1, 2. (a) Tʋmɩyɛ nɖɩ Yesu sɩ kajalaɣ ɖeɖe e-wezuu caɣʋ taa? (b) Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ ɖɩkɛ “Ɛsɔ sɩnɩyaa” mba pɛwɛ niye yɔ?

YESU KRƖSTƲ kaakɛ kafɩnda nɛ Ɛsɔ lɩmɖʋyʋ yaa minisi. (Mark. 6:3; Roma 15:8) Ɛlabɩ tʋma ana a-naalɛ camɩyɛ. Kafɩnda tʋmɩyɛ taa lɛ, ɛkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ wondu ndɩ ndɩ nɛ ɛsaɣ tɩʋ nɛ kɩpɩsɩ wonuu ŋgʋ kɩwɛnɩ wazaɣ yɔ. Ɛsɔtɔm wɩlʋʋ nʋmɔʋ taa lɛ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Masɩ taa lɔŋsɩnɖɛ camɩyɛ nɛ ɛsɩnɩ ɛyaa sakɩyɛ nɛ panɩɩ toovenim tɔm ndʋ tɩwɛ Ɛsɔtɔm taa yɔ tɩ-taa camɩyɛ. (Mat. 7:28; Luka 24:32, 45) Yesu kɔma nɛ ɛwɛɛnɩ pɩnzɩ 30 lɛ, eyele kafɩnda tʋmɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ eɖiɣzinaa se Ɛsɔtɔm wɩlʋʋ tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ. Ɛyɔɔdaa se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ susuu kɛnɩ lɩmaɣza wena a-yɔɔ Ɛsɔ tiyi-i tɛtʋ yɔɔ yɔ a-taa lɛɛɖɛ. (Mat. 20:28; Luka 3:23; 4:43) Yesu sɩ Kewiyaɣ tɔm susuu kajalaɣ lone taa e-wezuu caɣʋ taa nɛ ɛsɔɔlaa se lalaa ɩla mbʋ ɖɔɖɔ.​—Mat. 9:35-38.

² Pɩtɩla ɖɩtɩkɛ kafɩndanaa, ɛlɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩkɛ tɔm kɩbandʋ susuyaa. Tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Ɛsɔ maɣmaɣ lakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɔɖɔ nɛ ɖa lɛ, ɖɩkɛ “Ɛsɔ sɩnɩyaa.” (1 Kɔr. 3:9; 2 Kɔr. 6:4) Ðɩnawa se Yehowa “tɔm tɩŋa kɛ tʋtʋyɛ.” (Keɣa 118:159, 160) Pʋyɔɔ ɖa-taa paa anɩ sɔɔlaa se ɛkɛ “tʋtʋyɛ tɔm kpou kpayʋ kɩbanʋ” tɔm susuu taa. (Kalɩ 2 Timootee 2:15.) Pɩsa nɛ ɖɩtalɩ kaɖʋwa ŋga lɛ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl, ŋgʋ kɩkɛ ɖɔ-tɔm wɩlʋʋ wonuu sɔsɔʋ yɔ se ɖɩsɩnɩ ɛyaa nɛ patɩlɩ toovenim tɔm Yehowa, Yesu nɛ Kewiyaɣ pɔ-yɔɔ. Pɩsa nɛ Yehowa ɛgbɛyɛ sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛ  niye tɔm susuu taa lɛ, ɖɩlɩzɩ wondu lɛɛtʋ, nɛ pɩcɛyaa se ɖiyele nɛ tɩ-tʋmɩyɛ labɩnʋʋ malɩnɩ-ɖʋ. Wondu ndʋ ɖɩyaɣ se Tɔm wɩlʋʋ wondu.

3. (a) Alɩwaatʋ ndʋ pɩkazaa se ɖisusuni tɔm yɔ tɩ-taa lɛ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩkamnɩ ñʋʋ? (b) Nɛ ɛzɩma Tʋma Labʋ 13:48 sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ?

