1, 2. Gini he du du na kere gbegberẽ sangbaha kurii aboro, na da du nga ba engehe?

GU VOVO ahe nakura wa, aterefuni, atarambiri, gbiati fridge nasa raka ni wenehe na aˈuru dunduko. Ono gu kura ahe kinaho naima maa ga aboro raka ngbapai yo, wa​—abundu, agu abundu i akpisidoho ku sende yo tipa he yari ku auruhe si su na ni, agundö, gbiati abombu na gu kura dungu ahe. Ono tie, gu kurahe kinaho naima susa agi ahe re dunduko na si ima du na kere gbegberẽ sangbanaha kurii aboro. Ginihe du ngaha? Ziree! Ziree nga ka gumba gupai boro naima ino nga rengo ngaha te tipa ka nanga kura boro. Na da du nga mburu ziree? Bakitingbanga! Yesu aya “irazire nga ko, nga baha.” (Oni gedi Yoane 8:44.) Ti gini regbo ko agumba bambata ziree?

² Ko agumbaha akutu agarã kusayo ati Edene yo. Gu bambata arogotise nangia aAdamu na Eva aaraka wenengai rogo gu Paradizo Bakusiyo ambakadihe fuyo. Fuo gure, Bakitingbanga kini rimisi tiko ku rogo gu mbakadapai re. Ko aima ino gupai nga Mbori aima fu rugute fu agu arogotise re nga ka i ringa “gu ngua nga ngua ina wenepai na gbegberẽpai” ya, bambiko ka i rihe i nika kpiakpi. Wa si avura du wo, Satana aya fu Eva rogo wo yo wẽ: “Oni akpí nga wa sa te [si nangia kere bambata ziree]. Bambiko Mbori ini ya ni gu rago ka oni ri zuzuhe bangironi azá aza, oni ki du wa kina Mbori, niini wenepai na gbegberẽpai.”​—Bam. P. 2:15-17; 3:1-5.

3. Tipagine rengbe ani ka ya ti ni ga Satana ziree aima du ni kerehe, na sangbanaha nga gine?

 ³ Ga Satana ziree aima du ni kerehe bambiko ko aima ino gupai nga ka Eva idi kuti gupai ko aagumbaha na ki ri gu zuzu ngua re, ri nika kpiakpi. AEva na Adamu abasa ga Yekova rugute na ni yangaraha i ki kpiki. (Bam. P. 3:6; 5:5) Na kurigure, vurube gu ingaapai re, ‘kpio andu andu sa aboro dũ.’ Nirengo, “kpio atona kindo . . . , zavura ri agu yo ainga nga pai wa ga Adama tindika ya.” (Rom. 5:12, 14) Awere tie, kuba gupai nga aboro raki rengberengbe raka zanga digidoho ti ni wa gu Mbori aaidaha, aboro naraka gbua tipa “agarã 70; ono ka ngia mbiko ngarã si ki du wa 80.” Wa vura duhe wo, raka hi be “kina mbusa na irairapai.” (Tam. 90:10) Agi apai re dunduko mangi mbiko ga Satana ziree!

4. (a) Gini asanahe si aida ani karagapai kutini? (b) Ringbisihe kuti Atambuahe 15:1, 2, da rengbe kadu ni bakurea Mbori?

⁴ Yesu aya tipa Satana wẽ: “Ko anye nga na rengo te, bambiko rengo adu nga tiko te.” Da ku awere, rengo rogo Satana yo te bambiko ko nandu kindi kumbatayo kaa ‘nanga aboro kpotosende no dunduko’ na gako aziree. (Yugo. 12:9) Ono ani aidanga Bakitingbanga nangi rani te. Ani makianga pai tipa asanahe biata: Waigu Satana ananga aboro? Tipagine aboro agumba ziree ti ni dedede? Na, waigu rengbe ani kaa gumba rengo ti aregbo dũ tipa ka ani azanganga gaani pa bakure na Yekova wa aAdamu na Eva ya?​—Oni gedi Atambuahe 15:1, 2.

5. Waigu Satana ananga aboro areme?

⁵ Ani ima rengba ka ne gupai nga Satana nangi rani. Bambiko gu mokedi nangia Pauro aya: “Zingo ina gako bawagi ti rani te.” (2 Kor. 2:11) Ani ima ino gupai nga zegino dunduko kodihe​—na ziree pambori, iraira birĩ-zogarago, gbiati iraira sunge bagaahe, kutiibe Bakitingbanga. (1 Yo. 5:19) Sidu tie, si airiwongo tirani nga Satana gbiati gako adaimona na maapai kurii agu aboro du na pagbia beyo tipa i “nagumba zire” te. (1 Tim. 4:1, 2) Ni kpiapai, gu kura ababagiahe nagumba ziree rogo gayo takapande pa ahe yo tipa ka nanga aboro i ngbe agu ahe du ni gbegberẽhe watadu ka nanga yo ka dia gayo marã.

