Skip to content

Skip to table of contents

Kukkazika Moyo​—Kuliyumya Katujisi Bulangizi

Kukkazika Moyo​—Kuliyumya Katujisi Bulangizi

AKAAMBO kakuti buumi buyaabuyumina limwi “kumazuba aamamanino” aano, bantu ba Jehova bayandika kuba abube bwakukkazika moyo kwiinda kaindi. (2Tim. 3:1-5) Tuzingulukidwe anyika mwalo bantu kanji-kanji mobali basikuliyanda, batanyoneki, alimwi batalilesyi. Bantu batondezya micito iili boobu tabajisi bube bwakukkazika moyo. Aboobo, Munakristo uuli woonse weelede kulibuzya kuti: ‘Sena ndatalika kuba muntu uutakkaziki moyo mbuli bantu bandizingulukide? Ino kukkazika moyo kwini-kwini caamba nzi? Alimwi ino ncinzi ncondikonzya kucita kutegwa bube oobu bwa Bunakristo ibuyandika kapati bube cibeela cabube bwangu bwalyoonse?

NCOCAAMBA KUKKAZIKA MOYO

Kweelana a Bbaibbele, kukkazika moyo tacaambi buyo kuliyumya mubukkale busunka. Muntu uujisi bube bwakukkazika moyo ulaliyumya kajisi bulangizi. Tabikkili buyo maano kujatikizya mbwalimvwa walo, pele ulabikkila maano kubukkale bwayooyo wapa kuti kube kutamvwana. Akaambo kaceeci, ciindi muntu uukkazika moyo nobamubisizya naa kumunyemya bamwi, ulazumanana kuba abulangizi bwakuti cilongwe cabo cilaba kabotu alimwi. Aboobo, tacigambyi kuti Bbaibbele lyaamba “kukkazika moyo” kuti mbube bwakusaanguna akati kabube bunji bubotu ibuzwa kuluyando. * (1Kor. 13:4) Alimwi “kukkazika moyo” ncibeela ‘camucelo wamuuya.’ (Gal. 5:22, 23) Aboobo, ino ncinzi ciyandika kulindiswe kutegwa tube abube oobu bwabunaleza?

MBOTUKONZYA KUBA ABUBE BWAKUKKAZIKA MOYO

Kutegwa tuba abube bwakukkazika moyo, tweelede kupailila lugwasyo lwamuuya wa Jehova, walo ngwapa kuli baabo bamusyoma. (Lk. 11:13) Nokuba kuti muuya wa Leza ulaanguzu, andiswe tweelede kucita lubazu lwesu alimwi akucita kweelana amipailo yesu. (Int. 86:10, 11) Eeci caamba kuti tweelede kubeleka canguzu kutondezya bube bwakukkazika moyo abuzuba kutegwa bukonzye kusimpa miyanda mumoyo wesu. Nokuba boobo, tweelede kuzumanana kubeleka canguzu kutegwa kukkazika moyo bube cibeela cabube bwesu bwalyoonse. Ino ncinzi cimbi cikonzya kutugwasya?

Tulakonzya kuba abube bwakukkazika moyo kwiinda mukulanga-langa alimwi akwiiya cikozyanyo ca Jesu cilondokede. Kweelana acikozyanyo eeco, mwaapostolo Paulo, kwiinda mukusololelwa amuuya wakapandulula “buntu bupya” bwalo bubikkilizya “kukkazika moyo,” mpoonya wakatukulwaizya kuti ‘tulekele luumuno lwa Kristo kuti lweendelezye mumyoyo yesu.’ (Kol. 3:10, 12, 15) Tulakonzya kupa luumuno oolo kuti “lweendelezye” mumyoyo yesu kwiinda mukwiiya lusyomo lwa Jesu lutazungaani, aciindi ncasalide mwini, Leza uyoozibamba zintu eezyo zitukatazya. Ciindi notutobela cikozyanyo ca Jesu, kunyina notuyoonyema cakuti mane buya twaalilwa kukkazika moyo, tacikwe makani azintu zikonzya kucitika aawo mpotubede.—Joh. 14:27; 16:33.

Nokuba kuti tuliyandide kubona nyika mpya njaakatusyomezya Leza, tulaiya kukkazika moyo ciindi notuzinzibala kuyeeya mbwatukkazikila moyo Jehova. Magwalo atusyomezya kuti: “Jehova tamukide pe kujatikizya cisyomezyo cakwe kweelana ambobayeeya bamwi kuti wamuka, pele umukkazikila moyo nkaambo tayandi kuti muntu uuli woonse anyonyoonwe, pele uyanda kuti boonse bakonzye kweempwa.” (2Pet. 3:9) Ciindi notuyeeya kujatikizya mbwatukkazikila moyo Jehova, sena eeci tacitukulwaizyi kubakkazikila moyo bamwi? (Rom. 2:4) Katukayeeyede kaambo aako, muubukkale buli buti momuyandika kukkazika moyo?

