1. Se a te mea ne ‵valo mai ne Isaia e uiga ki a Iesu, kae kaia e fakamalosi loto i ei a te mea tenei?

E AUALA i tena valoaga e uiga ki te ‵tou Aliki ko Iesu Keliso, e fakamafanafana kae fakamalosi aka ne Isaia a ‵tou loto. Ne ‵valo mai a Isaia me i a Iesu ka “se fai fua ana fakamasinoga e ‵tusa mo mea e lavea ki ana mata, io me polopoloki ‵mafa e ‵tusa mo mea e lagona ki ana taliga.” E “fakamasino ne ia a tino ma‵lalo mo te ‵lei.” (Isa. 11:3, 4) Kaia e fakamalosi loto i ei a te mea tenei? Me ko ola nei tatou i se lalolagi telā ko ‵fonu i te uiga fapito mo te fakailoga tino. E olioli eiloa a tatou katoa ki te Famasino ‵lei katoatoa telā ka sē fakamasino ne ia tatou e auala i ‵tou foliga i tua!

2. Se a te mea ne fakatonu mai ne Iesu ki a tatou ke fai, kae ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

² I aso takitasi e fakamasino ne tatou a mea e fai ne tino. Kae e pelā me ne tino sē ‵lei katoatoa, e se mafai ne tatou o fai a fakamasinoga ‵lei katoatoa e pelā mo Iesu. E fakamoe‵moe tatou ke fakamalosigina ne mea e lavea ne tatou ki ‵tou mata. E ui i ei, i te nofoga a Iesu i te lalolagi,  ne fakatonu atu a ia: “Sa fakamasino ne koutou a mea i olotou foliga i tua, kae fai ke tonu te otou fakamasinoga.” (Ioa. 7:24) E manino ‵lei, me ne manako a Iesu ke fai tatou pelā mo ia kae ke sē fakamasino ne tatou a nisi tino i olotou foliga i tua. I te mataupu tenei, ka sau‵tala eiloa tatou ki auala e tolu kolā e mafai o fakamalosi aka i ei ‵tou kilokiloga e uiga ki tino: te fenua o te tino, te maumea o se tino, mo ana tausaga. I feitu takitasi konei, ka sau‵tala loa tatou ki auala aoga ke faka‵logo ki te fakatonuga a Iesu.

3, 4. (a) Ne a mea ne ‵tupu ne fai ei ke toe iloilo aka ne Petelu a tena kilokiloga e uiga ki tino mai Fenua Fakaa‵tea? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.) (e) Se a te mainaga fou ne fai ne Ieova ke malamalama i ei a Petelu?

³ Mafaufau la ki mafaufauga ne nofo mo te apositolo ko Petelu i te taimi ne fanatu ei a ia ki Kaisaleia ki te fale o Konelio, se tino mai Fenua Fakaa‵tea. (Galu. 10:17-29) E pelā mo nisi tino Iutaia i ana aso, ne tupu aka eiloa a Petelu mo te talitonu me i tino mai Fenua Fakaa‵tea e se ‵mā. Kae, ne isi ne mea ne ‵tupu i te olaga o Petelu kolā ne fai ei ke toe iloilo ne ia te tulaga tenā. E pelā me se fakaakoakoga, ne fatoā maua ne Petelu se fakaasiga fakavavega. (Galu. 10:9-16) Se a te mea ne lavea ne Petelu? Se mea pelā me se laugatu e ‵fonu i vaegā manu sē ‵mā e tukutuku ifo i ana feitu e fa, mo se leo e faipati mai, penei: “Petelu tu ki luga, ‵ta kae kai!” Ne fakafiti eiloa a Petelu. Kae ne faipati atu faeloa a te leo mai te lagi ki a ia ke “sa toe taku ne koe me e lai‵lai a mea kolā ko oti ne faka‵ma ne te Atua.” I te taimi ne ala aka tou tagata mai te fakaasiga tenā, ne ‵numi masei eiloa a Petelu i te mea ne fakaasi atu ne te leo tenā ki a ia. I konā foki loa, ne oko atu a avefekau mai i a Konelio. I te mauaga ne ia a fakatonutonuga mai te agaga tapu, ne gasuesue eiloa a Petelu ke olo tasi mo avefekau ki te fale o Konelio.

