Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Janipun kʼarisipjjañäniti

Janipun kʼarisipjjañäniti

“Maynit maynikamajj cheqa arunakpuni parlapjjam” (ZAC. 8:16).

CANCIÓN: 56, 124

1, 2. ¿Kunas jaqerojj jukʼamp jan waltʼayawayi, ukat khitis ukatak juchanejja?

TELEFONOSA, focosa, autosa, refrigeradorasa, yaqha ukhamanakasa jaqen uñstayatawa, ukanakajj jakäwisan yanaptʼistuwa. Ukampis yaqhepanakajj janiw yanaptʼkistuti. Sañäni, pistolanakasa, oraqer allintat bombanakasa, cigarronakasa, bomba atómica sasin uñtʼatäki ukasa jukʼampikiw jan waltʼayistu. Ukampis ukanakat sipan jukʼamp nayra uñstkäna ukaw jaqerojj jukʼamp jan waltʼayawayi. ¿Kunas ukajja? Kʼarisiñawa. Ukajj jan cheqätap yatkasin jaqenakar engañjañ amtampi parlañawa. Nayrïr kʼarisirejj Supayawa, jupajj ‘kʼarin awkipawa’ sasaw Jesusajj säna (Juan 8:44 liytʼañataki). ¿Kunapachas jupajj kʼarisiñ qalltäna?

2 Walja waranqa maranak nayraw Edén jardinan kʼarisiñ qalltäna. Adanampi Evampejja, Diosajj jupanakar churkäna uka paraisonwa wali sum jakasipjjäna. Ukampis Jupajja, ‘aski ukhamarak ñanqha yatiñ churir qoqatjja janiw manqʼapjjätati, manqʼapjjäta ukapachasti jiwapjjätawa’ sasaw säna. Supayajj ukanak yatkchïnsa, mä katari toqew Evar engañjäna, ukhamatwa kʼarisiñ qalltäna. Akham sänwa: “Janiw jiwapkätati. Diosajj yatiwa, kunapachatejj jumanakajj uka qoqan achunakapata manqʼapjjasma ukkhajj yatipjjasmawa kunatejj askïki, ukhamarak ñanqhäki ukanakjja, ukatsti Diosjamäpjjasmawa” sasa (Gén. 2:15-17; 3:1-5).

3. 1) Supayajj jan wali amtampiw yatkasin kʼarisïna sasajj ¿kunatsa sistan? 2) ¿Supayan kʼarisitapat kuna jan walinakansa uñjastanjja?

3 Supayajj jan wali amtampiw kʼarisïna. Evajj qoqat manqʼantasajj jiwañapänwa, uk jupajj sum yatïna. Adanampi Evampejja, Jehová Diosar janiw istʼapkänti ukatwa tiempompejj jiwapjjäna (Gén. 3:6; 5:5). Janiw ukakïkiti, ‘jiwañajj taqe jaqenakaruw katuntäna, taqenin juchachasipjjatap layku’. Ukat “mä reyjamaw apnaqäna, jupanakajj janis Adanjam juchachasipkchïnjja, jupanakarojj jiwañajj apnaqaskakïnwa” (Rom. 5:12, 14). Jichhürunakanjja, janiw kunjamtï Diosajj qalltan munkäna ukham wiñayataki jan juchani jakktanti, jan ukasti, mä 70 maranakakiw jaktanjja, jukʼamp chʼamaninakakiw 80 maranakas jakapjje. Ukhamäkchisa jakañajj ‘jan waltʼañanakampi, ukhamarak chʼama tukuñanakampi’ phoqantatawa (Sal. 90:10, Aymar Biblia). ¡Ukajj wali llakkañawa! Supayan kʼarisitapatwa ukhaman uñjastanjja.

4. 1) ¿Kuna jisktʼanakar qhanañchañas wakisi? 2) Salmo 15:1, 2 qellqatarjamajja, ¿khitinakakis Diosan amigopäpjjaspa?