6, 7. (a) Tipagine duhe ti ni ni gbegberẽpai gbe ho abarumbatayo rogo pambori agumba ziree ni? (b) Gini aziree mo nagihe abarumbatayo rogo pambori nigumbaha?

⁶ Si ima du ni gbegberẽpai gbe ho abarumbatayo rogo pambori agumba ziree ni. Tipagine? Bambiko ka boro idi kuti gu gayo aziree ayugopai re na ki mangi gupai Mbori asogaha, gu boro re ima rengba ka zanga gu momu nga ga raka nyeanye kindi. (Osea 4:9) Yesu aima ino gupai nga agu abarumbatayo naadu ti regbo ko aananga aboro ananga. Ko aya fuyo ni wingbaduse wẽ: “Na gberẽ he fu roni abakeapai na aFarusi, nga airabiriki! bambiko oni nake pati baime na pia yo ka sa boro sa ni gaoni bawiriki; ho oni ka sa ni ni, oni sa ni ni wiri Geyena [nyenye gbarasahe] susi roni wa bara ue.” (Mt. 23:15) Yesu aya agu abarumbatayo rogo pambori re angia gbegberẽ aboro. I adu ni rengo ni ‘awiri Bakitingbanga nga bayo, nga baimiaboro.’​—Yo. 8:44.

⁷ Badungu abarumbatayo rogo pambori du areme ti gi gaani regbo re a. I nayambayo na agu arimo nga, apasita, abavugahe, abayugupai, na gu kura arimo. Wakina agu akurayo naadu rogo bambata sa kama agarã, i “nagbingbida rengo” rogo Fugo Mbori yo na kini ‘aria ga Mbori rengo na ziree.’ (Rom. 1:18, 25) I nasonosa ngbatunga agu aziree yugopai nga ga we-iferno, mbisimo akpinga te, batika boro berewe fuo kpio ni rogo kura kpotose, gbiati gu mumungo berãpai nga rago agberẽnga ti Mbori ho kumba akodaba ni na kurani watadu dee na kurari te na rago agbera nga tiko tipa rogatise dagba kumba na kumba watadu dee na kurari a te.

8. Gini ziree aboro birĩ-zogarago nika gumbaha barambeda, ono waigu si aida ani mangipai kutini?

 ⁸ Aboro birĩ-zogarago ima mangasunge na aziree tipa ka nanga aboro. Bakere ziree kinaho sa aboro birĩ-zogarago nika gumbaha nga, i ima ye na ‘Zereda, gbiati ngbabase!’ Ono fuoho, “gberãngbi ki ye ku ri yo ni ba sa.” Sidu, si aidanga ani idi kuti agi abarumbatayo rogo birĩ-zogarago re te. Mbiko i apenga gu rengo nga gi zegino re awere rogo kerepai te. Gu rengo duho nga, ani “ini tigaani nzunzu ya rago Gbia naye wa iradĩ naye yuru.”​—1 Tesa. 5:1-4.

9, 10. (a) Tipagine aboro ape ziree ti ni, na sangbanaha nga gine? (b) Ginipai si aida ani tingidihe tipa Yekova?

⁹ Ho i akusa vovo he ni, i natakapandehe na ki kusihe ni badunguhe. Kina gu bangisapai re mangi tipa ziree. Gbandaka ziree ima du ni badunguhe rogo aba, na anga kina agu aboro sa du na pagbia beyo nananga aboro te. Gu kekeapai nga “Ndu Gupai Aboro Ape Ziree Ti Ni” gu kumba nga Y. Bhattacharjee akehe nape gupai nga, “ziree ima ziobaha ti aboro na si nga gu sino ka boro aˈarianga ha ya.” Aboro ninaagumba ziree dedede tipa ka banda tiyo watadu ka sonosa tiyo. I naape ziree tipa ka oka gayo aingahe gbiati gayo gbegberẽ mangaapai watadu tipa ka gbia marã na ka gbia undo tipa tiyo. A wa gu kekeapai re agumbaha, aboro kinaho “duhe fuyo taata ka gumba ziree, rogo kikindigi apai yo na rukutuhe fu agu aboro i ainongo yo ya, gayo abadiasunge, abakureayo, na fu agu aboro i akpinyemu yo.”

