1. Inki mutindu kikalulu ya bwimi ya nsi-ntoto yai lenda bebisa kikalulu na beto ya kudikulumusa?

SAMBU na nki yo ke vandaka mpasi na kusadila mambu yina beto ke longuka na Biblia? Sambu yo ke lombaka kudikulumusa sambu na kusala mambu ya mbote. Yo kele mpasi na kuvanda muntu ya kudikulumusa na ‘bilumbu yai ya nsuka’ sambu bantu mingi kele “bantu ya ke kudizolaka, bantu ya ke zolaka mbongo, bantu ya ke kudikumisaka, bantu ya lulendo” mpi “bantu ya me konda kudiyala.” (2 Timoteo 3:1-3) Bambangi ya Yehowa ke zabaka nde bikalulu yai kele ya mbi, kansi yo lenda monana nde bantu ya ke vandaka ti bikalulu yai ke nungaka mpi ke vandaka mpenza na kiese. (Nkunga 37:1; 73:3) Nkutu beto lenda kudiyula nde: ‘Keti bikesa yina mono ke salaka ya kutula mambote ya bantu ya nkaka na kisika ya ntete kele kibeni mfunu? Keti bantu ta landa kuzitisa mono kana mono ke sala mambu ti kudikulumusa?’ (Luka 9:48) Kana beto bika nde kikalulu ya kusosa mambote na beto mosi kuyala beto, kinduku na beto ti bampangi lenda beba mpi yo lenda vanda mpasi sambu bantu ya nkaka kuzaba  nde beto kele Bakristu. Kansi, kana beto ke longuka bambandu ya kudikulumusa ya bansadi ya Nzambi mpi ke landa mbandu na bo, yo ta natila beto mambote.

2. Inki malongi beto ta baka kana beto ke landa bambandu ya bansadi ya kwikama ya Nzambi ya ntangu ya ntama?

² Inki sadisaka bansadi ya kwikama ya Nzambi ya ntangu ya ntama na kuvanda banduku na yandi? Inki mutindu bo pesaka yandi kiese? Inki pesaka bo kikesa ya kusala mambu ya mbote? Kana beto ke tanga masolo na bo na Biblia mpi ke yindula mingi mambu yina beto ke tanga, lukwikilu na beto ta kuma ngolo.

3, 4. (a) Inki mutindu Yehowa ke longaka beto? (b) Sambu na nki nzayilu mpamba me fwana ve sambu na kulanda kukumisa lukwikilu na beto ngolo?

³ Yehowa ke pesaka beto bima yina beto kele na yo mfunu sambu beto landa kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Beto ke bakaka bandongisila mpi malongi ya mbote na Biblia, na mikanda na beto, na site Internet na beto, na JW Télédiffusion mpi na balukutakanu ya dibundu mpi ya nene. Kansi Yezu monisaka nde kele ti mambu ya nkaka ya mfunu kuluta nzayilu. Yandi tubaka nde: “Madia na mono kele kusala luzolo ya muntu yina tindaka mono mpi kumanisa kisalu na yandi.”—Yoane 4:34.

⁴ Kusala luzolo ya Nzambi vandaka bonso madia sambu na Yezu. Madia ya mbote ke sadisaka muntu na kudiwa mbote mpi ke pesaka nitu ngolo. Mutindu mosi kusala luzolo ya Nzambi ke sadisaka muntu na kudiwa mbote mpi ke kumisaka lukwikilu na yandi ngolo. Mu mbandu, keti nge me kwendaka dezia na kisalu ya kusamuna ya kulemba kansi nge vutuka na nzo na kiese mpi ngolo?

5. Inki mambote beto ta baka kana beto kele mayele?

⁵ Kana beto ke sala mambu yina Yehowa ke lomba beto, beto ta monisa nde beto kele mayele. (Nkunga 107:43) Bantu ya mayele ke bakaka mambote mingi. Biblia ke tuba nde: “Kima mosi ve ya nge ke zola lenda fwanana ti yo. . . . Yo kele nti ya luzingu sambu na bantu yina ke simbaka yo, mpi bantu yina ke kangaka yo ngolo, bo ta binga bo bantu ya kiese.” (Bingana 3:13-18) Yezu tubaka nde: “Kana beno me zaba mambu yai, beno ta vanda na kiese kana beno ke sala yo.” (Yoane 13:17) Balongoki ya Yezu ta vanda ntangu yonso na kiese kana bo sadila mambu yina Yezu songaka bo. Na luzingu na bo, bo fwete zitisa malongi na yandi mpi kulanda mbandu na yandi.

