1. Kasi Yesaya wakayowoyerathu vichi vyakukhwaskana na Yesu, ndipo chifukwa wuli ichi ntchakukhozga?

MU UCHIMI wake wakuyowoya za Fumu Yesu Khristu, Yesaya wakutikhozga na kutipembuzga. Yesaya wakayowoyerathu kuti Yesu “wazamweruzga kutolera waka ivyo maso ghake ghawona yayi, nesi kuchenya kuyana na ivyo wapulika waka na makutu ghake. Ŵakuyuyuka wazamuŵeruzga mwaurunji.” (Yes. 11:3, 4) Chifukwa wuli fundo iyi njakukhozga? Chifukwa ŵanthu ŵanandi mbasankho mu charu kweniso ŵakutemwera. Tose tikudokera kuŵa na Mweruzgi wambura kwananga uyo wazamweruzga kuyana na kawonekero kakuwaro yayi.

2. Kasi Yesu wali kutilangura kuchita vichi, ndipo tisambirenge vichi mu nkhani iyi?

² Tikweruzga ŵanji zuŵa lililose. Kweni pakuti tili kubabika ŵakwananga, tingeruzga mwaurunji nga ni Yesu yayi. Kanandi tikweruzga kuyana na umo munthu wakuwonekera. Lekani apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, wakayowoya kuti: “Lekani kweruzga kuyana na kawonekero ka kuwaro, kweni mweruzgenge mwaurunji.” (Yoh. 7:24) Yesu wakukhumba kuti tichitenge nga ndiyo. Tileke kweruzga ŵanthu kuyana na kawonekero kakuwaro. Mu nkhani iyi, tiwonenge vigaŵa vitatu ivyo ŵanthu ŵakutemwa kweruzga ŵanyawo kuyana na  kawonekero kakuwaro. Vigaŵa ivi ni mtundu panji fuko la munthu, kasangiro ka munthu, na msinkhu panji kuti vyaka vyake. Pa chigaŵa chilichose, tiwonenge umo tingalondezgera ulongozgi wa Yesu.

3, 4. (a) Kasi ni vyakuchitika wuli ivyo vikawovwira mpositole Petrosi kuti wasinthe umo wakawoneranga Ŵamitundu? (Wonani chithuzi chakwamba.) (b) Kasi ni unenesko wuli uphya uwo Yehova wakawovwira Petrosi kuti waupulikiske?

³ Ghanaghanirani ivyo vikwenera kuti vikaŵa mu maghanoghano gha mpositole Petrosi apo wakachemeka ku Kesareya ku nyumba ya Koroneliyo, uyo wakaŵa Wamitundu. (Mil. 10:17-29) Petrosi nayo wakagomezganga kuti Ŵamitundu ŵakaŵa ŵakufipirwa, nga umo Muyuda waliyose mu nyengo yira wakagomezgeranga. Kweni Petrosi wakawona vinthu vinyake ivyo vikamupangiska kuti wasinthe maghanoghano ghake. Mwachiyelezgero, Petrosi wakawona mboniwoni yakuzizwiska. (Mil. 10:9-16) Kasi wakawona vichi? Wakawona chisalu chikuru chakuzura na vinyama vyakufipirwa chikukhira kufuma kuchanya ndipo mazgu ghakafuma kuchanya kuti: “Petrosi wuka, koma ndipo urye!” Kweni Petrosi wakakana katatu. Nyengo yiliyose iyo wakakananga, mazgu ghakafumanga kuchanya, kumuphalira kuti “leka kuchema vinthu ivyo Chiuta watozga kuti ni vyakufipirwa.” Mboniwoni iyi yikati yamara, Petrosi wakazizwa na ivyo wakapulika. Nyengo yichoko waka, kukiza mathenga kufuma kwa Koroneliyo. Mzimu utuŵa ukati wamulongozga, Petrosi wakalongozgana na mathenga ghara kuluta ku nyumba ya Koroneliyo.

