Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

DISOLO YA LUZINGU

Yehowa Sakumunaka Kibeni Lukanu na Mono

Yehowa Sakumunaka Kibeni Lukanu na Mono

Na 1939, beto telemaka na kati-kati ya mpimpa mpi salaka ngunga kuluta mosi na kamio sambu na kukwenda na Joplin, mbanza mosi ya fioti na sudi-westi ya Missouri na États-Unis. Ntangu beto kumaka, beto yantikaka kukotisa batrakiti na mayele yonso na nsi ya bakielo ya konso nzo. Ntangu beto manisaka, beto kotaka na kamio mpi kwendaka kukutana ti bampangi ya bimvuka ya nkaka. Na nima, suka tanaka. Kansi sambu na nki kilumbu yina beto kwendaka kusamuna na mpimpa mpi katukaka nswalu na teritware yina? Bika mono tela beno.

MONO butukaka na 1934. Papa na mono, Fred Molohan ti mama Edna, vandaka dezia Balongoki ya Biblia (Bambangi ya Yehowa) bamvula 20. Mono ke vandaka na kiese sambu bo longaka mono na kuzola Yehowa. Beto vandaka kuzinga na Parsons, mbanza mosi ya fioti na sudi-esti ya Kansas. Bampangi mingi na dibundu na beto vandaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Dibuta na beto vandaka kusamuna mpi kukwenda na balukutakanu mbala na mbala. Mbala mingi na Mposo na nima ya midi beto vandaka kusamuna na babala-bala, bubu yai beto ke bingaka yo kuta kimbangi na bisika ya bantu mingi. Bantangu ya nkaka beto vandaka kulemba kansi papa vandaka kupesa beto bima ya sukadi ya madidi (crème) na nima ya kusamuna.

Teritware ya dibundu na beto vandaka nene mpi yo vandaka ti bambanza mingi ya fioti-fioti mpi ba ferme mingi. Na kisika ya kupesa beto mbongo sambu na kubaka mikanda, bantu ya nkaka yina vandaka kusala na ba ferme vandaka kupesa beto ndunda, maki to nkutu bansusu. Papa vandaka dezia kupesa mbongo sambu na mikanda, yo yina madia yai vandaka kusadisa dibuta na beto.

BAKAMPANYE YA KUTA KIMBANGI

Bibuti na mono vandaka kusadila fono na kisalu ya kusamuna. Mono vandaka leke sambu na kusadila yo, kansi mono vandaka kusadisa papa ti mama na kutudila bantu yina bo vandaka kuvutukila to kulonguka Biblia ti bo badiskure ya mpangi Rutherford yina bo kotisaka ndinga.

Mono, papa ti mama na ntwala ya kamio na beto yina vandaka kubasisa ndinga

Papa tulaka masini mosi ya ke basisaka ndinga na zulu ya kamio, yo yina kamio na beto kumaka kubasisa ndinga. Yo vandaka mfunu sambu na kisalu ya kusamuna. Ntete, beto vandaka kutula miziki sambu na kubenda dikebi ya bantu mpi na nima beto vandaka kutula diskure. Na nima, beto vandaka kupesa mikanda na bantu yina vandaka kumonisa mpusa.

Na Cherryvale, mbanza mosi ya fioti na provense ya Kansas, papa nataka kamio na beto yina vandaka kubasisa ndinga na parke, kisika yina bantu mingi vandaka kulutisa ntangu na Balumingu. Na nima, bapolisi kwisaka mpi songaka yandi na kukotisa ve kamio na parke. Yo yina, papa nataka kamio na bala-bala yina vandaka pene-pene ya parke sambu bantu yina vandaka na parke kulanda mpi mbote manaka. Yo vandaka mbote kibeni na kulutisa bantangu ya mutindu yai ti papa mpi mbuta na mono Jerry.

Na nsungi ya bamvula yina, beto salaka bakampanye ya mfunu na bateritware yina bantu vandaka ve kuzola nsangu. Mutindu mono tubilaka yo na luyantiku, beto vandaka kutelema na kati-kati ya mpimpa mpi kutula na mayele yonso batrakiti to tumikanda na nsi ya bakielo ya banzo. Na nima, beto vandaka kukutana beto yonso na nganda ya mbanza sambu na kuzikisa kana bapolisi me kanga mpangi mosi na kati na beto.