⁴ Moi ne fakamasino ne Petelu a mea i olotou foliga i tua, penei e se taitai eiloa o ulu atu tou tagata ki te fale o Konelio. E mautinoa eiloa me ne seki ulu atu a tino Iutaia ki fale o tino mai Fenua Fakaa‵tea. Kaia ne fanatu eiloa a Petelu faitalia te lasi o tena uiga fakailoga tino? Ne otia malosi eiloa a Petelu i te fakaasiga telā ne fakaasi atu ki ei mo te fakatalitonuga ne maua ne ia mai te agaga tapu. Mai tua o te fakalogologoga ki a Konelio, e mautinoa eiloa me ne fakamalosi aka a Petelu ke fai mai ne ia a pati fakaosofia, konei: “Nei la, ko malamalama faka‵lei au i te Atua e se fakailoga tino, kae ko te tino mai so se fenua e mataku ki a ia kae fai mea tonu e talia eiloa ne ia.” (Galu. 10:34, 35) A te mainaga fou tenei se mea fakaofoofogia eiloa ki a Petelu! E aoga pefea ki Kelisiano katoa a te munatonu tenei e uiga ki te sē fakailoga tino?

5. (a) Se a te mea e manako a Ieova ke malama‵lama i ei a Kelisiano katoa? (e) Faitalia me ko iloa ne tatou a te munatonu, se a te mea e mafai o tausi ne tatou i ‵tou loto?

⁵ E auala i a Petelu, ne fesoasoani atu a Ieova ki Kelisiano katoa ke malama‵lama me i a Ia e se fakailoga tino. E se fakakese‵kese foki ne ia a tino i olotou fenua, itukāiga, atufenua, matakāiga, io me ko te kese‵kese o ‵gana. So se tagata io me se fafine telā e mataku ki te Atua kae fai ne ia te mea tonu e talia ne ia. (Kala. 3:26-28; Faka. 7:9, 10) E seai se fakalotolotolua me e malamalama koe me e tonu eiloa te mea tenei. Kae e a māfai ne tupu aka koe i se fenua io me se kāiga telā e fakailoga tino? E tiga eiloa e mafai o se lavea atu i ou foliga i a koe e fakailoga tino, kae e mafai eiloa o isi se uiga fakailoga tino i tou loto. E penā foki a Petelu, e tiga eiloa ne maua ne ia te tauliaga ke fakaasi atu te sē fakailoga tino o Ieova, kae fakamuli ifo, ne toe fakaasi atu eiloa ne ia te uiga fakailoga tino. (Kala. 2:11-14) E mafai pefea o faka‵logo tatou ki a Iesu kae ke sē fakamasino ne tatou a tino i olotou foliga i tua?

6. (a) Se a te mea e mafai o fesoasoani mai ke tapale kea‵tea ne tatou a te kilokiloga fakailoga tino mai ‵tou loto? (e) Se a te mea e fakaasi mai i se lipoti a se taina taulia e tokotasi?

