1, 2. Nso akamba utom ke akana Joshua anam ke Moses ama akakpa?

JEHOVAH ọkọdọhọ Joshua ete: “Moses asan̄autom mi amakpa; daha ke enyọn̄ be Jordan emi, afo ye kpukpru owo emi, kodụk isọn̄ oro nnọde mmọ.” (Josh. 1:​1, 2) Joshua ekedi asan̄autom Moses ke n̄kpọ nte isua 40, ntre idịghe ekpri ukpụhọde ekedi oro ọnọ enye!

² Anaedi Joshua ama ekere nte nditọ Israel ẹdinamde n̄kpọ ye imọ nte obufa adausụn̄ mmọ sia Moses ama ada mmọ usụn̄ ke ata ediwak isua. (Deut. 34:​8, 10-12) N̄wed kiet emi esitịn̄de n̄kpọ aban̄a Bible ama etịn̄ aban̄a Joshua 1:​1, 2, ete ke toto ke eset ini emi ẹkpụhọde ukara esidi ata ọkpọsọn̄ ini ke idụt.

3, 4. Inam didie ifiọk ke Jehovah ama ọdiọn̄ Joshua nte enye ọkọbuọtde idem ye enye? Nso ke ikeme ndibụp idem nnyịn?

³ Joshua ama enyene eti ntak ndikop ndịk. Edi ke ufan̄ usen ifan̄ enye ama anam se Jehovah ọkọdọhọde. (Josh. 1:​9-11) Joshua ikatuaha n̄kpọfiọk ndikọbuọt idem ye Jehovah. Bible owụt ke Jehovah ama ada angel esie an̄wam Joshua ye nditọ Israel onyụn̄ ada mmọ usụn̄. Imenịm ke angel oro ekedi akpa edibon Eyen Abasi emi Bible okotde Ikọ.​—Ex. 23:​20-23; John 1:1.

 ⁴ Ini Joshua akadade itie Moses, n̄kpọ ama okpụhọde, edi Jehovah ama an̄wam nditọ Israel ẹtiene ndausụn̄ Joshua. Ẹkpụhọ ediwak n̄kpọ ke esop Abasi ke eyo nnyịn emi n̄ko. Ntre imekeme ndikere, ‘Nte n̄kpọ okpụhọrede ntem ke esop Abasi, ndi imenyene eti ntak ndinịm ke Christ ada esop Abasi usụn̄ mfịn?’ (Kot Matthew 23:10.) Ẹyak ise nte Jehovah akadade ikọt esie usụn̄ ke eset ke nsio nsio ini emi n̄kpọ okokpụhọrede.

5. Nso ke Joshua okokụt ini enye ekperede ndisịm Jericho? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

⁵ Ikebịghike ke nditọ Israel ẹma ẹkebe Akpa Jordan, Joshua ama okụt n̄kpọ emi enye mîkodorike enyịn. Enye ama okụt owo akamade akan̄kan̄ ada ke usụn̄ ini enye ekperede Jericho. Joshua ikọfiọkke m̀mê anie ke edi, ntre enye ama obụp owo oro ete: “Ndi afo ada ye nnyịn m̀mê ada ye mme asua nnyịn?” Idem ama akpa Joshua ini owo oro ọdọhọde enye ke imọ idi “ọbọn̄ udịmekọn̄ Jehovah.” Enye ekedi ndin̄wana nnọ ikọt Abasi. (Kot Joshua 5:​13-15.) Kpa ye oro mme itie en̄wen ke Bible ẹdọhọde ke Jehovah eketịn̄ ikọ ye Joshua, Jehovah ọkọdọn̄ angel esie edidọhọ Joshua n̄kpọ emi ukem nte enye ekesiwakde ndidọn̄ angel esie utom nnọ mme asan̄autom esie ke eset.​—Ex. 3:​2-4; Josh. 4:​1, 15; 5:​2, 9; Utom 7:38; Gal. 3:19.

6-8. (a) Ntak emi ndusụk se Jehovah ọkọdọhọde nditọ Israel ẹnam ẹkpeketiede nte inyeneke ufọn? (b) Ntak emi se ẹkedọhọde mmọ ẹnam ọkọfọnde onyụn̄ edide ke nnennen ini? (Se ikọ idakisọn̄ n̄ko.)