BUKKALE MOMUYANDIKA KUKKAZIKA MOYO

Kuli bukkale bunji mubuumi bwesu bwabuzuba abuzuba motuyandika kukkazika moyo. Mucikozyanyo, ikuti kamulimvwa kuti mujisi cintu ciyandika kapati ncomweelede kwaamba, inga mwayandika kutondezya kukkazika moyo kutegwa mutabanjili mukanwa bamwi. (Jak. 1:19) Alimwi inga mwayandika kutondezya kukkazika moyo ciindi nomuyanzana abakombinyoko ibacita zintu izimunyemya. Muciindi cakuciindizya kunyema akaambo kazintu eezyo, inga mwacita cabusongo kuyeeya kujatikizya Jehova alimwi a Jesu mbobacita mukulezya kwesu. Tababikkili maano kutuntu tuniini-niini ntotulubizya. Muciindi caboobo, babona bube bubotu mbotujisi alimwi cakukkazika moyo, balatupa ciindi cakucinca.—1Tim. 1:16; 1Pet. 3:12.

Bukkale bumbi motuyandika kukkazika moyo nciindi muntu umwi naatutamikizya kwaamba naa kucita cintu citaluzi. Kanji-kanji, ambweni tulafwambaana kunyema alimwi akupa twaambo twakulitamizya. Nokuba boobo, Ijwi lya Leza lyaamba kucita zintu munzila iimbi. Lyaamba kuti: “Kukkazika moyo nkubotu kwiinda kuba amuuya wakulisumpula. Utafwambaani kunyema pe, nkaambo kunyema-nyema kukkala mucamba cabafwubafwuba.” (Muk. 7:8, 9) Aboobo, nokuba kuti nzyobatwaamba nzyakubeja, tweelede kukkazika moyo alimwi akuyeeya katutanabweza ntaamu. Jesu wakaitobela njiisyo eeyo ciindi bamwi nobakamutamikizya kucita cintu citaluzi.—Mt. 11:19.

Kwaambisya bazyali beelede kutondezya bube bwakukkazika moyo ciindi nobayanda kugwasya bana babo kubambulula bube butali kabotu, naa nzyobalombozya. Amubone cikozyanyo caba Mattias, ibabelekela ku Beteli yaku Scandinavia. Kabacili bakubusi, ba Mattias bakaliyumya kukusampaulwa kucikolo akaambo kazintu nzyobakali kusyoma. Kumatalikilo, bazyali babo kunyina ncobakazyi. Nokuba boobo, bakali kulwana penzi lyakaboola akaambo kakukazyigwa kwamwanaabo, walo iwakatalika kudooneka naa wakali mukasimpe. Ba Gillis, bausyi baba Mattias, bakaamba kuti: “Bukkale oobu bwakali kuyandika kukkazika moyo.” Ba Mattias bakali kubuzya kuti: “Ino Leza nguni? Mbuti kuti Bbaibbele talili Jwi lya Leza? Ino tuzyi buti kuti Leza nguuyanda ceeci naa eeci kulindiswe?” Alimwi bakali kubabuzya bausyi kuti: “Nkaambo nzi ncondeelede kubetekwa ikuti kanditalimvwi alimwi akusyoma nzyomusyoma?”

Ba Gillis bakaamba kuti, “Zimwi ziindi mibuzyo yamwaaneesu yakali kubuzyigwa cakunyema, kutali kunyemena ndime naa banyina pe, pele kujatikizya kasimpe, kalo nkaakali kulimvwa kuti nkakakali kumuyumizyila buumi.” Mbuti ba Gillis mbobakabweendelezya bukkale oobu? Bakaamba kuti, “Mebo amwanaangu twakali kukkala kubandika kwaciindi cilamfwu. Ziindi zinji ndakali kuswiilila alimwi akubuzya mibuzyo kutegwa ndizyibe mbwaakali kulimvwa alimwi ambwaakali kuyeeya mwanaangu. Zimwi ziindi ndakali kumupa bupanduluzi ibwakali kumugwasya kuyeeya buzuba boonse naa kwiinda aawo katutanazumanana amubandi wesu. Zimwi ziindi, ndakali kumwaambila kuti andipe mazuba masyoonto kutegwa ndiyeeye kujatikizya makani ngaamba. Kwiinda mumibandi eeyi iyakakkalikene, aasyoonto-syoonto Mattias wakayaambele kumvwisya alimwi akuzizumina njiisyo yacinunuzyo, bweendelezi bwa Leza, alimwi aluyando lwa Jehova. Cakatola ciindi, alimwi ziindi zinji cakali ciyumu, pele aasyoonto-syoonto, luyando lwakwe kuli Jehova lwakakomena. Mebo abakaintu bangu tulikkomene kapati kuti kusolekesya kwesu kukkazika moyo kutegwa tugwasye mwaneesu mumyaka yakwe yabukubusi kwagwasya kapati alimwi kwakamusika amoyo.”