¹⁰ Sangbana agi aziree re nga gine? Aboro ima zanga kido kuti akurayo na apabakure ima gberã. Ni kpiapai, mo berẽnga pa wai ka si du ni pa gberãrago ka diakumba abiriko kumbari na kini peziree tipa ka oka gari wasiwasi mangaapai. Watadu mo berẽnga pa wai rengbehe ka gberã ka kumba amanga diako gbiati awiriko kporo yo gbegberẽ, ono ho du ko ni dagba aboro ko kini mangi tiko nga ko nakpinyemu yo akpi na ko naberãpa yo aberã. Ono tie, si naida ani tingidi gupai nga ka ngbatunga agu airaziree re bandanga pai ni gbugbuhe ti Yekova te, mbiko “apai dunduko du ni kundirihe ni zaza ha bangiri” ko.​—Eb. 4:13.

11. Ginipai gu gbegberẽ kpiapai nga ga Anania na Safira ayugoho furani? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

¹¹ Ni kpiapai, Ziazia Kekeapai nape pa wai ‘Satana aduaga kpoto’ agu arogotise yo nangia aKristano naadu rogo bambata kama agarã tipa i gumba ziree fu Mbori. Anania na Safira ataburo ngbaduyo yo tipa ka nanga amokedi. I abagi bete gayo ahe na ki fu kina papara marãha fu amokedi. Anania na Safira aaida aboro nibiyo ni wene aboro rogo dungurati, i kini gumba gupai fu amokedi nga i ima fu gu marã re dunduko. Ono tie, Yekova aima bi gupai i amangihe, na ko ki fu mbusa fuyo.​—Amo. 5:1-10.

12. Ginipai nika manga tipa agu airaziree asanga gayo berã ya, na tipagine?

¹² Yekova nabi peziree wai? Ba agu aboro dunduko nagumba kere aziree nga aguyo asanga berãyo ya nika ngia “ngirimo we,” wa sa na Satana. (Yugo. 20:10; 21:8; Tam. 5:6) Tipagine? Bambiko Yekova nakoda ngbatunga agu airaziree re wa sa na agu aboro du gayo mangaapai wakina ga “aango” nga agu aboro du gayo mangaapai ni kere gbegberẽhe bangiri Mbori.​—Yugo. 22:15.

13. Ginipai ini ani he tipa Yekova, na gu inohe re nasarani ani mangi ginipai?

¹³ Ani ima ino gupai nga Yekova “wa boro te, ka gumba zire.” Nirengo, “Mbori arengba nga na gumba zire” te. (Geda 23:19; Eb. 6:18) “Yekova nasoga . . . gu mirãse nare zire.” (Snz. 6:16, 17) Tipa ko idi na gaani pai, si naida ani raki kuti gu gako rugute nga ga gumba rengo. Si du nga ndu gupai ani ‘arẽnga ziree dagbarani,’ ti ni ya.​—Koro. 3:9.

14. (a) Waigu du ani ni kparakpara rani ti aboro ziree pambori? (b) Oni sakingo rogo gu rugute yo du rogo Ruka 6:45.

¹⁴ Ginihe nga gene sa dagba agu akuraha yo du ndikidi aKristano ni kparakparayo ngbaha ti aboro ziree pambori? Ani ‘nagumba rengo.’ (Oni gedi Zekaraya 8:16, 17.) Pauro aya: “Rogo apai yo dunduko ani nimbakadi rimorani, wa amangipa Mbori, . . . rogo gu pai nga ga rengo.” (2 Kor. 6:4, 7) Yesu aya tipa aboro wẽ: “Ngba boro nagumba pai mbiko gu pai du ngbaduni yo kpaima.” (Rk. 6:45) Sidu, ho wene boro agumba rengo ni kpotoniyo, afugo rengo nikaa kura ngbaduni yo a. Ni nikaa gumba rengo rogo kikindigi apai yo na rogo rukutuhe yo a​—fu agu aboro ni ainongo yo ya, fu gani abadiasunge, fu abakurea ni, na fu agu aboro ni nakpinyemu yo. Ani makianga bete akpiapai tipa wai rengbe ani ka yugo gupai nga ani namanga asadatise tipa kaa pe kina rengo rogo apai yo dunduko.

15. (a) Tipagine duhe ti ni ni gbegberẽpai kaa raka gu raka nga ga biriki? (b) Ginipai rengbe ka undo paranga aboro i ne gu soapai naye be akurase? (Oni bi rukutu kekeapai.)