4 Jesusajj Supayat akham sänwa: “Kunatï cheqäki ukatjja saranukünwa, kunatï cheqäki ukajj jan jupan utjatap layku” sasa. Supayajj pachpakïskiwa, aka ‘oraqen jakirinakarojj’ taqeniruw engañjaski (Apoc. 12:9). Ukampis jiwasajj janiw Supayampi engañjatäñ munktanti. Ukatwa aka kimsa jisktʼanakar qhanañchaskañäni: ¿Kunjamsa Supayajj jaqenakar engañji? ¿Kunatsa jaqenakajj kʼarisipjje? Jiwasajj janiw Adanjamasa ni Eva warmjamas Jehová Diosamp sum apasitas aptʼasiñ munktanti, ukhamajj ¿kunjamatsa kunatï cheqäki ukpun parlatas uñachtʼaysna? (Salmo 15:1, 2 liytʼañataki).

¿KUNJAMSA SUPAYAJJ JAQENAKAR ENGAÑJI?

5. ¿Kunjamsa Supayajj jaqenakar engañji?

5 Apóstol Pablojja, ‘Supayampi jan engañjayasiñasatakejj’ kunsa lursna uk yatïnwa. Jupajj akham sänwa: “Kunanakampis jupajj sipitjañ munistu uk jiwasajj sum yattanjja” sasa (2 Cor. 2:11, nota). Supayajj aka oraqpachwa apnaqe, kʼari religionanakarusa, jan wali gobiernonakarusa, walja qollqe ganañ amtampi negocionak lurapki ukanakarus apnaqarakiwa, uk jiwasajj yattanwa (1 Juan 5:19). Ukhamasti Supayampi demonionakampiw akapachan munañanïpki ukanakar kʼarinak parlapjjañapatak apnaqapjje (1 Tim. 4:1, 2). Sañäni, negocionak lurir yaqhep jaqenakajja, kʼarinak parlasaw kunatï jaqenakar jan waltʼaykaspa ukanak aljapjje, jan ukajj walja qollqe ganañ amtampiw uk lurapjje.

6, 7. 1) ¿Kunatsa kʼari religión pʼeqtʼirinakajj jukʼamp juchanïpjje? 2) Religión pʼeqtʼirinakarojj ¿kuna kʼarinak yatichirsa istʼirïta?

6 Kʼari religión pʼeqtʼirinakajj jukʼamp juchanïpjjewa. ¿Kunatsa ukham sistanjja? Kʼari yatichäwinakapar creyirinakasa, kuntï Diosajj uñiski uk luririnakasa wiñay jakañ katoqañ aptʼasipjjaspawa (Os. 4:9). Jesusajj aka oraqenkkäna ukhajja, religión pʼeqtʼirinakajj kunjamsa jaqenakar engañjapjjäna uk yatïnwa. Ukatwa qhana arumpi jupanakar akham säna: “¡Escribanaka, fariseonaka, ay kamachapkakïta kʼari chuyman jaqenaka! Jumanakajj mä arkir jikjjatañatakejj waña oraqnamsa qotnamsa sarapjjtawa. Jumanakan arkirimäjje ukhajja, jumanakat sipansa Gehenar jukʼampi sarir tukuyapjjtajja” sasa, Gehena arojj wiñayatak jiwaña sañwa muni (Mat. 23:15). Jesusajj jupanakar juchañchänwa, akham sarakïnwa: “Jumanakan awkimajj Diablowa, jupat jutirïpjjtawa”, jupajj ‘jiwayirïnwa’ sasa (Juan 8:44).

7 Pastoranakasa, tata curanakasa, yaqha ukham sutininakas oraqpachanwa utji. Jupanakajj fariseonakjamarakiw “kunatï cheqäki uk jan uñtʼapjjañapatakejj jaqenakar jarkʼapjje”, ukatjja “kunatï Diosat cheqäki” ukjja kʼariruw tukuyapjje (Rom. 1:18, 25). Jupanakajj kʼarinakwa yatichapjje. Sañäni, “jan wali jaqenakajj infiernoruw sarjjapjje”, “almasajj jiwatat jakaskakiwa”, “chacha pura jan ukajj warmi pura sarnaqañasa casarasiñasa Diosatakejj walikïskiwa” sasaw sapjje.

8. 1) ¿Kamsasas politiconakajj kʼarisipjjani? 2) ¿Kunsa jiwasajj uk istʼasajj lurañasa?

