AKƐNƐ haomihi nɛ adesahi kɛ ngɛ kpee ngɛ “nyagbe ligbi ɔmɛ” a mi ɔ mi ngɛ wae daa ligbi he je ɔ, e he hia nɛ Yehowa we bi nɛ a to a tsui si pe bɔ nɛ a peeɔ daa a. (2 Tim. 3:1-5) Nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ, a kpɛti nihi fuu ji nihi nɛ a suɔ mɛ nitsɛmɛ a he, nihi nɛ a hí kɛ somi ko somi, kɛ nihi nɛ a be he nɔ yemi. Behi fuu ɔ, nihi nɛ a jeɔ su nɛ ɔmɛ kpo ɔ be tsui si tomi. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ wa bi wa he ke: ‘Anɛ i be tsui si tomi kaa nihi nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ lo? Mɛni tsui si tomi tsɔɔ tutuutu? Mɛni ma pee konɛ ma nyɛ nɛ ma je su nɛ ɔ kpo be fɛɛ be?’

Ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, tsui si tomi biɔ babauu pe haomi ko nya nɛ nɔ ko maa da. Mawu sɔmɔlɔ nɛ e toɔ e tsui si ɔ peeɔ jã ngɛ yi mi tomi ko he je. E ngɛ hɛ nɔ kami kaa níhi ma tsake. E susuu we lɛ pɛ e he, se e susuɔ nihi nɛ a waa lɛ yi mi ɔ po a he. Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ ko tɔ̃ e nɔ aloo a wo e mi mi la a, e ngɛ hɛ nɔ kami kaa e kɛ nɔ nɛ tɔ̃ e nɔ ɔ a kpɛti maa hi ekohu. Lɛɛ e be nyakpɛ kaa Baiblo ɔ wo “tsui si tomi” ta kekle benɛ e ngɛ su kpakpahi nɛ a náa kɛ jeɔ suɔmi mi ɔ tsɔɔe ɔ. * (1 Kor. 13:4) Mawu Munyu ɔ tsɔɔ hu kaa “tsui si tomi” piɛɛ “mumi ɔ yiblii ɔ” he. (Gal. 5:22, 23) Mɛni e sa nɛ waa pee konɛ wa nyɛ nɛ waa to wa tsui si nitsɛnitsɛ?

Yehowa mumi ɔ lɛ haa nihi nɛ a ngɔɔ a hɛ kɛ fɔɔ Yehowa nɔ ɔ su nɛ ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ja wa sɔle nɛ Yehowa ngɔ e mumi klɔuklɔu ɔ kɛ ye bua wɔ loko wa ma nyɛ ma ná tsui si tomi. (Luka 11:13) E ngɛ mi kaa Mawu mumi ɔ ngɛ he wami nɛ ma nyɛ maa ye bua wɔ mohu lɛɛ, se e sa nɛ wɔ nitsɛmɛ hu wa tsu wa sɔlemi ɔ nya ní. (La 86:10, 11) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa loko su nɛ ɔ ma nyɛ ma he si ngɛ wa tsui mi ɔ, ja wa toɔ wa tsui si daa ligbi. Se kɛ̃ ɔ, be komɛ ɔ, e yeɔ kaa wa ma je su nɛ ɔ kpo. Mɛni maa ye bua wɔ?

Ke wa kase nɔ hyɛmi níhi nɛ Yesu pee ɔ, nɛ waa kɛ tsu ní ɔ, wa ma nyɛ ma ná su nɛ ɔ. Benɛ bɔfo Paulo ngɛ “su ehe ɔ” nɛ “tsui si tomi” piɛɛ he ɔ he munyu tue ɔ, e wo wɔ he wami kaa wa “ha nɛ Kristo ɔ tue mi jɔmi ɔ nɛ ye tsɛ ngɛ [wa] tsui mi.” (Kol. 3:10, 12, 15) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ wa ma nyɛ ma ha nɛ Kristo ɔ tue mi jɔmi ɔ nɛ “ye tsɛ” ngɛ wa tsui mi? Ja wa kase Yesu nɛ wa he ye kaa Mawu ma tsu sanehi a he ní ngɛ be nɛ sa mi. Ke wa kaseɔ Yesu, nɛ nihi bɔ mɔde kaa a maa wo wa mi mi la po ɔ, wa mi mi be fue, mohu ɔ, wa maa ya nɔ maa to wa tsui si.​—Yoh. 14:27; 16:33.