⁴ Petrosi weruzgenge kuyana na kawonekero ka kuwaro mphanyi wakanjira yayi mu nyumba ya Koroneliyo. Ŵayuda ŵakanjiranga yayi mu nyumba za Ŵamitundu. Chifukwa wuli Petrosi wakanjira nangauli wakakura na sankho? Mboniwoni iyo wakawona yikamukhwaska chomene Petrosi. Mzimu utuŵa nawo ukamovwira kusintha maghanoghano ghake. Petrosi wakati wategherezga kwa Koroneliyo, wakachiskika na mzimu kulemba kuti: “Nadi, sono namanya kuti Chiuta wakutemwera yayi. Kweni wakupokelera munthu wa mtundu uliwose uyo wakumopa na kuchita urunji.” (Mil. 10:34, 35) Petrosi wakakondwa chomene kumanya unenesko uphya uwu, ndipo unenesko uwu ukakhwaska Ŵakhristu wose. Kasi ukaŵakhwaska wuli?

5. (a) Kasi Yehova wakukhumba kuti Ŵakhristu wose ŵamanye vichi? (b) Nangauli tamanya unenesko, kweni ni nkharo wuli iyo yingaŵa mukati mu mtima withu?

⁵ Kwizira mwa Petrosi, Yehova wakawovwira Ŵakhristu wose kuti ŵamanye kuti Iyo wakutemwera yayi. Yehova wakuwona munthu kuti ngwakuzirwa chifukwa cha mtundu wake yayi, fuko lake, chiyowoyero chake, panji charu chake. Munthu waliyose uyo wakopa Chiuta na kuchita icho ntchakunyoloka ngwakuzomerezgeka kwa iyo. (Gal. 3:26-28; Chivu. 7:9, 10) Tikukayika yayi kuti mukumanya kuti fundo iyi njaunenesko. Kweni wuli usange mwakulira ku malo panji pa nyumba iyo ŵanthu mbasankho? Nyengo zinyake mungajiwona nga mulije sankho, kweni lili mukati mu mtima. Nanga waŵe Petrosi, uyo wakaŵa na mwaŵi wa kuvumbura kuti Yehova wakutemwera yayi, kunthazi wakazakalongora kuti wali na sankho. (Gal. 2:11-14) Ipo tingachita wuli kuti tipulikire Yesu na kuleka kweruzga ŵanthu kuyana na kawonekero ka kuwaro?

6. (a) Ntchivichi chingatovwira kuti tiwuskemo sankho mu mtima withu? (b) Kasi lipoti ilo wakalemba mubali munyake likavumburachi?

⁶ Tikwenera kujisanda mwakupwelelera kuti timanye usange mu mtima withu muchali sankho. Mazgu gha Chiuta ghangatovwira kuti tijisande. (Sal. 119:105) Tikweneraso kupempha ŵanji kuti ŵatovwire usange ŵawona sankho mwa ise, nanga ni para ise tikuwona nga sankho tilije. (Gal. 2:11, 14) Nyengo zinyake sankho lingaŵa kuti lajintha chomene misisi mwa ise mwakuti tikumanya yayi kuti tili  nalo. Mwachiyelezgero, wonani ivyo wakayowoya mubali munyake mu lipoti lakukhwaskana na ŵakutorana ŵanyake ŵa nkharo yiwemi awo ŵakaŵa mu uteŵeti wanyengo zose. Mfumu wakaŵa wa fuko ilo ŵanandi ŵakaliwonanga kuti ndapasi. Panji mubali uyu wakamanyanga yayi kuti nayo wakaŵa wasankho ku munthu uyu. Mu lipoti lake, wakayowoya vinthu vinandi viwemi vya mfumu, kweni wakamalizga na mazgu ghakuti: “Nangauli ngwa [fuko ili], kweni nkharo na vyakuchita vyake vyawovwira ŵanthu kumanya kuti mbanthu wose yayi [ŵa fuko ili] awo mbazgapa (ŵakazuzi chomene) kweniso ŵakukhalira, nga umo ŵaliri ŵanthu ŵanandi ŵa [fuko ili].” Kasi fundo mwayiwona? Nanga tingaŵa na maudindo wuli mu gulu la Yehova, tikwenera kujisanda mwakupwelelera na kupempha ŵanyithu kuti ŵatovwire mwakuti timanye usange tichali na sankho mu mtima withu. Kasi tingachitaso vichi?