³ Pɩtɩla ŋpɔzʋʋ ña-tɩ se ɛzɩ ɛbɛ yɔɔ paya wondu ndʋ se Tɔm wɩlʋʋ wondu nɛ pɩtɩkɛ Tɔm susuu wondu? Tɔm “susuu” tɔbʋʋ lɛ se peheyi ɛyʋ tɔm natʋyʋ, ɛlɛ tɔm “wɩlʋʋ” tɔbʋʋ lɛ se peheyi ɛyʋ tɔm ndʋ nɛ tɩcaɣ ɛ-laŋɩyɛ nɛ ɛ-maɣzɩm taa nɛ pɩsa nɛ ɛɖɔ tɔm ndʋ ɛkpɛlɩkaa yɔ tɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩkazaa se ɖisusuni tɔm yɔ tɩ-taa lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩka ñʋʋ nɛ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩpaɣzɩ ɛyaa Bibl kpɛlɩkɩnʋʋ nɛ ɖɩwɩlɩ-wɛ toovenim yɔ. Pɩwɩlɩɣ se pɩwɛɛ se ɖɩñɩnɩ “mba Ɛsɔ kaañɔɔzaa se pehiɣ tam tam wezuu yɔ” nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ papɩsɩ tɔm mʋyaa.​—Kalɩ Tʋma Labʋ 13:44-48.

4. (a) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ laŋa kɩbana tɩnaa? (b) Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɩnɩ-wɛ?

⁴ Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛyaa “mba Ɛsɔ kaañɔɔzaa se pehiɣ tam tam wezuu yɔ” yaa laŋa kɩbana tɩnaa? Ɛzɩ pɩɩwɛʋ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa yɔ, nʋmɔʋ kʋɖʋmʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋna nɛ ɛtɩlɩ ɛyaa mba yɔ lɛ tɔm susuu. Pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩɖɔ lɔŋ weyi Yesu tasɩ-ɖʋ yɔ ɩ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ɩsʋ tɛtʋ natʋyʋ taa yaa ɖoŋiye naɖɩyɛ taa lɛ, ɩpɔzɩ ɛyʋ kɩbanʋ nɔɔyʋ yɔɔ.” (Mat. 10:11) Ðɩɩtaɣ liu se ɛyaa mba paayɔɔdʋʋ toovenim, pakpazɩɣ pa-tɩ yaa pa-paa fɛyɩnɩ fezuu taa wondu yɔ, pakaɣ tisuu nɛ pamʋ tɔm kɩbandʋ ndʋ ɖisusuu-wɛ yɔ. Ðɩñɩnɩɣ ɛyaa mba pɔyɔɔdʋʋ toovenim, poluzuu pa-tɩ nɛ pawɩlɩɣ se toovenim ñɔɔsɩ wɩɣ-wɛ yɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ laŋa kɩbana tɩnaa ñɩnʋʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ mbʋ Yesu kaalabɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛkɛ kafɩnda yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛñɩnaɣ kpoŋgbolonaa kɩbama se ɛsaɣnɩ wondu ndɩ ndɩ ɛzɩ pɔɔyɩŋ yaa ɖaŋ weyi pakakɩ naŋ yɔɔ nɛ ɩhayɩɣ yɔ, nɛ wondu lɛɛtʋ ɖɔɖɔ. Ehikiɣ mbʋ mbʋ pɩpɔzʋʋ yɔ lɛ, ɛpɩzaɣ se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ kafɩnda wondu ndɩ ndɩ ndʋ ɛwɛnɩ aɖakaɣ taa yɔ nɛ ɛ-lɛɣtʋ; nɛ ɛsaɣnɩ wondu. Mbʋ ɖɔɖɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɩnɩ laŋa kɩbana tɩnaa nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ papɩsɩ tɔm mʋyaa.​—Mat. 28:19, 20.

5. Tɔm ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ Tɔm wɩlʋʋ wondu ndʋ ɖɩwɛna yɔ tɩ-yɔɔ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmɩŋ.)

⁵ Wondu ndʋ payɩ tɩwɛ aɖakaɣ taa yɔ, paa ndʋ tɩ nɛ tɩ-tʋmɩyɛ. Ðɩyɔɔdɩ kafɩnda wondu ndʋ Yesu kaalabɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ tɩ-tɔm. * Pɩɩpɔzɩ-ɩ wondu ndʋ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛmaɣzɩna nɛ ɛyʋsɩna yɔ; ndʋ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɛtɩna, ɛhʋyɩnɩ pɔŋ, ɛkayɩnɩ kpoŋgbolonaa yɔɔ, ɛtʋʋzʋʋnɩ kpoŋgbolonaa nɛ ɛhɔkɩna yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ wondu ndʋ payɩ ɖɩwɩlɩɣnɩ tɔm yɔ tɩ-taa paa ndʋ lɛ nɛ tɩ-tʋmɩyɛ. Pʋyɔɔ lɛ, iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm wɩlʋʋ wondu kɩbandʋ ndʋ ɛgbɛyɛ ha-ɖʋ yɔ.