⁶ Angel emi akadade nditọ Israel usụn̄ ama eteme Joshua nte mmọ ẹdisan̄ade ikan Jericho. Ekeme nditie nte ndusụk se ẹkedọhọde mmọ ẹnam edikam idada mfịna isọk mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah ọkọdọhọ yak ẹnịm kpukpru irenowo mmọ mbobi. Ọwọrọ mmọ idikemeke ndin̄wana ekọn̄ ke ufan̄ usen ifan̄. Ndi utọ ini oro ke ẹkpekenịm utọ ikpọ owo oro mbobi?​—Gen. 34:​24, 25; Josh. 5:​2, 8.

⁷ Anaedi mbonekọn̄ Israel oro ẹkenịmde mbobi do ẹma ẹkere nte mmimọ idisan̄ade ikpeme ubon mmimọ edieke mme asua ẹdide en̄wan. Edi etise, mmọ ẹkop ke “ẹma ẹtịm ẹberi usụn̄ Jericho ke ntak nditọ Israel.” (Josh. 6:1) Mmọ ikekereke ke utọ n̄kpọ oro ekpetịbe. Ndi oro ikanamke mmọ ẹdọdiọn̄ ẹbuọt idem ye Jehovah ẹnyụn̄ ẹnam se enye ọdọhọde?

⁸ Jehovah ama onyụn̄ ọdọhọ nditọ Israel ẹkûn̄wana ye mbon Jericho edi ẹsan̄a ẹkanade obio oro inikiet ke usen, ke usen itiokiet, edi ke ọyọhọ usen itiaba, mmọ ẹsan̄a ẹkanade ikatiaba. Ekeme ndidi ndusụk mbonekọn̄ ẹma ẹkere ẹte: ‘Ata ufen ye ubiatini edi emi!’ Edi Jehovah emi ekedide Adausụn̄ mmọ ama ọfiọk se enye anamde. Se enye ọkọdọhọde mmọ ẹnam ama anam mmọ ẹdọdiọn̄ ẹbuọt idem ye enye onyụn̄ anam mmọ ẹkûn̄wana ekọn̄ ye mbon Jericho emi ẹkedide n̄kpọsọn̄ mbonekọn̄.​—Josh. 6:​2-5; Heb. 11:30. *

9. Ntak emi ikpesinamde se esop Abasi ẹdọhọde ẹnam? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁹ Nso ke mbụk emi ekpep nnyịn? Ndusụk ini, isinen̄ekede in̄wan̄a nnyịn ntak emi esop Abasi ẹsiode mbufa usụn̄ unam n̄kpọ ẹdi. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi ama afịna nnyịn ini ẹkenyịmede ẹsikama fon m̀mê tablet ke mbono esop, ke  ukwọrọikọ, ye ke ini ikpepde Bible ke idem nnyịn. Edi ekeme ndidi imedikụt ke ọfọn ẹkama mme n̄kpọ emi edieke owo enyenede. Ke ini ikụtde ufọn emi se ẹkekpụhọde adade edi, imesitetịm ibuọt idem ye Jehovah inyụn̄ idọdiọn̄ idiana kiet ye nditọete nnyịn, kpa ye oro eketiede nnyịn ke nsonso oro nte ufọn ididụhe.

10. Anie eketeme se ẹkpenamde man otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ẹbiere n̄kpọ aban̄ade mbobi?

¹⁰ N̄kpọ nte isua 13 tọn̄ọ Cornelius ekedi mbet Christ, ndusụk nditọete emi ẹkedide mme Jew ẹkesụk ẹsasat ẹyịre ke akpana ẹna mbobi. (Utom 15:​1, 2) Ke ini n̄kpọ oro akadade eneni edi ke Antioch, nditọete ẹma ẹsio Paul ẹdọn̄ aka Jerusalem okobụp otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ini oro. Anie akanam mmọ ẹfiọk se ẹkpenamde? Paul ọkọdọhọ ete: “N̄kọdọk n̄ka ke ntak n̄kpọ emi ẹkeyararede ẹnọ mi.” Emi owụt ke Christ eketeme se ẹkpenamde man otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ẹbiere n̄kpọ oro.​—Gal. 2:​1-3.

11. (a) Nso ke mme Christian emi ẹkedide mme Jew ẹkesụk ẹnịm ẹban̄a mbobi? (b) Didie ke Paul okosụhọde idem ebere ye mbiowo ke Jerusalem? (Se ikọ idakisọn̄ n̄ko.)