E ngɛ mi kaa wɔ tsuo wa ngɛ je ehe ɔ blɔ hyɛe wawɛɛ mohu lɛɛ, se ke wa susu bɔ nɛ Mawu to e tsui si ha wɔ ɔ he ɔ, lɔ ɔ maa wo wɔ he wami nɛ wa maa to wa tsui si.  Ngmami ɔ de ke: “Pi nɛ Yehowa ngɛ e nane si gblae ngɛ e si womi ɔ he kaa bɔ nɛ ni komɛ susuɔ ngɛ nane si gblami he ɔ, se e ngɛ e tsui si toe ha nyɛ, ejakaa e sume nɛ a kpata nɔ ko nɔ ko hɛ mi, mohu ɔ, e suɔ kaa nihi tsuo nɛ a tsake a tsui.” (2 Pet. 3:9) Ke wa susuɔ bɔ nɛ Yehowa toɔ e tsui si ha wɔ ɔ he ɔ, lɔ ɔ maa wo wɔ he wami nɛ wɔ hu wa maa to wa tsui si kɛ ha ni kpahi. (Rom. 2:4) Ke jã a, lɛɛ mɛni si fɔfɔɛ komɛ a mi nɛ ke wa ya je ɔ, e ma bi nɛ waa to wa tsui si?

Mwɔnɛ ɔ, waa kɛ si fɔfɔɛhi fuu kpeɔ nɛ e biɔ nɛ waa to wa tsui si. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke o ngɛ nihi a kpɛti nɛ o suɔ nɛ o je o susumi kpo ɔ, e biɔ nɛ o to o tsui si konɛ e ko ba kaa o maa po nihi a munyu mi. (Yak. 1:19) E sa nɛ waa to wa tsui si hu kɛ ha wa nyɛmimɛ Kristofohi ke a ní peepee komɛ gbaa wa nya po. Ke wa susu bɔ nɛ Yehowa kɛ Yesu toɔ a tsui si ha wɔ ngɛ wa gbɔjɔmi ɔmɛ a he ɔ, wa mi mi be wa nyɛmimɛ ɔmɛ fue. Yehowa kɛ Yesu ngɔɛ a juɛmi kɛ mɛ wa gbɔjɔmi tsɔwitsɔwi ɔmɛ a nɔ. Mohu ɔ, a hyɛɛ su kpakpahi nɛ wa ngɛ ɔ, nɛ a toɔ a tsui si kɛ haa wɔ.​—1 Tim. 1:16; 1 Pet. 3:12.

Si fɔfɔɛ kpa ko nɛ e sa kaa waa to wa tsui si ngɛ mi ji benɛ nɔ ko po munyu kɛ fɔ wa nɔ. Behi fuu ɔ, ke e ba jã a, sane ɔ haoɔ wɔ, nɛ wa suɔ kaa wa ma fã wa he. Se Mawu Munyu ɔ tsɔɔ wɔ nɔ́ nɛ e sa kaa waa pee mohu. Baiblo ɔ de ke: “Tsui si tomi hi pe he nɔ womi. Hyɛ nɛ o mi mi ko fu mlamlaamla, ejakaa kuasia lɛ ngɔɔ nɔ́ kɛ toɔ e tsui mi.” (Fiɛlɔ 7:8, 9) Enɛ ɔ he ɔ, ke munyu nɛ nɔ ɔ tu ngɛ wa he ɔ pi anɔkuale po ɔ, e sa nɛ waa to wa tsui si nɛ wa susu nɔ́ nɛ wa maa pee ɔ he saminya. Benɛ nihi ye Yesu he fɛu ɔ, e kɛ sisi tomi mlaa nɛ ɔ tsu ní.​—Mat. 11:19.