⁶ E ‵tau o iloilo faka‵lei ne tatou a tatou eiloa e auala i te Muna a te Atua, ke lavea aka me koi isi eiloa ne mafaufauga io me ne lagonaga fakailoga  tino i loto i a tatou io me ikai. (Sala. 119:105) Kāti e manakogina foki ne tatou te fesoasoani alofa mai nisi tino kolā e mafai o lavea ne latou a uiga fakailoga tino i loto i a tatou. (Kala. 2:11, 14) Ona ko te sē mafai o tapale kea‵tea mai i a tatou a kilokiloga konei, tela la, ko faigata ke lavea ne tatou a mea konā i a tatou. E pelā me se fakaakoakoga, ne tuku atu ne se taina se lipoti e uiga ki se tauavaga kolā ne aofia i te taviniga tumau. A te tagata se tino mai se fenua telā e ‵kilo fatauva ki ei a nisi tino. E manino ‵lei me ne seki mafaufau te taina tenei me ne nofo mo ia te kilokiloga fakailoga tino e uiga ki te fenua o te tagata. E uke a mea ‵lei ne fakamatala atu ne te taina e uiga ki te tagata; kae i te fakaotiga fua o tena lipoti, ne fai atu a ia penei: “E tiga eiloa a te tagata tenei se tokotasi mai te [fenua tenei], e fesoasoani atu eiloa ana uiga mo te auala e ola ei a ia ke malama‵lama a nisi tino me e se ko tino katoa [mai te fenua tenei] e ola i se olaga fatauva kae sē ‵mā, telā e masani ki ei a tino o te fenua [tenei].” E mata, e lavea ne koe te manatu i konei? Faitalia me ne a ‵tou tiute, e ‵tau o iloilo faka‵lei ne tatou a tatou eiloa kae ke loto fia‵fia o talia a fesoasoani ko te mea ke mafai o lavea ne tatou me koi isi eiloa se uiga fakailoga tino i ‵tou loto. Ne a nisi mea e mafai ne tatou o fai?

7. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou me e ‵tala atu ‵tou loto ki tino?

⁷ Kafai e ‵tala atu ‵tou loto, ka talia ei ne tatou ke sui ne te alofa a te fakailoga tino. (2 Koli. 6:11-13) E mata, koe e masani o fai taugasoa fua ki tino kolā e ‵pau otou tuu, itukāiga, fenua, matakāiga io me ko ‵gana? Kafai e penā loa, ke fakamasani atu ki nisi tino aka. Kaia e se ‵kami ei ne koe a tino mai fenua fakaa‵tea ke ga‵lue fakatasi mo koe i te galuega talai io me ‵kami ne koe ki tou fale ke ‵kai fakatasi koutou? (Galu. 16:14, 15) Kafai e fai koe penā, ka ‵fonu eiloa tou loto i te alofa kae ka seai se avanoaga mō te uiga fakailoga tino. Kae e isi aka ne nisi feitu e mafai ei o fakamasino ne tatou a nisi tino e auala i olotou foliga i tua. Ke sau‵tala nei tatou ki te maumea o se tino i te feitu faka-te-foitino.

8. E pelā mo pati i te Levitiko 19:15, e mafai pefea o pokotia a tino mau‵mea mo tino ma‵tiva i ‵tou kilokiloga?

⁸ A te maumea faka-te-foitino ko te suā pogai e mafai o pokotia i ei a ‵tou kilokiloga e uiga ki nisi tino. E fai mai te Levitiko 19:15, penei: “E se ‵tau mo koe o fai ne fakamasinoga sē ‵tonu. E se ‵tau mo koe o fakaasi atu te fakailoga tino ki tino ma‵tiva io me fakaasi atu te fapito ki tino mau‵mea. E ‵tau mo koe o fakamasino a tou tuakoi mo te fakamaoni.” Kae e mafai pefea ne se tino maumea io me mativa o pokotia i te auala e ‵kilo atu ei tatou ki a ia?

