Muavanyisi la hetisekeke, loyi a nga ta ka a nga pfuki a hi avanyise hi ku landza ndlela leyi hi langutekaka ha yona!

2. Xana Yesu u hi lerise leswaku hi endla yini naswona hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?

² Hi avanyisa van’wana siku ni siku. Kambe leswi hi nga hetisekangiki a hi swi koti ku avanyisa swilo hilaha Yesu a avanyisaka ha kona. Hi nga ha kuceteriwa hileswi hi swi vonaka hi mahlo ya hina. Nilokoswiritano, loko Yesu a ri laha misaveni u lerise a ku: “Tshikani ku avanyisa hi ku landza ku languteka ka munhu, kambe avanyisani hi vuavanyisi byo lulama.” (Yoh. 7:24) Swi le rivaleni leswaku Yesu u lava leswaku hi n’wi tekelela kutani hi papalata ku avanyisa vanhu hi ku landza ndlela leyi va langutekaka ha yona. Eka xihloko lexi, hi ta bula hi swilo swinharhu leswi hakanyingi vanhu va kuceteriwaka hi leswi va  swi vonaka hi mahlo: rixaka kumbe ndhavuko, rifuwo ni malembe lawa munhu a nga na wona. Loko hi ri karhi hi endla tano, hi ta kambisisa tindlela leti hi nga yingisaka xileriso xa Yesu ha tona.

3, 4. (a) I swiendlakalo swihi leswi endleke leswaku muapostola Petro a tlhela a kambisisa ndlela leyi a va languta ha yona Vamatiko? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni.) (b) Xana Yehovha u pfune Petro leswaku a twisisa yini?

³ Anakanya hi swilo leswi muapostola Petro a ri karhi a swi anakanya loko a vitaniwe eKhezariya, ekaya ra munhu wa Matiko la vuriwaka Korneliyo. (Mint. 10:17-29) Ku fana ni Vayuda van’wana va le nkarhini wakwe, u kule a ri karhi a tshemba leswaku vanhu Vamatiko a va basangi. Hambiswiritano, Petro u vone swiendlakalo leswi endleke leswaku a tikambisisa. Hi xikombiso, Petro a ha ku vona xivono hi singita. (Mint. 10:9-16) Xana Petro a a vone yini? U vone nchumu lowu fanaka ni nguvu, lowu a wu tele hi swiharhi leswi nga basangiki wu tshinetiwa emahlweni ka yena kutani a twa rito leri humaka etilweni ri ku: “Tlakuka, Petro, u tlhava u dya!” Ku ringana kanharhu Petro u arile. Nkarhi ni nkarhi rito leri humaka etilweni ri n’wi byele leswaku a “tshika ku vula leswaku swilo leswi Xikwembu xi swi basiseke swi nyamile.” Loko xivono xexo xi hela Petro a pfilunganyekile, a a tivutisa leswaku rito rero a ri n’wi byela yini. Hi nkarhi wolowo, ku fike varhumiwa lava a va huma eka Korneliyo. Endzhaku ka loko a kume nkongomiso wa moya lowo kwetsima, Petro u fambe swin’we ni varhumiwa volavo a ya ekaya ra Korneliyo.

⁴ Loko Petro a a avanyise mhaka yoleyo hi ku landza leswi a swi vonaka, a ta va a nga nghenanga ekaya ka Korneliyo. Vayuda a va nga ngheni emakaya ya vanhu Vamatiko. Hikwalaho ka yini Petro a tshike xihlawuhlawu lexi a xi dzime timitsu? U pfuniwe hi xivono lexi a xi voneke swin’we ni xitiyisekiso lexi a xi kumeke eka moya lowo kwetsima. Endzhaku ka loko Petro a yingise leswi Korneliyo a n’wi byeleke swona, handle ko kanakana rungula rolero ri n’wi susumetele ku vula a ku: “Hakunene ndza swi xiya leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.” (Mint. 10:34, 35) Wolawo a ku ri matwisiselo lamantshwa eka Petro, lama a ma ta khumba vutomi byakwe hinkwabyo! Xana mhaka ya ku nga yi hi nghohe a yi ta va khumba njhani Vakreste hinkwavo?