¹¹ Christ ama anam otu emi ẹkesede ẹban̄a utom ikọt Abasi ke eyo mme apostle ẹbiere ke mme Christian emi mîdịghe mme Jew inyeneke ndina mbobi. (Utom 15:​19, 20) Edi ediwak isua ke ẹma ẹkebiere n̄kpọ emi, ediwak nditọete emi ẹkedide mme Jew ẹkesụk ẹnenịm nditọ mmọ mbobi. Ini mbiowo ke Jerusalem ẹkopde ke mme owo ẹdọhọ ke Paul inịmke Ibet Moses, ke enye ọdọhọ mme Jew ete ẹkûnịm nditọ mmọ mbobi, mmọ ẹma ẹdọhọ enye anam n̄kpọ emi enye mîkpekekereke. * (Utom 21:​20-26) Mmọ ẹma ẹdọhọ enye asan̄a ye iren inan̄ aka temple man mmọ ẹkenam idemmọ asana nte ekemde ye ibet man kpukpru owo ẹkụt ke enye ‘enịm Ibet.’ Paul ọkpọkọdọhọ ke ufọn idụhe ndinam utọ n̄kpọ oro,  ke mfịna akam oto nditọete oro ẹkedide mme Jew, emi n̄kpọ edina mbobi mîkenen̄ekede in̄wan̄a. Paul ama osụhọde idem anam se mbiowo ẹkedọhọde, sia enye ama ọfiọk ke mbiowo oro ikoyomke mfịna odu ke esop. Edi imekeme ndikere m̀mê nso ikanam Jesus ayak n̄kpọ mbobi emi aka iso ada mfịna edi ke anyan ini ke ini edide n̄kpa esie ama abiat Ibet Moses efep.​—Col. 2:​13, 14.

12. Anaedi nso ikanam Christ ayak anyan ini ebe mbemiso enye anam ẹnen̄ede ẹbiere n̄kpọ edina mbobi?

¹² Esida ndusụk owo ini ndinam obufa n̄kpọ emi ẹdọhọde, ntre akana ẹnọ mme Christian emi ẹkedide Jew ini man enen̄ede an̄wan̄a mmọ ke Ibet Moses ibọpke mmimọ aba. (John 16:12) Ama ọsọn̄ ndusụk mmọ ndinịm ke owo ndina mbobi iwụtke aba ke Abasi enyịme enye. (Gen. 17:​9-12) Ndusụk mme Christian emi ẹkedide mme Jew ikoyomke nditre ndinam se mme Jew ẹnamde mbak mme Jew ẹdikọbọ mmọ. (Gal. 6:12) Edi nte ini akakade, Christ ama anam Paul ewet leta enen̄ede n̄kpọ oro.​—Rome 2:​28, 29; Gal. 3:​23-25.

13. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn idiana ye Christ emi edide adausụn̄ nnyịn?

¹³ Ke ini mînen̄ekede in̄wan̄a nnyịn se inamde ẹkpụhọ ndusụk n̄kpọ ke esop Abasi, akpana iti nte Christ ekesidade ikọt Abasi usụn̄ ke eset. Ke eyo Joshua ye ke eyo mme apostle, Christ ama esiteme se ẹkpenamde man ekpeme ofụri ikọt Abasi, an̄wam mmọ ẹnen̄ede ẹbuọt idem ye Jehovah, onyụn̄ anam mmọ ẹka iso ẹdiana kiet.​—Heb. 13:8.

14-16. Didie ke mme n̄kpọ oro “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ẹdọhọde inam owụt ke Christ oyom ndin̄wam nnyịn ikûkpọn̄ Abasi?

¹⁴ Nti item oro “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ọnọde nnyịn owụt ke Jesus oyom ndin̄wam nnyịn ikûkpọn̄ Abasi. (Matt. 24:45) Marc emi enyenede nditọ inan̄ ọdọhọ ete: “Satan iyomke emem odu ke esop, oro anam enye esịn mfịna ke ubon. Esop Abasi ndidọhọ ẹnịm utuakibuot ubon kpukpru urua owụt ke ana mme ibuotufọk ẹkpeme ubon mmọ!”

¹⁵ Ke ini an̄wan̄ade nnyịn se Christ ọdọhọde inam, imesidikụt ke enye oyom ndin̄wam nnyịn ika iso ikpere Abasi. Patrick emi edide ebiowo ọdọhọ ete: “Ama afịna mi ke nsonso oro nte ẹdọhọde otu an̄wautom kiet kiet ẹsisop idem ẹka ukwọrọikọ ke utịturua. Edi ndutịm emi anam ikụt akpan edu Jesus, emi edide ndikere mban̄a mme usụhọde owo. Emi anam nditọete emi mîkesiwakke idem ke ukwọrọikọ ye mbon oro ẹdide mbon o-bụt ẹkụt ke ẹma mmimọ, ke mmimọ imonyụn̄ inyene ufọn ke esop. Oro anam mmọ ẹsịn idem ke ukwọrọikọ.”

