1. Kumbi mzimu wakujikuzga wa charu ungatikwaska wuli?

NTCHIFUKWA wuli nkhwakusuzga kuchita vo tisambira mu Mazu ngaku Chiuta? Chifukwa chimoza ntchakuti tikhumbika kujiyuyuwa nyengu zosi kuti tichiti cho ntchamampha. Mu “mazuŵa [nganu] ngakumaliya,” ŵanthu wo tija nawu ‘mbakujiyanja, atanja ndalama, atijiŵikamu, atijikuzga’ ndipuso ‘mbambula kujiko.’ (2 Timo. 3:1-3) Isi nge ateŵeti aku Chiuta, tiziŵa kuti mijalidu iyi njiheni. Kweni nyengu zinyaki vingawoneka nge kuti ŵanthu wo achita mijalidu iyi vinthu vitiŵayende umampha ndipuso akondwa. (Sumu 37:1; 73:3) Mwaviyo, mungajifumba kuti: ‘Kumbi pe cho ndingayanduwa asani ndingadanjiza vakukhumba va anyangu mumalu mwa vangu? Kumbi ŵanthu angaleka kunditumbika asani ndingachita vinthu nge mumana ukongwa?’ (Luka 9:48) Asani tingatore mzimu wakujikuzga wacharu, tingananga mbiri yidu ndipuso ubwezi widu ndi Akhristu anyidu mu mpingu. Kweni tingatumbikika asani tingasambira nkhani za ŵanthu anyaki wo akulembeka mu Bayibolu ndi kuchita vinthu nge yiwu.

2. Kumbi tingasambiranji kwa ateŵeti akugomezgeka akali?

 ² Asani tikhumba kuja nge ateŵeti akugomezgeka aku Chiuta, tikhumbika kuziŵa vo anguchita kuti aje akugomezgeka. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguŵawovya kuti aje pa ubwezi ndi Chiuta? Kumbi achitanganji kuti amukondwesi? Kumbi ntchinthu wuli cho chinguŵawovya kuchita khumbu laki? Kusambira va ŵanthu ŵenaŵa mu Bayibolu kungatiwovya kuti tije ndi chivwanu chakukho.

3, 4. (a) Kumbi Yehova watitisambiza wuli? (b) Ntchifukwa wuli tikhumbika kuchita vinandi pade pa kuziŵa ŵaka vinthu kuti tije ndi chivwanu chakukho?

³ Yehova watitisambiza kuziya mu Bayibolu, mu mabuku ngidu, pa webusayiti yidu, pa TV ya JW Broadcasting kweniso pa maunganu nga mpingu ndi ngakulungakulu. Kweni mwakukoliyana ndi vo Yesu wangukamba pa Yohane 4:34, tikhumbika kuchita vinandi pade pakuziŵa ŵaka vinthu. Iyu wanguti: “Chakurya changu nkhuchita khumbu laku yo wakundituma ndi kumaliza ntchitu yaki.”

⁴ Yesu wawonanga kuti chakurya chaki nkhuchita khumbu laku Chiuta. Ntchifukwa wuli wawonanga viyo? Chakurya chamampha chititiwovya kuti tije ndi liŵavu la nthazi kweniso lamampha. Mwakuyanana ŵaka, kuchita khumbu laku Chiuta kutitiwovya kuja ndi chivwanu chakukho kuti tizilonde umoyu wamuyaya. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu zinyaki titijichichizga ŵaka kuluta mu uteŵeti chifukwa cha kuvuka. Kweni asani taweku tikondwa ukongwa ndipu tituvwa umampha.

5. Kumbi tiyanduwa wuli chifukwa chakuja ndi zeru?

⁵ Kuchita vo Yehova watitisambiza ndizu zeru. (Sumu 107:43) Ŵanthu wo ayesesa kuti aje ndi zeru afyoka paŵaka cha. Bayibolu likamba kuti: “Pa vinthu vo ukhumbira, palivi vo vingayanana nazu. . . . Ntchimiti cha umoyu kwaku wo atiziko ndipu wo atizikoleska adanikengi akukondwa.” (Nthanthi 3:13-18) Yesu wangukamba kuti: “Asani muziŵa vinthu venivi ndi kuvichita, mujengi akukondwa.” (Yoha. 13:17) Akusambira aku Yesu akondwanga asani achita vo iyu waŵakambiyanga. Yiwu akhumbikanga kuchita vo Yesu wachitanga ndi kusambiza nyengu zosi.