¹⁵ Ka si du nga paranga boro nga mo, mo ima rengba ka ida gupai nga akuaro idi na mo. Ono si naida mo ini gupai nga si aidanga mo mangi gupai gu kura aboro amangaha nga kaa raka gu raka nga ga biriki te. Ho du yo ni dagba gayo aborokporo na rogo dungurati, i namanga tiyo nga i ni iriiri yo, ono ho du yo ni dagba agu aboro airisongo Yekova ya na ho i amangasunge ni na aũfugo dagbase rogo Internet, i namangaapai kia. I nagumba gbegberẽ afugo, kini vo agu aroko adunga ni iriirihe ya, kini degetuyo kuti agu amanzigo adunga ni iriirihe ya, kini kpibuda watadu kini di kere angua kutii kpotoyo yo, na kini zi gu bakure nga ga rogatise du ni irairaha, gbiati gu kura kere gbegberẽ mangaapai. I nagumba ziree fu avunguyo, fu awirinayo aKristano na fu Yekova. (Tam. 26:4, 5) Yekova ima ino gini regbo ani ‘airisa ko kina ngbarani yo, ono kpotorani yo kidu tiko tuturũ.’ (Marako 7:6) Si ni wenepai ka manga gupai asanza agumbaha nga: “Ka mo nikpí nga aboro ingapai ku kpotoro yo ya, ono mo dú na gunde Yekova ti ro kindi na auru pitipiti.”​—Snz. 23:17. *

16. Wai du si aida ani karagapai kuti agu asanahe du rogo agu afuomu du tipa kparakpara sunge Kindo ti aregbo dũ?

¹⁶ Ka mo aida kada ni bazakigene watadu ka rimo kparakpara sunge Kindo ti aregbo dũ, ni kpiapai wa gu nga sunge Betere, si naida aida mo hiisi fuomu. Ti gu regbo mo nikaa hiiso fuomu, si ni nyanyakipa pai tipa mo du ni  irarengo na ki gumba kina rengo kuti agu asanahe dunduko du yo i asanaha nibipa kpotoro, agu aũngbarago mo asiaha, gbiati gamo mangaapai. (Eb. 13:18) Na ka si du nga mo mangi gupai Yekova asogaha watadu mo mangi gupai nambusa sangbakpotoroyo na mo ata gumbanga paha fu abaakumba te? Mo gbata gayo undo tipa wa ka mo rengbe ka iriso Yekova na gigiri sangba kpotoro yo.​—Rom. 9:1; Gara. 6:1.

17. Ginipai si aida ani mangihe ka si du nga arungosirani nasasana rani tipa awirinarani?

¹⁷ Ginipai rengbe mo ka mangaha, ni kpiapai, ka si du nga irangbii ká gu sunge nga ga Kindo rogo gamo ringara na i kini yambu ro tipa ka sasana ro tipa awirinamo? Ya mo si naida mo gumba agu apai dunduko mo nainihe tipa yo? Ginipai Yesu amangihe ho gu banyaki nangia ga aRomo ko asasana ko ni? Ringbisihe kuti gu bangua rengo nga ga Ziazia Kekeapai nga gu naya, “rago onga kii, na rago fura,” Kura aregbo anidu kinaho Yesu anaafuranga ya! (Batu. 3:1, 7; Mt. 27:11-14) Ka ani du rogo ngbatungapai wa gere, si naida ani du na tatamana na kidu na rugatinapai, tipa ka zanga maa akuarani ngba kerepai yo.​—Snz. 10:19; 11:12.

18. Ginipai rengbe ani ka mangaha ka si du nga abaakumba nasasana rani tipa awirinarani?

¹⁸ Na ka si du nga boro mangi kere ingapai rogo dungurati na mo ima ino pai tipaha? Abaakumba du na gu sunge beyo nga ga banda dungurati ni gigirihe ima rengba ka ida ka sasana ro tipa gupai mo nainihe tipa gupai re. Ginipai rengbe mo ka mangaha, gbe ka si du nga mbembedi bakureamo watadu gumero du mangi gu kere ingaapai re? “Gu ni nagumba pa rengo nayugo pa ruru dezirepai.” (Snz. 12:17; 21:28) Sidu, si naida mo gumba kina rengo dunduko fu abaakumba, angianga kina bete rengo gbua ya, na si aidanga mo aria gu rengo du tipa gupai re te. Abaakumba na rengo beyo ka ino agu arengo du tipa gupai re tipa wa ka i diberã tipa gu wene gene rengbe yo ngbaha ka undo gu boro mangi ingaapai re tipa ni mbakadi gani pagume na Yekova.​—Yak. 5:14, 15.

19. Ginipai ani nika wisigopai tipaha rogo gu kekeapai ngbefuo gere?

¹⁹ Gu bake apapara Atambuahe nangia Davide akpari fu Yekova nga: “Du rengo kpotoboro yo ngba ha angba ti ro.” (Tam. 51:6) Davide aima ino gupai nga padu ani ni airarengo naye kpotorani yo. Rogo apai yo dunduko rogo raka yo, ndikidi aKristano ‘nagumba rengo fu akurayo.’ Gu kura gene rengbe ani ka yugo gupai ngbaha nga ani kia wangia ani abamangisunge fu Mbori nga ka yugo gako rengo fu kura aboro gene tungusapai yo. Rogo gu kekeapai naye fuo gere, ani nika sakapai tipa wai rengbe ani ka manga gipai re gene tungusapai yo.