8 Politiconakajj kʼarinakampiw jaqenakar engañjapjje. Jupanakajj niyaw akham kʼarisipjjani: “¡Suman jakasiñampi jan ajjsaras jakasiñampiw utj-jje!” sasa. Ukampis “ukhaw jankʼakejj mä akatjamat jupanakjjar tʼunjäwejj jutani”. Ukhamajj janipuniw uka kʼarimp engañjayasiñasäkiti, akapachajj jukʼamp jan waliruw sarani. “Kunjamtï mä lunthatajj arum jutkejja, ukhamarakiw Jehová Diosan urupajj jutani” uk jiwasajj sum yattanjja (1 Tes. 5:1-4).

¿KUNATSA JAQENAKAJJ KʼARISIPJJE?

9, 10. 1) ¿Kunatsa jaqenakajj kʼarisipjje, ukat kʼarisipjjatapat kuna jan walinakas utji? 2) ¿Kunsa Jehová Diosat jan armañasäki?

9 Jichhürunakanjja, janiw munañan jaqenakakejj kʼarisipkiti, jan ukasti waljaniw ukham lurapjje. Wali uñtʼat mä revistajja, “kunatsa kʼaristan” sat mä yatichäwipan akham sänwa: “Kʼarisiñajj janis kuna juchäkaspa ukhamwa jaqenakajj amuyjjapjje” sasa. Jaqenakajj jarkʼaqasiñataki, jan wali luratanakap imtʼañataki, pantjasitanakap imtʼañataki, jan ukajj trabajon suma lugarankañataki, jilpach qollqe ganañatakiw kʼarisipjje. Ukatjja uka qellqatajj akham sarakïnwa: “Jaqenakajj jan uñtʼatanakarusa, trabajir masinakaparusa, amigonakaparusa, familiaranakaparus facilakiw kunayman kʼarisipjje” sasa.

10 Ukham kʼarisipjjatapat ¿kuna jan walinakas utji? Maynit maynikam janiw confiyasjjapjjeti, ni sumsa apasjjapjjeti. Sañäni, mä warmejj esposoparu yaqha chachampi engañaspa, ukat uk imtʼañatakejj kʼarisispa ukhajja, ¿kunjamakis esposopajj jikjjatasispa? Maysa toqetjja, mä chachajj jaqenak nayraqatan wali munasir awkïkaspasa ukham tukuspa, ukampis utanjja esposaparusa wawanakaparus jiskʼachaspa, nuwaspa ukhajj jan walipunïspawa. Ukampis ak amtañasawa, janiw jupanakajj kunsa Jehová Diosar imtʼapkaspati, “Diosatakejj taqe kunas uñjkañawa, wali qhanarakiwa” (Heb. 4:13).

11. Kuntï Ananías chachampi Safira esposapampejj lurapkäna ukajj ¿kunsa yatichistu? (Página 6 ukankir dibujo uñjjattʼäta).

11 Diosan Arupanjja, nayrïr patak maranakan jakir mä chacha warmitwa parli, jupanakajj Ananías, Safira sat cristianonakäpjjänwa, Supayaw Diosar engañjapjjañapatak jupanakar amtayäna. Oraqep aljasajja, taqpach aljat qollqsa apostolonakar churapkaspa ukhamwa amuyayapjjäna, ukampis janiw taqpach churapkänti. Uka chacha warmejj jilat kullakanak nayraqatan suma jaqet uñjatäñwa munapjjäna, wali wajjtʼasir chuymanïpkaspas ukhamwa uñjayasiñ munapjjarakïna. Jehová Diosajj kʼarisipjjatap uñjaskänwa, ukatwa jupanakar castigäna (Hech. 5:1-10).

12. Jan wali amtampi kʼarisirinakajj jan arrepentisipkani ukhajj ¿kunas jupanakar pasani, ukat kunatsa?

12 ¿Jehová Diosatakejj kʼarisiñajj walikïskiti? Jan wali amtampi kʼarisirinakatï jan arrepentisipkani ukhajja, Supayjamarakiw ‘ninampi azufrempi aqaskir qotar jaqontatäpjjaniʼ. Mä arunjja, wiñayatakiw jiwayatäpjjani (Apoc. 20:10; 21:8; Sal. 5:6). ¿Kunatsa ukham sistanjja? Jehová Diosajja, kʼarisirinakarojj ‘ajjtaskañanak luririnakarjamaw’ uñji (Apoc. 22:15, nota).