6. Ntchifukwa wuli tikhumbika kulutirizga kuchita vo tisambira?

⁶ Mazuŵa nganu, nasi tikhumbika kulutirizga kuchita vo tisambira. Mwakuyeruzgiyapu, makanika wangaŵa ndi vidya vakunozge kweniso wangaziŵa mo wanganozge galimotu. Kweni vinthu ivi vingamuwovya cha asani wativigwiriskiya ntchitu cha. Iyu wangaŵa kuti wakunozgapu galimotu kwa vyaka vinandi kuvuli. Kweni wakhumbika kulutirizga kunozga galimotu kuti waje makanika walusu kweniso kuti waleki kuluwa. Mwakuyanana ŵaka, tati tayamba kusambira uneneska, takondwanga chifukwa tachitanga vo tasambiranga mu Bayibolu. Kweni kuti tilutirizgi kukondwa, tikhumbika kuchita vo Yehova watitisambiza nyengu zosi.

7. Kuti tije ndi zeru, kumbi titenere kuchita wuli ndi nkhani za ŵanthu wo akulembeka mu Bayibolu?

⁷ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vinthu vinyaki vo vingachitiska kuti kujiyuyuwa kuŵi kwakusuzga. Tiwonengi so vo ateŵeti akugomezgeka akali anguchita kuti alutirizgi kuŵa akujiyuyuwa ŵati akumana ndi vinthu ivi. Kweni mumalu mwakuŵerenga ŵaka nkhani izi, titenere kuŵanaŵaniyapu ndi kuchita vo tasambira.

8, 9. Kumbi nkhani ya pa Machitidu 14:8-15, yilongo wuli kuti Paulo wenga wakujiyuyuwa? (Wonani chithuzi cho che papeji 3.)

⁸ Khumbu laku Chiuta ndakuti “ŵanthu amitundu  yosi ataskiki kweniso awuziŵi umampha uneneska.” (1 Timo. 2:4) Kumbi ŵanthu anandi wo ŵechendasambiri uneneska mutiŵawona wuli? Chinanga kuti Paulo wapenjanga Ayuda wo aziŵanga kali vinthu vinyaki vakukwaskana ndi Chiuta mumasinagogi, kweni wapharazgiyanga so ŵanthu wo asopanga achiuta aboza. Vo ŵanthu yaŵa anguchita ndi uthenga waki vinguwovya Paulo kuziŵa asani wenga wakujiyuyuwa.

⁹ Pa ulendu wakwamba wa umishonale, Paulo wangwenda ndi Baranaba. Ŵanthu a ku Lukawoniya aŵanaŵananga kuti Baranaba ndi Paulo asambuka Zewu ndi Heme wo ŵenga achiuta ŵawu aboza. Kumbi Paulo ndi Baranaba angukondwa ndi venivi? Kumbi yiwu anguwona kuti alondereka umampha kuluska ku matawuni ngaŵi ngo anguŵatombozga? Kumbi anguŵanaŵana kuti vo vinguchitika pa nyengu iyi viwovyengi kuti ŵanthu anandi avwisiyi uthenga wamampha? Awa! Nyengu yeniyo, Paulo ndi Baranaba angukeruwa malaya ngawu ndi kudaniriza kuti: “Mwaŵanthu, muchitiyanji viyo? Nasi te ŵanthu akutomboloka nge ndimwi.”—Machi. 14:8-15.

10. Ntchifukwa wuli Paulo ndi Baranaba angujiwona kuti mbapachanya cha kuphara ŵanthu a ku Lukawoniya?

¹⁰ Pakukamba kuti nasi te ŵanthu, Paulo ndi Baranaba ang’anamuwanga kuti nawu ŵenga akubuda. Yiwu ang’anamuwanga kuti achiuta aboza wo ŵanthu yaŵa asopanga ayanananga ndi Chiuta wawu cha. Paulo ndi Baranaba angusankhika ndi Yehova kuti aje amishonale. (Machi. 13:2) Iyu wanguŵasankha ndi mzimu wakupaturika ndipu alindizganga vinthu vamampha. Paulo ndi Baranaba aziŵanga kuti ŵanthu a ku Lukawoniya nawu atingi alondiyengi mzimu wakupaturika asani anguvwisiya uthenga wamampha.

