Ir al contenido

Ir al índice

Ná kandíxayó ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó, ta̱ Jesús

Ná kandíxayó ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó, ta̱ Jesús

“Iinlá kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úndó, ta̱yóʼo kúú ta̱ Jesús” (MAT. 23:10, nota).

YAA: 16, 14

1, 2. ¿Ndáa chiñu ña̱ ndáyáʼviní nda̱kiʼin ta̱ Josué tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Moisés?

TU̱ʼUN ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ndákaʼánka ta̱ Josué xa̱ʼaña: “Ta̱ Moisés ta̱ nda̱sakáʼnu yi̱ʼi̱ xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱vara; ta vitin kúaʼan, ya̱ʼa ma̱ʼñú tá yu̱ta Jordán, yóʼó xíʼin ndiʼi na̱ ñuu yóʼo, ya̱ʼandó nu̱ú ñuʼú ña̱ taxii̱ ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel” (Jos. 1:1, 2). Ta̱ Josué ka̱chíñura xíʼin ta̱ Moisés 40 ku̱i̱ya̱, soo vitin miíra kúú ta̱ kuniʼi yichi̱ xíʼin na̱ ñuu Israel.

2 Ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ xi̱niʼi ta̱ Moisés yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel, xa̱ʼa ña̱yóʼo sana ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin mií ta̱ Josué, á va̱ʼa ndakuiin na̱ ñuu Israel xa̱ʼa ña̱ miíra kuniʼi yichi̱ nu̱úna vitin (Deut. 34:8, 10-12). Iin tutu ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa Josué 1:1, 2 káchiña: “Tá tiempo xi̱naʼá, ta nda̱a̱ tiempo vitin ña̱ násama iin ta̱ xáʼndachíñu, íxayo̱ʼvi̱ña xíʼin iin ñuu”.

3, 4. ¿Nda̱chun kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼaní ke̱ʼé ta̱ Josué ña̱ ka̱ndíxara Ndióxi̱, ta ndáaña kivi nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó?

3 Xi̱yiʼvíva ta̱ Josué tá xa̱ʼa, soo tá ni̱ya̱ʼa loʼo ki̱vi̱ ki̱xaʼára kándíxara ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinra (Jos. 1:9-11). Va̱ʼaníva ña̱ ka̱ndíxara Jehová. Táki̱ʼva káchi Biblia, Jehová chi̱ndaʼára iin ángel ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinra, ta saátu xíʼin na̱ ñuura, ángel yóʼo xi̱kuu se̱ʼe mií Ndióxi̱ ta̱ nu̱ú (Juan 1:1; Éx. 23:20-23).

4 Xíʼin ndée ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Josué, na̱ ñuu Israel va̱ʼaní ka̱ndíxana ta̱yóʼo ña̱ kuniʼira yichi̱ nu̱úna. Tiempo vitin saátu íyo ku̱a̱ʼání ña̱ násama ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Sana ndáka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó: “Vitin ña̱ ku̱a̱ʼa̱n násama ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ti̱xin ñuu Ndióxi̱, ¿á kándíxayó ña̱ mií ta̱ Jesús kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó?” (kaʼvi Mateo 23:10). * Ná kotoyó nda̱saa xi̱niʼi Jehová yichi̱ nu̱ú na̱ ñuura tiempo xi̱naʼá tá na̱sama sava ña̱ʼa.

NDÁANA XI̱NIʼI YICHI̱ NU̱Ú NA̱ ÑUU ISRAEL

5. ¿Ndáa ta̱ nda̱ni̱ʼí ta̱ Josué tá ku̱a̱ʼa̱nra chí ñuu Jericó? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí xa̱ʼa).

5 Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ ni̱ya̱ʼa na̱ ñuu Israel ma̱ʼñú tá yu̱ta Jordán, yatin chí ñuu Jericó nda̱ni̱ʼí ta̱ Josué iin ta̱a ta̱ níʼi iin espada. Xa̱ʼa ña̱ va̱ása xíni̱ra ndáa ta̱a kúú ta̱yóʼo ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrara: “¿Á xíʼin ndi̱ʼi̱ kítaʼún á xíʼin na̱ sáa̱-ini xi̱ni ndi̱ʼi̱ kítaʼún?”. Iin nda̱kanda̱-inira tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱yóʼo xíʼinra ndáa ta̱a kúúra. Ta̱yóʼo kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ inka ángel ta xa̱a̱ íyo tu̱ʼvara ña̱ kanitáʼanra xa̱ʼa na̱ ñuu Ndióxi̱ (kaʼvi Josué 5:13-15 xíʼin nota). * Ni nu̱ú inka texto káchiña ña̱ Jehová kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Josué, ku̱a̱ʼá yichi̱ xi̱niñúʼura iin ángel ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼinra (Éx. 3:2-4; Jos. 4:1, 15; 5:2, 9; Hech. 7:38; Gál. 3:19).

