1, 2. Ki muinelo mañi otaata wanaatalimani ni ona Joshua hamulaho wa lifu la Mushe?

JEHOVA naabulelezi Joshua kuli: “Mushe mutangaaka ushwile. Cwale hakuitukise, usile Jordani, wena ni sicaba se kaufela, mi uye mwa naha yeni bafa.” (Josh. 1:1, 2) Joshua naasika libelela cinceho yeo bakeñisa kuli naabile mulibeleli wa Mushe ka lilimo zebato ba 40!

² Bakeñisa kuli Mushe naaetelezi Maisilaele ka nako yetelele, Joshua naanahana kuli mwendi batu ba Mulimu habana kulumela kuli abe mueteleli wabona. (Deut. 34:8, 10-12) Buka yeñwi ya lipatisiso za litaba za mwa Bibele ibulela cwana ka za liñolo la Joshua 1:1, 2: “Ibe mwa linako za kwamulaho kamba kacenu, kucinca mueteleli kutahisanga butata bobutuna mwa naha.”

3, 4. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli Joshua naaezize hande kusepa Mulimu, mi ki puzo mañi yelukona kuipuza?

³ Hakukomokisi kuli Joshua naaikalezwi, kono hamulaho wa mazazi asikai kuzwa fabela mueteleli, alatelela ketelelo ya Mulimu. (Josh. 1:9-11) Mulimu naamufuyauzi bakeñisa kuli naabonisize kuli naamusepile.  Bibele italusa kuli Jehova mane naaetelezi Joshua ni sicaba sahae ka kuitusisa lingeloi. Kubonahala kuli lingeloi leo neli Linzwi, yena Mwanaa Mulimu wa mweli.—Exo. 23:20-23; Joa. 1:1.

⁴ Ka tuso ya Jehova, Maisilaele nebaamuhezi cinceho ya kuli Joshua naayolile Mushe sina mueteleli wabona. Ni luna lupila mwa nako yekuezahala hahulu licinceho, mi lukona kuipuza kuli: ‘Kopano ya Mulimu hainze izwelapili kuzamaya ka lubilo, kana luli lwaswanela kusepa Jesu sina Mueteleli waluna yaketilwe?’ (Mubale Mateu 23:10.) Halunyakisiseñi mo Jehova naaetelezi batu bahae kwamulaho ka nako yene kubile ni licinceho.

5. Ki lika mañi zeneezahezi Joshua hanaali bukaufi ni Jeriko? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 22.)

⁵ Maisilaele hase basilile nuka ya Jordan, kwaezahala nto yanaasika libelela Joshua. Hanaali bukaufi ni Jeriko, akopana ni muuna yanaasweli mukwale. Bakeñisa kuli Joshua naasazibi muuna yo, amubuza kuli: “Kana u kwa lineku laluna kamba u kwa lineku la lila zaluna?” Joshua naakomokile hahulu muuna yo hanaaitalusize kuli neli mañi. Muuna yo naabulezi kuli neli “nduna wa mpi ya Jehova” yanaaitukiselize kulwanela batu ba Mulimu. (Mubale Joshua 5:13-15.) Nihaike kuli mañolo amañwi aatalusa za taba ye abonisa kuli Jehova ki yena luli yanaabulela ni Joshua, kusina kukakanya Mulimu naaitusisa lingeloi kubulela ni yena, sina mwanaaezezanga kwamulaho.—Exo. 3:2-4; Josh. 4:1, 15; 5:2, 9; Lik. 7:38; Magal. 3:19.

6-8. (a) Ki kabakalañi litaelo zeñwi zanaafile Jehova hane likona kubonahala inge kuli halitusi? (b) Ki kabakalañi halukona kubulela kuli litaelo zeo neli zende mi nelifilwe ka nako yeswanela? (Mubone ni litaluso ze kwatasi.)

⁶ Jehova ka kuitusisa lingeloi naataluselize Joshua ka kunonga zanaaswanela kueza kuli batule muleneñi wa Jeriko. Kwa makalelo, litaba zeñwi zene bataluselizwe nelikona kubonahala inge kuli halitusi. Ka mutala, Jehova naalaezi kuli baana kaufela bakene mwa mupato, ili nto yenekona kubapaleliswa kulwana ka mazazi amañata. Kana luli yeo neli yona nako yeswanela ya kuli lindwalume bao bakene mwa mupato?—Gen. 34:24, 25; Josh. 5:2, 8.