Kutambula ti bapankarte sambu na kusamuna vandaka mpi kupesa beto kiese. Beto vandaka kulwata bapankarte ya nene mpi kutambula na mbanza ya mvimba. Mono ke yibuka kilumbu mosi bampangi kwisaka na mbanza na beto mpi tambulaka ti bapankarte yina vandaka ya kusonika nde “Dibundu kele mutambu mpi yo kekusa bantu na mayele ya mbi.” Bo yantikaka na nzo na beto, bo tambula kiteso ya kilometre mosi ti ndambu na mbanza mpi na nima bo vutukaka diaka na nzo na beto. Diambu ya kiese kele nde ata muntu mosi ve kangaka bo nzila kansi yo bendaka dikebi ya bantu mingi.

BALUKUTAKANU YA DISTRIKE NTANGU MONO VANDAKA LEKE

Mbala mingi dibuta na beto vandaka kukwenda na lukutakanu ya distrike na Texas. Papa vandaka kusala na kompani ya ke yidikaka nzila ya train, yo yina beto vandaka kufuta ve mbongo na train sambu na kukwenda na balukutakanu ya distrike to kukwenda kutala bampangi ya dibuta. Fred Wismar, mbuta ya mama ti nkento na yandi, Eulalie, vandaka kuzinga na mbanza Temple na Texas. Ngwashi Fred longukaka Biblia na luyantiku ya bamvu 1900 ntangu yandi vandaka toko, yandi bakaka mbotika mpi vandaka kulonga mama ti bampangi na yandi mambu yina yandi vandaka kulonguka. Bampangi na centre du Texas zabaka ngwashi mbote kibeni sambu yandi vandaka nsadi ya zone (bubu yai nkengi ya nziunga). Yandi vandaka mawete, muntu ya kiese, kikesa mpi yandi vandaka mbandu ya mbote sambu na mono.

Na 1941, beto kwendaka na lukutakanu ya distrike na train na mbanza Saint Louis, na provense ya Missouri. Bo bingisaka batoko yonso na kukwenda pene-pene ya estrade sambu na kulanda diskure ya mpangi Rutherford yina vandaka ti ntu-diambu “Enfants du Roi.” Ntangu diskure manaka, mpangi Rutherford ti bampangi yina vandaka kusadisa yandi kabulaka mukanda ya mpa yina vandaka ti ntu-diambu Enfants na batoko 15000 mpi batoko yango sepelaka mingi.

Na Aprili 1943, beto kwendaka na Lukutakanu ya Nene na mbanza Coffeyville na Kansas, yo vandaka ti ntu-diambu “Bo Bakaka Kikesa.” Kuna, bo pesaka luzayisu nde mabundu yonso ta kuma ti manaka ya nzo-nkanda ya mpa, Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi. Beto bakaka mpi kamukanda yina vandaka ti malongi 52 yina beto sadilaka na nzo-nkanda yango. Na nima ya mvula yina, mono salaka disolo na mono ya ntete. Lukutakanu yina vandaka mpi mfunu sambu mono ti bampangi ya nkaka bakaka mbotika na masa mosi ya madidi na kiziba yina vandaka pene-pene ya ferme.

MPUSA NA MONO YA KUSALA NA BETELE

Mono manisaka nzo-nkanda na 1951 mpi yo lombaka nde mono pona kisalu yina mono ta sala na luzingu. Mpangi na mono Jerry salaka na Betele. Mono vandaka mpi ti mpusa ya kusala na Betele, yo yina mono fulusaka formilere. Na nima ya bilumbu fioti, bo bingisaka mono na Betele mpi mono yantikaka kusala kuna na Marsi 10, 1952. Yo vandaka lukanu ya mbote sambu yo me sadisaka mono na kusadila mingi kibeni Nzambi.