6-8. a) ¿Nda̱chun kivi ndakanixi̱ní savana, ña̱ kǒo xíniñúʼu kundiku̱n na̱ ñuu Israel ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna? b) ¿Nda̱chun va̱ʼaní ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna? (Koto nota).

6 Xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nva Jehová xíʼin ta̱ Josué ndáaña keʼéra ña̱ va̱ʼa ki̱ʼvira chí ñuu Jericó. Sana tá xa̱ʼa va̱ása níkunda̱a̱-inira xíʼin ña̱yóʼo. Saáchi Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xíniñúʼu kaʼndana loʼo nu̱ú yi̱i̱ na̱ ta̱a. Xa̱ʼa ña̱yóʼo na̱ soldado va̱ása kuchiñuna kanitáʼanna. ¿Á xíniñúʼu keʼéna ña̱yóʼo mií tiempo saá? (Gén. 34:24, 25; Jos. 5:2, 8).

7 Sana xi̱ndakanixi̱ní na̱ soldado kán ndáaña keʼéna ña̱ va̱ʼa kundaana na̱ veʼena tá ná kixaʼá kanitáʼan na̱ sáa̱-ini xíni miína xíʼinna. Soo na̱ ta̱a na̱ ñuu Jericó va̱ása níkanitáʼanna xíʼinna chi xa̱ʼa ña̱ yíʼvina, ke̱ʼéna inka ña̱ʼa. Biblia káchiña: “Ña̱ ñuu Jericó kútuní nda̱siña ña̱ va̱ʼa kǒo ki̱ʼvi na̱ ñuu Israel; ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása kivi kee ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása kivi ki̱ʼvi” (Jos. 6:1). Ña̱yóʼo nda̱sandeékaña ña̱ kandíxa na̱ ñuu Israel ña̱ káʼa̱n Jehová.

8 Saátu ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna ña̱ ná kǒo kanitáʼanna xíʼin na̱ ñuu Jericó. Ña̱ xíniñúʼu keʼéna kúú ña̱ ka̱va̱na sa̱tá ñuu, iin yichi̱ iin iin ki̱vi̱ keʼéna ña̱yóʼo, ta u̱xa̱ yichi̱ keʼéna ña̱yóʼo ña̱ ki̱vi̱ u̱xa̱. Sana sava na̱ soldado nda̱kanixi̱nína ña̱ kindaa ña̱yóʼo tiempona xíʼin ndéena. Soo ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Israel kúú Jehová, ta miíra xíni̱ va̱ʼara ndáaña kéʼéra. Ña̱ ke̱ʼéna ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna, chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ nda̱kiʼinna ñuʼú kán, ta nda̱sandeéña ña̱ kándíxana. Saátu va̱ása nítaxira ña̱ kanitáʼanna xíʼin na̱ soldado na̱ ñuu Jericó (Jos. 6:2-5; Heb. 11:30). *

9. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kuniso̱ʼoyó ta kundiku̱nyó ña̱ káʼa̱n na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼinyó? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa iin ejemplo.

9 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin relato yóʼo? Sana sava yichi̱ kǒo kúnda̱a̱-iniyó nda̱chun kéʼé na̱ ñuu Ndióxi̱ sava ña̱ʼa. Sana tá ya̱chi̱ va̱ása níxi̱kutóoyó kuniñúʼuyó tableta á teléfono ña̱ kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱, ña̱ ku̱a̱ʼa̱nyó nátúʼunyó xíʼin na̱ yiví á ña̱ kuniñúʼuyó ña̱yóʼo tá ku̱a̱ʼa̱nyó reunión. Soo vitin kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼaníva ña̱ xíniñúʼuyó ña̱yóʼo. Sana tá xa̱ʼa va̱ása kúnda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱yóʼo, soo ni saá xíniñúʼu kuniso̱ʼoyó ta kundiku̱nyó ña̱ káʼa̱n na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼinyó. Tá xítoyó ña̱ va̱ʼaníka tá násama iin ña̱ʼa ti̱xin ñuu Ndióxi̱, ndeéníka íyo ña̱ kándíxayóra ta saátu va̱ʼaka kítáʼanyó xíʼin inkana.