6, 7. (a) Ɛzɩma ŋtɛm labɩnʋʋ tʋmɩyɛ carte waa? (b) Kaɖʋsɩ naalɛ nzɩ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi yaʋ takayaɣ wɛna?

⁶ Carte waa. Pɩkɛ wondu cikpetu ɛlɛ tɩwazɩɣ siŋŋ. Tɩsɩɣnɩ ɛyaa se patɩlɩ-ɖʋ nɛ patɩlɩ ɖɔɖɔ ɖɛ-tɛ intɛrnɛɛtɩ lone. Mba powoki ɖɛ-tɛ intɛrnɛɛtɩ lone yɔɔ yɔ papɩzɩɣ nɛ patɩlɩ ɖɔ-yɔɔ tɔm sakɩyɛ, nɛ halɩ pɔpɔzɩ se pɛkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl. Ɛyaa mba pɛcɛzɩ 400000 yɔ, patɩŋnɩ jw.org yɔɔ nɛ pɔpɔzɩ se pɛkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl nɛ paa evemiye nɖɩ lɛ, ɛyaa ɛzɩ mɩnʋʋ mbʋ yɔ pɔzʋʋna se pɛkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖɔkɩ carte waa mba ñɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩ ñe-evemiye taa tʋma ndɩ ndɩ yɔ nɛ pɩsa nɛ ŋlɩzɩ aseɣɖe.

⁷ Yaʋ takayɩsɩ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩyaɣ takayaɣ ŋga se ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi yaʋ takayaɣ, nɛ kɛwɛnɩ kaɖʋsɩ naalɛ. Pama kɔ-yɔɔ se: “Ðitendi-ŋ kɔɔ nɛ ña nɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɩkpɛlɩkɩ Bibl.” Kɛwɛnɩ hɔɔlɩŋ naalɛ: “Ðe-kediɣzisi taa” nɛ “yaa ña nɛ nɔɔyʋ ɩɩkpɛlɩkɩɣ Bibl lɛ” nɛ pɩhaɣ waɖɛ se paa weyi ɛlɩzɩ  ɛzɩma ɛsɔɔlaa se pɛkpɛlɩkɩnɩ-ɩ Bibl yɔ. Takayaɣ kanɛ pɩtɩkɛ ɛyaa mba ɖɩkɛnaa yɔ pi-ɖeke pɩ-tɔm kɔyɔɔdʋʋ ɛlɛ kasɩɣnɩ ɖɔɖɔ ɛyaa mba panawa se fezuu taa wondu tɛɖɩɣ-wɛ yɔ se petisi nɛ ɖɩkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl. (Mat. 5:3) Ɛlɛ ɖɩyaɣ paa weyi se ɛkɔɔ ɖe-kediɣzisi paa etisaa yaa etitisi se ɛkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ. Mba pɔkɔŋ ɖe-kediɣzisi yɔ, pakaɣ nɩʋ Bibl taa toovenim tɔm ndʋ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɩlɩ-wɛ yɔ.

8. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa siŋŋ se ɖiyaa ɛyaa se pɔkɔɔ ɖe-kediɣzisi, paa tam kʋɖʋm? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁸ Pɩcɛyaa siŋŋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩyaɣ ɛyaa se pɔkɔɔ ɖe-kediɣzisi, paa tam kʋɖʋm. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ye pɔkɔma yɔ pakaɣ yʋsʋʋ tʋkaɣ ŋga kɛwɛ ɖa nɛ Babilɔɔnɩ sɔsɔʋ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. Pakaɣ ɖiɣzinuu se ɖɩwɛ fezuu taa lone kɩbanɖɛ taa ɛlɛ Babilɔɔnɩ sɔsɔʋ ñɛwɛɛ nɛ kɩsɩkɩ ñɔɔsɩ fezuu taa. (Iza. 65:13) Pɩnzɩ cabɩ yɔ, Etaazuunii ɛjaɖɛ taa abalʋ weyi payaɣ se Ray yɔ, ɛ nɛ ɛ-halʋ Linda payʋsɩ tʋkaɣ ŋga. Pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se papaɣzɩɣ cooci wobu. Paawɛnɩ tisuu Ɛsɔ yɔɔ nɛ peɖiɣzinaa ɖɔɖɔ se fezuu taa wondu tɛɖɩɣ-wɛ. Pʋyɔɔ lɛ, papaɣzɩ coocinaa mba pɛwɛ pɛ-tɛtʋ taa yɔ, pa-taa wobu kʋɖʋm kʋɖʋm. Pɔcɔ coocinaa mba pa-tɩŋa payɩ pa-taa. Kiɖe tɛɛ lɛ, paaɖʋ pa-taa se cooci ŋgʋ pakaɣ lɩzʋʋ se palakɩ yɔ, pɩwɛɛ se pana yʋsasɩ naalɛ sɩnɛ kɩ-yɔɔ: Kajalaɣ lɛ, pɔsɔɔlaa se pɛkpɛlɩkɩ nabʋyʋ alɩwaatʋ ndʋ powoki cooci yɔ; nɛ nabʋlɛ lɛ, cooci taa ñɩma lakasɩ ɩwɩlɩ se pɛkɛ Ɛsɔ lone taa caɣyaa. Powobi pe-egeetiye taa coocinaa tɩŋa taa pɩnzɩ sakɩyɛ, ɛlɛ petihiɣ mbʋ pañɩnɩɣ yɔ. Patɩkpɛlɩkɩ natʋyʋ nɛ cooci woɖaa lakasɩ taamʋna ɖɔɖɔ. Palɩnɩ cooci kɛdɛzaɣ ñɩŋgʋ taa lɛ, Linda ñɛɖɛɛ ɛ-tʋmɩyɛ taa nɛ Ray ñakpaɣ ɖɩɣa nʋmɔʋ. Ekpeŋaɣ lɛ, ɛlɩɩ Kewiyaɣ kpaaŋ nakʋyʋ yɔɔ. Peeɖe ɛmaɣzɩ ɛ-ñʋʋ taa se ‘pɩɩwɛɣ ɖeu se mowolo nɛ mana mbʋ palakɩ peeɖe yɔ.’ Toovenim taa lɛ, ewoba nɛ ɛna mbʋ yɔ, wiɖiyi ɛtɩnatɩ-pʋ! Mba payɩ paawɛ Kewiyaɣ kpaaŋ taa yɔ, pamʋ-ɩ camɩyɛ nɛ pa-tɩŋa paasu wondu camɩyɛ. Ray woba lɛ, ɛcaɣ nɔɔ kpelaɣ yɔɔ nɛ mbʋ payɩ ɛkpɛlɩkaa yɔ pɩɩkɛdɩnɩ-ɩ siŋŋ. Ɛ-lakasɩ nɩɣzɩnɩ ɛyʋ weyi apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se ewobi kediɣzaɣ kajalaɣ ɖeɖe nɛ ɛyɔɔdɩ se “Ɛsɔ wɛ mɩ-hɛkʋ taa tʋtʋyɛ taa” yɔ ɛ-ñɩnzɩ. (1 Kɔr. 14:23-25) Kpaɣnɩ puwiye lɛ, ɛpaɣzɩ wobu kediɣzisi paa Kujuka ŋga nɛ pʋwayɩ lɛ, kpɩtaʋ hɛkʋ taa kediɣzisi ɖɔɖɔ. Pʋwayɩ Linda ɖɔɖɔ kɔma nɛ ɛpaɣzɩ wobu kediɣzisi nɛ paa paawɛnɩ ɛzɩ pɩnzɩ 70 mbʋ yɔ yɔ, petisaa nɛ pɛkpɛlɩkɩ Bibl nɛ paha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm.

9, 10. (a) Ɛzɩma ŋtɛm labɩnʋʋ tʋmɩyɛ traktɩ nɛ ña nɛ ɛyaa ɩpaɣzɩ kɛdaɣ labʋ? (b) Yɔɔdɩ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ traktɩ “Ɛbɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɛnaa?” yɔ.

⁹ Traktɩwaa. Ðɩwɛnɩ traktɩwaa lutozo, pasɩɣnɩ-ɖʋ se ɖa nɛ ɛyaa ɖɩpaɣzɩ kɛdaɣ labʋ. Papaɣzʋʋ traktɩwaa mba lɩzʋʋ Kpaɣnɩ pɩnaɣ 2013 taa nɛ sɔnɔ yɔ, palɩzɩ ɛzɩ miiliyaarɩwaa 5 mbʋ yɔ! Mbʋ pɩlabɩ ɖeu traktɩwaa mba pɔ-yɔɔ yɔ lɛ se ye ŋkpɛlɩkɩ ɛzɩma ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ kʋɖʋmʋʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ pa-tɩŋa tʋmɩyɛ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ pa-tɩŋa pɛwɛnɩ wɛtʋ kʋɖʋmtʋ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ traktɩ nɛ ña nɛ nɔɔyʋ ɛpaɣzɩ kɛdaɣ labʋ?