Mono yindulaka nde mono ta sala na biro ya kuniema mikanda sambu na kupesa maboko na kisalu ya kubasisa bazulunalu ti mikanda ya nkaka. Kansi mono salaka ve kuna. Kansi kisalu na mono vandaka kupesa bampangi madia mpi na nima mono kumaka kusala na kikuku. Mono vandaka kusepela mingi ti kisalu yai mpi zabaka mambu mingi. Konso mpangi vandaka ti ntangu na yandi ya kisalu mpi mono vandaka ti bantangu ya nkaka ya kupema na kilumbu. Mbala mingi mono vandaka kukwenda na biblioteke ya Betele mpi vandaka kutanga mikanda mingi sambu na kulonguka na mono mosi. Yo kumisaka lukwikilu mpi kinduku na mono ti Yehowa ngolo. Nkutu mono kumaka diaka ti mpusa ya mingi ya kusadila Yehowa na Betele. Jerry basikaka na Betele na 1949 mpi kwelaka Patricia, bo vandaka kuzinga pene-pene ya Brooklyn. Bo sadisaka mpi siamisaka mono ntangu mono yantikaka kisalu na Betele.

Ntangu fioti na nima ya kukota na Betele, Betele yantikaka kupona bampangi sambu na kuyika bo na listi ya bampangi yina fwete salaka badiskure. Bo vandaka kutinda bampangi yango na mabundu yina vandaka na kitamina ya bakilometre 320 ti Brooklyn. Kuna, bo vandaka kusala badiskure ya bantu yonso mpi kusamuna ti bampangi. Bo ponaka mono mpi. Mono vandaka kuwa boma ntangu mono yantikaka baviziti yai mpi kusala badiskure. Na ntangu yina, badiskure ya bantu yonso vandaka kusala ngunga mosi. Mbala mingi mono vandaka kukwenda na mabundu na train. Mono ke vilaka ve Lumingu mosi na nima ya midi na nsungi ya madidi na 1954. Mono kotaka na train sambu na kuvutuka na New York mpi yindulaka nde mono ta kuma na Betele na nkokila. Kansi ntangu mono vandaka kuvutuka, mupepe ya ngolo mpi baneze vandaka mingi. Motere ya train bebaka, yo yina mono kumaka na Mbanza New York na Kintete na suka. Mono kwendaka na nzila ya kuzenga, nzila ya train yina vandaka na nsi ya ntoto sambu na kukuma na Brooklyn mpi mono lutanaka mbala mosi na kisalu. Mono kumaka na mwa retare mpi mono vandaka ya kulemba sambu mono lalaka ve mpimpa ya mvimba. Kansi kiese yina mono vandaka na yo ya kusadila mabundu mpi ya kukutana ti bampangi mingi ya mpa lutaka bibansa yina mono salaka.

Beto ke kudibongisa sambu na kulonga na radio WBBR

Na bamvula na mono ya ntete na Betele, mono kumaka mpi kusala ti bampangi ya nkaka na manaka ya kulonguka Biblia yina bo vandaka kukotisa ndinga konso mposo na radio na beto WBBR. Radio yango vandaka na etaze ya zole ya nzo yina vandaka na 124 Columbia Heights. Mpangi Alexander Macmillan, yina salaka bamvula mingi na Betele, vandaka kusala mbala mingi na manaka yai. Beto vandaka kubinga yandi mpangi Mac. Yandi vandaka mbandu ya mbote sambu na beto batoko ya Betele, yandi bikalaka ya kwikama ata yandi kutanaka ti bampasi mingi.

Beto vandaka kusadila bapankarte yai sambu na kubenda dikebi ya bantu na radio WBBR

Na 1958, mukumba na mono sobaka, mono yantikaka kusala ti bampangi yina vandaka kumanisa Nzo-Nkanda ya Gileade. Mono vandaka kusadisa bampangi yai ya kikesa na kuzwa mikanda yina ke pesaka bantu nswa ya kukwenda na bansi ya nkaka mpi kusadisa bo na kusala banzietelo na bansi yango. Na bamvula yina, kusala banzietelo na avio vandaka ntalu mingi, yo yina bampangi mingi yina bo vandaka kutinda na Afrika to na Azia vandaka kusala nzietelo na bamaswa. Na nima ya bamvula, ntangu bo kulumusaka ntalu ya avio, bamisionere mingi kumaka kusala nzietelo na avio.