NDA̱SAA XI̱NIʼI TA̱ JESÚS YICHI̱ NU̱Ú NA̱ CRISTIANO TÁ SIGLO NU̱Ú

10. ¿Ndáana xi̱niʼi yichi̱ xíʼin reunión ña̱ ke̱ʼé na̱ cuerpo gobernante chí ñuu Jerusalén?

10 Tá ni̱ya̱ʼa 13 ku̱i̱ya̱ ña̱ ndu̱u ta̱ Cornelio cristiano, ta̱yóʼo va̱ása níxikuura judío ña̱kán va̱ása níxaʼndana loʼo nu̱ú yi̱i̱ra, xa̱ʼa ña̱yóʼo sava na̱ cristiano na̱ kúú judío xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ xíniñúʼu kaʼndana loʼo nu̱ú yi̱i̱ na̱ ta̱a (Hech. 15:1, 2). Tá ndo̱ʼona ku̱a̱chi xa̱ʼa ña̱yóʼo chí ñuu Antioquía, ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Pablo ña̱ ná ku̱ʼu̱nra chí ñuu Jerusalén nu̱ú na̱ cuerpo gobernante ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina xa̱ʼa ña̱yóʼo. Soo, ¿ndáana chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ va̱ʼa ku̱nda̱a̱-inina xíʼin ña̱yóʼo? Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xi̱nina iin visión. Mií ta̱ Jesús kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ va̱ʼa nda̱saviína ku̱a̱chi yóʼo (Gál. 2:1-3).

Tá siglo nu̱ú ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ níʼira yichi̱ xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱. (Koto párrafo 10 xíʼin 11).

11. a) ¿Ndáaña xi̱ndakanikaxi̱ní na̱ judío xa̱ʼa ña̱ kaʼndana loʼo nu̱ú yi̱i̱ na̱ ta̱a? b) ¿Nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Pablo ña̱ kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼin na̱ anciano na̱ ñuu Jerusalén? (Koto nota).

11 Tá chi̱ndeétáʼan ta̱ Jesús xíʼin na̱ cuerpo gobernante ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ása xíniñúʼu kaʼndana loʼo nu̱ú yi̱i̱ na̱ va̱ása kúú judío (Hech. 15:19, 20). Soo tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ sava na̱ cristiano na̱ xi̱kuu judío xi̱xaʼndakana nu̱ú yi̱i̱ se̱ʼena. Ña̱kán tá xi̱niso̱ʼo na̱ anciano na̱ ñuu Jerusalén ña̱ káʼa̱nna ña̱ va̱ása íxato̱ʼó ta̱ Pablo ña̱ káʼa̱n ley ta̱ Moisés, ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ keʼéra iin ña̱ʼa (Hech. 21:20-26). * Xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nra xíʼin ku̱mí ta̱ ta̱a ta ndasayéʼe̱ xíʼin miína, tasaá koto na̱ yiví ña̱ íxato̱ʼóvara ley. Kivi ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo ña̱ su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra keʼéra, chi na̱kánva kúú na̱ va̱ása kúnda̱a̱-ini xíʼin ña̱yóʼo. Soo va̱ása níka̱ʼa̱nra ni iin ña̱ʼa xíʼinna, va̱ʼaka xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ta chi̱ndeétáʼanra xíʼin na̱ anciano, tasaá va̱ʼa kutáʼan ndiʼi na̱ cristiano. Soo sana ndakanixi̱níyó: “Tá xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼayó ta va̱ása xíniñúʼu ixato̱ʼókana ley ta̱ Moisés, ¿nda̱chun ta̱xira ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá tiempo ta saávi nda̱saviíra ku̱a̱chi yóʼo?” (Col. 2:13, 14).

12. ¿Nda̱chun ta̱xi ta̱ Jesús ña̱ ni̱ya̱ʼa tiempo ta saávi nda̱saviíra ku̱a̱chi ña̱ ka̱na xi̱naʼá?

