NDZI ve ni nkateko wo kurisiwa hi vatswari lava nga Vakreste, ku nga Fred na Edna Molohan, lava ndzi dyondziseke hi Xikwembu. A va ri Swichudeni swa Bibele (Timbhoni ta Yehovha) ku ringana malembe ya 20 loko ndzi nga si velekiwa hi 1934. Ndyangu wa ka hina a wu tshama eParsons, ku nga xidorobana lexitsongo lexi nga edzongavuxa bya Kansas. A hi ri evandlheni leri eka rona vahuweleri vo tala a ku ri Vakreste lava totiweke. Ndyangu wa ka hina a wu tiphina hi ku ya eminhlanganweni ya vandlha nkarhi na nkarhi ni ku chumayela van’wana Rito ra Xikwembu. Hakanyingi, hi Mugqivela ninhlikanhi a hi chumayela exitarateni. Nkarhi wun’wana loko hi chayisa a hi va hi karhele kambe nkarhi hinkwawo tatana a hi teka a ya hi xavela ayisi khrimi. Sweswo a swi hi phyuphyisa.

Vandlha ra hina leritsongo a ri ri na nsimu leyikulu leyi a yi katsa swidorobana swo hlayanyana swin’we ni mapurasi yo tala. Loko hi endzela emapurasini hakanyingi a hi va fambisela minkandziyiso ivi vona va hi nyika matsavu lama va ma byaleke, matandza (lama ha ku tshikeriwaka), hambi ku ri tihuku leti hanyaka. Leswi tatana a humesa minyikelo ya minkandziyiso ka ha ri emahlweni, swakudya leswi a ho tidyela.

Vatswari va mina va kume gramafoni, leyi a va yi tirhisa entirhweni wo chumayela. Leswi a ndza ha ri tsongo a ndzi nga si ringanela ku yi tirhisa kambe a ndzi tiphina hi ku pfuna Tatana na Manana loko va ri karhi va tlanga mimbulavulo ya Makwerhu Rutherford eka maendzo yo vuyela ni le ka tidyondzo ta vona ta Bibele.

Tatana u endle leswaku movha ya ka hina ya Ford ya 1936 yi va ni mpfumawulo laha a tlhandlekeke xipikara lexikulu ehenhla ka yona. Movha leyi yi hi pfune swinene leswaku hi hangalasa rungula ra  Mfumo. Hakanyingi a hi rhanga hi ku tlanga vuyimbeleri lebyi rhekhodiweke leswaku hi koka rinoko ra vayingiseri ivi endzhaku hi tlanga mbulavulo wa Bibele lowu rhekhodiweke. Loko wu hela, a hi nyika vanhu lava tsakelaka minkandziyiso.

Exidorobanini xa Cherryvale le Kansas, maphorisa ma byele Tatana leswaku timovha leti nga ni mpfumawulo a ti pfumeleriwi endzeni ka phaka laha vanhu vo tala a va wisa kona hi Sonto, kambe ehandle a ku nga ri na xiphiqo. Handle ko kanetana na vona, Tatana u humese movha a wu yisa eka xitarata lexi langutaneke ni phaka ku endlela leswaku vanhu lava nga ephakeni va ta kota ku twa rungula. Mikarhi hinkwayo a swi ndzi tsakisa ku tirha na Tatana ni buti wa mina Jerry.

Eku heleni ka va 1930, hi nghenele matsima yo hlawuleka leswaku hi ta hatla hi hlanganisa nsimu leyi eka yona a ku ri ni nkaneto lowukulu. A hi pfuka hi matakuxa (hilaha hi endleke hakona eJoplin le Mis­souri) naswona handle ko ba pongo a hi hoxa swiphephana eminyangweni ya tindlu. Endzhaku ka sweswo a hi hlangana ehandle ka doroba ku kamba loko ku ri na loyi a khomiweke hi maphorisa.

