1. E na kangaa n rotaki nanorinanora n nanon aon te aba ae te bangaomata?

E AERA bwa e kangaanga maiuakinani baika ti reiakin n Ana Taeka te Atua? Bukina teuana bwa e kainnanoaki te nanorinano ni karaoan ae eti, ao ara konabwai ni kateimatoa te nanorinano ngkana ti kataaki. Ni “kabaneani boong” aikai, ti a maeka i buakoia aomata aika “taan tangiriia i bon irouia, taani bakimwane, taani kamoamoa, taan nanorieta” ao “taan aki taubaang.” (2Tim. 3:1-3) Ngkai ana toro te Atua ngaira, ti ataia ae a buakaka aroaro aikai, ma n tabetai a taraa n nakoraoi maiuia naake a kaotiotii aroaro aikai ao a kukukurei. (TaiAre. 37:1; 73:3) Ti kona naba n iango ni kangai: ‘Iai manenan tabeakinani moa aroia tabemwaang nakon oin arou? Ngkana I iaiangoai bwa I “mangori riki,” e kona ni bua iai karineau irouia aomata?’ (Ruka 9:48) Ngkana ti kariaia bwa ti na iraraang n nanon aon te aba ae te bangaomata, e kona n uruaki ara iraorao ma tarira n te ekaretia ao e na kangaanga kinaakira ae Kristian ngaira. Ma ti na kakabwaiaaki ngkana ti reiakin aia katoto aomata aika raraoi ake n te Baibara ao ni kakairi irouia.

2. Tera reireiara mairouia ana toro te Atua aika kakaonimaki rimoa?

 ² Ngkana ti kani kakairi n aia katoto aomata aika kakaonimaki, ti riai n neneri baike a karaoi, ao mwia aika kakukurei. A kangaa ni karekea aia iraorao ma te Atua, akoaia irouna, ao korakoraia ni kakaraoa nanona? Te ukeuke n reirei n aron aei, e kakawaki ibukini kakorakoraan ara onimaki.

3, 4. (a) Ti kangaa ni karekea ana kairiri te Atua? (b) E aera bwa ti kainnanoa ae bati riki nakon tii karekean te atatai?

³ A bati reirei ni kairiri aika raraoi aika ti karerekei n ikotaki ma te reirei ni kataneiai rinanon te Baibara, ara boki ni Kristian, ara atureti n te intanete, Ana Kanakobwanaa JW, ara bobotaki, ruunga, ao bwabwaro. Ma ni kaineti ma ana taeka Iesu n Ioane 4:34, ti kainnanoa ae bati riki nakon tii karekean te atatai. Tera ae irekereke naba ma aei? E taku Iesu: “Kanau boni karaoan nanon teuare kanakomaiai, ao katiaan te mwakuri are e anganai.”

⁴ Iroun Iesu, karaoan nanon te Atua titeboo ma kanana. N te aro raa ae titeboo iai aei ma te amwarake? Ngkana ti kana te amwarake ae kamarurung ti namakina iai te kukurei ao e nuai rabwatara. N aron anne, ngkana ti kakaraoa nanon te Atua e na kakorakoraa naba nanora ao ara onimaki. Iraua am tai ae ko ira iai te uarongorongo ao ko aki rang ni marurung raoi, ma ko a namakina te kukurei ao te korakora imwin am uarongorongo?

5. Tera te kakabwaia ni bwainan te wanawana?

⁵ Maiuakinan ana kaetieti te Atua bon te bwai ae nanonaki raoi n te wanawana. (TaiAre. 107:43) E materaoi te kakorakora iai. “Akea te bwai ae ko tangiria ae kona ni kabotauaki ma ngaia. . . . Bon te kai ni kamaiu nakoia te koraki ake a anaia, ao a na atongaki bwa a kukurei te koraki ake a teimatoa n taua ni kamatoaa.” (TaeRab. 3:13-18) E taku Iesu: “Ngkana kam atai baikai ao kam a kukurei ngkana kam karaoi.” (Ioa. 13:17) E na teimatoa kukureia taan rimwin Iesu ngkana a kakaraoa te baere e tua nakoia. A aki nimti ana reirei ao ana katoto n tii te taina n tai ngke a ongo, ma e riki bwa anuaia.