13. ¿Jehová Diosajj kunjam Diosasa, ukat kun lurañatakis uk yatiñajj chʼamañchtʼistu?

13 Jehová Diosajj janiw ‘jaqenakjam kʼarïkiti’. Cheqas Diosajj ‘janipuniw kʼariskaspati’ (Núm. 23:19; Heb. 6:18). Biblianjja ‘kʼari parlañanakarojj’ uñisiwa sasaw qhanañchi (Prov. 6:16, 17). Diosampi suma uñjatäñatakejj kunatï cheqäki ukpunwa parlañasa. “Jan jumanakpurajj kʼarintasipjjamti” siski uka arunakarus istʼañasarakiwa (Col. 3:9).

‘CHEQA ARUNAKPUN PARLTANJJA’

14. 1) Cheqpach cristianonakampi kʼari religionankirinakampejj ¿kunansa jan pachpäktanjja? 2) Lucas 6:45 qellqatankki uka yatichäwit qhanañchtʼma.

14 Cheqpach cristianonakajj ¿kunansa kʼari religionankirinakampejj jan pachpäktan? Jiwasajj ‘cheqa arunakpun parltanjja’ (Zacarías 8:16, 17 liytʼañataki). Apóstol Pablojj akham sänwa: ‘Diosan servirinakapjamaw uñtʼayastanjja’ sasa (2 Cor. 6:4, 7). Jesusajja, maynejj ‘kunatï chuymapan phoqantatäki ukwa parli’ sasaw säna (Luc. 6:45). Ukhamasti kunatï cheqapäki ukajj chuymasan utji ukhajja, janipuniw kʼarisktanti. Antisas trabajir masinakasarusa, amigonakasarusa, familiaranakasarus cheqpun parltanjja. Kunapachas cheqpun parlañasa uk jichhajj mä qhawqha yatjjatañäni.

¿Kuna jan walinsa aka tawaqojj uñjasi? (Párrafos 15, 16).

15. 1) ¿Kunatsa jamasat jan walinak lurañajj jan walïki? 2) Jan walinak lurañar wiytapjjeristam ukhajj ¿kamachasmasa? (Qhanañchäwip uñjjattʼäta).

15 Jumatï waynästa jan ukajj tawaqöstajja, escuela masinakamampejj sum apasiñ munpachätajja. Ukampis ukatakejj janipuniw jamasat jan walinak lurañamäkiti. Yaqhepanakajja familiapampïsipki ukhasa congregacionansa suma cristianöpkaspas ukhamaw tukupjje, ukampis Diosar jan servir wayna tawaqonakampi chikachasipjje, jan ukajj redes sociales sasin uñtʼatäki uka toqnam parlapjje ukhajja, janiw ukhamäpkiti. Jan wali arunakwa parlapjje, jan suma isinak uchasipjje, jan wali musicanak istʼapjje, alcohol umapjje, drogasipjje, jamasat mä tawaqompi jan ukajj mä waynampi uñtʼasipjje, jan ukajj jukʼamp jan walinakwa lurapjje. Awk taykaparusa jilat kullakanakarusa Jehová Diosarus engañapjjewa (Sal. 26:4, 5). Ukampis Jehová Diosajja, taqe chuymati servisktan jan ukajj lakampikich Jupar jachʼañchasktan uk sum yati (Mar. 7:6). Antisas aka arunakar istʼañamaw wakisispa, Bibliajj akham siwa: “Jucharar jaqenakat jan envidiasimti, jan ukasti Tatiturupuni ajjsaram” sasa (Prov. 23:17). *