Ndlela yin’wana yo chumayela leyi a yi tsakisa enkarhini wolowo a ku ri ku macha hi hakarhe khadi leri nga ni rungula. Leswaku hi chumayela hi Mfumo, a hi hakarha makhadi kutani hi macha hi layini edorobeni. Ndzi tsundzuka siku rin’wana loko hi ri karhi hi macha edorobeni ra ka hina vanghana va mina a va hakarhe makhadi lama nga ni marito lama nge, “Vukhongeri Ni Bindzu.” Va fambe kwalomu ka khilomitara na hafu kutani va vuyela ekaya. Nkateko wa kona hi leswaku a va langutananga na nkaneto kambe va hlangane ni vanhu vo tala lava a va tsakela leswi a va swi endla.

Ndyangu wa ka hina a wu tshama eKansas kambe hakanyingi a hi khoma tinhlengeletano eTexas. Tatana a a tirha eMissouri-Kansas-Texas Railroad (leyi a yi tiveka tanihi M-K-T kumbe Katy Railroad), kutani a hi famba hi xitimela hi tirhisa khadi ra yena ra le ntirhweni, leswi a swi hi pfuna ku endzela maxaka ya hina ni ku ya etinhlengeletanweni. Fred Wismar, loyi a nga buti wa Manana, swin’we ni nsati wakwe Eulalie, a va tshama eTemple le Texas. Malume Fred u dyondze Bibele ni Timbhoni ta Yehovha a ha ri muntshwa hi va 1900 a tlhela a khuvuriwa naswona u dyondzise vamakwavo vakwe leswi a swi dyondzeke ku katsa na Manana. A tiveka swinene eka vamakwerhu va le Texas xikarhi, laha a nga tshama a va nandza wa xifundzha (loyi sweswi a vuriwaka mulanguteri wa muganga). A a ri ni musa, a a tshama a tsakile naswona a swi tsakisa ku va na yena. A a hisekela ku chumayela naswona u ndzi khutaze ngopfu loko ndza ha ri muntshwa.

Hi 1941, tanihi ndyangu hi fambe hi xitimela hi ya eSt. Louis, le Missouri, hi ya khoma nhlengeletano leyikulu. Vantshwa hinkwavo va komberiwe ku tshama endhawini yin’we leswaku va ta yingisela mbulavulo wa Makwerhu Rutherford lowu nga ni nhlokomhaka leyi nge, “Vana Va Hosi.” Loko mbulavulo wolowo wu hela, hinkwerhu hi hlamarile loko Makwerhu Rutherford hi byakwe swin’we ni vapfuni vakwe va hi nyika buku leyintshwa leyi nge, Children tanihi nyiko. Vantshwa vo tlula 15 000 va tiphinile enhlengeletanweni yoleyo.

 Hi April 1943 hi tiphinile eka Nhlengeletano leyitsongo leyi khomeriweke eCoffeyville le Kansas leyi a yi ri ni nhlokomhaka leyi nge “Xirhambo Xo Teka Goza.” Hi tivisiwe hi ta ku sungula ka Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni lexi a xi ta khomiwa emavandlheni hinkwawo naswona ku humesiwe xibukwana lexi nga ni tidyondzo ta 52 lexi a xi ta tirhisiwa eka xikolo xexo. Eku heleni ka lembe rero, ndzi nyikele mbulavulo wo sungula. Nhlengeletano yoleyo yi ve ya nkoka eka mina hikuva ndzi khuvuriwe eka yona swin’we ni van’wana edan’wini ra le purasini.

Ndzi hete xikolo hi 1951 naswona a ndzi boheka ku endla swiboho hi vumundzuku bya mina. A ndzi navela ku ya tirha eBethele laha Jerry a tshameke a tirha kona, kutani xikombelo xa mina xi hatle xi rhumeriwa ehofisini ya le Brooklyn. Xiboho lexi xi tiyise vuxaka bya mina na Yehovha. Swi nga si ya kwihi, ndzi rhambiwe ku ya sungula ku tirha eBethele hi March 10, 1952.