9. Se a te munatonu fakafanoanoa ne fakamau ki lalo ne Solomona, kae se a te akoakoga e maua ne tatou mai i ei?

⁹ Ne fakaosofia ne te agaga tapu a Solomona ke tusi ne ia se munatonu fakafanoanoa e uiga ki tino sē ‵lei katoatoa. I te Faataoto 14:20, e fai mai a ia: “E takalia‵lia a tino ki te tino mativa, e aofia i ei ana tuakoi, kae ko te tino maumea e tokouke ana taugasoa.” Se a te mea e akoako mai ne te faigamuna tenei? Kafai e se fakaeteete tatou, e mafai o ma‵nako tatou o fai taugasoa mo taina kolā e mau‵mea kae ‵kalo kea‵tea mai taina ma‵tiva. Kaia e fakamataku ‵ki eiloa ke fakatusa‵tusa ne tatou a tino e ‵tusa mo te mau‵mea o latou i te feitu faka-te-foitino?

10. Se a te fakalavelave ne iloa ne Iakopo?

¹⁰ Kafai e fakamasino ne tatou a nisi tino e ‵tusa mo olotou tulaga mau‵mea i te feitu faka-te-foitino, e mafai eiloa o fakamāfua aka ne tatou a mavae‵vaega i te fakapotopotoga. Ne fakailoa atu ne te soko ko Iakopo me ne fai ne te fakalavelave tenei ke mavae‵vae a nisi tino i te fakapotopotoga i te senitenali muamua. (Faitau te Iakopo 2:1-4.) E ‵tau o matapula‵pula tatou ke mo a ma talia ne tatou a te mafaufauga tenei ke pokotia i ei ‵tou fakapotopotoga i aso nei. E mafai pefea o ‵kalo kea‵tea mai te fakamasino ne tatou a tino e ‵tusa mo mea e maua ne latou?

11. E mata, e fai ne te maumea io me ko te mativa o se tino ke pili tena fesokotakiga mo Ieova? Fakamatala mai.

 ¹¹ E ‵tau o ‵kilo atu tatou ki ‵tou taina e pelā mo te auala e kilo atu a Ieova ki a latou. E se tāua te tino ki a Ieova ona fua ko ia e maumea io me mativa. E se faka‵na eiloa ‵tou fesokotakiga mo Ieova ki te uke o ‵tou koloa io me ko te sē lava. E tiga eiloa se mea tonu me ne fai mai a Iesu me “ka faigata ke ulu atu se tagata maumea ki te Malo o te lagi,” ne seki fai mai a ia me ka se mafai eiloa o fai penā. (Mata. 19:23) I te suā feitu, ne fai mai foki a Iesu: “E fia‵fia a koutou kolā e ma‵tiva, me i o koutou te Malo o te Atua.” (Luka 6:20) Kae ne seki fakauiga a te mea tenei me ko tino ma‵tiva katoa ne fakamanuiagina kae ‵saga atu ki akoakoga a Iesu. E tokouke a tino ma‵tiva ne seki ‵saga tonu atu. A te manatu tāua, E se mafai ne tatou o fakamasino a te fesokotakiga o se tino mo Ieova e auala i ana koloa faka-te-foitino.

12. Se a te fakatonuga e tuku mai i te Tusi Tapu ki tino mau‵mea mo tino ma‵tiva?

¹² Ne fakamanuiagina eiloa tatou ke ‵nofo fakatasi mo taina mo tuagane mau‵mea kae ma‵tiva, kolā e a‵lofa kae tavini atu ki a Ieova mo te loto kātoa. E fakatonu mai te Tusi Tapu ki a latou kolā e mau‵mea ke “fakavae te lotou fakamoemoega, e se ki luga i koloa sē mautinoa, kae ki te Atua.” (Faitau te 1 Timoteo 6:17-19.) Kae e se gata i ei, e fakamalosi mai te Muna a te Atua ki tino katoa o te Atua, tino mau‵mea mo tino ma‵tiva, ke fakaeteete i te fia‵fai malosi ki tupe. (1 Timo. 6:9, 10) E tonu, kafai e ‵tala ‵tou mata kae ‵kilo atu ki ‵tou taina e pelā mo Ieova, ka se tofotofogina eiloa tatou ke fakamasino fua latou e ‵tusa mo mea faka-te-foitino e maua io me sē maua ne latou. Kae e pefea la tausaga o se tino? E mata, se auala ‵lei ke fakamasino i ei ne tatou a nisi tino? Ke onoono aka tatou.