⁷ Mwendi mane masole ba Maisilaele bao nebaikalezwi kuli nebaka sileleza cwañi mabasi abona hane bakatasezwa ki mpi ya lila zabona ka nako yeo yene basina maata. Kono kwaezahala nto yenesika libelelwa; batu ba mwa Jeriko basaba Maisilaele mi kwautwahala kuli “minyako ya muleneñi wa Jeriko neikwalilwe ni kupakiwa ka kutiiswa kabakala Maisilaele.” (Josh. 6:1) Kaniti luli, taba yeo neitahisize kuli Maisilaele basepe hahulu ketelelo ya Mulimu!

⁸ Kuzwa fo, Maisilaele nebalaezwi kuli basike bataseza muleneñi wa Jeriko, kono nebaswanela kuupotoloha inze bacaula, hañwi zazi ni zazi ka mazazi a 6, mi fa lizazi labu 7, nebaswanela kuupotoloha ha 7 inze bacaula. Masole babañwi mwendi nebanahanile kuli nebasinya feela nako yabona, mi nebaikataleza mbango. Kono Mueteleli wa Isilaele yanaasa bonahali, yena Jehova, naaziba zanaaeza. Litaelo zahae mane nelitiisize tumelo ya Maisilaele, mi hape nelitahisize kuli basike batokwa kulwana ni baana babamaata ba Jeriko.—Josh. 6:2-5; Maheb. 11:30. *

9. Ki kabakalañi haluswanela kulatelela litaelo zelufiwa ki kopano ya Mulimu? Mufe mutala.

⁹ Luitutañi kwa taba ye? Ka linako zeñwi, halukoni kuutwisisa ka kutala libaka licinceho zeñwi haliezizwe mwa kopano. Ka mutala, mwendi kwa makalelo nelusika utwisisa libaka hane lususuelizwe kuitusisanga lipangaliko halueza tuto ya ka  butu, haluli mwa bukombwa, kamba haluli kwa mikopano. Kono ka nako ya cwale, lwalemuha bunde bwa kuitusisa lipangaliko zeo haiba lunani zona. Kuiponela bunde bwa kuitusisa lipangaliko zeo kutiisize tumelo ni swalisano yaluna, nihaike kuli sapili mwendi nelusa utwisisi libaka hane lususuelizwe kueza cwalo.

10. Ki mañi yanaatahisize kuli kueziwe mukopano wa butokwa wa sitopa sesietelela mwa Jerusalema?

¹⁰ Kusina taba kuli nekufitile lilimo zebato ba 13 kuzwa fabela Mukreste Kornele, balumeli babañwi ba Majuda nebasa yemela taba ya kukenya batu mwa mupato. (Lik. 15:1, 2) Mizwale mwa Antioke hase bakananisani hahulu ka za taba yeo, kwalukiswa kuli Paulusi aise taba kwa sitopa sesietelela mwa Jerusalema. Kono ki mañi yanaatahisize kuli kueziwe katulo yecwalo? Paulusi naabulezi kuli: “Neniile kwateñi kabakala kuli nenisinulezwi cwalo.” Kusina kukakanya, Kreste ki yena yanaatahisize kuli kueziwe katulo yecwalo ilikuli ba sitopa sesietelela batatulule taba yeo.—Magal. 2:1-3.

11. (a) Ki sika mañi sene basika utwisisa balumeli ba Majuda ka nako yetelele ka za mupato? (b) Paulusi naakopani ni muinelo mañi one ukona kutahisa kuli kumubele taata kuutwa baana-bahulu ba mwa Jerusalema? (Mubone ni litaluso ze kwatasi.)