A ndzi lava ku ya tirha endhawini ya vugandliselo leswaku na mina ndzi ta titwa ndzi hoxe xandla eku kandziyisiweni ka minkandziyiso. Ndzi nyikiwe ntirho wo yisela vanhu swakudya ivi endzhaku ndzi tirha ekhixini laha ndzi tiphineke hi ku dyondza. A ndzi vanga na rona lunghelo ro tirha endhawini ya vugandliselo. Xiyimiso xa vatirhi va le khixini a xi ndzi vuyerisa hikuva a xi ndzi nyika nkarhi wo va ni dyondzo ya munhu hi yexe elayiburari leyikulu ya le Bethele laha a ku rhurile. Leswi swi tiyise ripfumelo ra mina ni vuxaka bya mina na Yehovha. Swi tlhele swi endla leswaku ndzi ya ndzi tiyimisela swinene ku tirhela Yehovha eBethele hilaha ndzi nga kotaka hakona. Jerry u tshike ku tirha eBethele hi 1949 kutani a tekana na Patricia naswona a va tshama ekusuhi ni le Brooklyn. Loko ndza ha ku sungula ku tirha eBethele, mikarhi hinkwayo a va ndzi pfuna va tlhela va ndzi khutaza.

Endzhakunyana ka loko ndza ha ku fika eBethele, ku ve ni lunghiselelo ro engetela vamakwerhu eka nxaxamelo wa swivulavuri swa le Bethele. Vamakwerhu lava a va ri eka nxaxamelo lowu, a va averiwa ku endzela mavandlha lama a ma ri eka mpfhuka lowu nga ehansi ka tikhilomitara ta 322, ku suka eBrook­lyn leswaku va ya nyikela mimbulavulo ni ku tirha ni vandlha ensin’wini. Ndzi ve ni lunghelo ro katsiwa eka nxaxamelo wolowo. A ndzi khomiwe hi rhumbyana loko ndzi nyikela mbulavulo wa mina wo sungula lowu a wu teka awara hi nkarhi wolowo. Hakanyingi loko ndzi ya emavandlheni, a ndzi famba hi xitimela. Ndzi tsundzuka nhlikanhi wun’wana hi Sonto hi 1954 laha a ku titimela. Ndzi fambe hi xitimela xo ya eNew York lexi a xi fanele xi ndzi vuyise eBethele nindzhenga. Hambiswiritano, a ku ri ni xidzedze ni gamboko. Tinjhini ta xitimela leti a ti tirha hi gezi a ti nga dumi hikwalaho ka xirhami. Eku heteleleni, xitimela xi fike exitichini xa Doroba ra New York hi Musumbhunuku hi awara ya ntlhanu nimixo. Ku suka kwalaho ndzi tsemakanye xiporo xa le Brooklyn kutani ndzi kongoma ekhixini laha a ndzi tirha kona, a ndzi letile ni ku karhala hileswi ndzi tshameke vusiku hinkwabyo exitimeleni. Swiphiqo swo tano a swi nga ri nchumu loko ndzi swi pimanisa ni ntsako lowu ndzi veke na wona loko ndzi tirhela ni ku tiva vamakwerhu vo tala eka mahelovhiki wolawo yo hlawuleka.

Emalembeni ya mina yo sungula eBethele, ndzi komberiwe ku ya tirha exitichini xa hina xa rhadiyo xa WBBR. A hi tirhela eka xithezi xa vumbirhi e124 Columbia Heights. Ntirho wa mina a ku ri ku yimela swirho swa dyondzo ya Bibele leyi a yi haxiwa vhiki ni vhiki. Makwerhu A.  H. Macmillan, loyi a tiveka tanihi Makwerhu Mac, a a ri ni malembe yo tala a ri eBethele naswona a haxa nkarhi na nkarhi eka nongonoko wa xitichi lexi. Makwerhu Mac u vekele vantshwa va le Bethele xikombiso lexinene xa ku tiyisela entirhweni wa Yehovha.

Hi 1958 ndzi komberiwe ku pfuna swichudeni swa Xikolo xa Giliyadi. Ntirho wa mina a ku ri ku pfuna swichudeni leswaku swi kuma tivhisa ni ku swi lunghiselela xo famba. Hi nkarhi wolowo a swi durha ku famba hi xihahampfhuka, hikwalaho a swi nga talanga swichudeni leswi a swi famba hi xona. Vo tala lava a va averiwe ku ya tirha eAfrika ni le Matikweni ya le Vuxeni a va famba hi swikepe leswi rhwalaka mindzhwalo. Loko se ku sungula ku va ni swihahampfhuka leswikulu, swihahampfhuka swi sungule ku chipa, leswi endleke leswaku varhumiwa vo tala va famba hi swona loko va ya eswiavelweni swa vona.