¹⁰ Ðɩkpaɣ se traktɩ ŋgʋ payaɣ se“Ɛbɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɛnaa?” yɔ ŋsɔɔlaa se ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ. Ŋkatɩɣ ɛyʋ lɛ, wɩlɩ-ɩ tɔm ndʋ pɔpɔzɩ traktɩ ŋgʋ kɩ-kajalaɣ hɔɔlʋʋ yɔɔ yɔ, nɛ ŋpɔzɩ-ɩ se: Wiɖiyi ŋtɛm ña-tɩ pɔzʋʋ se ‘ɛzɩ ɛbɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɛnaa?’ Ŋmaɣzɩɣ se kɛkɛ . . .” Ɛlɛ pʋwayɩ ŋpɔzɩ-ɩ se tɔm cosuu naadozo mbʋ pɩwɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ yɔ, pɩ-taa lɛ, ndʋ ɛlɩzɩɣ? Paa ecosi camɩyɛ yaa eticosi camɩyɛ yɔ, kuli hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩyɔɔdʋʋ se “Ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ yɔ”, nɛ ŋkalɩ-ɩ masɩ nzɩ sɩwɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ yɔ, Danɩyɛɛlɩ 2:44 nɛ Izaayii 9:5. Ye pɩsaŋ yɔ ɩpɩzɩɣ nɛ iwolo kɛdaɣ yɔɔ. Kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, wɩlɩ-ɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩtɔŋ se “Maɣzɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ” nɛ ŋpɔzɩ-ɩ tɔm tʋnɛ: “Ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩɣ  ka-tʋmɩyɛ yɔ.” Tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ ɩkaɣ cosuu alɩwaatʋ ndʋ ɩɖaɣnɩɣ katʋʋ nabʋlɛ ɖeɖe yɔ. Ña nɛ ɩ ɩkatɩɣ lɛ, taasɔɔ se tɔm ndʋ tɩwɛ traktɩ ŋgʋ kɩ-wayɩ yɔ, pocosi tɩ-yɔɔ hatʋ cabɩ takayaɣ laŋhɛzɩyɛ tɔm ndʋ tɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ! ka-taa. Kɛkɛ takayɩsɩ nzɩ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl yɔ sɩ-taa lɛɛka.

11. (a) Ɛbɛ yɔɔ palɩzɩ Fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ? (b) Nɛ sɩ-yɔɔ tɔm ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ?

¹¹ Fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ. Feŋuu Tilimiye nɛ Réveillez-vous! takayɩsɩ pakɩlɩ lɩzʋʋ nɛ pɩkpaɖɩ; nɛ nzɩ ɖɔɖɔ pakɩlɩ ɖɛzʋʋ kʋnʋmɩŋ sakɩyɛ taa! Nɛ ɛzɩma patayɩɣ-sɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ, pɔñɔɔzɩ takayaɣ huyuu yɔɔ tɔm se pɩhɔ ɛyaa lɩmaɣza paa le. Pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ-sɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩsɩnɩ ɛyaa nɛ patɩlɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ ɛyʋ wezuu caɣʋ taa sɔnɔ yɔ. Ye mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩcɛlɩ-sɩ mba pamʋnaa yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ mba, paa takayaɣ ŋga lɛ, kapɩzɩɣ nɛ kawazɩ yɔ.

12. (a) Ɛyaa mba yɔɔ palɩzɩ Réveillez-vous! takayaɣ? (b) Nɛ ka-kaɖʋwa lɛ ŋga? (c) Yɔɔdɩ ɛzɩma ŋlabɩnɩ takayaɣ ŋga tʋmɩyɛ nɛ pɩlʋlɩ pee kɩbana yɔ.