6. E aera bwa ti riai n teimatoa ni maiuakini baika ti reiakin?

⁶ Ni boong aikai, ti riai n teimatoa ni maiuakini baika ti reiakin. Iangoa te mwakaeneke ae iai ana bwai ni mwakuri ao ana atatai. E aki kona ni kakabwaiaaki mani baikai ma tii ngkana e kamanenai. Ngkana e a tia ni mwakaeneke mai mwaina ao ni mwaatai iai, e riai ni kakamanena rabakauna anne bwa e aonga n teimatoa ni mwaatai ao n uaana ana mwakuri. N aron anne, e kona n nakoraoi maiura n te moantai ngkana ti maiuakina te baere ti warekia n te Baibara. Ma e ngae n anne, ti na karekea te kukurei ae teimatoa ngkana ti nanorinano ni maiuakina ana kaetieti Iehova ni katoabong.

7. Tera arora ae riai nakoni katoto man te Baibara ngkana ti kani karikirakea wanawanara?

⁷ Ti na rinanoi itera tabeua aika kaokoro ake e kona ni kataaki iai nanorinanora, ao n nora aroia naake a kakaonimaki ngkoa ni kateimatoa nanorinanoia ngke a aitara naba ma baikai. Ma ti riai ni karaoa ae bati riki nakon tii warekan te rongorongo aei. Ngaia are iangoa arom ni kona ni maiuakin reirei aika kakawaki aikai, ao waekoa ni karaoia.

8, 9. Tera reireiara ibukin nanorinanon te abotoro Bauro ni Mwakuri 14:8-15? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁸ E kantaningaiia te Atua “aeka n aomata nako bwa a na kamaiuaki, ma ni karekea  te atatai ae eti ibukin te koaua.” (1Tim. 2:4) Tera am iango ibukia aeka n aomata aika bati ake a tuai n reiakina te koaua? E ngae ngke te abotoro Bauro e kakaaeia n taian tinakoka naake a a kaman ataa taekan te Atua teutana, ma e bon aki tii kakorakoraa ibukia I-Iutaia. E boni kataaki korakoran nanorinanona n te baere a karaoia nakoina naake a taromaurii atua riki tabeman.

⁹ N te katoto, ni moani mwanangani Bauro ni mitinare, e iangoaki ma Barenaba irouia kaain Rukaonia bwa atua aika riki n aomata, ao a aranaki bwa Ereme ao Tieuti. A na ranginako Bauro ao Barenaba ngkai a kamoamoaaki? A na iangoa anne bwa kabooani mwini bwainikirinaia ni kaawa ake uoua ake a kawari mai mwaina? A iangoia bwa e kona aroni kinaakia aei ni buoka kabutanakoan te rongorongo ae raoiroi? Tiaki ngaia anne! A waekoa n raeuai kunnikaia ao a karaneneia nako buakon te koraki, ao a takarua ni kangai: “E aera ngkai kam karaoi baikai? Boni ngaira naba aomata n ai aromi.”—Mwa. 14:8-15.

10. Tera ae a nanonna Bauro ma Barenaba ngke a taekinna bwa titeboo ngaiia ma kaain Rukaonia?

¹⁰ Ngke a kaotia Bauro ao Barenaba bwa a aki naba kororaoi, tiaki nanona bwa a taekinna ae titeboo aroia n taromauri ma beekan akanne. Te koaua bwa tiaki mitinare naakai aika mwiokoaki iroun te Atua? (Mwa. 13:2) Te koaua bwa a aki kabiraki n te taamnei ao n anganaki te kantaninga ae mimitong? E ngae n anne, a ataia Bauro ma Barenaba ae a kona naba ni karekei kakabwaia aikai kaain Rukaonia ngkana a butimwaea te rongorongo ae raoiroi ma nanoia ni koaua.