5. (a) I yini leswi Yehovha a lavaka leswaku Vakreste hinkwavo va swi twisisa? (b) Hambiloko hi ri Vakreste, i yini leswi hi nga ha vaka hi ri naswona etimbilwini ta hina?

⁵ Hi ku tirhisa Petro, Yehovha u pfune Vakreste hinkwavo va twisisa leswaku A nga yi hi nghohe. A nga hlawuli vanhu hi ku ya hi rixaka, ndhavuko, tiko kumbe ririmi. Wanuna kumbe wansati la chavaka Xikwembu kutani a endla leswo lulama wa amukeleka eka xona. (Gal. 3:26-28; Nhlav. 7:9, 10) A swi kanakanisi leswaku wa pfumela leswaku leswi i ntiyiso. Kambe ku vuriwa yini loko u kulele etikweni kumbe endyangwini lowu nga na xihlawuhlawu? Hambileswi u nga ha tivonaka u nga ri na xihlawuhlawu kambe swi nga endleka wa ha ri na xona embilwini. Hambi ku ri Petro loyi a paluxeke leswaku Yehovha a nga yi hi nghohe, hi ku famba ka nkarhi u kombise xihlawuhlawu. (Gal. 2:11-14) Hi nga xi yingisa njhani xileriso xa Yesu kutani hi tshika ku avanyisa hi ku ya hi leswi hi swi vonaka hi mahlo?

6. (a) I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi tsuvula xihlawuhlawu lexi dzimeke timitsu etimbilwini ta hina? (b) Xana xiviko xa makwerhu un’wana la nga ni vutihlamuleri xi kombisa yini?

⁶ Hi fanele hi tikambisisa hi ku tirhisa Rito ra Xikwembu, ku vona loko ha ha ri na xihlawuhlawu xo karhi etimbilwini ta hina. (Ps. 119:105) Hi nga ha tlhela hi lava mpfuno eka van’wana lava vonaka hi ri ni xihlawuhlawu hambiloko hina vini hi nga tivoni. (Gal. 2:11, 14) Swi nga ha endleka xihlawuhlawu xi dzime timitsu eka hina lerova hi nga swi koti ku xi vona. Hi xikombiso, anakanya  hi makwerhu la nga ni vutihlamuleri la rhumeleke xiviko lexinene hi vatekani van’wana lava nga eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. Nuna wa kona a a ri wa rixaka leri van’wana a va ri langutela ehansi. Swi vonaka onge makwerhu loyi, la nga ni vutihlamuleri na yena a ri ni xihlawuhlawu eka rixaka rolero. Eka xiviko xakwe u boxe swilo swo tala swa kahle hi nuna wa kona kambe u gimete hi ku vula a ku: “Hambileswi a nga wa [rixaka leri], mahanyelo ya yena lamanene ma pfuna van’wana va twisisa leswaku ku va wa [rixaka leri] a swi vuli swona leswaku u fanele u tikhoma ku biha hilaha swi tolovelekeke hakona eka vanhu va rixaka [leri].” Xana wa yi vona yinhla? Ku nga khathariseki vutihlamuleri lebyi hi nga na byona, hi fanele hi tikambisisa hi vukheta naswona hi tiyimisela ku amukela mpfuno leswaku hi ta susa xihlawuhlawu xihi na xihi lexi nga etimbilwini ta hina. I yini swin’wana leswi hi nga swi endlaka?

7. Hi nga swi kombisa njhani leswaku a hi swi lavi ku va na xihlawuhlawu etimbilwini ta hina?

⁷ Loko hi rhandza van’wana, hi ta pfumelela rirhandzu ri siva xihlawuhlawu. (2 Kor. 6:11-13) Xana u tolovelane na vanhu va rixaka ra wena ntsena, ndhavuko, tiko kumbe lava vulavulaka ririmi ra wena? Loko swi ri tano, ringeta ku tolovelana ni van’wana lava nga riki va rixaka ra wena. Swi nga va njhani loko wo rhamba vamakwerhu va tinxaka tin’wana leswaku va ta tirha na wena ensin’wini kumbe u va rhamba ekaya ra wena leswaku mi ta tsakela swakudya? (Mint. 16:14, 15) Loko u endla tano, u ta va rhandza kutani a wu nge vi na xona xihlawuhlawu. Kambe ka ha ri na swin’wana leswi eka swona hi talaka ku avanyisa van’wana hi ku ya hi ndlela leyi va langutekaka ha yona. A hi kambisiseni mhaka ya rifuwo.