Mono ke yidika maplome ya bana ya Nzo-Nkanda ya Gileade na ntwala nde manaka kuyantika

NZIETELO SAMBU NA KUKWENDA NA LUKUTAKANU YA DISTRIKE

Na 1960, mono bakaka avio na États-Unis sambu na kukwenda na balukutakanu ya bansi mingi yina salamaka na Eropa na 1961. Mono kwendaka na lukutakanu yina salamaka na mbanza Hamburg na Allemagne. Na nima ya lukutakanu ya distrike, mono ti bampangi ya nkaka tatu ya Betele defaka kamio mpi lutaka na Allemagne sambu na kukwenda na Italie, beto kumaka mpi na Betele ya Rome. Ntangu beto kumaka na Rome, beto kwendaka na France, beto sabukaka Bangumba ya Pyrénées mpi kumaka na Espagne kisika bo buyisaka kisalu na beto. Beto natilaka bampangi ya Barcelone mwa mikanda yina beto kangisaka sambu yo monana ve bonso mikanda. Beto waka kiese ya kukutana ti bo! Kuna, beto bakaka kamio mpi kwendaka na mbanza Amsterdam, na nima beto bakaka avio mpi vutukaka na New York.

Na 1962, bo pesaka mono mukumba ya kuyidika nzietelo yina bampangi 583 salaka sambu na kukwenda na lukutakanu ya mfunu ya bansi mingi na ntoto ya mvimba. Lukutakanu yango salamaka na 1963 mpi yo vandaka ti ntu-diambu “Nsangu ya Mbote ya Mvula na Mvula.” Bo tindaka bampangi yango na kusala lukutakanu na Eropa, na Azia mpi na Pacifique Sud, na nima bo kwendaka na Honolulu, na Hawaii, mpi nsuka-nsuka na Pasadena, na Californie. Bo kwendaka mpi kutala Liban ti Jordanie bansi yina Biblia ke tubilaka. Departema ya kisalu na beto bakaka bangidika sambu na ba-avio yina ta nata bo, sambu na bisika ya kulala mpi bo yidikaka mikanda yonso ya ke pesaka bantu nswa ya kukwenda na bansi ya nkaka.

NDUKU YA MPA YA KISALU

Mvu 1963 vandaka mpi mfunu mingi sambu na kikuma ya nkaka. Na Yuni 29, mono kwelaka Lila Rogers yina katukaka na Missouri mpi yantikaka kisalu na Betele na 1960. Mposo mosi na nima ya makwela na beto, mono ti Lila vukanaka ti bampangi yina kwendaka kutambula na bansi ya nkaka mpi beto kwendaka na Grèce, na Ezipte mpi na Liban. Ntangu beto kumaka na Liban, beto bakaka avio mpi kwendaka na Jordanie. Kuna, bo buyisaka kisalu na beto mpi bamfumu ya luyalu vandaka ve kupesa Bambangi ya Yehowa mikanda yina ke pesaka bantu nswa ya kukwenda na bansi ya nkaka. Yo yina, beto zabaka ve mambu yina ta salama kana beto kuma kuna. Yindula kiese yina beto waka ntangu beto monaka bampangi mingi me telema na aéroport ti bapankarte ya kusonika nde “Kukwisa ya Mbote Bambangi ya Yehowa”! Beto vandaka na kiese ya kumona bisika yina Biblia ke tubilaka, mu mbandu, bisika yina Abrahami, Izaki mpi Yakobi zingaka, bisika yina Yezu mpi bantumwa na yandi vandaka kulonga mpi kisika dibundu ya Bukristu yantikaka kuyela “tii na nsuka ya ntoto.”—Bisalu 13:47.

Na bamvula 55 ya beto me sala na makwela, Lila ke sadisaka mono na kwikama yonso na kulungisa mikumba yina bo ke pesaka mono. Beto me kwendaka mbala mingi na Espagne mpi na Portugal ntangu bo buyisaka kisalu na beto. Beto kwendaka kupesa bampangi kikesa, kunatila bo mikanda mpi bima ya nkaka yina bo vandaka na yo mfunu. Beto kwendaka kutala mpi bampangi na beto yina vandaka na boloko na mbanza Cadix na Espagne. Mono vandaka na kiese ya kusadila bo diskure sambu na kupesa bo kikesa.