6. Sambu na nki beto fwete landa kusadila mambu yina beto ke longukaka?

⁶ Bubu yai, beto mpi fwete landa kusadila mambu yina beto ke longuka. Yindula nde mekanisie mosi kele ti bisadilu mpi kele mayele. Yandi ta sala mbote kisalu na yandi kaka kana yandi ke sadila mbote bisadilu na yandi. Yo lenda vanda nde yandi me salaka kisalu yai bamvula mingi, kansi yandi fwete landa kusadila mambu yina yandi longukaka sambu yandi landa kusala kisalu na yandi mbote. Mutindu mosi, ntangu beto yantikaka kulonguka kieleka, beto vandaka na kiese sambu beto vandaka kusadila mambu yina beto tangaka na Biblia. Yo yina, sambu na kuvanda na kiese mvula na mvula, konso kilumbu beto fwete sadila mambu yina Yehowa ke longaka beto.

7. Inki beto fwete sala sambu na kubaka malongi na bambandu yina kele na Biblia?

⁷ Na disolo yai, beto ta tadila mwa mambu yina lenda vanda mpasi sambu beto monisa kikalulu ya kudikulumusa. Beto ta mona mutindu bansadi ya kwikama ya ntangu ya ntama monisaka kudikulumusa. Beto fwete suka ve kaka na kutanga masolo na bo, kansi beto fwete yindula yo mpi kusadila yo na luzingu na beto.

8, 9. Mbandu ya kudikulumusa ya Polo yina kele na Bisalu 14:8-15 ke longa beto nki? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

⁸ Nzambi ke zola nde bantu ya mitindu yonso “kuguluka mpi kubaka nzayilu ya sikisiki ya kieleka.” (1 Timoteo 2:4) Inki mutindu nge ke tadilaka bantu yonso yina me zabaka ntete ve kieleka? Ntumwa Polo longaka Bayuda yina vandaka kuzaba mambu ya nkaka ya Yehowa. Kansi yandi longaka mpi bantu yina vandaka kusambila banzambi ya luvunu. Kulonga bantu ya mutindu yai mekaka kudikulumusa na yandi. Inki mutindu?

⁹ Na nzietelo ya ntete ya Polo ya kimisionere, yandi kwendaka ti Barnabasi na mbanza Listre. Bantu ya Likaonia yina vandaka kuna, monaka bo bonso bantu ya kuluta mfunu mpi vandaka kubinga bo na bazina ya banzambi na bo ya luvunu Zeusi ti Ermesi. Keti Polo ti Barnabasi waka kiese? Keti bo monaka nde yo kele nsoba ya mbote sambu bantu monisaka bo mpasi na babwala zole yina bo katukaka? Keti Polo ti Barnabasi yindulaka nde kusala mutindu yina ta benda dikebi ya bantu mingi sambu bo wa nsangu ya mbote? Ve! Bo waka makasi kibeni mpi tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Sambu na nki beno ke sala mambu yai? Beto mpi, beto kele bantu ya kele ti bifu bonso beno.”—Bisalu 14:8-15.

10. Sambu na nki Polo ti Barnabasi kudimonaka ve mfunu kuluta bantu ya Likaonia?

¹⁰ Ntangu Polo ti Barnabasi tubaka nde bo mpi vandaka bantu, bo zolaka kutuba nde bo vandaka bantu ya kukonda kukuka. Bo zolaka kutuba ve nde bo vandaka kusadila Nzambi mutindu mosi ti bantu ya Likaonia. Nzambi tindaka Polo ti Barnabasi bonso bamisionere. (Bisalu 13:2) Bo ponaka Polo ti Barnabasi na nsadisa ya mpeve santu mpi bo vandaka ti kivuvu mosi ya mbote. Kansi, yo pusaka bo ve na kudimona mfunu kuluta bantu ya nkaka. Bo bakisaka nde bantu yina lenda zwa mpi kivuvu ya kuzinga na zulu kana bo ndima nsangu ya mbote.