11. Ti na kangaa ni kakairi n rianakon nanorinanoni Bauro ngkana ti uarongorongo?

¹¹ Tera arora ae ti kona iai ni kakairi n ana katoto Bauro ibukin te nanorinano? Te moan, ti riai n rarawa nakoni kariri ni kabane aika kairira bwa ti na kantaningaa ke ni butimwaea kamoamoaara ibukini baika ti kakororaoi ni korakoran Iehova. Ti wanawana ngkana ti titirakinira ni kangai: ‘Tera arou n iaiangoiia aomata ake I uarongorongo nakoia? I inanonano nakoia aomata aika kaokoro aroia?’ E kakukurei bwa a a tia Ana Tia Kakoaua Iehova ni katobibia te aonnaba ni kataia ni kakaaeia naake a kan ongora te rongorongo ae raoiroi. N tabetai, e kainnanoaki n aei reiakinan aia taetae ao aia katei naake a iangoaki bwa a mangori. A aki kona taani Kakoaua ake a uarongorongo nakoia aeka n aomata aikai n iangoiia bwa a rietata riki, ma a kataia n ota raoi irouia bwa a aonga n rotii nanoia n rongorongon te Tautaeka n Uea.

12. E kangaa ni kaotia Ebabera bwa e rangi n tabeakinia tabemwaang?

¹² Te anga teuana riki ibukini kaotiotan ae ti nanorinano ni mutiakina ana tua te Atua, bon arora n tataro ibukia naake a a kamani “karekea te onimaki ae tii te arona kakawakina ma ae iroura.” (2Bet. 1:1) E karaoa anne Ebabera. E mwaneweaki teuaei n te Baibara tii tenua te tai, n ana koroboki Bauro i aani kairana n te taamnei. Ngke e kabureaki Bauro i nanon te auti i Rom, e boni kororeta nakoia Kristian ake a maeka i Korote bwa e “aki toki ni kakorakoraa n tataro [ibukia]” Ebabera. (IKoro. 4:12) E kinaia raoi taari aikai Ebabera, ao e rangi n tabeakinia. Bon ‘raoni Bauro n taenikai’ Ebabera, ma e ngae n anne e bon tabe naba ma baika a kainnanoi tabemwaang n aia onimaki. (Bire. 23) Ao e karaoi bwaai tabeua ni buokiia iai. Tiaki bon anne kanikinaean te  aki bangaomata? Bon iai mwaakan ara tataro ibukia raora ni beku ibukin Iehova, moarara riki ngkana ti mwanewei araia.—2Kor. 1:11; Iak. 5:16.

13. Ko na kangaa ni kakairi n ana katoto Ebabera n am tataro?

¹³ Iangoiia naake ko kona n tataro ibukia ao ni mwanewei araia. N aron Ebabera, a bati i buakoia taari aika tatataro ibukia kaain aia ekaretia ao utu ake iai mwiokoaia aika bati ke a aitara ma karaoan aia motinnano aika kakawaki ke kataaki. A bati aika tatataro ibukia naake a kaotaki araia n te jw.org n te kaongora ae “Jehovah’s Witnesses Imprisoned for Their Faith.” (Nakon NEWSROOM > LEGAL DEVELOPMENTS.) Irarikin anne, ti kona naba n tataro ibukia naake a a tia ni bua raoia aika tangiraki n te mate, naake a reke maiuia imwini kabuanibwai aika karina n taai aika tibwa nako ao taiani buaka, ao naake a kekeiaki ribuakon te kangaanga ma kaubwain te aba. A bati taari ake a kainnanoa buokaia n ara tataro ao a kona ni kakabwaiaaki iai. Ngkana ti tataro ibukia taari akanne, ti kaotia iai bwa ti aki tii tabeakin oin arora, ma ti tabeakin naba aroia tabemwaang. (IBir. 2:4) E ongoraei Iehova tataro akanne.

14. E kangaa n riki Iehova bwa te tia ongora ae rianako?

¹⁴ Te itera riki teuana ae kaotaki iai korakoran nanorinanora, bon tauraoira n ongora aia taeka aomata. E taekinaki n Iakobo 1:19 bwa ti riai ni “waekoa n ongora.” E katea te katoto ae rianako Iehova n aei. (KBwaai 18:32; Iot. 10:14) Iangoa te bwai ae ti kona n reiakinna man te maroro ae koreaki n Te Otinako 32:11-14. (Warekia.) E ngae ngke Iehova e aki kainnanoa ana iango Mote, ma e bon angan naba Mote ana tai ni kaota ana iango. Antai ae e na kan ongora n ana rongorongo ae abwabwaki te aomata ae e taekin iango aika kairua, ao imwina e ira ana taeka te aomata anne? E taotaona nanona Iehova n ongora irouia aomata aika tataro ma nanoia n onimaki.