Ba Gillis alimwi abakaintu babo bakasyoma lugwasyo lwa Jehova ciindi nobakali kugwasya mwanaabo cakukkazika moyo. Nobalanga musyule, ba Gillis bakaamba kuti: “Lyoonse ndakali kumwaambila Mattias kuti luyando ndotujisi kulinguwe lwakapa kuti mebo abanyina katupaila cakutaleka kuti Jehova amugwasye walo kumvwisya kasimpe.” Eelo kaka balikkomene bazyali aaba akaambo kakutondezya bube buyandika kapati bwakukkazika moyo!

Kuyungizya alugwasyo lwakumuuya, Banakristo bakasimpe beelede kuba abube bwakukkazika moyo ciindi nobalanganya munamukwasyi naa mulongwe uuciswa bulwazi butasilikiki. Amubone cikozyanyo caba Ellen, * abalo ibakkala ku Scandinavia.

Kwamyaka iili lusele yainda, balumi baba Ellen bakaciswa bulwazi bwakanyonyoona bongo bwabo. Akaambo kaceeci, bakaleka kuba aluzyalo, lukkomano, naa kuusa. Bukkale oobu buli bayuminide kapati ba Ellen. Bakaamba kuti: “Kuyandika kukkazika moyo alimwi amipailo minji.” Bakayungizya kuti: “Lugwalo ndondiyandisya kapati alimwi lunduumbulizya ndugwalo lwa Bafilipi 4:13, ilwaamba kuti: ‘Muzintu zyoonse ndilijisi nguzu kwiinda muli yooyo uundipa nguzu.’” Akaambo kanguzu eezyo, ba Ellen balaliyumya cakukkazika moyo kabajisi lusyomo mulugwasyo lwa Jehova.—Int 62:5, 6.

AMWIIYE BUBE BWA JEHOVA BWAKUKKAZIKA MOYO

Nokuba boobo, caboola kumakani aakukkazika moyo, Jehova ncikozyanyo cibotu ncotukonzya kutobela. (2Pet. 3:15) Kuli zibalo zinji mu Jwi lya Leza izitondezya ziindi Jehova naakatondezya kukkazika moyo. (Neh. 9:30; Is. 30:18) Mucikozyanyo, ino Jehova wakacita buti ciindi Abrahamu naakamubuzya mibuzyo minji kujatikizya makanze aakwe aakunyonyoona Sodoma? Cakusaanguna, Jehova kunyina naakamunjila mukanwa Abrahamu ciindi naakali kubandika. Muciindi caboobo, Jehova wakali kuswiilila cakukkazika moyo kumubuzyo wa Abrahamu uuli woonse alimwi anzyaakali kulibilika. Mpoonya, Jehova wakatondezya kuti wakali kuswiilila kwiinda mukuziinduluka zintu nzyakali kulibilika Abrahamu alimwi akumusyomezya kuti takonzyi kuunyonyoona Sodoma nokuba kuti kwajanika balulami ibali buyo 10 mumunzi ooyu. (Matl. 18:22-33) Eelo kaka Jehova ncikozyanyo cibotu mukuswiilila cakukkazika moyo alimwi akutaciindizya kunyema!

Kukkazika moyo ncibeela ciyandika kapati cabuntu bupya calo Banakristo boonse ncobeelede kulisamika. Kuti twabeleka canguzu kuba abube oobu buyandika kapati, tuyoolemeka Taateesu wakujulu uulanganya alimwi akukkazika moyo, alimwi tuyoobalilwa kuli “baabo kwiinda mulusyomo akukkazika moyo ibayookona zyakasyomezyegwa.”—Heb. 6:10-12.

^ munc. 4 Bube bwaluyando bwakabandikwa mucibalo cakusaanguna cazibeela eezyi zili fwuka zyamucelo wamuuya wa Leza uusalala.

^ munc. 15 Zina lyacincwa.