Ntirho wa mina wu engetelekile ku sukela hi 1960 hikuva a ndzi fanele ndzi endla malunghiselelo ya swo famba ku suka eUnited States ku ya Yuropa eka nhlengeletano wa matiko hinkwawo wa 1961. Ndzi fambe hi xihahampfhuka ku suka eNew York ku ya eHamburg, le Germany, ndzi ya enhlengeletanweni yoleyo. Endzhaku ka nhlengeletano, mina ni vamakwerhu van’wana vanharhu va le Bethele hi lombe movha hi suka eGermany hi ya eItaly, hi endzela rhavi ra le Rhoma. Ku suka kwalaho hi kongome ­eFrance, hi famba hi le Tintshaveni ta Pyrenees kukondza hi ya fika eSpain, laha ntirho wa hina wo chumayela a wu yirisiwile. Hi kote ku yisela vamakwerhu va hina va le Barcelona minkandziyiso leyi a yi phutseriwile tanihi tinyiko. A swi tsakisa ku hlangana na vona! Ku suka kwalaho hi fambe hi movha hi ya eAmsterdam, laha hi nga fika hi khandziya xihahampfhuka hi vuyela eNew York.

Endzhaku ka lembe ntirho wa mina wa le Bethele a wu katsa ku endla malunghiselelo ya vapfhumba lava a va ya etinhlengeletanweni ta matiko leti a ti khomiwa emisaveni hinkwayo. Tinhlengeletano teto leti khomiweke hi 1963 a ti ri ni nhlokomhaka leyi nge “Mahungu Lamanene Lama Nga Heriki.” A ku endliwe malunghiselelo ya leswaku vapfhumba va 583 va ya etinhlengeletanweni leti a ti ta khomiwa eYuropa, Asia, South Pacific, Honolulu, Hawaii, Pasadena ni le California. Vapfhumba lava a va ta fika va wisa eLebanon ni le Jordan leswaku va dyondza swo karhi eka matiko ya le Bibeleni. Handle ka ku buka swihahampfhuka ni tihotela, ndzawulo ya hina ya le Bethele a yi fanele yi tlhela yi kumela vapfhumba tivhisa leswaku va ta kota ku nghena eka matiko yo hambanahambana.

A ndzi nge pfuki ndzi ri rivarile lembe ra 1963. Hi ti 29 ta June, ndzi tekane na Lila Rogers wa le Mis­souri, loyi a a ri ni malembe manharhu a ri eBethele. Endzhaku ka vhiki hi tekanile, mina na Lila hi endzele eGreece, Egypt ni le Lebanon. Hi fambe hi xihahampfhuka ku suka eBeirut hi ya eJordan. Ntirho wa hina a wu yirisiwile eJordan naswona hi byeriwe leswaku Timbhoni ta Yehovha a ti nyikiwi tivhisa to nghena, hikwalaho a hi tivutisa leswaku ku ta endleka yini loko hi fika kwale. Hi hlamale ngopfu loko hi fika kutani hi vona ntshungu wu yime erivaleni ra swihahampfhuka wu khome lapi leri a ri tsariwe marito lama nge “Ha Mi Amukela N’wina Timbhoni Ta Yehovha”! A hi tsake swinene loko hi vona matiko wolawo ya le Bibeleni hi mahlo ya nyama! Hi endzele etindhawini leti vavanuna va khale va le Bibeleni a va tshama eka tona, laha Yesu ni vaapostola a va chumayela kona ni laha Vukreste byi sunguleke kona ku hangalasiwa ku ya fika emakumu ya misava.​—⁠Mint. 13:⁠47.

Lila u ve munghana wa mina wo tshembeka ku ringana malembe ya 55. Hi kote ku endzela eSpain ni le Portugal ko tala hi nkarhi lowu ntirho wa hina a wu yirisiwile ematikweni wolawo. Hi kote ku khutaza vamakwerhu ni ku va yisela minkandziyiso ni swilo swin’wana leswi a swi laveka. Hi tlhele hi kota ku endzela vamakwerhu lava a va pfaleriwe ekampeni ya khale ya masocha eCádiz le Spain. A ndzi khapakhapa hi ntsako leswi ndzi koteke ku khutaza vamakwerhu volavo hi mbulavulo wa Matsalwa.