15. Ti na kangaa ni kakairi n aron Iehova ni karineia tabemwaang?

¹⁵ Ti wanawana ngkana ti titirakinira ni kangai: ‘Ngkana ngaia bwa e kona Iehova ni karinanoa ao ni kakauongo nakoia aomata n aron are e karaoia nakon Aberaam, Rakera, Mote, Iotua, Manoa, Eria, ao Etekia, tiaki bwa I riai riki ni karineia taari ni kabane, ni kamoamoaia, n ongora n aia iango aika raraoi ao ni butimwaei? Iai n au ekaretia ke n au utu ae kainnanoa tabeakinana riki irou? Tera ae I riai ni karaoia ni kaineti ma anne?’—KBwaai 30:6; MotiTae. 13:9; 1Uea 17:22; 2Rong. 30:20.

16. Tera aron te Uea are Tawita ngke e kaunaki iroun Timei?

¹⁶ E buokira naba te nanorinano bwa ti na kaota te taotaonakinnano ngkana ti kaunaki. (IEbe. 4:2) E kona n noraki te katoto ae rianako n 2 Tamuera 16:5-13. (Warekia.) E nanomwaaka Tawita ma ana toro ngke a uaraoaki ao ni karebanaaki n atibu iroun Timei, ae ana koraki te Uea ae Tauro. E karaoa naba anne Tawita e ngae ngke iai mwaakana ni katokia. E kangaa n reke iroun Tawita te aeka n taotaonakinnano anne? Ti kona n ataa anne ngkana ti nenera Taian Areru mwakorona 3.

17. Tera are e buoka Tawita n taotaona nanona, ao ti na kangaa ni kakairi irouna?

¹⁷ E kaotaki n atun Taian Areru mwakoro 3 bwa e oteaki iroun Tawita ngke e  “birinako mairoun natina ae Abetarom.” E tonu raoi kibuna 1 ao 2 ma baike a riki n te Kauoua n Tamuera mwakoro 16. Ao Taian Areru 3:4 e katereterea ana onimaki ni koaua Tawita ngke e kangai: “N na kanenea bwanaau ni wewete nakon Iehova, ao e na kaekaai man ana maunga ae tabu.” Ti kona naba n tataro ngkana ti kaitaraaki. Ni kaekaan anne, e anga Iehova taamneina ae raoiroi are e kona ni buokira n nanomwaaka. Ko kona n iangoa te kangaanga teuana ae ko kainnanoa iai te taotaonakinnano ke kabwaraan aia bure aomata aika iowawa nakoim? Ko kakoauaa raoi bwa e kona n nora rawawatam Iehova ao e na kakabwaiako?

18. Ti na kangaa kakabwaiaaki ngkana ti teimatoa ni maiuakin ana kaetieti te Atua?

¹⁸ Ti karekei kakabwaiaara ni karaoani baika ti atai bwa a raoiroi. Maroaka ae e taekinaki n Taeka N Rabakau 4:7 bwa “te bwai ae te kabanea ni kakawaki bon te wanawana”! E ngae ngke e boto te wanawana i aon te atatai, ma e kaineti riki nakon ara motinnano aika ti karaoi ao tiaki tii koaua aika ti atai. A kaotiota naba te wanawana kinnongo. A kaotiota te wanawana are a karikaki ma ngaia n aroia ni katauraoi kanaia n te tain te kabuebue. (TaeRab. 30:24, 25) Kristo ae “wanawanan te Atua,” e karaoi n taai nako baike e kukurei iai te Tama. (1Kor. 1:24; Ioa. 8:29) E ataa te kaokoro te Atua i marenani karaoan te motinnano ae raoiroi ao mwakuriana. Ao e kakabwaiaia naake a kaotiota te nanorinano ma te nanomwaaka ao a kakaraoi baike a atai bwa a eti. (Wareka Mataio 7:21-23.) Ngaia are kakorakorako ni karika te ekaretia bwa te tabo ae kona ni kaotiotaki iai te nanorinano ni koaua. E kainnanoaki te tai ae maan ao te taotaonakinnano ibukini maiuakinan te bwai ae ti ataia bwa e eti, ma boni kanikinaean anne te nanorinano ae karekea te kukurei ngkai ao n aki toki.