¹¹ Ka kutusiwa ki Kreste, ba sitopa sesietelela nebatalusize ka kunonga kuli Bakreste bane basi Majuda nebasa tokwi kukena mwa mupato. (Lik. 15:19, 20) Kono niha sekufitile lilimo zeñata kuzwa foifelwa katulo yeo, balumeli babañata ba Majuda nebazwezipili kukenya bana babona mwa mupato. Baana-bahulu ba mwa Jerusalema hane bautwile mabulatwi a kuli Paulusi naasalateleli Mulao wa Mushe, bamufa litaelo zeñwi zekomokisa. * (Lik. 21:20-26) Bataluseza Paulusi kuli aye ni baana babane kwa tempele ilikuli batu balemuhe kuli ‘naatokomela Mulao.’ Paulusi naakona kuhana kulatelela litaelo zanaafilwe ni kutalusa kuli Bakreste ba Majuda ki bona bane basika utwisisa hande kuli nekusa tokwahali kuli batu bakene mwa mupato. Kono Paulusi naautwisisize kuli baana-bahulu nebabata kuli kube ni swalisano mwahalaa balumeli, mi ka buikokobezo  alatelela zene bamubulelezi. Kono lukona kuipuza kuli: ‘Ki kabakalañi Jesu hanaatuhelezi kuli taba ye izwelepili ka nako yetelele isatatululwi hailifo lifu lahae nelifelisize Mulao wa Mushe?’—Makolo. 2:13, 14.

12. Ki kabakalañi Kreste mwendi hanaatuhelezi kuli kufite nako pili asika tatulula kale taba ya kukenya batu mwa mupato?

¹² Babañwi kubaangelanga nako kuli bautwisise cinceho yeñwi yeezizwe ka za litaba zelulumela. Ka mutala, nekuungile nako kuli Bakreste ba Majuda bacince mubonelo wabona. (Joa. 16:12) Babañwi nebasa lumeli kuli taba ya kuli mutu naatokwa kuya kwa mupato kuli abonise kuli uezize tumelelano yeipitezi ni Mulimu ifelisizwe. (Gen. 17:9-12) Babañwi nebasaba kuli hane bakahana kukena mwa mupato, nebaka nyandiswa ki Majuda babañwi. (Magal. 6:12) Kono hamulaho wa nako, Kreste afa ketelelo kwa puteho ka kuitusisa mañolo anaañozwi ki Paulusi ka kuetelelwa ki moya wa Mulimu.—Maro. 2:28, 29; Magal. 3:23-25.

13. Ki sika mañi sesikona kulutusa kuitebuha ketelelo ya Kreste kacenu?

¹³ Haiba kulubela taata kuutwisisa ka kutala libaka kopano haiezize licinceho zeñwi, luswanela kuhupula mwanaaetelezi Kreste puteho yahae kwamulaho. Ibe mwa linako za Joshua kamba mwa linako za baapositola, Kreste naabonisize kuli kamita ufanga ketelelo yende kwa batu ba Mulimu kuli abasileleze, kutiisa tumelo yabona, ni kubaswalisanisa.—Maheb. 13:8.

14-16. Ketelelo yalufa “mutanga yasepahala” ibonisa cwañi kuli Jesu walulata mi walubabalela kwa moya?

¹⁴ Ketelelo yalufa “mutanga yasepahala” ka nako yeswanela ibonisa kuli Jesu walulata mi walubabalela kwa moya. (Mat. 24:45) Bo Marc babanani bana babane, batalusa kuli: “Satani ulika kufokolisa liputeho kwa moya ka kutahisa miliko mwa mabasi. Mazazi a, mabasi basusuezwa hahulu kuli sunda ni sunda babange ni nako ya kulapela sina lubasi, mi taba yeo ibonisa kuli litoho za mabasi baswanela kusileleza mabasi abona.”

¹⁵ Haiba luutwisisa kuli Kreste ki yena yaluetelela, lukalemuha kuli waluisa pilu, mi ubata kuli lueze zwelopili ya kwa moya. Bo Patrick babasebelize sina muuna-muhulu, batalusa kuli: “Kwa makalelo, babañwi nebasika tabela cinceho ya kuli bahasanyi bakopanelange mwa likwata za sebelezo ya mwa simu la Mukibelo ni la Sunda kuli baeze mikopano ya kuzwela mwa simu. Kono tukiso ye ibonisa hande kuli Jesu uiyakatwa babaikutwa kuli haki ba butokwa. Mizwale ni likaizeli babanani maswabi ni bane basayangi hahulu mwa bukombwa cwale baikutwa kuli baiswa pilu, mi tukiso yeo itahisize kuli batiye kwa moya.”