8. Hi ku ya hi Levhitika 19:15, Leswi vanhu va nga na swona swi nga ri khumba njhani langutelo ra hina?

⁸ Leswi vanhu va nga na swona swi nga khumba ndlela leyi hi va langutaka ha yona. Levhitika 19:15 yi ri: “U nga tshuki u va ni xihlawuhlawu eka la nga xisiwana naswona u nga tshuki u tsakela munhu wa xiyimo xa le henhla. U fanele u avanyisa munhu-kuloni hi vululami.” Kambe xana leswi munhu a nga na swona swi nga yi khumba njhani ndlela leyi hi n’wi langutaka ha yona?

9. Hi wihi ntiyiso lowu nga tsakisiki lowu Solomoni a wu tsaleke naswona wu hi dyondzisa yini?

⁹ Moya lowo kwetsima wu susumetele Solomoni leswaku a tsala ntiyiso lowu nga tsakisiki hi vanhu lava nga hetisekangiki. Eka Swivuriso 14:20 u tsale a ku: “Loyi a pfumalaka u vengiwa ni hi munhu-kulobye, kambe va tele vanakulobye va munhu la fuweke.” Xana xivuriso lexi xi hi dyondzisa yini? Loko hi nga swi xiyi, hi nga aka xinghana ni vamakwerhu lava fuweke kutani hi nga vi na mhaka ni vamakwerhu lava pfumalaka. Ha yini swi ri ni khombo ku avanyisa vanhu hi ku ya hi leswi va nga na swona?

10. Hi xihi xiphiqo lexi Yakobo a vulavuleke ha xona?

¹⁰ Loko hi avanyisa van’wana hi ku ya hi leswi va nga na swona, hi nga endla leswaku ku va ni ku avana evandlheni. Mudyondzisiwa Yakobo u vule leswaku xiphiqo lexi, a xi endla leswaku ku va ni ku avana emavandlheni man’wana hi lembe xidzana ro sungula. (Hlaya Yakobo 2:1-4.) Hi fanele hi tivonela leswaku hi nga pfumeleli langutelo ro tano emavandlheni namuntlha. Xana hi nga swi papalata njhani ku avanyisa van’wana hi ku ya hi leswi hi swi vonaka?

11. Xana leswi munhu a nga na swona swi byi khumba njhani vuxaka bya yena na Yehovha? Hlamusela.

¹¹ Hi fanele hi languta vamakwerhu hi laha Yehovha a va langutaka ha kona. Munhu a nga vi wa risima eka Yehovha hi leswi a nga fuwa kumbe hi leswi a pfumalaka. Vuxaka bya hina na Yehovha a byi titsheganga hi rifuwo ra hina kumbe hi leswi hi pfumalaka. Hambileswi ku nga ntiyiso leswaku Yesu u vule leswaku “swi ta nonon’hwa leswaku munhu la fuweke a nghena eMfun’weni wa matilo,” kambe a nga vulanga leswaku a swi nge  koteki. (Mat. 19:23) Hi hala tlhelo, Yesu u tlhele a ku: “Ma tsaka n’wina swisiwana, hikuva Mfumo wa Xikwembu i wa n’wina.” (Luka 6:20) Kambe leswi a swi vuli swona leswaku vanhu hinkwavo lava a va ri swisiwana a va katekisiwile ni ku amukela tidyondzo ta Yesu. Vanhu vo tala lava a va ri swisiwana a va ri amukelanga rungula ra Yesu. Mhaka hi leswaku, a hi nge avanyisi vuxaka bya munhu na Yehovha hi ku ya hi leswi a nga na swona.