¹⁶ N̄kpọ efen edi ke Christ oyom ndin̄wam nnyịn man n̄kpọ ndomokiet idinam itre ndisịn idem nnam n̄kponn̄kan utom emi ẹnamde ke isọn̄ mfịn. (Kot Mark 13:10.) André emi mîbịghike ekedi ebiowo, emi esinyụn̄ odomode ndinam se ededi oro esop Abasi ẹdọhọde ẹnam ọdọhọ ke “ndisụhọde ibat mbon Bethel anam ikụt ke ini okụre ama, ye nte ke ana inen̄ede isịn idem ikwọrọ ikọ.”

17, 18. Ntak emi ọfọnde isitie ikere ufọn emi idibọde ima inam se esop Abasi ẹdọhọde?

¹⁷ Ndausụn̄ oro Jesus Christ emi edide Edidem nnyịn ọnọde nnyịn ayan̄wam nnyịn idahaemi ye ke ini iso. Ntre yak mme ufọn emi ibọde ke ini inamde se ẹdọhọde ẹnam ẹnenem nnyịn. Ẹmekeme  ndineme ke utuakibuot ubon mbufo nte mme ukpụhọde oro ẹnamde ke mbono esop m̀mê ke ukwọrọikọ an̄wamde mbufo.

¹⁸ Edieke ifiọkde se inamde esop Abasi ẹnọ nnyịn ndausụn̄ ye ufọn emi idibọde, edinenem nnyịn ndinam se ẹdọhọde. Imokụt ke ndisụhọde ibat n̄wed oro ẹmịn̄de iyakke ibiat okụk nte ikesibiatde, ndinyụn̄ nda mbufa n̄kpọ oro ẹsion̄ode ẹdi nnam n̄kpọ anam eti mbụk esịm ofụri ererimbot. Ndifiọk emi ekeme ndinam isiwak ndikama fon m̀mê tablet edieke inyenede, n̄kot n̄kpọ nnyụn̄ mbre mme vidio m̀mê mme n̄kpọ ntre. Ndinam emi oyowụt ke imebere ye Christ, emi mîyomke esop Abasi ẹbiat okụk ntịme ntịme.

19. Ntak emi ikpenyịmede nte Christ adade nnyịn usụn̄?

¹⁹ Ima inam se Christ ọdọhọde ke ofụri esịt, iyọsọn̄ọ nditọete nnyịn idem inyụn̄ inam esop Abasi adiana kiet. André afiak etịn̄ se enye ekpepde nte ẹsụhọrede ibat mbon Bethel ete: “Nti edu nditọete emi ẹkesidude ke Bethel ye nte mmọ ẹnamde n̄kpọ anam n̄kpono mmọ nnyụn̄ ntetịm mbuọt idem ye Christ. Mmọ ẹnam se ededi oro ẹdọhọde mmọ ẹnam ye idatesịt, iyakke chariot Jehovah ebe ọkpọn̄ mmọ.”

20, 21. (a) Ntak emi ọfọnde ibuọt idem ye Christ emi edide Adausụn̄ nnyịn? (b) Ewe mbụme ke idibọrọ ke ibuotikọ emi etienede?

²⁰ Jesus Christ emi Abasi emekde ada nnyịn usụn̄ ọmọn̄ ‘okokụre edikan esie’ onyụn̄ anam mme utịbe utịbe n̄kpọ. (Edi. 6:2; Ps. 45:4) Edi idahaemi kan̄a, enye ke etịm ikọt Abasi idem ọnọ obufa ererimbot. Ini oro, nnyịn owo kiet kiet iyetiene ikpep mbon emi ẹdisetde idi n̄kpọ inyụn̄ inam isọn̄ edi Paradise.

²¹ Edieke ibuọtde idem ke ofụri esịt ye Edidem nnyịn emi Abasi eyetde aran ekpededi n̄kpọ okpụhọde, enye iditreke-tre ndida nnyịn usụn̄ nsịm obufa ererimbot. (Kot Psalm 46:​1-3.) Ke ini n̄kpọ okpụhọrede, ekeme ndisọn̄ nnyịn, akpan akpan ekpedi ukpụhọde oro anam n̄kpọ etie nte nnyịn mîkekereke. Nso ikeme ndinam inen̄ede ibuọt idem ye Jehovah, esịt onyụn̄ ana nnyịn sụn̄? Iyọbọrọ mbụme emi ke ibuọtikọ oro etienede.