Ke fɔli kɛ a bimɛ ngɛ su aloo je mi bami yaya komɛ nɛ a jeɔ kpo ɔ he susue ɔ, e sa nɛ fɔli ɔmɛ nɛ a to a tsui si ha a bimɛ ɔmɛ wawɛɛ. Mo susu Mattias nɛ e ngɛ sɔmɔe ngɛ Scandinavia Betel ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ e ji niheyo ɔ, a yeɔ e he fɛu wawɛɛ ngɛ sukuu ngɛ e hemi kɛ yemi ɔ he je. Sisije ɔ, e fɔli ɔmɛ li nɔ́ nɛ ngɛ nɔ yae. Nyagbenyagbe ɔ, e he ba hia nɛ fɔli ɔmɛ nɛ a tsu si fɔfɔɛ nɛ a bi ɔ kɛ ngɛ kpee ɔ he ní ejakaa e yi mi bɔni lɛ enyɔɔnyɔ peemi ngɛ e hemi kɛ yemi ɔ he. Gillis nɛ ji Mattias papaa de ke, “Wa ba na kaa si fɔfɔɛ ɔ biɔ nɛ waa to wa tsui si wawɛɛ kɛ ha lɛ. Mattias pɔɔ bimi ke: ‘Mɛnɔ ji Mawu? Nɛ ke tsa pi Mawu nɛ ha nɛ a ngma Baiblo ɔ hu nɛɛ? Kɛ wa plɛ kɛ le kaa Mawu suɔ nɛ waa pee kikɛ aloo kikɛ?” E biɔ e papaa hu ke: “Mɛni he je nɛ e sa kaa a kojo mi ke i kɛ mo hɛɛ we hemi kɛ yemi kake?”

Gillis de ke: “Be komɛ ɔ, wa bi ɔ kɛ abofu lɛ biɔ sane nɛ ɔmɛ. Pi imi aloo e yayo he abofu nɛ e ná, mohu ɔ, e náa anɔkuale ɔ he abofu ejakaa e nuɔ he kaa lɔ ɔ nɛ ha nɛ e huɛmɛ ɔmɛ yeɔ e he fɛu ɔ nɛ.” Kɛ Gillis plɛ kɛ tsu si fɔfɔɛ nɛ ɔ he ní ha kɛɛ? E de ke: “I kɛ ye binyumu ɔ hiɔ si nɛ wa sɛɛɔ ní ngmlɛfiahi babauu. Behi fuu ɔ, i buɔ lɛ tue, nɛ i biɔ lɛ sanehi konɛ ma le nɔ́ nɛ ngɛ e juɛmi mi. Be komɛ ɔ, i tsɔɔ lɛ níhi a nya, nɛ i haa  lɛ ligbi kake loo enyɔ ko nɛ e kɛ ya susu he konɛ wa tsa wa ní sɛɛmi ɔ nɔ. Be komɛ hu ɔ, i deɔ lɛ ke e ha mi ligbi kake loo enyɔ ko konɛ ma kɛ susu nɔ́ ko nɛ e de mi ɔ he. Kɛ gu ní nɛ wa pɔɔ sɛɛmi nɔ ɔ, bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, Mattias ba nu Baiblo tsɔɔmi komɛ a sisi nɛ e kplɛɛ nɔ. Ekomɛ ji, kpɔmi nɔ́ ɔ, he blɔ nɛ Mawu ngɛ kaa lɛ nɛ e sa nɛ e ye wa nɔ, kɛ bɔ nɛ e suɔ wɔ ha. E he be, nɛ i ná we lɛ gbɔjɔɔ, se bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, e ba ná suɔmi kɛ ha Yehowa. I kɛ ye yo ɔ wa bua jɔ kaa wa tsui si nɛ wa to kɛ ye bua wa bi ɔ ngɛ e nihe mi ɔ he ba se nami.”