13. Se a te mea e akoako mai i te Tusi Tapu e uiga ki te āva ki tino ma‵tua?

¹³ E fakatonu mai faeloa te Tusi Tapu ke fakaasi atu ne tatou a te āva ‵tau ki tino ma‵tua. E fai mai te Levitiko 19:32, penei: “E ‵tau mo koe o tu ki luga i mua o tino ulu sinā, kae e ‵tau mo koe o fakaasi atu te āva ki se toeaina, kae e ‵tau mo koe o mataku ki tou Atua.” E fakatonu mai foki te Faataoto 16:31 ki a tatou i se auala tai ‵pau me i “te ulu sinā se kalauna gali māfai e maua atu i te auala amiotonu.” Kae ne fakamalosi atu foki a Paulo ki a Timoteo ke sē fakamasei ne ia se toeaina kae ke kilo atu ki se vaegā toeaina matua penā e pelā me se tamana. (1 Timo. 5:1, 2) E tiga eiloa ne isi se pule a Timoteo ki luga i vaegā taina ma‵tua penā, ne fakaasi atu ne ia te atafai mo te āva ki a latou.

14. Ko te taimi fea e ‵lei ei ke tuku atu ne tatou a pati fakatonutonu io me ko polopolokiga ki se tino telā e matua fakafia atu i a tatou?

¹⁴ Kae, i te auala fea e fakagalue ei ne tatou a te fakatakitakiga tenā? E pelā me se fakaakoakoga, e mata, e ‵tau o fai pelā me se tiute ke fakalogo ki se tino matua māfai ne agasala a ia mo te iloa tonu io me fakamalosi aka ne ia se mea telā e fakafanoanoa atu ki a Ieova? Ka se fakamasino ne Ieova a ia e auala i ana foliga i tua kae ka sē fakasao ne ia se tino telā e agasala mo te iloa tonu ona fua ko ia e matua. Mafau‵fau aka la ki te fakatakitakiga e maua i te Isaia 65:20: “Ka fakamalaiagina te tino agasala faitalia me ko selau tausaga tena matua.” Ne fakaasi mai foki se fakatakitakiga tai ‵pau i te fakaasiga a Esekielu. (Eseki. 9:5-7) Tela la, e ‵tau faeloa mo tatou o fakaasi atu te āva ki a Ia Telā Mai Aso Mua, ko Ieova te Atua. (Tani. 7:9, 10, 13, 14) Kafai e fai tatou penā, ka sē ma‵taku tatou o fakatonutonu aka se tino telā e ‵tau o polopoloki, faitalia te tulaga o tena matua.—Kala. 6:1.

15. Se a te akoakoga e tauloto ne tatou mai te apositolo ko Paulo e uiga ki te fakaasi atu o te āva ki taina talavou?

¹⁵ Kae e pefea a taina talavou i te fakapotopotoga? E pefea ‵tou kilokiloga e uiga ki a latou? Ki te tamataene ko Timoteo, ne tusi atu a te apositolo ko Paulo, penei: “Ke mo a eiloa ma talia se tino ke manatu fatauva ki tou tulaga talavou. I lō te fai penā, ke fai koe mo fakaakoakoga  ki tino fakamaoni i au pati, i au amioga, i tou alofa, i tou fakatuanaki, mo tou tulaga ‵ma.” (1 Timo. 4:12) I te taimi ne tusi i ei ne Paulo a pati konā, kae kāti a Timoteo ko 30 tupu fua ana tausaga. Kae ne ‵tofi ne Paulo a tou tagata ke tausi atu ki tiute ‵mafa konā. E se ‵tau o fakamasino ne tatou a taina talavou e ‵tusa mo olotou tausaga. E ‵tau o masaua ne tatou me ne fai foki ne te ‵tou Aliki ko Iesu a tena galuega talai i te lalolagi nei i te taimi fatoā kātoa i ei a tena 30 tausaga.