12 Savana xíniñúʼuna ku̱a̱ʼá tiempo ña̱ va̱ʼaka kunda̱a̱-inina xíʼin sava ña̱ʼa. Na̱ cristiano judío xi̱niñúʼuna ku̱a̱ʼá tiempo ña̱ va̱ʼa nasamana ña̱ ndákanixi̱nína xa̱ʼa ña̱ kaʼndana loʼo nu̱ú yi̱i̱ na̱ ta̱a (Juan 16:12). I̱xayo̱ʼvi̱vaña nu̱ú savana ña̱ kandíxana ña̱ va̱ása xíniñúʼu kaʼnda loʼona nu̱ú yi̱i̱ se̱ʼena, ta saávi kutáʼanna xíʼin Ndióxi̱ (Gén. 17:9-12). Inkana xi̱yi̱ʼvína ña̱ ixandi̱va̱ʼa na̱ yiví xíʼinna xa̱ʼa ña̱ síín íyona (Gál. 6:12). Soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo, ta̱ Jesús chi̱ndeétáʼanra xíʼinna, ta xi̱niñúʼutura carta ña̱ ka̱ʼyí ta̱ apóstol Pablo (Rom. 2:28, 29; Gál. 3:23-25).

TA̱ JESÚS KÚÚ TA̱ NÍʼI YICHI̱ TI̱XIN CONGREGACIÓN

13. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kundiku̱nyó ña̱ káʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinyó?

13 Tá sava kǒo kúnda̱a̱-iniyó xíʼin ndiʼi ña̱ kúú ti̱xin ñuu Ndióxi̱ tá násama sava ña̱ʼa, ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa nda̱saa xi̱niʼi ta̱ Jesús yichi̱ xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ tiempo xi̱naʼá. Tá tiempo ta̱ Josué, ta saátu tá siglo nu̱ú, ndiʼi tiempo va̱ʼaní níʼira yichi̱ xíʼinna, va̱ʼaní ndáarana, ndásandeéra ña̱ kándíxana, ta chíndeétáʼanra xíʼinna ña̱ va̱ʼa kutáʼan ndiʼina (Heb. 13:8).

14-16. ¿Nda̱saa náʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ ndíʼi-inira xa̱ʼayó tá xíniñúʼura na̱ esclavo fiel y discreto?

14 Na̱ esclavo fiel y discreto táxina yichi̱ nu̱úyó mií tiempo ña̱ xíniñúʼuyóña (Mat. 24:45). Ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ kúʼvi̱-ini ta̱ Jesús xínira miíyó ta ndíʼi-inira xa̱ʼayó. Ta̱ Marc, íyo ku̱mí se̱ʼéra ta káchira: “Ña̱ va̱ʼa ndasavitára ini na̱ congregación, ta̱ Ndi̱va̱ʼa chíka̱a̱ra na̱ veʼeyó ndaʼa̱ tu̱ndóʼo. Ña̱kán ndiʼi tiempo káʼa̱nna xíʼinyó ña̱ ná kaʼviyó xíʼin na̱ veʼeyó ndiʼi semana. Káxíní káʼa̱nna xíʼin ta̱ ta̱a, ña̱ xíniñúʼu: kundaara na̱ veʼera”.

15 Tá xítoyó ña̱ níʼi ta̱ Jesús yichi̱ nu̱úyó, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ va̱ʼa ndeéka koo ña̱ kándíxayó Ndióxi̱. Iin ta̱ anciano ta̱ naní Patrick káʼa̱nra ña̱yóʼo: “Tá xa̱ʼa savana xi̱ndakava-inina tá xi̱keena servicio xíʼin grupo válí tá ndíʼi semana. Soo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo, náʼa̱ña ña̱: ndíʼi-ini ta̱ Jesús xínira na̱ yiví na̱ vitá-ini. Na̱ hermano na̱ yíʼvi ka̱ʼa̱n, á na̱ va̱ása níxikee ni̱ʼi̱ ña̱ natúʼunna xa̱ʼa Ndióxi̱, vitin kúsi̱íní-inina ta kúnda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼvina nu̱ú Ndióxi̱. Ta xa̱ʼa ña̱yóʼo va̱ʼaníka káchíñuna nu̱ú Jehová”.