 Ku sukela hi 1963, ndzi ve ni lunghelo ro pfuna ku lunghiselela vamakwerhu maendzo yo ya etinhlengeletanweni eAfrica, Australia, Amerika-Xikarhi na Amerika-Dzonga, Yuropa, Matiko ya le Vuxeni, Hawaii, New Zealand ni le Puerto Rico. Mina na Lila hi tiphine hi tinhlengeletano to tala leti nga rivalekiki. Yin’wana leyi nga rivalekiki yi khomeriwe eWar­saw le Poland hi 1989 laha vamakwerhu vo tala va le Russia a ku ri ro sungula va va kona eka nhlengeletano leyikulu. Hi hlangane ni vamakwerhu vo tala lava heteke malembe yo tala emakhotsweni lama nga ehansi ka Soviet hikwalaho ka ripfumelo ra vona.

Hi tiphine hi ku endzela tihofisi ta marhavi emisaveni hinkwayo, hi khutaza mindyangu ya Bethele swin’we ni varhumiwa. Loko hi endzele rhavi ra le South Korea eka riendzo ra hina ro hetelela, hi kote ku hlangana ni vamakwerhu lava tlulaka 50 ekhotsweni ra le Suwon. Vamakwerhu volavo a va ri ni langutelo lerinene naswona a va swi langutele hi mahlongati ku tlhela va katseka entirhweni wo chumayela. Ku hlangana na vona a swi khutaza swinene.​—⁠Rhom. 1:​11, 12.

Ndzi kote ku vona ndlela leyi Yehovha a hi katekiseke ha yona hi ku andza ku suka eka vahuweleri va 100 000 loko ndzi khuvuriwa hi 1943, ku ya eka 8 000 000 lava sweswi va tirhelaka Yehovha eka matiko ya 240. Leswi swi vangiwe hi leswi mathwasana ya Giliyadi ya veke ni xiave lexikulu eka ntirho wo chumayela. Hakunene a swi tsakisa ku pfuna vamakwerhu volavo, va ya eka swiavelo swa vona ematikweni mambe!

Ndza tsaka leswi ndzi endleke xiboho xo engetela vutirheli bya mina hi ku ya tirha eBethele ndza ha ri muntshwa. Yehovha u ve na mina eka swiyimo hinkwaswo. Handle ka ntirho wa le Bethele, mina na Lila hi tiphine hi ku tirha nsimu ni mavandlha ya le Brooklyn laha hi veke ni vanghana vo tala.

Hi ku seketeriwa hi Lila ndzi hambeta ndzi tirha eBethele. Hambileswi sweswi ndzi nga ni malembe ya 84 ndza ha tiphina hi ku tirha erhavini, ndzi pfuneta ku fambisa mapapila.

Ndza tsaka leswi ndzi nga eka nhlengeletano ya Yehovha leyi hlamarisaka ni leswi ndzi kotaka ku xiya ku hambana exikarhi ka lava tirhelaka Yehovha ni lava nga n’wi tirheliki. Hi ma twisisa kahle marito lama nga eka Malakiya 3:​18 lama nge: “N’wina mi ta tlhela mi vona ku hambana exikarhi ka lowo lulama ni lowo homboloka, exikarhi ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.” Siku ni siku hi vona misava ya Sathana yi ya yi hohloka, yi tele hi vanhu lava nga riki na ntshembo ni lava nga riki na ntsako. Kambe lava rhandzaka ku tirhela Yehovha, va ni ntsako ni ntshembo hi vumundzuku hambi ku ri eminkarhini leyi yo tika. Hakunene hi ni lunghelo lerikulu ro chumayela mahungu lamanene ya Mfumo! (Mat. 24:​14) Hi ri langutele hi mahlongati siku leri nga kwala nyongeni leri Mfumo wa Xikwembu wu nga ta herisa misava leyi ni ku hi tisela mikateko hinkwayo leyi Xikwembu xi hi tshembiseke yona emisaveni leyintshwa, ku katsa ni rihanyo lerinene ni vutomi lebyi nga heriki. Kutani, malandza ya Yehovha yo tshembeka ma ta tiphina hi vutomi lebyi nga heriki kwala misaveni.