7. Kasi tingalongora wuli kuti tikujura mtima withu?

⁷ Para tingajura mtima withu, tiŵenge na chitemwa ndipo sankho lose limarenge. (2 Kor. 6:11-13) Kasi mukutemwa kuchezga na ŵanthu awo mba fuko linu, mtundu winu, charu chinu, kweniso ŵa chiyowoyero chinu pera? Para ni nthena, sanuzgani. Mwalekerachi kupempha munthu wa mtundu unyake panji fuko linyake kuti mulute nayo mu uteŵeti panji kumuchemera ku nyumba yinu kuti muzakalyere lumoza chakurya panji kuchezga? (Mil. 16:14, 15) Para muchitenge nthena, mu mtima winu muzurenge chitemwa ndipo sankho limarenge. Kweni paliso vigaŵa vinyake ivyo tikutemwa kweruzga ŵanthu kuyana na kawonekero ka kuwaro. Tiyeni sono tidumbiskane za kasangiro ka munthu.

8. Kuyana na lemba la Levitiko 19:15, kasi tingeruzga wuli munthu chifukwa chakuti ni mukavu panji musambazi?

⁸ Kanandi tikutemwaso kweruzga ŵanthu kuyana na umo ŵakusangira. Lemba la Levitiko 19:15 likuti: “Ungatemweranga mukavu chara panji kutemwera musambazi. Weruzgenge munyako mu urunji.” Kweni kasi munthu tingamweruzga wuli chifukwa chakuti ni mukavu panji musambazi?

9. Ni fundo wuli yachitima kweni yaunenesko iyo Solomoni wakalemba, ndipo yikutisambizga vichi?

⁹ Mzimu utuŵa ukakhuŵirizga Solomoni kuti walembe fundo yachitima kweni yaunenesko yakukhwaskana na ŵanthu ŵambura kufikapo. Pa lemba la Zintharika 14:20, iyo wakati: “Mukavu wakutinkhika na ŵazengezgani ŵake wuwo, kweni musambazi wakuŵa na ŵabwezi ŵanandi.” Kasi ntharika iyi yikutisambizga vichi? Para tili maso yayi, tingamba kutemwana na ŵabali ŵasambazi pera na kuzerezga ŵakavu. Chifukwa wuli ntchiheni chomene kuzirwiska ŵanthu chifukwa cha ivyo ŵali navyo?

10. Kasi Yakobe wakachenjezga vichi?

¹⁰ Para tikweruzga ŵanthu kuyana na ivyo ŵali navyo, mbwenu ŵabali ŵagaŵikanenge mu mpingo. Msambiri Yakobe wakachenjezga kuti suzgo ili ndilo likapangiska kuti mu mipingo yinyake ŵabali ŵagaŵikane mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira. (Ŵerengani Yakobe 2:1-4.) Tikwenera kuŵa maso chomene kuti maghanoghano agha ghaleke kunjira mu mipingo yithu. Tingachita wuli kuti tileke kweruzga ŵanyithu kuyana na kawonekero ka kuwaro?

11. Kasi munthu wangaŵa paubwezi na Yehova chifukwa cha ivyo wali navyo? Longosorani.

¹¹ Tikwenera kuwona ŵabali ŵithu nga umo Yehova wakuŵawonera. Yehova wakuwona kuti munthu ngwakuzirwa chifukwa chakuti ni musambazi panji mukavu yayi. Tikuŵa paubwezi na Yehova chifukwa cha ivyo tili navyo yayi. Mbunenesko kuti Yesu wakati “chizamuŵa chinonono kwa munthu musambazi kunjira mu Ufumu wakuchanya.” Kweni wakang’anamuranga kuti ŵasambazi ŵamuleka kunjira mu Ufumu wa kuchanya  yayi. (Mat. 19:23) Yesu wakayowoyaso kuti: “Ŵakukondwa ndimwe ŵakavu, chifukwa Ufumu wa Chiuta ngwinu.” (Luka 6:20) Kweni fundo iyi yikung’anamura kuti ŵakavu wose ŵakaŵa ŵakutumbikika ndipo ŵakapulikira visambizgo vya Yesu yayi. Ŵakavu ŵanandi ŵakakana visambizgo vya Yesu. Fundo njakuti, munthu wangaŵa paubwezi na Yehova chifukwa cha ivyo wali navyo yayi. Ntheura tileke kweruzga.