12. I xileriso xihi lexi Matsalwa ma xi nyikelaka eka lava fuweke ni lava pfumalaka?

¹² Ha tsaka leswi hi nga ni vamakwerhu vo tala lava fuweke ni lava pfumalaka lava rhandzaka ni ku tlhela va tirhela Yehovha hi mbilu hinkwayo. Matsalwa ma lerisa lava fuweke leswaku “va nga veki ntshembo wa vona erifuweni leri nga tiyangiki, kambe va wu veka eka Xikwembu.” (Hlaya 1 Timotiya 6:17-19.) Hi nkarhi lowu fanaka, Rito ra Xikwembu ri lemukisa vanhu va Xikwembu hinkwavo lava fuweke ni lava pfumalaka leswaku va tivonela leswaku va nga rhandzi mali. (1 Tim. 6:9, 10) Loko hakunene hi pfula mahlo ya hina kutani hi languta vamakwerhu hilaha Yehovha a va langutaka ha kona, a hi nge weli endzingweni wo va avanyisa hi leswi va nga na swona. Kambe ku vuriwa yini hi malembe lawa munhu a nga na wona? Xana swa twala ku avanyisa van’wana hi ku ya hi sweswo? A hi voneni.

13. Xana Matsalwa ma hi dyondzisa yini hi ku xixima lava dyuhaleke?

¹³ Matsalwa ma tshamela ku hi tsundzuxa leswaku hi xixima lava dyuhaleke. Levhitika 19:32 yi ri: “U fanele u suka u yima emahlweni ka la nga ni timpfu naswona u fanele u komba xichavo eka munhu la kuleke, u fanele u chava Xikwembu xa wena.” Hilaha ku fanaka, Swivuriso 16:31 yi hi byela leswaku “misisi ya mpunga i harhi ya ku saseka loko yi kumeka endleleni ya ku lulama.” Nakambe Pawulo u lerise Timotiya leswaku a nga fanelanga a sola wanuna la kuleke hi matimba kambe u fanele a khoma makwerhu la kuleke tanihi tatana. (1 Tim. 5:1, 2) Hambileswi Timotiya a ri ni vulawuri byo karhi eka vamakwerhu volavo lava kuleke, a fanele a va komba xichavo ni ntwelavusiwana.

14. Hi le ka xiyimo xihi laha swi faneleke leswaku hi tshinya kumbe hi nyika munhu la kuleke ndzayo?

¹⁴ Hambiswiritano, hi fanele hi wu twisisa njhani nsinya wolowo wa nawu? Hi xikombiso, xana hi fanele hi titsongahatela munhu la kuleke la endlaka xidyoho hi vomu kumbe la endlaka swilo leswi nga n’wi tsakisiki Yehovha? Yehovha a nge avanyisi munhu hi ku landza malembe lama a nga na wona naswona a nge xi bi hi makatla xidyoho lexi a xi endlaka hi vomu ntsena hi leswi a kuleke. Xiya nsinya wa nawu lowu nga eka Esaya 65:20 lowu nge: “Mudyohi, hambiloko a ri ni malembe ya 100 hi vukhale u ta rhuketeriwa.” Nsinya wun’wana wa nawu lowu fanaka wu boxiwe eka xivono xa Ezekiyele. (Ezek. 9:5-7) Hikwalaho, mikarhi hinkwayo hi fanele hi tikarhatela ku xixima Nkulukumba wa Masiku ku nga Yehovha Xikwembu. (Dan. 7:9, 10, 13, 14) Loko hi endla tano, a hi nge chavi ku lulamisa munhu loyi a lavaka ndzayo ku nga khathariseki malembe lama a nga na wona.—Gal. 6:1.

15. I yini leswi hi swi dyondzaka eka muapostola Pawulo mayelana ni ku xixima vamakwerhu lava ha riki vantshwa?

¹⁵ Ku vuriwa yini hi vantshwa evandlheni? U va languta njhani? Loko Timotiya a ha ri muntshwa, muapostola Pawulo u n’wi tsalele a ku: “Ku nga tshuki ku va ni munhu la byi langutelaka ehansi vuntshwa bya wena. Ku hambana ni sweswo, vana xikombiso xa lava tshembekaka eku vulavuleni, eku tikhomeni, erirhandzwini, eripfumelweni, evutengini.” (1 Tim. 4:12) Loko Pawulo a tsala marito lawa, swi nga endleka Timotiya a ri emalembeni ya va-30. Kambe Pawulo a a n’wi nyike vutihlamuleri lebyikulu. Ku nga  khathariseki xivangelo xa kona kambe dyondzo ya kona yi le rivaleni. A hi fanelanga hi avanyisa vamakwerhu lavantshwa hi ku landza malembe ya vona. Hi fanele hi tsundzuka leswaku hambi ku ri Hosi ya hina Yesu u hete vutirheli byakwe hinkwabyo a ri emalembeni ya va-30.