Benɛ Gillis kɛ e yo ɔ to a tsui si kɛ ngɛ a binyumu ɔ ye buae ɔ, a ngɔ a hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ kaa e maa ye bua mɛ. Gillis de ke: “I pɔɔ Mattias demi ke suɔmi nɛ i kɛ e yayo ngɛ ha lɛ he je ɔ, wa sɔleɔ wawɛɛ kɛ haa Yehowa kaa e ye bua lɛ konɛ e nu níhi a sisi.” Hyɛ bɔ nɛ fɔli nɛ ɔmɛ a bua maa jɔ ha kaa a to a tsui si!

E sa nɛ anɔkuale Kristofohi nɛ a ye bua a weku mi bimɛ ngɛ Mawu jami mi. Se pi lɔ ɔ pɛ, e sa nɛ a to a tsui si kɛ hyɛ a weku li aloo a huɛmɛ nɛ hiɔ ko fia mɛ be kɛkɛɛ ɔ a nɔ. Mo susu Ellen * nɛ lɛ hu e ngɛ Scandinavia a he nɛ o hyɛ

Maa pee jeha kpaanyɔ nɛ be ɔ, stroke fia Ellen huno ɔ si enyɔ, nɛ hiɔ ɔ ha nɛ e kalegbɔ ɔ tsu we ní saminya. Enɛ ɔ he ɔ, e nyɛ we nɛ e nuɔ nɔ́ he ha nɔ, nɛ ke nɔ́ ko ngɛ bua jɔmi loo aywilɛho ɔ, e li. Si fɔfɔɛ nɛ ɔ ha nɛ Ellen hao wawɛɛ. E de ke: “I toɔ ye tsui si wawɛɛ, nɛ i sɔleɔ be fɛɛ be.” E de hu ke: “Ngmami nɛ ye bua jɔ he wawɛɛ nɛ woɔ mi bua ji Filipi Bi 4:13. E ke: ‘Ejakaa i nyɛɔ peeɔ níhi tsuo kɛ gu nɔ nɛ e woɔ mi he wami ɔ nɔ.’” Ngɛ Yehowa he wami kɛ e yemi kɛ buami nya a, Ellen nyɛ nɛ e kɛ tsui si tomi ngɛ si fɔfɔɛ ɔ nya dae.​—La 62:5, 6.

Yehowa ji nɔ nɛ pee tsui si tomi he nɔ hyɛmi nɔ́ pe kulaa nɛ wa ma nyɛ maa kase. (2 Pet. 3:15) Ke wa ngɛ Baiblo ɔ kanee ɔ, wa naa si fɔfɔɛhi fuu a mi nɛ Yehowa to e tsui si ngɛ. (Neh. 9:30; Yes. 30:18) Benɛ Yehowa pee e juɛmi kaa e ma kpata Sodom hɛ mi nɛ Abraham bi lɛ he sane ɔ, anɛ o kai bɔ nɛ Yehowa pee e ní ha lo? Ngmami ɔ tsɔɔ kaa benɛ Abraham ngɛ munyu tue ɔ, Yehowa bu lɛ tue. E to e tsui si ha Abraham nɛ e bu e sane bimi ɔmɛ kɛ e nyagba amɛ tue. Abraham munyu ɔ mi nɛ Yehowa ti, nɛ́ e ma nɔ́ mi ha lɛ kaa ke e na dali nyɔngma pɛ ngɛ Sodom ɔ, e be a hɛ mi kpatae ɔ tsɔɔ kaa e bu Abraham tue saminya. (1 Mose 18:22-33) Bɔ nɛ Yehowa to e tsui si, nɛ e mi mi fu we ɔ ji nɔ́ ko nɛ e sa nɛ waa kase!

Tsui si tomi ji su ko nɛ e piɛɛ su ehe nɛ e sa kaa Kristofohi tsuo nɛ a ná a he. Ke wa bɔ mɔde nɛ wa ná su nɛ e he hia nɛ ɔ, e maa wo wa hiɔwe Tsɛ nɛ e susuɔ wa he nɛ e toɔ e tsui si ɔ hɛ mi nyami. Jehanɛ hu ɔ, a maa bu wɔ kɛ piɛɛ “nihi nɛ kɛ gu hemi kɛ yemi kɛ tsui si tomi nɔ ɔ, a nine su si womi ɔmɛ a nɔ ɔ” he.​—Heb. 6:10-12.