¹⁶ Kreste halufangi feela lika zelutokwa kwa moya kono hape ulutusa kuli luise hahulu mamelelo kwa musebezi wa butokwa hahulu oezwa fa lifasi kacenu. (Mubale Mareka 13:10.) Bo André babasazo ketiwa sina muuna-muhulu, kamita balatelelanga licinceho zefiwanga ki kopano ya Mulimu. Batalusa kuli: “Kukusufaza kwa palo ya mizwale babasebeleza fa Betele kubonisa kuli nako yesiyezi ki yenyinyani ni kuli lutokwa kuisa hahulu mamelelo kwa musebezi wa kukutaza.”

17, 18. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kunahanisisanga limbuyoti zeluka ikola haiba luamuhela licinceho zesazo eziwa mwa kopano?

¹⁷ Ketelelo yalufa Jesu Kreste, yena Mulenaa luna, yalutusa ka nako ya cwale mi ika lutusa kwapili. Kacwalo, haike luzweleñipili kunahanisisa limbuyoti zeluka ikola haiba luamuhela licinceho zesazo eziwa mwa kopano. Ka nako ya kulapela sina lubasi, mukatiiswa haiba munyakisisa momutuselizwe ki licinceho zeezizwe ka za mikopano yelubanga ni yona sunda ni sunda kamba licinceho zeama musebezi wa kukutaza.

 ¹⁸ Haiba luutwisisa kuli litaelo zelufiwanga ki kopano ya Jehova lilelezwi kulutusa, kuka lubela bunolo kulatelela litaelo zeo. Kaniti, lwalemuha kuli haiba palo ya lihatiso zesweli kuhatiswa ifukuzeha, kopano haina kusinyehelwa hahulu ki masheleñi amañata; haiba luitusisa lihatiso za fa tupangaliko lukatusa kuli masheleñi anaaswanela kuitusiswa kwa kuhatisa libuka aitusiswe mwa misebezi yemiñwi, ili kuzwisezapili musebezi wa Mubuso mwa lifasi kaufela. Kuhupula taba yeo, kuka lususueza kuitusisanga hahulu lihatiso za fa tupangaliko ni kuikungela mavidio fa webusaiti hakukonahala. Haiba lueza cwalo, lukabonisa kuli ni luna, sina Kreste, lubata kuitusisa hande maluwo a kopano.

19. Ki kabakalañi haluswanela kulatelela ketelelo ya Kreste?

¹⁹ Haluikataza kulatelela ketelelo ya Kreste, lukatiisa tumelo ya babañwi ni kutahisa kuli kube ni swalisano mwahalaa luna. Bo André habanahanisisa za cinceho yenebile teñi ya kukusufaza kwa palo ya mizwale ni likaizeli babasebeleza fa Betele, batalusa kuli: “Kubona moya omunde obabonisa mizwale ni likaizeli bane basebelezanga fa Betele kunitusize kusepa ketelelo ya Kreste ni kubakuteka. Bazwelapili kuzamaelela ni koloi ya Jehova ka kueza musebezi ufi kamba ufi obafiwa inze batabile.”

20, 21. (a) Ki kabakalañi haluswanela kusepa Mueteleli waluna, yena Kreste? (b) Ki puzo mañi yeluka nyakisisa mwa taba yetatama?

²⁰ Mueteleli waluna yaketilwe, yena Jesu Kreste, atuha ‘afeleleza tulo yahae’ ni ‘kupeta misebezi yesabisa.’ (Sin. 6:2; Samu 45:4) Kono ka nako ya cwale, Kreste usweli walutusa kuitukiseza bupilo bwa mwa lifasi lelinca ni musebezi oluka eza wa kuluta batu babañata babaka zusiwa kwa bafu ni kutusa kuli lifasi kaufela libe paradaisi.

²¹ Mulenaa luna yatozizwe uka lutusa kukena mwa lifasi lelinca, ibile feela luzwelapili kumusepa ka kutala kusina taba ni licinceho zekona kuezahala mwa bupilo bwaluna. (Mubale Samu 46:1-3.) Fokuñwi, kukona kulubela taata kuamuhela licinceho zeezahala mwa bupilo bwaluna, sihulu haiba nelusika lilibelela. Kacwalo, ki sika mañi sesikona kulutusa kuzwelapili kuba ni kozo ya mwa munahano ni kusepa Jehova ka kutala haiba luipumana mwa miinelo yecwalo? Lukanyakisisa puzo yeo mwa taba yetatama.