¹² Réveillez-vous! kɛ takayaɣ ŋga palɩzaa se kasɩnɩ ɛyaa mba pasɩm Bibl yɔɔ tɔm pazɩ, yaa mba paatɩɩsɩŋ kɩ-yɔɔ tɔm natʋyʋ yɔ. Pɩtɩla paasɩŋ natʋyʋ pɩlɩɩnɩ Krɩstʋ ñɩma wɩlɩtʋ yɔɔ, yaa pɛwɛnɩ lɩmaɣza naayɛ Ɛsɔ sɛtʋ yɔɔ yaa paasɩŋ se Bibl wɛnɩ wazaɣ. Lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ palɩzɩ Réveillez-vous! takayaɣ yɔ, nɖɩ lɛ se kasɩnɩ ka-kalɩyaa nɛ pa-taa tɛ se Ɛsɔ wɛɛ. (Roma 1:20; Ebr. 11:6) Pɩtasɩ lɛ, kasɩɣnɩ-wɛ se petisi se Bibl kɛ “Ɛsɔ maɣmaɣ tɔm.” (1 Tes. 2:13) Pɩnaɣ 2018 taa tɔm ñʋŋ naadozo weyi palɩzaa yɔ ɛnʋ yɔ: “Le chemin du bonheur,” “12 Clés du bonheur familial” nɛ “Quand on perd quelqu’un qu’on aime.”

13. (a) Ɛyaa mba yɔɔ palɩzɩ Feŋuu Tilimiye samaɣ ñɩnɖɛ? (b) Yɔɔdɩ ɛzɩma ŋlabɩnɩ takayaɣ ŋga tʋmɩyɛ nɛ pɩlʋlɩ pee kɩbana yɔ.

¹³ Feŋuu Tilimiye samaɣ ñɩnɖɛ ñɔyɔɔdʋʋ fezuu taa tɔm ndʋ tɩsɩɣnɩ mba pɛwɛnɩ ñamtʋ pazɩ Ɛsɔ nɛ Bibl pɔ-yɔɔ yɔ. Pɩtɩla pɛwɛnɩ Bibl taa lɔŋsɩnɖɛ pazɩ ɛlɛ patɩnɩɩ kɩ-wɩlɩtʋ taa camɩyɛ. (Roma 10:2; 1 Tim. 2:3, 4) Tɔm ñʋŋ naadozo weyi palɩzɩ pɩnaɣ 2018 taa yɔ, icosuu tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ: “Bibl wɛ wazaɣ halɩ nɛ sɔnɔ?,” “Ɛbɛ cee wayɩ kaɣ-ɖʋ kɔnʋʋ?” nɛ “Ɛzɩ Ɛsɔ keŋni-ŋ na?”

14. (a) Kaɖʋwa ŋga yɔɔ palɩzɩ videowaa naanza mba pɛwɛ ɖɔ-Tɔm wɩlʋʋ wondu taa yɔ? (b) Yɔɔdɩ ɛzɩma ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ videowaa mba nɛ pɩlʋlɩ pee kɩbana yɔ.

¹⁴ Videowaa. Yesu alɩwaatʋ taa lɛ, nesi tɛɛ wondu ɖeke kafɩnda lakaɣnɩ tʋmɩyɛ. Ɛlɛ sɔnɔ lɛ, kafɩndanaa wɛnɩ ɖɔɖɔ menziiniwaa ɛzɩ mba pɛsɛtɩɣna, pahʋyʋʋna, pahazɩɣna yaa pakaŋnɩ kpoŋgbolonaa yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, pɩtasɩnɩ takayɩsɩ nzɩ palɩzɩɣ yɔ lɛ, ɖɩwɛnɩ ɖɔɖɔ videowaa kɩbama mba ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ ɛyaa yɔ. Pa-taa naanza mba pɛwɛ ɖɔ-tɔm wɩlʋʋ wondu taa yɔ, mba yɔ: Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛkpɛlɩkɩ Bibl? Ɛzɩma ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl?, Ɛbɛ palakɩ Kewiyaɣ Kpaaŋ taa?, nɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa​—Ɛyaa mba ɖɩkɛnaa? Videowaa mba patɩtalɩ cɛcɛsɩ naalɛ yɔ, palakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcalɩɣ ɛyʋ katʋʋ yɔ. Mba paba ɖaɣlaa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ-wɛ tʋmɩyɛ pɩsɩ nɛ ŋna-ɩ alɩwaatʋ taa yaa mba pɛwɛnɩ alɩwaatʋ sakɩyɛ yɔ. Wondu kɩbandʋ tʋnɛ tɩpɩzɩɣ nɛ tiseɣti ɛyaa nɛ petisi se pɛkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl nɛ halɩ papaɣzɩ ɖe-kediɣzisi kɔm.

15. Yɔɔdɩ kɩɖaŋ weyi ɩwɩlɩɣ se ye ɖɩwɩlɩɣ ɛyaa videowaa pa-kʋnʋŋ taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlʋlɩ pee kɩbana yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ tɔm.