12. Ni ulongozgi wuli uwo Malemba ghakupeleka ku ŵakavu panji ŵasambazi?

¹² Tikuwonga chomene kuti tili na ŵabali na ŵadumbu ŵanandi, ŵasambazi na ŵakavu, awo ŵakutemwa Yehova na kumuteŵetera na mtima wose. Malemba ghakuphalira ŵasambazi kuti “ŵangaŵikanga chigomezgo chawo mu usambazi wambura kutchintha yayi, kweni mwa Chiuta.” (Ŵerengani 1 Timote 6:17-19.) Mazgu gha Chiuta ghakuphaliraso ŵanthu wose ŵa Chiuta, kwali mbakavu panji ŵasambazi kuti ŵaleke kutemwa ndalama. (1 Tim. 6:9, 10) Para tikuwona ŵabali ŵithu nga umo Yehova wakuŵawonera, tiŵeruzgenge yayi chifukwa chakuti mbakavu panji mbasambazi. Kweni wuli pa nkhani ya kweruzga munthu chifukwa cha msinkhu panji vyaka vyake? Kasi ntchifukwa chakupulikikwa chakweruzgira ŵanji? Tiyeni tiwone.

13. Kasi Malemba ghakutisambizga vichi pa nkhani ya kuchindika ŵanthu ŵalara?

¹³ Malemba ghakutiphalira mwakuwerezgawerezga kuti tichindikenge ŵanthu ŵalara. Lemba la Levitiko 19:32 likuti: “Ujiyuyure pamaso pa wambuha, na kuchindika munthu muchekuru, ndipo wopenge Chiuta wako.” Lemba la Zintharika 16:31 nalo likutiphalira kuti “mbuha ni mphumphu ya utozi para zasangika munthowa ya urunji.” Paulosi nayo wakaphalira Timote kuti waleke kuchenya mwanalume mulara kweni wamuwonenge nga ni wiske. (1 Tim. 5:1, 2) Nangauli Timote wakaŵa na mazaza pa ŵabali awo ŵakaŵa ŵalara kwa iyo, kweni wakeneranga kuŵalongora lusungu na kuŵachindika.

14. Kasi mphawuli apo ntchakwenelera kupeleka ulongozgi panji kuchenya munthu uyo ni mulara kwa ise?

¹⁴ Kweni kasi tikwenelera kupulikira fundo iyi kulekezgera mpha? Mwachiyelezgero, kasi tikwenera kutondeka kupeleka ulongozgi kwa munthu mulara usange wakunangira dala panji wakuchita chinthu chinyake icho chikukwiyiska Yehova? Yehova wazamweruzga mwakuyana na kawonekero kakuwaro yayi ndipo munthu uyo wakwanangira dala wazamumuleka waka yayi chifukwa chakuti ni munthu mulara. Wonani fundo iyo yili pa Yesaya 65:20, iyo yikuti: “Wakwananga wamuŵa wakutembeka, nanga wangaŵa na vyaka 100.” Fundo yakuyana waka iyi yikuyowoyekaso mu mboniwoni ya Ezekiyeli. (Ezek. 9:5-7) Ntheura, nyengo zose tikwenera kulongora dankha ntchindi kwa Mulara Wamwaka, Yehova Chiuta. (Dan. 7:9, 10, 13, 14) Para tichitenge nthena, tiwopenge yayi kupeleka ulongozgi ku munthu uyo wakukhumbikwira wovwiri, mwambura kupwelelerako msinkhu panji vyaka vyake.—Gal. 6:1.