16, 17. (a) Vakulu va fanele va endla yini leswaku va ta tiva loko makwerhu a fanelekela ku bumabumeriwa tanihi nandza wa vutirheli kumbe nkulu? (b) Xana langutelo ra munhu ni ndhavuko swi nga lwisana njhani ni Matsalwa?

¹⁶ Swi nga ha endleka hi ri eka ndhavuko lowu va langutelaka ehansi vantshwa. Loko swi ri tano, vakulu va nga ha kanakana ku bumabumela vamakwerhu lava ha riki vantshwa tanihi hi malandza ya vutirheli kumbe vakulu. Vakulu hinkwavo va fanele va tsundzuka leswaku Matsalwa a ma hi byeli leswaku munhu u fanele a bumabumeriwa tanihi nandza wa vutirheli kumbe nkulu loko a ri ni malembe mangani. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Loko nkulu a endla nawu lowu sekeriweke eka ndhavuko, a nga fambisani ni Matsalwa. Vamakwerhu lavantshwa va fanele va kamberiwa hi ku landza Rito ra Xikwembu ku nga ri hi langutelo ra munhu kumbe ndhavuko.—2 Tim. 3:16, 17.

¹⁷ Xiya ndlela leyi langutelo ro tano leri sekeriweke eka ndhavuko ri nga va sivelaka ha yona vamakwerhu lava fanelekaka leswaku va bumabumeriwa. Eka tiko rin’wana nandza wa vutirheli la fanelekaka a a byarhisiwe vutihlamuleri byo tala lebyikulu. Hambileswi vakulu evandlheni ra ka vona a va pfumelelana leswaku makwerhu loyi u fikelela swilaveko swa Matsalwa swo va nkulu kambe a va n’wi bumabumelanga. Vakulu van’wana lava dyuhaleke a va vula leswaku makwerhu loyi u languteka a ri ntsongo leswaku a nga va nkulu. Lexi twisaka ku vava, makwerhu loyi a nga bumabumeriwanga tanihi nkulu ntsena hikwalaho ka ndlela leyi a langutekaka ha yona. Hambileswi lexi ku ngo va xikombiso xin’we kambe swiviko swi kombisa leswaku langutelo ro tano, ri khumba vamakwerhu vo tala emisaveni hinkwayo. Hakunene i swa nkoka leswaku hi titshega hi Matsalwa ku tlula ku titshega hi ndhavuko kumbe langutelo ra hina! Yoleyo hi yona ntsena ndlela yo yingisa Yesu kutani hi tshika ku avanyisa hi ku landza ku languteka ka munhu.

18, 19. I yini lexi lavekaka leswaku hi ta kota ku languta vanhu hilaha Yehovha a va langutaka ha kona?

¹⁸ Hambileswi hi nga hetisekangiki, hi nga dyondza ku languta vanhu hi ndlela leyi Yehovha loyi a nga yiki hi nghohe a va langutaka ha yona. (Mint. 10:34, 35) Kambe swi lava matshalatshala ni ku hambeta hi yingisa switsundzuxo leswi nga eRitweni ra Xikwembu. Loko hi tirhisa switsundzuxo leswi, hi ta kota ku yingisa xileriso xa Yesu xo tshika ku avanyisa hi ku landza ku languteka ka munhu.—Yoh. 7:24.

¹⁹ Ku nga ri khale, Hosi ya hina Yesu Kreste yi ta avanyisa vanhu hinkwavo, ku nga ri hi ku landza leswi yi swi vonaka hi mahlo kumbe leswi yi swi twaka hi tindleve kambe hi vuavanyisi byo lulama. (Esa. 11:3, 4) Sweswo swi ta tsakisa hakunene!