¹⁵ Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ katɩ halʋ nɔɔyʋ, ɛlɩnɩ Mikroneezii nɛ ɛyɔɔdʋʋ Yap kʋnʋŋ nɛ ɛwɩlɩ-ɩ Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛkpɛlɩkɩ Bibl? tɛ video ɛ-kʋnʋŋ taa. Video paɣzaa lɛ, halʋ ɛnʋ pɩɖɩɣzɩ-ɩ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Man-kʋnʋŋ kɛlɛ! Pɩlabɩ piti kpem! Weyi ɛyɔɔdʋʋ video taa yɔ, ɛyɔɔdaɣ wɩlɩɣ se ɛlɩnɩ lɩm hɛkʋ taa tɛtʋ ndʋ tɩ-taa malɩnaa yɔ. Man-kʋnʋŋ ɛwɛɛ ɛyɔɔdʋʋ!” Ɛcɔnɩ-kʋ nɛ pɩtɛ lɛ,  ɛyɔɔdɩ se ɛnʋ kaɣ kalʋʋ takayɩsɩ nɛ ɛcɔnɩ videowaa mba payɩ pɛwɛ ɛ-kʋnʋŋ taa jw.org yɔɔ yɔ. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Tʋma 2:8, 11) Kɩɖaʋ lɛɛkʋ yɔ: Etaazuunii ɛjaɖɛ taa koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ tiyini ɛ-ɖalʋ pɩyalʋ video kʋɖʋmʋʋ ŋgʋ kɩ-tɛ lien ɛlɛ kʋnʋŋ taa. Ɛcɔnɩ-kʋ nɛ pɩtɛ lɛ, etiyini koobu halɩñɩnʋ ɛnɛ message nɛ eheyi-i se: Video taa hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩyɔɔdʋʋ se Sataŋ wɛna nɛ ɛtɔkɩ kewiyitu ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ, kɩlabɩ mɔ-yɔɔ tʋmɩyɛ siŋŋ. Mɔnpɔzaa se papaɣzɩnɩ-m Bibl kpɛlɩkʋʋ.” Abalɩbɩɣa kanɛ kɛwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, paɖɩɣ nʋmɔʋ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ.

16. Yɔɔdɩ kaɖʋwa ŋga yɔɔ palɩzɩ hatʋ cabɩ takayaɣ: (a) Welisini Ɛsɔ nɛ ŋcaɣ wezuu tam yɔ. (b) Laŋhɛzɩyɛ tɔm ndʋ tɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ! (c) Mba lakɩ Yehowa sɔɔlɩm sɔnɔ? yɔ.

¹⁶ Hatʋ cabɩ takayɩsɩ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ toovenim mba paasɩŋ kalʋʋ camɩyɛ yɔ, yaa mba ɖa-takayɩsɩ fɛyɩ pa-kʋnʋŋ taa yɔ? Ðɩwɛnɩ wonuu ŋgʋ kɩpɩzɩɣ nɛ kɩsɩnɩ-ɖʋ yɔ. Ŋgʋ lɛ hatʋ cabɩ takayaɣ Welisini Ɛsɔ nɛ ŋcaɣ wezuu tam. * Wonuu kɩbaŋʋ ŋgʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ nɛ ɖɩpaɣzɩnɩ ɛyaa Bibl kpɛlɩkɩnʋʋ yɔ, ŋgʋ lɛ hatʋ cabɩ takayaɣ Laŋhɛzɩyɛ tɔm ndʋ tɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ! Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ weyi ŋsusuu tɔm yɔ tɔm ñʋŋ 14 weyi ɩwɛ takayaɣ kɛdɛzaɣ hɔɔlʋʋ yɔɔ yɔ, nɛ ɛlɩzɩ ŋgʋ kɩkɩlɩ-ɩ kɛdɩnʋʋ yɔ. Pʋwayɩ lɛ ña nɛ ɩ ɩpaɣzɩnɩ ñʋʋ ŋgʋ ɛlɩzaa yɔ. Wiɖiyi ŋtɛm ɖɔm lɔŋ tasʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ, alɩwaatʋ ndʋ ŋlakaɣ pɩsɩ nɛ ŋna-ɩ yɔ? Mba lakɩ Yehowa sɔɔlɩm sɔnɔ? kɛnɩ hatʋ cabɩ takayaɣ naadozo ñɩŋga ŋga kɛwɛ ɖɔ-tɔm wɩlʋʋ wondu taa yɔ. Palɩzɩ-kɛ se kasɩnɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ patɩlɩ ɖɛ-ɛgbɛyɛ camɩyɛ.Pɩsa nɛ ŋtɩlɩ ɛzɩma ŋlabɩnɩ-kɛ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ña nɛ nɔɔyʋ ɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ lɛ, kalɩ lɔŋ weyi patasɩ mars 2017 tɛ Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa yɔ.