16, 17. (a) E fakaiku aka pefea ne toeaina māfai e fetaui ‵lei se taina ke fai pelā me se tavini fesoasoani io me se toeaina? (e) E mafai pefea o se fetaui a kilokiloga kolā e fakavae ki tuu masani mo te Tusi Tapu?

¹⁶ E mafai o aofia tatou i se fenua telā e manatu fatauva ki tamataene. Kafai e penā loa, e mafai eiloa o taofi aka ne toeaina i te fakapotopotoga a taina kolā ko fetaui ‵lei ke tavini atu e pelā me ne tavini fesoasoani io me ne toeaina. E ‵tau o masaua ne toeaina katoa me e se taku tonu mai i te Tusi Tapu a te tausaga mautinoa e manakogina i ei ke fai se taina e pelā me se tavini fesoasoani io me se toeaina. (1 Timo. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Kafai e fai ne se toeaina se tulafono telā e fakavae ki tuu, ko se fai loa ne ia te mea tenā e ‵tusa mo te Tusi Tapu. E ‵tau o filifili aka a taina kolā koi talavou, e ‵tusa mo te Muna a te Atua, kae e se ko kilokiloga kolā e fakavae ki tuu.—2 Timo. 3:16, 17.

¹⁷ Mafaufau la ki te mafai ne kilokiloga kolā e fakavae ki tuu masani o taofi aka se taina mai te mauaga o tauliaga. I se fenua e tasi, ne tuku atu ki se tavini fesoasoani telā ne fetaui ‵lei a tiute e uke. E tiga eiloa ne ‵lago atu a toeaina i te fakapotopotoga me i te taina talavou tenei ko fetaui ‵lei ke fai pelā me se toeaina, kae ne seki tuku atu ki a ia te tauliaga tenā. Ne fai ‵tonu mai a nisi toeaina kolā ko ma‵tua me koi foliki a te taina ke fai pelā me se toeaina. Se mea fakafanoanoa me ne taofi aka te taina tenā mai te tofiga tenā ona fua ko kilokiloga a nisi toeaina. E tiga eiloa e tasi fua te tala tenei, kae e fakaasi mai i lipoti me ko pokotia eiloa a te tokoukega o tino i nisi fenua i te vaegā mafaufauga tenei. Se mea tāua eiloa ke fakalagolago tatou ki te Tusi Tapu i lō ‵tou kilokiloga totino kolā e fakavae fua ki ‵tou tuu masani! A te mea tenā ko te auala fua e tasi ke faka‵logo tatou ki a Iesu kae ke se fakamasino ne tatou a tino e auala i olotou foliga.

18, 19. Ne a mea e manakogina ke fai ko te mea ke ‵kilo atu tatou ki nisi tino e pelā mo te auala e kilo atu ei a Ieova?

¹⁸ Faitalia ‵tou tulaga sē ‵lei katoatoa, e mafai o tauloto ke ‵kilo atu ki nisi tino ona ko te sē fakailoga tino o Ieova. (Galu. 10:34, 35) Kae e manakogina i ei a taumafaiga tumau mai i a tatou mo fakamasauaga mai te Muna a te Atua. Mai te fakagalue aka o fakamasauaga konei, ka ga‵solo tatou ki mua mai te faka‵logo ki te fakatonuga a Iesu ke sa fakamasino atu a tino e auala i olotou foliga i tua.—Ioa. 7:24.

¹⁹ Ko pili nei o fakamasino ne te ‵tou Tupu, ko Iesu Keliso a tino katoa, e se i mea e lavea ne ia ki ana mata io me lagona ki ana taliga, kae e fai ne ia se fakamasinoga amiotonu. (Isa. 11:3, 4) Ko oko eiloa i te gali o te mea tenā!