Na 1969, ti Patricia mpi Jerry Molohan beto ke kwenda na Lukutakanu ya Distrike “Paix sur la terre”

Banda na 1963, mono ke bakaka bangidika sambu na kusadisa bampangi na kukwenda na balukutakanu ya bansi mingi na Afrika, na Australie, na Amérique centrale et du Sud, na Eropa, na Extrême-Orient, na Hawaii, na Nouvelle-Zélande mpi na Porto Rico. Mono ti nkento na mono Lila me salaka balukutakanu mingi ya distrike yina beto ta vilaka ve ata fioti, mu mbandu, na mbanza Varsovie na Pologne na 1989. Bampangi mingi ya Russie kwisaka mpi na lukutakanu yai ya nene. Yo vandaka lukutakanu ya ntete ya distrike sambu na bo. Beto kutanaka ti bampangi yina salaka bamvula mingi na boloko sambu na lukwikilu na bo na nsungi ya Union soviétique.

Mukumba ya nkaka ya mono vandaka kusepela na yo vandaka ya kutala mpi ya kupesa bampangi ya Betele ti bamisionere ya ntoto ya mvimba kikesa. Sambu na mbala ya nsuka na kisalu yai, beto kwendaka na Corée du Sud mpi beto kutanaka ti bampangi 50 yina vandaka na boloko na mbanza Suwon. Bo yonso vandaka kikesa mpi vandaka kuvingila na kiese yonso kilumbu yina bo ta basika na boloko sambu bo sadila diaka Yehowa na kimpwanza. Kukutana ti bampangi pesaka beto kikesa mingi kibeni!—Baroma 1:11, 12.

KUYELA YA DIBUNDU YA YEHOWA KE PESAKA KIESE

Mono me monaka mutindu Yehowa me sakumunaka bansadi na yandi na nsungi ya bamvula. Ntangu mono bakaka mbotika na 1943, bansamuni vandaka 100 000. Kansi bubu yai, bansamuni kuluta 8 000 000 ke sadila Yehowa na bansi 240. Bampangi yina ke manisaka Nzo-Nkanda ya Gileade ke salaka kisalu ya ngolo, yo me sadisaka mingi dibundu ya Yehowa na kuyela. Yo ke pesaka mono kiese mingi ya kusala kumosi ti bamisionere mpi ya kusadisa bo na kukwenda na bisika yina bo vandaka kutinda bo.

Mono ke vandaka na kiese sambu mono yantikaka kusadila Yehowa mpi kusala na Betele na kileke. Yehowa me sakumunaka mono kibeni na bamvula yina yonso. Na mambu yonso yina beto ke salaka na Betele, kusamuna ti bampangi mingi ya mabundu ya Brooklyn na nsungi ya bamvula kuluta 50 mpi kusala kinduku ti bo vandaka kusepedisa beto mingi kibeni.

Mono ke salaka kaka na Betele mpi Lila ke sadisaka mono konso kilumbu. Ata bubu yai mono kele ti bamvula kuluta 84, mono kele na kiese ya kulanda kusala kisalu ya mfunu mpi ya kusadisa Betele na kusonikila ba Betele ya nkaka.

Mono ti Lila bubu yai

Mono ke vandaka na kiese ya kuvanda na dibundu ya Yehowa mpi mono me monaka kieleka ya bangogo yai ya kele na Malaki 3:18: “Beno ta mona diaka luswaswanu na kati ya muntu ya lunungu ti muntu ya mbi, mpi na kati ya muntu yina ke sadilaka Nzambi ti muntu yina ke sadilaka yandi ve.” Konso kilumbu beto ke monaka mutindu nsi-ntoto ya Satana ke landa kubeba, bantu me konda kivuvu mpi bo ke vandaka mpenza ve na kiese. Kansi, bantu yina ke zolaka Yehowa mpi ke sadilaka yandi ke vandaka na kiese ata bo ke kutana ti bampasi, bo ke vandaka ti kivuvu ya kieleka sambu na bilumbu ke kwisa. Yo kele mpenza lukumu ya kuzabisa bantu ya nkaka nsangu ya mbote! (Matayo 24:14) Ntama mingi ve Kimfumu ya Nzambi ta yinga nsi-ntoto yai mpi ta kumisa ntoto paladisu. Beto ke vingilaka kilumbu yina na kiese yonso! Ebuna bantu yonso na ntoto ta vanda na sante ya mbote, na kiese mpi ta zinga mvula na mvula.