11. Asani tipharazga, kumbi tingalongo wuli kuti te akujiyuyuwa nge Paulo?

¹¹ Kumbi tingajiyuyuwa wuli nge Paulo? Nthowa yakwamba njakuti titenere cha kujiwona kuti te apade chifukwa chakuti tipharazga pamwenga chifukwa cha vinthu vinyaki vo Yehova watitiwovya kufiska. Mwaviyo, tosi titenere kujifumba kuti: ‘Kumbi ŵanthu wo nditiŵapharazgiya nditiŵawona wuli? Kumbi kwambula kuziŵa nditanjiya ŵanthu amtundu unyaki nge mo ŵanthu anandi achitiya?’ Akaboni aku Yehova pacharu chosi chapasi atesesa kupenja ŵanthu avineneru vinyaki wo aja muchigaŵa chawu kuti aziŵi asani peche ŵanthu anyaki wo ŵechendavwi uthenga wamampha. Nyengu zinyaki asambira chineneru ndi midawuku ya ŵanthu wo anyaki atiŵawona kuti mbakusika. Kweni Akaboni atijiwona kuti mbapachanya cha kuphara ŵanthu wo atiŵapharazgiya. Mumalu mwaki, yiwu atesesa kuziŵa munthu weyosi pakuyija kuti amufiki pamtima ndi uthenga wa Ufumu.

12. Kumbi Epafura wangulongo wuli kuti waŵanaŵaniyanga anyaki?

¹² Nthowa yachiŵi yo tingalongore kuti te akujiyuyuwa, nkhupemphere ‘ŵanthu wo ŵe ndi chivwanu chakuzirwa nge chidu.’ (2 Petu. 1:1) Ivi ndivu Epafura wanguchita. Bayibolu litimuzumbuwa katatu pe mumakalata ngo Paulo wangulemba. Pa nyengu yo Paulo wangumangika ku Roma, wangulembe kalata Akhristu a ku Kolose kuti “nyengu zosi [Epafura] wafwiyapu kukupempheriyani.” (Ako. 4:12) Epafura waŵaziŵanga umampha abali ndipu waŵaŵanaŵaniyanga. Paulo wangumudana kuti “kapolu munyangu.” Ivi vilongo kuti Epafura nayu wasuzgikanga. (Fili. 23) Kweni wanguleka cha kuŵanaŵaniya anyaki  ndipu wanguchitapu kanthu kuti waŵawovyi. Epafura wapempheriyanga abali ndi azichi ndipu waŵazumbuwanga mazina. Ndivu nasi titenere kuchita. Mapempheru ngenanga ngangawovya ukongwa.—2 Akori. 1:11; Yako. 5:16.

13. Kumbi mungachita wuli nge Epafura asani mupemphera?

¹³ Muŵanaŵaniyengi abali ndi azichi wo mungaŵapemphere mwakuŵazumbuwa mazina. Nge Epafura, abali ndi azichi anandi apemphere Akhristu anyawu kusazgapu wo ŵe ndi udindu ukulu wakuphwere banja pamwenga wo akumana ndi masuzgu nganyaki. Abali anandi apemphere Akhristu anyawu wo mazina ngawu nge pa jw.org/ny pa mutu wakuti “Mayiko Amene a Mboni za Yehova Akumangidwa Chifukwa Chotsatira Zimene Amakhulupirira.” (Wonani po alemba kuti MALO A NKHANI > ZOKHUDZANA NDI MALAMULO.) Kweniso tikhumbika kupemphere wo abali ŵawu akutayika, wo asuzgika kusaniya ndalama ndipuso wo apona pa masoka ngachilengedu ndi nkhondu. Pe abali ndi azichi anandi wo angayanduwa ndi mapempheru ngidu. Asani tipemphere abali ndi azichi, tilongo kuti tiŵanaŵaniya vakukhumba vidu pe cha kweni ndi va anyidu viyo. (Afi. 2:4) Yehova watuvwa mapempheru ngaviyo.

14. Kumbi tingasambiranji kwaku Yehova pa nkhani ya kuvwisiya asani anyidu alongoro nasi?

¹⁴ Nthowa yinyaki yo tingalongore kuti te akujiyuyuwa nkhuvwisiya asani anyidu alongoro. Pa Yakobe 1:19 pakamba kuti titenere ‘kuja apusu kuvwa.’ Tingasambira kwaku Yehova pa nkhani iyi. (Chiya. 18:32; Yoswa 10:14) Ŵanaŵaniyani vo mungasambira pa nkhani yo ye pa Chituwa 32:11-14. (Ŵerengani.) Yehova wangumupaska mwaŵi Mozesi kuti wakonkhoski maŵanaŵanu ngaki, chinanga kuti wakhumbikanga ulongozgi waki cha. Palivi munthu yo wangavwisiya ndi kulondo ulongozgi wa munthu yo wanangiska vinthu. Kweni Yehova wavwisiya ŵanthu wo apemphera kwaku iyu mu chivwanu.