17. (a) Takayɩsɩ nzɩ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl yɔ sɩ-kaɖʋsɩ lɛ nzɩ? (b) Ɛbɛ pɩcɛyaa se ɖɩla paa nɔɔyʋ ɛɖɛnɩ ɛsɩndaa nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ? (c) Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩla mbʋ?

¹⁷ Takayɩsɩ. Ye ña nɛ nɔɔyʋ ɩpaɣzɩ hatʋ cabɩ takayaɣ nakɛyɛ kpɛlɩkʋʋ yɔ, pʋwayɩ, paa alɩwaatʋ ndʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɛɣzɩ nɛ ña nɛ ɩ ɩpaɣzɩ Tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ? takayaɣ kpɛlɩkʋʋ. Takayaɣ kanɛ kakaɣ sɩnʋʋ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛtɩlɩ Bibl wɩlɩtʋ kajalaɣ ñɩndʋ nɛ pɩkpaɖɩ. Ye ɩtɛm kɛ-kpɛlɩkʋʋ nɛ Bibl kpɛlɩkɩyʋ ɖɛɣnɩ ɛsɩndaa fezuu taa yɔ, pɩwɛɛ se iwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɩkpɛlɩkɩ takayaɣ ŋga payaɣ se Ɛbɛ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm taa? yɔ. Takayaɣ kanɛ kasɩɣnɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ se ɛtɩlɩ ɛzɩma ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl paɣtʋ kila e-wezuu caɣʋ taa paa evemiye nɖɩ yɔ. Taasɔɔ se paa pamɩyɩsɩ nɔɔyʋ lɩm yɔ, pɩcɛyaa se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛtɛzɩ kpɛlɩkʋʋ takayɩsɩ nzɩ sɩ-naalɛ. Mbʋ kaɣnɩ-ɩ sɩnʋʋ nɛ ɛka lila toovenim taa.​—Kalɩ Koloosi 2:6, 7.

18. (a) Ɛbɛ 1 Timootee 4:16 seɣtiɣ ɖa toovenim tɔm wɩlɩyaa se ɖɩla? (b) Nɛ ye ɖɩlabɩ mbʋ, ɛbɛ lɩɣ pɩ-taa? (c) Ðɩɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ Tɔm wɩlʋʋ wondu lɛ, kaɖʋwa ŋga pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛna?

¹⁸ Paɖʋ ɖa Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa tʋmɩyɛ se ɖisusi toovenim “tɔm kɩbandʋ” ndʋ tɩsɩɣnɩ ɛyaa se pehiɣ wezuu maatɛŋ yɔ. (Kol. 1:5; kalɩ 1 Timootee 4:16.) Pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩla mbʋ lɛ, paha-ɖʋ Tɔm wɩlʋʋ wondu ndʋ pɩpɔzaa yɔ. (Cɔnɩ “ Tɔm wɩlʋʋ wondu.”) Tɛtɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ wondu ndʋ camɩyɛ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ. Paa tɔm susuyu weyi lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlɩzɩ tɔm wɩlʋʋ wondu taa takayaɣ ŋga ɛsɔɔlaa se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛsɔɔlaa se ɛlabɩnɩ-kɛ tʋmɩyɛ yɔ nɛ ɛ nɛ nɔɔyʋ papaɣzɩ kɛdaɣ labʋ. Ða-kaɖʋwa tɩkɛna se ɖɩtayɩɣ ɛyaa takayɩsɩ yem yaa ɖɩcɛlɩ-sɩ mba pa-paa fɛyɩnɩ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ. Ɛlɛ ɖa-kaɖʋwa lɛ se ɖɩsɩnɩ laŋa kɩbana tɩnaa mba pɔyɔɔdʋʋ toovenim, poluzuu pa-tɩ, nɛ pawɩlɩɣ se fezuu taa ñɔɔsɩ wɩɣ-wɛ yɔ, nɛ papɩsɩ tɔm mʋyaa nɛ pehiɣ tamtam wezuu.​—Tʋma 13:48; Mat. 28:19, 20.