11. Inki mutindu mbandu ya kudikulumusa ya Polo lenda sadisa beto na kisalu ya kusamuna?

¹¹ Yai kele mutindu mosi ya kumonisa nde beto kele bantu ya kudikulumusa bonso Polo. Beto ke kudimonaka ve ata fioti nde kisalu na beto ya kulonga to mambu yina Yehowa ke sadisaka beto na kusala ke kumisaka beto mfunu mingi. Beto lenda kudiyula nde: ‘Inki mutindu mono ke tadilaka bantu ya teritware na mono? Keti mono ke vandaka ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya kimvuka mosi buna?’ Na nsi ntoto ya mvimba, Bambangi ya Yehowa ke salaka ngolo sambu na kusosa bantu yina lenda wa nsangu ya mbote. Bampangi ya nkaka nkutu ke salaka bikesa ya kulonguka ndinga ya nzenza to mutindu ya kuzinga ya dikanda mosi yina bantu ya nkaka ke monaka kukonda mfunu. Bo ke kudimonaka ve ata fioti nde bo kele mfunu kuluta bantu yina bo ke longaka. Kansi bo ke sosaka kubakisa mawi ya konso muntu sambu na kusadisa bantu mingi na kundima nsangu ya Kimfumu.

12. Inki mutindu Epafrasi monisaka nde yandi ke tudilaka bantu dikebi?

¹² Kusamba sambu na bampangi yina kele dezia ti “lukwikilu yina kele mfunu bonso ya beto” kele mutindu ya nkaka ya kumonisa nde beto kele bantu ya kudikulumusa. (2 Piere 1:1) Yo kele mambu yina Epafrasi salaka. Biblia ke tubilaka Epafrasi mbala tatu mpamba. Ntangu bo kangaka Polo na Roma, Polo sonikilaka bampangi ya Kolose mambu yai sambu na Epafrasi: “Yandi ke salaka ngolo ntangu yonso sambu na beno na bisambu na yandi.” (Bakolosai 4:12) Epafrasi zabaka mbote bampangi mpi yandi vandaka kutudila bo dikebi mingi. Polo bingaka yandi “nduku na mono ya boloko,” yo ke monisa nde Epafrasi vandaka ti mambu yina vandaka  kuyangisa yandi. (Filemoni 23) Ata mpidina, yandi vandaka kutula dikebi na bampusa ya bampangi ya nkaka mpi vandaka kusadisa bo. Beto lenda landa mbandu ya Epafrasi yina vandaka kusamba sambu na bampangi, nkutu beto lenda tanga bazina na bo na kisambu. Bisambu ya mutindu yai ke sadisaka kibeni.—2 Bakorinto 1:11; Yakobo 5:16.

13. Inki mutindu nge lenda landa mbandu ya Epafrasi ntangu nge ke samba?

¹³ Yindula mpangi yina nge lenda tanga zina na yandi ntangu nge ke samba. Nge lenda tanga bazina ya banduku na nge na dibundu to bantu ya dibuta na beno yina ke kutana ti bampasi. Mbala ya nkaka, yo ke lomba nde bo baka balukanu ya nene to bo ke kutana ti mambu yina lenda tula kimpeve na bo na kigonsa yina ke lomba nde bo nunga. Nge lenda samba mpi sambu na bampangi yina bazina na bo kele na jw.org, na kitini “Témoins de Jéhovah emprisonnés en raison de leur foi.” (Kota na SALLE DE PRESSE > VEILLE JURIDIQUE.) Nge lenda samba mpi sambu na bampangi yina me fwisa bantu yina bo vandaka kuzola, bayina bisumbula me katuka kubwila, bayina ke kutana ti bitumba to bayina kele na mpasi ya mbongo. Bampangi mingi kele ti mfunu nde beto samba sambu na bo. Kana beto ke samba sambu na bo, beto ta monisa nde beto ke tula dikebi na bampusa ya bantu ya nkaka kansi ya beto mpamba ve. (Bafilipi 2:4) Yehowa ke waka bisambu ya mutindu yai.

14. Inki ke ndimisa nge nde Yehowa ke widikilaka bantu na dikebi mingi kuluta bantu yonso?

¹⁴ Kuwidikila na dikebi kele mutindu ya nkaka ya kumonisa nde beto kele bantu ya kudikulumusa. Yakobo 1:19 ke lomba beto na ‘kuwa nswalu.’ Yehowa ke widikilaka bantu na dikebi yonso. (Kuyantika 18:32; Yozue 10:14) Mu mbandu, tanga disolo ya kele na Kubasika 32:11-14. (Tanga.) Ata Yehowa vandaka ve ti mfunu ya bangindu ya Moize, yandi bikilaka Moize ntangu ya kutuba mambu yina vandaka kuyangisa yandi. Keti nge ta vanda ntima-nda mpi kuwidikila muntu mosi ya me pesaka ngindu ya mbi mpi na nima nge ndima dibanza na yandi? Kansi Yehowa ke monisaka ntima-nda mpi ke widikilaka bantu yonso yina ke sambaka yandi ti lukwikilu.

15. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yehowa ya kupesa bantu lukumu?

¹⁵ Kudiyula nde: ‘Kana Yehowa ke kudikulumusaka sambu na kuwidikila bantu mutindu yandi salaka na Abrahami, na Rashele, na Moize, na Yozue, na Manoa, na Eliya mpi na Ezekiasi, keti mono fwete landa ve mbandu na yandi? Keti mono ke widikilaka bangindu ya bampangi yonso sambu na kupesa bo lukumu mpi ke sadilaka yo kana yo me fwana? Keti kele ti mpangi mosi na dibundu to muntu mosi na dibuta yina mono lenda widikila diaka ti dikebi ya mingi? Inki mono lenda sala sambu na kumonisa nde mono ke tudila bo dikebi?’—Kuyantika 30:6; Bazuzi 13:9; 1 Bantotila 17:22; 2 Bansangu 30:20.

16. Inki ntotila Davidi salaka ntangu Shimei sadilaka yandi mambu ya mbi?

¹⁶ Kudikulumusa ke sadisaka beto mpi na kudiyala ntangu bantu ke sadila beto mambu ya mbi. (Baefezo 4:2) Mbandu mosi ya mbote kele na 2 Samuele 16:5-13. (Tanga.) Shimei, mpangi ya ntotila Saule, fingaka mpi sosaka kunwanisa Davidi ti bansadi na yandi. Davidi lendaka kukanga Shimei nzila ya kusala yo, kansi yandi kudiyalaka mpi kangaka ntima na mafingu ya Shimei. Inki sadisaka Davidi na kudiyala? Bika beto tadila kapu ya tatu ya Nkunga.

17. Inki sadisaka Davidi na kudiyala mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?

¹⁷ Davidi sonikaka kapu ya tatu ya Nkunga ntangu  mwana na yandi Absalomi sosaka kufwa yandi. Shimei mpi sosilaka Davidi kaka na ntangu yai. Ata mpidina, Davidi zwaka ngolo yina sadisaka yandi na kudiyala. Inki mutindu? Na Nkunga 3:4, Davidi tubaka nde: “Mono ta binga Yehowa na ndinga ya ngolo, mpi yandi ta pesa mono mvutu katuka na ngumba na yandi ya santu.” Kana bantu ke sadila beto mambu ya mbi, beto fwete samba mutindu Davidi salaka. Mpidina, Yehowa ta pesa beto mpeve santu na yandi sambu beto kanga ntima. Keti nge ke monisaka mingi kikalulu ya kudiyala to ya kulolula ntangu bantu ke sadila nge mambu ya mbi? Keti nge ke tulaka ntima nde Yehowa ke kudibanzaka sambu na bampasi na nge, yandi ta sadisa nge mpi ta sakumuna nge?

18. Inki mambote beto ta baka kana beto ke sadila malongi ya Yehowa?

¹⁸ Kana beto ke sala mambu yina beto me zaba nde yo kele mbote, beto ta monisa mayele mpi Yehowa ta sakumuna beto. Bingana 4:7 ke tuba nde: “Mayele kele kima ya kuluta mfunu.” Ya kieleka, nzayilu ke sadisaka muntu na kuvanda mayele, kansi mayele ke tendula ve kaka kubakisa mambu. Mayele ke monanaka mpi na balukanu yina beto ke bakaka. Nkutu bafurmi ke vandaka mayele, bo ke bumbaka madia sambu na nsungi ya madidi. (Bingana 30:24, 25) Kristu, yina Biblia ke bingaka nde “mayele ya Nzambi,” ke salaka ntangu yonso mambu yina ke sepedisaka Tata na yandi. (1 Bakorinto 1:24; Yoane 8:29) Nzambi ta sakumuna beto mpi kana beto ke monisa mayele ntangu beto ke sala mambu ya mbote mpi ke landa kumonisa kudikulumusa. (Tanga Matayo 7:21-23.) Yo yina, beto landa kusala bikesa sambu dibundu kuvanda kisika yina bantu yonso lenda sadila Yehowa na kudikulumusa yonso. Yo ke lombaka ntangu mpi ntima-nda sambu na kusala mambu yina beto me zaba nde yo kele mbote. Ata mpidina, kusala yo ke monisaka nde beto kele bantu ya kudikulumusa mpi kikalulu yai ta sadisa beto na kuvanda na kiese bubu yai mpi mvula na mvula.