15. Kasi tikusambirako vichi kwa mpositole Paulosi pa nkhani ya kulongora ntchindi ku ŵabali ŵachinyamata?

¹⁵ Wuli pakuyowoya za ŵabali ŵachinyamata mu mpingo? Kasi mukuŵawona wuli? Mpositole Paulosi wakalembera muwukirano Timote kuti: “Munthu waleke kudelera uwukirano wako. Kweni, uŵe chakuwonerapo ku ŵakupulikana mu kayowoyero, mu makhaliro, mu chitemwa, mu chipulikano, na mu utuŵa.” (1 Tim. 4:12) Panyengo iyo Paulosi wakalemberanga mazgu agha, Timote wakwenera kuti wakaŵa na vyaka vya m’ma 30. Kweni Paulosi wakamupa milimo yikuru yakuti wachite. Nangauli Paulosi wakapeleka ulongozgi uwu kwa Timote, kweni apa fundo njakuwonekerathu. Tileke kweruzga ŵabali  ŵachinyamata kuyana na msinkhu panji vyaka vyawo. Tikumbuke kuti nanga ni Yesu Fumu yithu, apo wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi wakaŵa na vyaka vya m’ma 30.

16, 17. (a) Kasi ŵalara ŵakumanya wuli usange mubali ngwakwenelera kuŵa muteŵeti wakovwira panji mulara? (b) Kasi kwendera maghanoghano ghithu panji mitheto vikususkana wuli na Malemba?

¹⁶ Nyengo zinyake tili kubabikira ku malo uko ŵanthu ŵakuŵadelera ŵawukirano. Para ni nthena, ŵalara mu mpingo ŵangachedwa kuzomerezga ŵabali ŵachinyamata awo mbakwenelera kuti ŵaŵe ŵateŵeti ŵakovwira panji ŵalara. Ŵalara wose ŵakwenera kukumbuka kuti Malemba ghandaŵike vyaka yayi ivyo mubali wakwenera kuŵira muteŵeti wakovwira panji mulara. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Usange mulara wakuŵika dango kuyana na mutheto, mbwenu ndikuti wakwendera Malemba yayi. Pakusanda ŵabali ŵachinyamata tikwenera kwendera maghanoghano ghithu yayi panji mitheto, kweni Mazgu gha Chiuta.—2 Tim. 3:16, 17.

¹⁷ Wonani umo kuleka kwendera fundo za mu Malemba kungatondeskera kwimika ŵabali ŵakwenelera. Mu charu chinyake, muteŵeti wakovwira wakachitanga makora milimo iyo wakapika mu mpingo. Nangauli ŵalara mu mpingo wake ŵakakolerana kuti mubali wachinyamata uyu wakafiskanga fundo za mu Malemba kuti waŵe mulara, kweni wakimikika yayi. Ŵabali ŵalara ŵachoko waka awo ŵakaŵa ŵalara mu vyaka ŵakati mubali uyu wakuwoneka mwana muchoko chomene mwakuti wangaŵa mulara yayi. Chachitima ntchakuti mubali wakatondeka kwimikika chifukwa cha umo wakawonekeranga. Nangauli tayowoyapo chakuchitika chimoza pera, kweni malipoti ghakulongora kuti mu vigaŵa vyakupambanapambana ŵalara ŵanandi ŵali na maghanoghano agha. Ntchakuzirwa chomene kuti tigomezgenge Malemba m’malo mwa kwendera mitheto yithu panji maghanoghano ghithu. Para tichitenge nthena tilongorenge kuti tikupulikira Yesu na kuleka kweruzga ŵanyithu kuyana na kawonekero kakuwaro.

18, 19. Kasi ntchivichi chitovwirenge kuti tiwonenge ŵanyithu nga umo Yehova wakuŵawonera?

¹⁸ Nangauli tili ŵambura kufikapo, nase tingaŵa ŵambura kutemwera nga umo Yehova waliri. (Mil. 10:34, 35) Kweni pakukhumbikwira kufwilirapo ndiposo kulondezga ulongozgi wa mu Mazgu gha Chiuta. Para tilondezgenge ulongozgi wa mu Mazgu gha Chiuta, tipulikirenge ulongozgi wa Yesu wakuti tileke kweruzga ŵanyithu kuyana na kawonekero kakuwaro.—Yoh. 7:24.

¹⁹ Sonosono apa Themba lithu Yesu Khristu, lizamweruzga ŵanthu wose, kutolera waka ivyo maso ghake ghawona yayi panji kuyana na ivyo wapulika waka na makutu ghake, kweni lizamweruzga mwaurunji. (Yes. 11:3, 4) Ichi chizamuŵa chakukondweska chomene.