16. Jehová Diosar sapürunjam serviñatak solicitudjja, ¿kunjamsa phoqantañama?

16 Inas jumajj precursor regularata jan ukajj precursor especialata, Betelana jan ukajj yaqha ukhamanakan serviñ munsta. Mä solicitud phoqantkasajja, kʼumaräsktati janicha, kunanakampis kusistʼañ yatta, cristianjamat sarnaqta janicha, uka jisktʼanakar qhanañchasajj kunatï cheqäki ukwa phoqantañama (Heb. 13:18). Ukampis jan walinak luratamat inas jan sum jikjjataskstati, jilïr irpirinakarus jan uk yatiykstati, ukhamächi ukhajj ¿kunsa lurasma? Jupanakaruw yanaptʼa mayiñama, ukhamat Jehová Diosar qʼoma concienciampi serviñamataki (Rom. 9:1; Gál. 6:1).

17. Jilat kullakanakat jisktʼapjjestani ukhajja, ¿kun lurañasas wakisispa?

17 Maysa toqetjja, gobiernonakajj Diosan Reinopat yatiyañ jarkʼapjjaspa, ukat jilat kullakanakat yatjjatañ munas jisktʼapjjestaspa ukhajja, ¿kunsa lurañasa? ¿Taqe kunti yatiyañasa? Romankir gobernadorajj Jesusar jisktʼkäna ukhajj kunsa luräna uka toqet amuytʼañäni. Jupajj ‘amuktʼañ horasasa, parlañ horasas’ utjiwa siski ukarjamaw luräna, janiw awisajj kuns arskänti (Ecl. 3:1, 7; Mat. 27:11-14). Jilat kullakanakat jisktʼapjjestaspa ukhajja, amuytʼasisaw kuns parlañasa, ukhamat jupanakar jan walinakat jarkʼaqañataki (Prov. 10:19; 11:12).

Kuna horasas amuktʼañasa kuna horasas parlañasaraki ¿uk amuytʼañatakejj kunas yanaptʼistaspa? (Párrafos 17, 18).

18. Jilïr irpirinakajj juchar purtʼasir mä jilatata jan ukajj kullakat jisktʼapjjestani ukhajj ¿kunsa lurañasa?

18 Yaqha toqet amuytʼarakiñäni. Mä cristianon mä jachʼa juchar purtʼasitapsa yatksna ukham sañäni. Niyakejjay jilïr irpirinakajj congregación qʼomäñapatak yanaptʼapjjchejja, inas ‘kunsa uka toqet yatta’ sasin jisktʼapjjchistaspa. ¿Kamsañänisa? Juchar purtʼasiritï amigosächi jan ukajj familiarasächi ukhajj ¿kamsañänisa? Biblianjja “cheqa testigojj kunatï cheqäki ukwa arsu” sasaw qhanañchi (Prov. 12:17; 21:28). Ukhamasti, jan kun imtʼasaw jilïr irpirinakar kuntï yatktan uk yatiyañasa. Jupanakajj kunatï cheqäki uk sumwa yatipjjañapa, ukarjamaw juchar purtʼasirirojj kunjamsa Jehová Diosamp sum apasiñapatakejj yanaptʼapjjaspa uk amuytʼapjjani (Sant. 5:14, 15).

19. ¿Kuna toqetsa jutïr yatichäwin yatjjataskañäni?

19 Davidajj akham sasaw Jehová Diosar mayisïna: “Jumasti, Dios Tata, cheqa chuymaruw muntajja” sasa (Sal. 51:6, Aymar Biblia). David reyitakejja, kunas chuymasan utji ukaw jukʼamp wakiskirïna. Cheqa cristianonakajja, taqe horasanwa ‘maynit maynikamajj cheqa arunak parltanjja’. Maysa toqetjja, Diosan servirinakapajj jan mayni jaqenakjamätasjja kunatï cheqäki uk yatichasaw uñachtʼaytanjja. Akjjar jutki uka yatichäwinwa kunjamsa uk lursna uk yatjjataskañäni.

^ Párrafo 15 Kunsa wayn tawaqunakax yatiñ munapxi sat payïr libron 15 ukat 16 yatichäwinakap uñjjattʼäta, ukanakan pʼeqeñchäwipajj akawa: “Jan waliruw wiytapxitu, ¿kamachiristsa?”, “Jamasatwa jan walinak lurta, ¿kamachiristsa?” sasa.