16 Ta̱ Jesús su̱ví kuití chíndeétáʼanra xíʼinyó xíʼin ña̱ sakuaʼayó xa̱ʼa Jehová. Saátu chíndeétáʼanra xíʼinyó ña̱ keʼéyó chiñu ña̱ ndáyáʼviní nu̱ú Jehová tiempo vitin (kaʼvi Marcos 13:10). * Ta̱ André iin ta̱ anciano ta̱ sa̱kán nda̱kiʼin chiñu ti̱xin ñuu Ndióxi̱ kúúra, ta va̱ʼaní kándíxara ña̱ʼa xa̱á, ña̱ kána ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Káchira: “Ña̱ ki̱ta savana ti̱xin Betel náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ íyoyó tiempo nu̱ú ndíʼi, ta xíniñúʼuníkana na̱ ku̱ʼu̱n natúʼun xa̱ʼa Ndióxi̱”.

NDINUʼUNÍ-INIYÓ NÁ KUNDIKU̱NYÓ YICHI̱ TA̱ JESÚS

17, 18. ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa níʼiyó tá kándíxayó ña̱ násama ti̱xin ñuu Ndióxi̱?

17 Yichi̱ ña̱ táxi ta̱ Jesús nu̱úyó, chíndeétáʼanña xíʼinyó tiempo vitin ta saátu chí nu̱únínu. Ña̱kán vitin xíniñúʼu kandíxayó ndiʼi yichi̱ ña̱ táxi na̱ ñuu Ndióxi̱ nu̱úyó. ¿Á va̱ʼa kaʼviyó xíʼin na̱ veʼeyó ndáaña ku̱a̱ʼa̱n násama ti̱xin reunión á predicación, ta nda̱saa chíndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinyó? Kusi̱íníva-iniyó tá ná keʼéyó ña̱yóʼo.

¿Á chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ veʼeyó ta saátu xíʼin inka na̱ hermano ña̱ va̱ʼa ná kundiku̱nna ña̱ káʼa̱n na̱ ñuu Jehová? (Koto párrafo 17 xíʼin 18).

18 Tá kúnda̱a̱-iniyó ndáana kúú na̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó ti̱xin ñuu Jehová ta ndákanixi̱níyó xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa níʼiyó ña̱ xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nna xíʼinyó. Sana kúsi̱íní-iniyó ña̱ xítoyó ña̱ kǒo xíniñúʼuka na̱ ñuu Ndióxi̱ ku̱a̱ʼá xu̱ʼún ña̱ tavána publicación chi vitin xa̱a̱ xíniñúʼuyó teléfono á tableta. Tixaʼvi ña̱yóʼo ku̱a̱ʼáka na̱ yiví sákuaʼana ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa Ndióxi̱. Ña̱kán, ¿á va̱ʼa ná kuniñúʼuyó teléfono á tableta ña̱ va̱ʼa taváyó tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ nu̱ú Internet tasaá va̱ʼa kaʼviyóña? Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo na̱ʼa̱yó ña̱ kúni̱yó chindeétáʼanyó xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱.

19. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kundiku̱nyó yichi̱ ña̱ níʼi ta̱ Jesús nu̱úyó?

19 Tá xíʼin ndinuʼu-iniyó kándíxayó ña̱ kuniʼi ta̱ Jesús yichi̱ nu̱úyó, ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndeéka koo ña̱ kándíxayó ta va̱ʼaníka kutáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó. Ta̱ André ta̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa ña̱ ki̱ta savana ña̱ Betel: “Ña̱ xítoi̱ chíndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ va̱ʼaka kandíxai̱ ña̱ níʼi ta̱ Jesús yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Ndióxi̱, ta saátu íxato̱ʼókai̱ na̱ xi̱kuu betelita chi kándíxana ña̱ kéʼéna vitin. Kúsi̱íní-inina xíʼin chiñu ña̱ kéʼéna vitin, tasaá náʼa̱na ña̱ ndíku̱nna ña̱ káʼa̱n Jehová”.

NÁ KANDÍXANÍYÓ TA̱ JESÚS

20, 21. a) ¿Nda̱chun kándíxayó ña̱ níʼi ta̱ Jesús yichi̱ nu̱úyó? b) ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa nu̱ú inka artículo?