15. Kumbi tingachita wuli nge Yehova pa nkhani ya kutumbika anyidu?

¹⁵ Weyosi waku isi watenere kujifumba kuti: ‘Asani Yehova ndiyu wangujiyuyuwa ndi kuvwisiya kwaku Abrahamu, Rakelu, Mozesi, Yoswa, Manowa, Eliya ndi Hezekiya, kumbi nani nditenere cha kutumbika abali mwakuvwisiya maŵanaŵanu ngawu ndi kuchita vinthu vamampha vo andikambiya? Kumbi mu mpingu pamwenga mu banja langu mwe munthu munyaki yo wakhumba kuti wakambiskani nani? Kumbi nditenere kuchita wuli ndi nkhani iyi?’—Chiya. 30:6; Ŵeru. 13:9; 1 Ŵakaro. 17:22; 2 Miko. 30:20.

16. Kumbi Davidi wanguchita wuli Shimei wati wamukwiyiska?

¹⁶ Nthowa yachinayi yo tingalongore kuti te akujiyuyuwa, nkhujiwezga asani anyidu atikwiyiska. (Aefe. 4:2) Chakuyeruzgiyapu chamampha ukongwa pa nkhani iyi che pa 2 Samuele 16:5-13. (Ŵerengani.) Davidi ndi ateŵeti ŵaki angukunthiyapu pa nyengu yo Shimei, mubali waku Sauli waŵanyozanga. Davidi wangumuleka ŵaka chinanga kuti wenga ndi nthazi kumukanizga. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Davidi kuti wajiko? Tiziŵa vo vingumuwovya asani tiŵerenga mu Bayibolu pa Sumu nambala 3.

17. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Davidi kuti wajiko, nanga isi tingachita wuli nge iyu?

¹⁷ Mazu ngapachanya ngo nge pa Sumu nambala 3 mu Bayibolu, ngalongo kuti Davidi  wangulemba sumu iyi pa nyengu yo mwana waki Absalomu wakhumbanga kumubaya. Mavesi 1 ndi 2 ngakonkhoska vo ve mu chaputala 16 cha buku Lachiŵi la Samuele. Pa Sumu 3:4 palongo kuti Davidi wagomezganga kuti Yehova wamuwovyengi. Iyu wanguti: “Ndidanirizgengi kwaku Yehova, ndipu wandimukengi kutuliya mu phiri laki lakupaturika.” Nasi tingapemphera asani ŵanthu atiyukiya. Yehova watipaskengi mzimu waki wakupaturika wo ungatiwovya kuti tikunthiyepu. Kumbi pe munthu munyaki yo wakukuchitiyani vinthu viheni ndipu mukhumbika kujiwezga pamwenga kumugowoke? Kumbi mugomezga kuti Yehova wawona suzgu yinu ndipu wakutumbikeningi?

18. Kumbi tiyanduwa wuli asani tigwiriskiya ntchitu vo Chiuta watitisambiza?

¹⁸ Titumbikika ukongwa asani tiziŵa cho ntchamampha ndi kuchichita. Pa Nthanthi 4:7 pakamba kuti “zeru ntchinthu chakukhumbika ukongwa.” Chinanga kuti kuziŵa vinthu nkhwakukhumbika kuti munthu waje ndi zeru, kweni vo wachita ndivu vilongo kuti we ndi zeru mumalu mwakuziŵa ŵaka vinthu. Nyere nazu zilongo kuti ze ndi zeru. Izu zilongo kuti ze ndi zeru zakawiru chifukwa zisungiya limu chakurya cha muchihanya. (Nthanthi 30:24, 25) Khristu yo ndi “zeru zaku Chiuta,” nyengu zosi wachita vinthu vo vikondwesa Awisi. (1 Akori. 1:24; Yoha. 8:29) Chiuta watitumbikengi asani nasi te akujiyuyuwa kweniso asani tisankha vinthu mwazeru ndi kuchita cho tiziŵa kuti ntchamampha. (Ŵerengani Mateyu 7:21-23.) Mwaviyo, tiyesesengi kuchita vo tingafiska kuti tosi mu mpingu titeŵetiyengi Yehova mwakujiyuyuwa. Vito nyengu kuti munthu wachiti cho waziŵa kuti ntchamampha ndipu wakhumbika kuzikira. Kweni kuchita viyo kulongo kuti te akujiyuyuwa ndipu kujiyuyuwa kungatiwovya kuti tikondwengi sonu ndi kunthazi viyo.