20 Si̱lóʼo tiempo kúma̱ní, tasaá ta̱ Jesús ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó keʼéra ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa xa̱ʼayó (Rev. 6:2; Sal. 45:4). Soo vitin chíndeétáʼanra xíʼinyó ña̱ va̱ʼa ki̱ʼviyó ñuyǐví xa̱á, ta saátu xíʼin chiñu ña̱ keʼéyó tiempo saá, iin iinyó xíniñúʼu sanáʼa̱yó na̱ ndataku xa̱ʼa Ndióxi̱, ta kachíñuyó ña̱ va̱ʼa ndasaliviyó ñuʼú yóʼo.

21 Mií ta̱ Jesús kúú ta̱ chindeé miíyó ña̱ va̱ʼa ki̱ʼviyó ñuyǐví xa̱á, ña̱kán xíniñúʼu ndiʼi tiempo kandíxayóra nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná kuu (kaʼvi Salmo 46:1-3). * Sana sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ keʼéyó iin ña̱ násama ti̱xin ñuu Ndióxi̱, saátu tá sava yichi̱ ndóʼoyó iin ña̱ va̱ása ndátuyó. ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ása ndi̱ʼi-iniyó ta kandíxayó Jehová? Ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa ña̱yóʼo nu̱ú inka artículo.

^ párr. 4 Mateo 23:10: “Va̱ása taxindó ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼinndó ña̱ kúúndó ‘na̱ níʼi yichi̱ʼ, chi iinlá kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úndó, ta̱yóʼo kúú ta̱ Jesús”.

^ párr. 5 Josué 5:13-15: “Tá xa̱a̱ ni̱xa̱a̱ ta̱ Josué yatin ñuu Jericó ta saá nda̱niʼira nu̱ura ta xi̱nira níndichi iin ta̱a yatin nu̱úra ta níʼira iin espada. Tasaá ta̱ Josué ni̱xa̱ʼa̱nra nda̱a̱ nu̱úra ta ka̱chira: ‘¿Á xíʼin ndi̱ʼi̱ kítaʼún á xíʼin na̱ sáa̱-ini xi̱ni ndi̱ʼi̱ kítaʼún?ʼ. Ta ta̱yóʼo nda̱kuiinra: “Va̱ása, chi Ndióxi̱ chi̱ndaʼá yi̱ʼi̱ ña̱ keʼíi̱ chiñu nu̱úra”. Tasaá, ku̱xítíra nu̱ú ta̱yóʼo ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: ‘¿Ndáaña káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼin ta̱ káchíñu nu̱úra?ʼ. Tasaá ta̱ ángel ta̱ chi̱ndaʼá Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Josué: “Tavá ndu̱xa̱ún, chi nu̱ú yi̱i̱ kúú nu̱ú níndichiún”. Ta ndi̱ku̱n saá ke̱ʼé ta̱ Josué”.

^ párr. 8 Nu̱ú ni̱xi̱yo ña̱ ñuu Jericó na̱ arqueólogo á na̱ káʼvi va̱ʼa xa̱ʼa historia nda̱ni̱ʼína ku̱a̱ʼá trigo ña̱ va̱ása níxiniñúʼuna. Ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ loʼova tiempo nda̱si ña̱ ñuu kán ta va̱ása níndiʼi ña̱ kuxuna. Va̱ása níndakiʼin na̱ ñuu Israel ña̱ʼa ña̱ íyo ñuu Jericó. Mií tiempo ña̱ sákee kúúña, ña̱kán va̱ʼaní tiempo kúú, ña̱ ndakiʼin na̱ ñuu Israel ñuʼú yóʼo (Jos. 5:10-12).

^ párr. 11 Koto recuadro “Pablo afronta con humildad una prueba”, nu̱ú Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó ña̱ 15 tí marzo ku̱i̱ya̱ 2003, página 24.

^ párr. 16 Marcos 13:10: “Siʼna xíniñúʼu sakuaʼa ndiʼi na̱ yiví xa̱ʼa Ndióxi̱”.

^ párr. 21 Salmo 46:1-3: “Ndióxi̱ kúú ta̱ ndáa miíyó ta saátu táxira ndée ndaʼa̱yó, iinlá ta̱yóʼo kúú ta̱ kivi chindeé miíyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Xa̱ʼa ña̱yóʼo, ná kǒo yi̱ʼvíyó tá ná ndi̱ʼi-xa̱ʼa ñuyǐví yóʼo ta saátu tá ná ko̱oyo yukú ma̱ʼñú tá mar; ni ndeéní ná kana ti̱kui̱í tá mar ni ná kanda yuku̱ ixaa táyóʼo”.